Katalog

9MAYIS1993HAZAH CUMHURIYET bATFA DIŞ HABERLER Pavel Graçov geliyop • MOSKOVA (AA) - Rusya Savunma Bakanı Pavel Graçov, Türkiye'ye yapacağı resmi ziyaret sırasında Karabağ sorunu da dahil olmak üzere bölgesel ve uluslararasj gelişmelerin yanı sıra ikili askeri işbirliği konulannı görüşeceğini söyledi. Pavel Graçov, 10 mayısta başlayacak gezisi öncesinde TASS Ajansı'na yaptığı açıklamada, ikılı siyasi temaslannda en îğırlıklı konuyu Dağhk Karabağ sorununun banşçı yollardan çözülmesine yönelik çabalann oluşturacağını bildirdı. Contra, siyasi parti oMu • MANAGUA(AA)- Nikaragua'dal980'lı yıllarda Sandinist hükümete karşı savaşan ABD destekli Contra gerilla örgütünün, sıyasi parti statüsü kazandığı bildirildi. Contra'nın eski Komutanı ve şu andaki Parti Lideri LırisFley, Reuter ajansına yaptığı açıklamada, Contra'ıun hükümet tarafından "Nikaragua Direnış Partisi" olarak tescil edıldi&ınıbelırtti. Rlipinler'ıle çaoşma:14ölü • DİPOLOG(AA)- Filipinier'de hükumet kuvvetleri ıle bir İspanyol din adamıru kaçıran Müslümanlar arasında çıkan çatışmada 14kışinin öldüğû, 25 kışınin de yaralandığı bildirildi. Devlet Başkanı Fidel Ramos yaptığı açıklamada, 65 yaşındaki İspanyol dın adamının gözcüler uyurken kendisini kaçıranlann elinden kurtulmasının ardından, hükümet kuvvetlerinın Manila'nın880km. güneyındeki Basilan adasına operasyon düzenlediğını belirtü. Ramos, çatışmada ölenler arasında, 13 M üslüman ile bir askerin bulunduğunu kaydetti. İskeçe Müftüsü'ne dava • GÜMÜLCtNE(AA)- Batı Trakya Türk azmJığının nzası olmadan Yunan hükümetince İskeçe Müftülüğü'ne tayın edilen Mehmet Emin Şınıkoğlu ve İskeçe Savalığı. azınlık tarafından İskeçe Müftüsü seçilen Mehmet Aga aleyhıne ıki ayn dava açülar. Aga aleyhinde açılan davalarla ilgili mahkeme celplerinde, İskece'dekı Türk azınlık tarafından müftü seçilen Mehmet Emin Aga'nın. bölgede Yunan hükümeti tarafından tayin edilmiş müftü olduğu halde kendisine "müftü süsü" vererek atanmış müftü Mehmet Emin Şınıkoğlu'nun çalışmalannı engellediği ve kendisine hakaret ettiği ileri sürüldü. Mısır:14radikal İslamcı'ya idam • KAHİRE(AA)-Mısır Enformasyon Bakanı Safvat Şerife 20 nisanda suikast girişiminde bulunmaktan sanık 14aşındıncınınidamı istendı. Bakana saldınnın yanı sıra. çeşitli bombalama olaylanndan da sorumlu tutulan 14 sanığın askeri mahkemede yargjlanmalanna dün başlandı. Mısırbasınında çıkan haberlerde. sanıklann Afganistan ve Pakistan'da bulunan lider kadrolar ve Sudan yönetimiyle iüşkileri bulunduğunun kanıtlandığı belirtildi. Taakistan'dasel febkefi* • MOSKOVA(AA)- Tacikıstan'da yoğun yağış ve fırtınanın ülkcnin çeşitli bölgelerinde yaklaşık 5 bin evi oturulmaz hale getirdiği. ulaşımı engellediği ve yüz milyonlarca rublelik hasara yol açtığı haber verildi. Interfaks Ajansı önceki gün başlayan ve yaklaşık 16 saat aralıksız devam eden yağışlar sonucunda başta Kofarnihan bölgesi olmak üzere birçok yörede evleri su bastığını, baâ yerlerde meydana gelen sellerin de evleri yıktığını duyurdu. Tiran'öa gösteri • TİRAN(AA)- Amavutluk'ta muhalefetteki Sosyalist Parti (eskı İşçi Partisi) önceki akşam başkent Tiran'da hükümeti protesto amacıyia bir gösteri düzenledi Tiran'daki Dinamo Stadı önünde düzenlenen göstenye yaklaşık 5 bin kişi k'atıldı. Sosyalist Parti Başkanı Fatos Nano, gösteri sırasında yaptığı konuşmada hiıkümetin istifa etmesini istedı. 3J)C İPasJiingfam |)ost un iddiasma göre Bush'a Kuveyt'te yapılması planlanan suikastm ardında Irak var Saddam,Bıısh'uöldürtmekistedi• ABD Başkanı Bill Clinton'm, Bush'a üç hafta önce Kuveyt gezisi sırasında yapılması tasarlanan suikastı soruşturmak üzere gizli servis ve FBI uzmanlanndan oluşan bir heyeti Kuveyt'e gönderdiği bildirildi. FUATKOZLUKLU VVASHINGTON - Geçen ay Ku- veyt'e yaptığı ayaret sırasında öldü- rülmek istendiği açıklanan eski ABD Başkanı George Bush'a yönelik sui- kast planının arkasında Irak'ın bulun- duğu iddia edildi. The Washington Post gazetesinin dün manşetten duyurduğu haberde. ll'i Irak vatandaşı 16 teröristin, 14-16 nisan tarihleri arasında Kuveyt'in baş- kenti Kuveyt şehrini ziyaret eden Bush'u öldürmeye hazırlanırken Ku- veyt Gizli Servisi'nce yakalandığı bil- dirildi. Sanıklardan birinin Irak Gizli Servisi "Muhaberafta görevli albay olduğunun belırlendiği de kaydedildi. Gazetenin üst düzey yetkililere da- yanarak verdiği bilgilerde, yaklaşık bin kilo patlayıcı madde ile son derece ileri teknolojiyle yapılmış ve patlama- da kullanılan son derece ilen teknoloji ile yapılmış aygıtlarla yakalanan 16 sanığın Irak yonetimıyle ilişkili olduk- lan kaydedilıyor Haberde, Irak bağ- lantısının açıga kavuşturulması ama- cıyia ABD Başkanı BİU Clinton'ın geçen hafta Kuveyt'e FBI uzmanla- nndan oluşan bir ekıp gönderdiği bil- dınlıyor. Sanıklann isim listesinı de veren The Washington Post gazetesı, ABD üst düzey yetkililerinin, Bush'a suikast girişiminde Irak bağlanüsı bulundu- ğuna inandıklannı belirtıyor. Gazete. Beyaz Saray Sözcüsü George Stepha- nopoulos'un, suikast ginşimının İrak yönetimi tarafından desteklendığinin ortaya çıkartılması durumunda uygun bir karşılık verileceğinı söylediğini de vurguluyor. The VVashington Post, suikast girişi- minde bulunmaya çalışırken yakala- nanlarla birlikte olduğu beürlenen bir Iraklı ile çok sayıda kişinin ise kaçtığı- nı, sanıklann 3 ayn plan hazırladıkla- nnı anlatıyor. Verilen bilgiye göre planiar şöyle: ABD eski lideri George Bush ve eşi, Dışişlen Bakanı James Baker ve kabinesınde bazı kişilerin bu- lunduğu heyet havaalaruna indikten sonra bomba yüklü araçlarla aralan- na dalmak. Bu girişim gerçekleştirilemediği tak- dirde Bush'a onur ödülünün verildiği başkent merkezindeki tiyatro binası önünde bombalı araa havaya uçur- mak ya da vücuduna çok şiddetli bombalar bağlamış bir intihar ko- mandosunun Bush'un yanına yakla- şarak bombalan patlatması. ERIVAN Petrosyan banşpiamm kabıdetti MOSKOVA - Ermenistan Devlet Başkanı Levon Ter Petrosyan'ın. Moskova'nın ginşımlen üzerine Rus- ya. Türkıye ve ABD tarafından haar- lanan üçlü banş planını kabul ettiği bildirildi. Turan Ajansf run. Azerbaycan Dev- let Başkanlığı sözcülüğü kaynaklan- na dayanarak verdıği habere göre Rusya lideri Boris Yeltsin'in, Kara- bağ sorunundaki özel tcmsılcisi VTa- dimir Kazbnirov, taraflann. önceki gün banş planına yanıtlannı açıkla- malanndan sonra Erivan'a giderek temaslarda bulundu. Kazımirov'un lemaslan sonunda, Levon Ter Petrosyan'ın banş planı- nın uygulanabilirliğini kabul ettiği, ancak buna Karabağ Ermenilerini henüz raa edemediği haber veriliyor. Diplomatik kaynaklardan Azerbay- can Cumhurbaşkanhğı sözcülüğüne ulaştığı sanılan bilgilere göre, Erme- nistan yönetimi ile Karabağ Ermenı- leri arasında banş planına ilişkin yoğun temaslar devam ediyor. Dağlık Karabağ Ermenileri arasında, yayılmacı Daşnaksütyun hareketine bağlı olahlar çoğunluğu oluşturdu- ğundan, bunlara göre daha ılımlı olan Levon Ter Petrosyan önderliğindekı "'Ermeni Ulusal Hareketi" adlı siyasi cephenin banş planının kabulü için yapılan baskılar yeterli olanuyor. BOSNA-HERSEK BUTNALIMI Avrupa,Amerika'dan güçlüliderlikbekliyor iN'ctu JJork eimcs Yaşlı Boşnak kadın kuşatma alöndaki Srebrenica cehennemınden kurtardığı torununu kucağından indirmiyor. Srebrenica'dan geçen ay tahliye edilen BoşnaklarTuzla'daki kampta bannıyor. Avrupa gerçi Bosna'da asken önlemlere başvurulması konusunda VVashıngton'la görüş aynlığı içinderAma müttefıkler bu- na karşın Başkan Clinton'dan kararlı bir li- derlik bekliyorlar. Clinton, müttefiklenne kendi kararlan hakkında ne düşündüklerini sormaktan \azgeçip onlara ne yapmayı tasarladığını anlaımalıdır. Batılı diplomatlar özel sohbetlerde NA- TO'nun güçlü hderliğe gereksinmesi oldu- ğunu, çünkü Avrupa'da Bosna'daki kanlı çarpışmalann nasıl durdurulacağı konu- sunda görüş bırliği bulunmadığmı belirtı- > orlar. Nitekım Amerikan Dışişleri Bakanı VVarren Christopher'ın Batı başkentlerinde vaptığı son gezi sırasında Avrupalı liderle- rin Christopher'e söyleyebildikleri tek şey, Bosna konusunda bundan sonra atılacak adımın çok riddı biçimde düşünülmesi ge- rektiği idi. Destekleyecekler Başkan Clinton'la Warren Christopher de bunu biliyorlar. Clinton bundan sonra Bosna'da ne yapmak istedığjni kararlaştır- malı ve müttefıklerinden sağlam destek is- temeli. Avnıpab müttefıklerin çoğu Geor- ge Bush'u Körfez bunaiımında destekle- dikleri gıbi Clinton'a da"destek verecekler- dir. Çünkü soguk savaşın sona ermesine karşın Avrupa'nın güvenliği ıçin ABD'nin yaşamsal önemde olduğunun bilincinde- İer. Warren Christopher'ın son gezisi sıra- sında Avrupalı Uderler, Müslümanlara si- lah ambargosunun kaldınlması yolundaki Amerikan görüşüne ısrarla karşı çıktılar. Bosnalı Sırplara sınırlı hava akınlannın düzenlenmesine karşı ise o denli sert biçim- de itiraz etmediler. Avrupa'da yalnızca Almanya Müslü- manlara silah ambargosunun kaldınlması görüşünü destekhyor. İngiliz yetkililer ise ABD Sırplan bombalamaya karar verirse gönülsüz biçimde de olsa Washington"u destekleyeceklerini ima ettiler. Bosnalı Sırplann •'parlamentosunun" Vance-Owen Banş Planı'nı reddetmesi üzenne Avrupa"nın tepkisi ise tahmin edil- diğı gibi ortaya çıktı. Sırplara karşı baskı arttınlmalıydı. Ama ne gibi yeni somut ön- lemler alınacağı konusunda bir açıklama yapılmadı. Çünkü bu konuda görüş birliği yoktu. Sırplara karşı askeri önlem alınmasını savunanlara göre Batı kararsız tutumunu sürdürdüğü sürece Sırplar Bosna'da '"etnik temızlik" polıtikasından vazgeçmeyecek. Avrupa'ya oranla sertlik yanlısı olan VVashington'a göre hava akmı tehdıdi bıle Bosnab Sırplann lideri Radovan Karadriç'- in Vance-Ovven Planı'nı ımzalamasına yet- tı. Ancak VVashington'un bu görüşüne karşın, Avrupalı liderler değişik nedenlerle askeri seçeneğe hala sıcak bakmıyorlar. Ankara Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatılmasını ABD'nin Bosna'daki tutumuna bağlıyor Bosna için Çekiç Güç kaıtı gündenıde • Dışişlerine göre ABD Bosna'da müdahale karan almadıkça, Çekiç Güç'ün görev süresini uzatmak Türk kamuoyu önünde zor olacak. zor olduğu" mesajını yeni ABD yö- HALUK GERAY netımine itetti. ANKARA-Türkiye.ÇekiçGüç- Dışişleri kaynaklan, bu mesajın ün haziran ayında bitecek olan gö- venlmesmın "şantaj, pazarbk ya da rev süresinin uzaülmasını, ABD'nin tehdit" anlamına gelmediğini ve Bosna'daki tutumuyla ilişkilendir- Türkiye'deki gerçek durumu yansıt- di. Dışişleri yetkilileri, ABD Bosna'- tığmı belirtiyorlar. Aynı kaynaklar, da askeri müdahale karanıu al- haziran ayında TBMM'nin önüne madıkça. "Çekiç Güç'ün görev sü- gelecek olan Çekiç Güç'ün görev sü- resini uzatmayı. Türk kamuoyu resinin uzalılması konusunun en üst önünde haziran ayında savunmanın düzeyde ABD Dışişleri Bakanı Warren Christopher ve yardımcısı Clifton NVhartoa ile yapılan görüş- melerde çeşitli kereler dile getirildi- ğini behrtıyorlar. Dışişleri kaynaklan, Çekiç Güç ile Bosna-Hersek'teki gelişmelerin ilişkilendirilmesi mesajlannın şu noktalan kapsadığını belırtıyorlar: -Uluslararası toplum Irak'a mü- dahale edip Türkiye'deki Çekiç Güç'ü oluştururken Bosna'ya mü- dahalede bulunulmaması Türk ka- muoyunda büyük rahatsızlık ya- ratıyor. -Türk hükümeti, Batı'nın bu farklı uygulamalannı kamuoyuna anlatmakta büyük güçlük çekiyor. -Kamuoyu, Çekiç Güç'ün Tür- kiye'de kalmasma karşı çıkıyor. -Türk parlamentosu, kamuoyun- dan etkılenerek Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatılmaması konusunda büyük direnç gösteriyor. -Dışişlen Bakanı. TBMM önün- de sürenin uzatılması ıçın ona> ister- ken güçlüklerle karşılaşıyor. -Haziran avında Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatıiması yeniden TBMM gündemine gelecek. ABD'- nin Bosna'ya müdahale edilmesi ka- rannı almaması durumunda, Çekiç Güç'ün görev süresinin uzatılmasını istemek çok zorlaşacak. Demıreremektup Bu arada Yeni Yugoslavya Baş- bakanı Radoje Kontic. aralannda Başbakan Süleyman Demirel'in de bulunduğu bazı hderlerden, Bosna'- da askeri güç kullanılmamasını iste- di. Kontic mektubunda "kesin ınanama göre savaşın bedelı. kaza- nan taraf için de çok pahalı olacak ve Bosna-Hersek'e yapılacak askeri müdahale felakete yol açacak" dedi. ITALYA Ciaıııpihükümeti güvenoyualdıDış Haberier Senisi - İtalya'da Başbakan Carlo Azeglio Ciarapi baş- kanlığındaki hükümet ilk sınavını ön- ceki gün millet meclisinde yapılan oy- lamada büyük farkla güvenoyu ala- rak verdı. Ajanslann bildirdiğine göre Başba- kan Cıampi ve on günlük hükümeti önceki gün millet meclisinde yapılan güvenoylamasını 60'a karşı 309 oyla kazandı. Oylamada 185 milletvekiü ise çekimser oy kullandı. Siyasi gözlemciler oylamada 185 milletvekilinin çekimser kalmasının, 15 aydır yolsuzluk skandallanyla yıp- ranan meclistekı bölünmüşlüğü gös- terdiğine dikkat çekiyor. Ciampi'nin oylamaya geçilmeden önce millctvekillerine hitaben yaptığı konuşmada, hükümetine verilecek güvenoyunun siyasi ve ekonomik re- formlann gerçekleştirilmesi için yeşil ışık yakacağını söyledi. 72 yaşındaki başbakan konuşmasmda hükümeti- nın reformlan uygulamak üzere oluş- turulduğunu da hatırlattı. Başbakan Ciampi. hükümetinin çalışmalannda önceliğı seçim siste- minde yapılması öngöriilen reformla- ra vereceğini ve İtaîyan halkının ge- çen ay referandumla bu isteğini orta- ya koyduğunu söyledi. Eski Başbakan Sosyalist Giuliano Amato'nun, Carlo Azeglio Ciampi'yi güvenoyu almasının ardından yanak- lanndan öperek kutladığı bildirildi. Seçim sistemindeki reformlann ise 6 haziranda Mılano. Torino ve diğer bazı büyük kentlerde yapılacak yerel seçimlerle ancak yürürlüğe girebilece- ği bildiriliyor. İtalya'da 15 aydır süren yolsuzluk ve rüşvet skandallanndan sonra yapı- lacak olan yerel seçimlerde ilk kez nis- pı seçim sıstemı yerine. çoğulcu sistem uygulanacak ve secmenler ilk kez temsilcılenni doğrudan seçebilecek. 11 milyon seçmenin oy kullanacağı 6 haziran yerel seçimlerine aday baş- vurulan dün sona erdi. BMÇEKÎLSÎN o a l n m Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsiıı resmi bir zi- » C l t U I I y a ret amacıyia Moskova'da bulunan Kanada Başbakanı Brian Mutroney'e Kremlin Sarayı'nı gezdirdi. Kremün'de yoğun ilgh le karşılaşan liderler halkı el sallayarak selamladı. Bu arada başkent Moskova'da 1 Mayıs'ta çıkan kanlı çattşmalardan sonra "Zafer Bayramı" nedeniy lc bugün dfizenlenecek gösterilere getirilen ktsıtlamalar, parlamentonun tûm gösterilerin sorumluluğunu üzerine alması üzerine kaldırüdı. Eski SSCB"nin Nazi rejimine karşı kazandığı zaferin 48'- inci yıldönümü bugün Moskova Belediyesi'nin öngördüğü güzergahlarda törenlerle kutlanacak. Bosna'da bir ateşkesdaha imzalandı• Müslüman ve Sırp komutanlar arasında dün imzalanan ateşkes anlaşması bugünden itibaren geçerli olacak. Bosnalı Müslümanlar, BM yardım görevlilerinin derhal çekılmesini istedi. SARAYBOSNA (AA) - Bosna'da Müslümanlann Komutanı Sefer Halilo- viç ile Bosna Sırp komutanı Ratko Mla- diç arasında dün, bugün TSİ 13.00'den itibaren geçerli olmak üzere yeni bir ateş- kes anlaşması imzalandı. Bosna'daki BM komutanı General Philıppe Morillon, Saraybosna'da gaze- tecilere yapüğı açıkîamada. anlaşmanın ıki komutan arasında dün akşam Saray- bosna Havaalanı'nda yapılan görüşme- de imzalandığını açıkladı. öte yandan Sırplann Bosna'nın baş- kenti Saraybosna'nın doğusundaki Ze- pa kentine 3 gün önce başîattıklan saldı- nnın tüm şiddetiyle sürdüğü bildirildi. Saraybosna Radyosu. Zepa'daki Müs- lüman birliklerin saldınlara direnebil- mek için insanüstü gayret gösterdiklerini duyurdu. Bosna Radyosu da Zepa'nın alevler içinde olduğunu ve yaklaşık 200 sivilin öldüğünü, 300'den fazla kişinin de yaralandığı bildirdı. Bu arada Bosna hükümeti. BM yar- dım görevlilerinin Bosna'dan çekilmesi- ni istedi. Washington'da görüşmelerde bulu- nan Bosna Dışişleri Bakanı Haris Slad- ziç. yaptığı açıklamada, "İnsani yardım sağlamak amaayia ülkemizde konuşlan- dınlmış olan BM personelinin mümkün olabildiğince hızlı bir şekılde geri çekil- mesını resmen istemek üzere burada- yım" dedi. Sladziç. "Bunu istiyoruz, çünkü BM personelinin güvenliği konusunda duyu- lan endişe, bu egemen milleün kendisini savunmasında dddi bir engel oluşturu- yor" şeklinde konuştu. De\Tİk Yunan Kralı taıilıi keııt üzemıde hak iddia ediyor Kral Konstantin Korfu Adası'ndaki Mon Repos kentini geri alabilmek için mahkemeye başvurdu Dış Haberier Servisi - Devrik Yunan Kralı Konstantin, Korfu Adası'nda bulunan tarihi Mon Repos kentinin kendi özel mülkü otduğu iddiasıyla mahkemeye başvurdu. Kral Konstantin, Mon Repos'un halka açık ounasuıa büyük tepki gösteriyor ve kenti geri alabilmek için büyük çaba harcıyor. Arkeolo- jik ve turisrik açıdan önemli bir değere sahip olan 240 kilometrekarelik alanın kime ait ol- duğu şu sıralar Korftıluların dillerinden düşür- mediği konulann başında geliyor. Mon Repos palmiyc ağaçlan, tarihi evleri, \ahşi doğası, İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth'- in kocası Prens Philipin doğduğu e> ve arkeo- lojik kalıntıları ile her gün yaklaşık 4 bin ziya- retçinin akınına uğruyor. Kral Konstantin, 196Tde askeri cuntanın yönetimi devrabnası sonucu Yunanistan'dan İngiltereVe kaçmıştı. 1974'te askeri yönetimin sona ernıesi ile Yunan halkı seçimlcre giderek monarşiyi or- tadan kaldırdı. Konstantin. monarşinin orta- dan kaldırılmasıyla tahtını ve unvanuıı kay- betti. Korfu Adası Belediye Başkanı, Mon Re- pos'un kraliyet mülkü olmadığını iddia ederek I.Ö. 510'lu yıllara kadar uzanan, Yunan tanrısı Appollon'a ait tapınaktan geriye kalan dor nizamındaki sütunları \e doğal gü/elliği ile halka açık olması gerektiğini vurguluyor. Konstantin, Yunan tele\izyonuna yaptığı açık- lamada kentin halka açık ounası sonucu tüm yapılann zarar gördüğünü öne sürdü. Devrik Kral'ın kenti korumak ve güvenliğini sağla- mak için öncrdiği tek çözüm Mon Repos'u özel mülkiyeti ilan etmek. Kraliyet eşyalarını konunakla görevli Ma- rios Stravridîs, Reuter'e yaptığı açıklamada, belediyenin otoritesini zorla kullanarak şehrin kapılarını halka bilinçsizce açtığını sö> lüyor. Korfu Belediye Başkanı Sarlis. kentin turiz- me daha cazip bir hale getirilmesi için birçok projelerinin bulunduğunu söylüyor. SarlLs. projeleri arasında kenti bir gösteri merkezi haline getirmek veya bir açık hava müzesi şeklinde doğal yapısını koruyarak halkın hizmetine sunmak bulunduğunu ifade ediyor. Devrik Kral Konstantin ise her ne pahasına olursa olsun \ unanistan'a bir gün mutlaka döneceğini ve atalanna ait tüm değerierine ve mal >ariıklarına sonuna kadar sahip çıka- cağını tekrarlıyor. Bdediye Başkanı Sarlis ise Yunan halkına ait eserlerin hiçbir zaman tek bir kişinin özel mülkiyeti olamayacağını belirterek "Kral Yunanistan'a döndüğünde kimseden 'hoşgel- din' beklemesin. Çünkü o aıtık kral değil" di- yerek eski krala meydan okudu. Yannis Daravigos adlı bir ada sakini ise bölgenin turizme açüması gerektiğini, böyle- sine doğal güzeiliğe sahip bir yerin bir kişinin mülkiyetinde olamayacağını söyleyerek tep- kisini dile getirdi.