Katalog

SAYFA CUMHURİYET 6 MAYIS1993 PERŞEMBE 12 DIZIYAZI 20kilometrekömürtaşımakııiye? Ya atağan'dan sonra Gökova'ya Yeniköy Termik Santrah'nı konduran TEK, bununla da yetinmeyip, onun 3 ûnitesirü20kilometre ötedekiyenibir termik santrala taşımaya karar verdi. İşte Gökova Termik Santrah diye bilinen Kemerköy böyle doğdu. Yeniköy y ünkömür rezervidağlan aşan yûrüyen bantla Kemerköy'e taşınacak. Bunca zahmete vemasrafanegerek vardı? -3- I ökova'nın kurtanlması I denılınce aslında akla ön- celikle Yaiağan gelmiyor. ^ünkü TEK. Yatağan'da | atı alıp çoktan Üsküdar'ı geçmış. Oradaki çaba. santralın çevreye yaydığı zehirli atı- klann miktannı azaltmak yönünde. İkinci durağımız olan Yeniköy Ter- mik Santrah. Gökova'yı kurlarma projesinin asıl çıkış noktası. Gökova'- ya vurulacak üçüncü darbenin başlan- gıcı burası. Her bin 220 megavattan 5 ünite olarak planlanan Yeniköy Ter- mik Santralf nın 3 ûnitesi 12 Eylûl dö- neminden bugüne kadar hâlâ anlaşıla- mayan bir nedenle 20 kilometre ötede- ki üçüncü santrala nakledildı. Yeni- köy'e ıse 440 megavatlık 2 ünite kaldı. Buna rağmen çahşünlmayacak 3 üni- tenin de altyapısı tamamlandı. Yeni- köy Termik Santrah'nın, kullanacağı kömür rezervini, 20 kilometre ötedeki ikiziyle paylaşacağı bildiriliyor. Rezer- ve 13 yıllık ömür biçilirken, bunun 2 santrala bölünmesiyle termik santra- Un 6-7 yıllık bir potansiyelle yetinmek zorunda kalacağı dile getiriliyor. Kö- mürûn tükenmesiyle rezervin altına inmek ve derindeki kömürleşmemiş kömürü çıkanp kullanmak da sağlık açısından riski büyütüyor. Bu yüzden Yeniköy'ün havaya bıraktığı kukürt- dioksitin günde 1000 tonla Yatağan'ın üzerine çıküğı öne sürülüyor. Şaşırtan davet Grup. Yatağan'da yaşanan tecrü- beyle. Yeniköy Santrah için otobüsten bile inmeden kapıdan bakıp dönmeyi planhyor. Ancak santralın genç ışlet- me mühendisinden beklenmedık bir davet ahyoruz. Belh ki o da "kimler, niçin gelrniş' sorulanna yanıt bulma- ya çahşıyor. Genç mühendis sorulan bildiğı kadanyla cevaphyor. Santralın calışması hakkında bilgi veriyor. Ama 5 ünite yapılan tesisin niye 3 ünitesinin başka yere kaydınldığı konusunda kendisinin de bilgisi olmadığını, zaten bu konuda bir gerekçenin ortaya ko- nulamadığını vurguluyor. Kükürt dioksitli tükürük Santraldan aynlmaya yakın grupta gazeteciler olduğunu öğrenince. bir te- laştır ahyor genç mühendisi. "Ben sa- dece sohbet ettim. Sakm yazmayın" diyericadabulunuyor. Sonra bir TEK mensubu olduğunu hatırlayıp savun- maya geçiyor: "Ben bu santrallann çevreyi birey- sel olarak kirlettiğimiz kadar zarar verdiğine inanmıyorum. Bizim halkımız hâlâ yere türüküyor." Grup- tan bir genç makine mühendisi hemen cevabı yapıştınyor, "Ama kimse yere kükürtdioksit tükürmüyor kı" Hiç ol- mazsa kapıyı açtığı için teşeİc- kür edip buruk bir şekilde veda edip aynlıyoruz. Son durak. ge- zinin en can alıa adresi olan Ke- merköy Termik Santrah. Kamuo- yunda Gökova Santrah olarak tanınan tesis tek baca ve 3 ünite- den oluşuyor. Dı- şandan bitmiş gibi gözüküyor, ama içinde inşaat sürüyor. Yeni- köy'den sadece 20 kilometre öte- de, denizin he- men kenannda boy gösteriyor 20 kilometrehk mesafeden dağ. tepe aşan bir bantla buraya kömür taşınması planlanıyor. Bant tamamlanmış gibi gözüküyor. Uzaktan bakılı- nca, lunaparklar- daki sürat tren- lerini andınyor. Buradaki yetkih ise kapıdaki bekçi. Zaten o da fazla bir & Ton müteahhıüık fırmalan da bu ka- şey bilmiyor. "Valla gazetelerden öğ- zançtan paylanru ahyor. reniyoruz. Galiba bıttikten sonra ça- B ı r d l S e r l d d l a ' Kemerkoy'ün asıl kuruluş amacının "ıthal komure kapı açmak" olduğu yolunda. TEK tara- Kemerköy Termik Santralı. Kamuoyunda Gökova Santrah olarak tanınan tesis tek baca ve 3 üniteden oluşuyor. Dışandan bitmiş gibi gözüküy or, ama içinde inşaat sürii)or. Yenikö> 'den sadece 20 kilometre ötede, denizin hemen kenannda boy gös- terivor. 20 kilometrelik mesafeden dağ, tepe aşan bir bantla bu- raya kömür taşınması pianlanıyor. hştırmayacaklarrruş." diyor. Yolsuzluk iddiaları Yeniköy Termik Santrak Gökova'yı kurtarma projesinin asıl çıkış noktası. Gökova'ya vurulacak üçüncü darbenin başlangıcı burası. Her biri 220 megavattan § ünite olarak planlanan Yeniköy Termik Santrairmn 3 ünitesi 12 Eylül döneminden bugüne ka- dar hâlâ anlaşılamay an bir nedenle 20 kilometre ötedeki üçüncü santrala nakledildi. Yeniköy'e ise 440 megavatlık 2 ünite kaldı. Buna rağmen çahştırümayacak 3 ünitenin de altyapısı tamamlandı. fından öncc manna kandırmacasıyla inşaatına başlandığı söylenen lımanın, Gökova Santrah oldukça şaibeli. artık ithal kömür taşıyan gemilerin ya- Enerji Bakanı da dahıl kimse neden naşması için kullanıİacağının ortaya yapıldığını açıklayamadığı için bir bö- çıktığı dıle getiriliyor. lümü oldukça manüklı birtakım id- En kabul edilemez iddia ise termik dialar dilden dile dolaşıyor. santralın hemen karşısındaki 267 villa Bunlardan biri müteahhite haksız lojman. TEK yetkililerinin yöre hal- kazanç sağlanmaa. Yeniköy'de bitiri- kından arsa alamayınca, termik sant- lecekbirkapasiteyiikiyebölüpbırbö- ral için yapılan istimlak çerçevesinde lümünü 20 kilometre öteye taşımak birer villaya kavuştuklan iddia edili- yeni bir inşaat maliyeti ve Polonyah yor. müteahhit için yeni bir kazanç kapısı Ama TEK'in Türkiye'nin en güzel sağlıyor. köşelerindeki "dinlenme tesisleri (!)" Söz konusu maliyet genellikle 1 mil- gözönüne ahndığında, "Yazhk yap- yar dolar olarak dile getiriliyor. Bu- makiçinsantralyapmanınzorunluol- nun 800 milyon dolarhk böhımünün madığı" gerçeği ortaya çıkıyor. ise yabancı müteahhite ödendiği öne ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ sürülüyor. ^ " " " ^^~^~ Polonyah fırma ile çalışan Türk ta- YARIN: Hallan projesi Demokrasi kavgamızbiriıııiziıı düşmesiyle durmaz 0 ı N mamm m L B İ • N L E R / J- J A İÇİN YAZDI İnsanoğlunun nankörlüğü müdür, yoksa baktığını görememek rrudir bunun adı bilenuyorum. Belki varUğında senin bizler ve ilkelenmiz için ne kadar önemli olduğunu anlayamadık. Şımdı önünde özürdilemek için buradayız. Hiçbir şey için geç kaldığımıza inanmıyorum. Bizlere açtığın engin ufuklarda laiklığı Atatârkçülüğü sonuna kadar yaşatmakta kararlıyız. Gün gelecek seni ortadan kaldırmak isteyenler bizi tek yumrukta birleştirdiklerini göriip yapLklannın boş olduğunu anlavacaklar. Türkiye'de Uğur Mumcu bir tane olabilir. Ama senir. izinden giden milyonlarca MUDCU var. Onlann ışıklan Türkiye'yi sonsuza kadar ışıtrraya devam etecektir. Âtan ve senin, hiç şüpheniz olmasın Türk evladı ilkelerine sahip çıkacakur. Sizleri asla unutmayacağız. DilekKartal Uğur Mumcu, bütün nitelikleriyle tam bir Kuvay-i Milliyeeriydi. İkinci Kubilay'dı ve çok çok arayacağımız bir inanç ve imam abidesiydı. Devletın ve dernokrasinin canh anayasası sevgili Uğur Mumcu'ya tanndan rahmet, O'nu bağnnda yaşatacaklara başsağhğı dihyoruz. SalimErei O, demokrasinin, laikliğin, bağımsızlığın Atatürkçülüğün yıhnaz savunucusuydu. Kalemiyle halkını eğiten bir öğretmendi. Onu öldüren caniler, halk düşmanlan bilmeülerki"HaIk öğretmenleri ölümsüzdür." Cumhuriyet Gazetesi'nin ve tüm halkunızın başı sağolsun. Sevgili Uğurumuzun ruhu şad olsun. Habip Yıhnaz Bugün aramızdan bedenen aynlsan da hâlâ yanıyoruz sönmeyeceğiz. SemaOkan Ne yazabalirim! Hepimizin yüreği bir seninle. EmelPamir Seni kaüeden kara eller elbette bır gün laik cumhuriyet ışığıyla kmhp yok olacaklar. KaderAlabak Ne yazacağımı bılemiyor yüreğim yanıyor. Demokrasi mücadeleni bundan sonra da bizler devam ettireceğiz saygı ile anar tüm Cumhuriyet camiasının ve okurlann başı sağolsun. İsmet Şenvuva Kanın yerde kahnayacak. Galip Varar Demokrasi kavgası, bırimizin düşmesiyle duracak değildir... Bunuen iyi bilenlerden biri olarak rahatuyu... Hasan Erçakıca Savunduğun ılkeleri hep berabercesurca savunacağımıza and ıçerim. Burçkaan Gürgûn Yazamayacağım, Yaşasm Demokratik, laik ve gerçekten Bağımsız Türkiye! Kahrolsun emperyahzm! Kahrolsun şeriat. NurSansoy SÜRECEK Uğur Mumcu'nun Anısına Tarih24Ocak, İnsanımız ayaklandı bucak bucak. Memleketi kapladı hüzûn ağı, Şeriata karşı isyan bayrağı Güzel Uğur'u bizden aldılar, Herkesi uyuyacak sandılar. Atatürk'ün ilkelerini algılayamadılar, Boş umutlann peşine daldüar. ••• Neydi! seni öldürenlerin çaresizliği, Tartışamadılar seninle laikliği. Getiremediler, istedikleri düzeni, Kimseler anlayamaz sensizliği. Yok artık gazetesinin köşesinde, Hiçbir zaman vazgeçmedi felsefesinden. Kötülerle çarpışü ülkesinde, O, artık sonsuza dek kalbimizde. Okan Aydmlıoğbi ÇALIŞANLARIN SORULARI , SORUNLARI YILMAZ ŞÎPAL Enıekli maaşlarıım geri ödemek zorunda nıı kalmm? SorW 1966-1984 ydlan arasında (18 yıl) bir üniversitede öğ retim üyesi olarak çahştıktan sonra istifa ederek, özel bir şirkette çalışmav a başladım. Sekiz yıldır bu görevimi sür- dürmekte ve SSR'dan emekli olma hakkını kazanmış bu- lunmaktayım. Ancak durumumla ilgili bazı sorularm yanıtlannı da aramaktayun. Bu sorularunı aşağıda sıralı- yonım. 1) Çalışmakta olduğun özel kuruluştan kendi isteğim ile ayrılmam durumunda, çalıştığım süreye ait (8 yıl) kı- dem tazminatımı almaya hak sahibi olabilir miyim? 2) SSk'dan emekli olarak ayrılır isem bir üniversitede öğretim üyesi olarak çaltşabilir miyim? 3) SSK'dan emekli olup tekrar üniversite öğretim üyesi olarak çalışmaya başlar isem, SSK'dan emekli maaşımı almaya dev am edebilir miyim? Yoksa, son ay nldığım şir- ketten aldığım kıdem tazminatı dahil, o güne kadar bana ödenmişolan emekli maaşlarınıı geri ödemek zorunda mı kahnm? Yoksa, yalnızca emekli maaşım mı kesiür? Bu durumda ise, SSK'dan emekBKğim sürerse; üniversitede çalışmaya başladığımdan itibaren Emekli Sandığı'na bağlı prim ödeyecek miyim? Bu durum bana aynca Emekli Sandığı'ndan da emekli olma hakkı sağlayacak mı? Bunun için kaç yıl daha çalışmam gerekecektir? YANIT: l) Özel ya da kamu kuruluşlanndan kendi istekleri ile (istifa) aynlanlara kıdem tazminatı ödenemeyeceği birçok Yargıtay karannda vurgulanmışür. Biz, bunlardan birini özet olarak aktanyoruz. "ÖZET: İstifa ile son bulan hizmet süre- leri için kıdem lazminaü istenemez. (Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 4.3.1987 tarih, 1987/2341 esas ve 1987/2617 karar) İş akdini, "kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşhlık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme amaayla" fehdedenlere işveren kıdem tazminatı ödemekle yükümlüdür. SSKdan yaşhlîk ayhğı almak amaayla iş sözleşmenizi bozduğu- nuzda, 8 yıllık sürenin kıdem tazminatına hak kazanırsınız. 2) 67 yaşını doldurmayan ve 2547 sayılı Yüksek Öğretim Yasa- sı, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personeli Yasası ve 657 sayılı Devlet Memurlan Yasası'nda öngörülen ortak koşullara uygun olanlar, Sosyal Sigortalar Kunımu'ndan yaşhhk ayhğı alsalar da, kıdem tazminatlannı geri ödemeksizın ve yaşhhk ayhklannı da kestirmeksizin öğretim üyesi görevlerine atânabihrler. Sosyal Sigortalar Kunımu'ndan yaşhhk ayhğı almakta olanla- nn, 2914 sayılı Yüksek Öğretim Personel Yasası'na göre, öğretim üyesi olarak çahşmalannda yasal bir sakınca bulunmamaktadır. a) SSK emeklisi olarak, 2914 sayıh Yüksek Öğretim Personel Yasası'na bağh bir kurumda, öğretim üyesi olarak çalışanlar, 5434 sayıh TC Emekli Sandığı Yasası ile ilgilendirilir. Emekh Sandığı Yasası'nın "Emekli Ayhğı Bağlanacak Hal- ler"e ilişkin 39. maddesi uyannca iştirakçilerden 60 yaşını doldu- ranlara, Emekli Sandığı'na en az 10 tam yıl (3.600 gün) kesenek ödemeleri koşulu ile istekleri üzerine ve TC Emekli Sandığı'nca emekli ayhğı bağlanmaktadır. SSK emeklisi olarak yaşlıhk ayhğı almakta olanlar, bir yüksek öğretim kurumunda görev aldıklannda, Emekli Sandığı iştirak- çisi olur ve 10 tam yıl kesenek öderlerse. 60 yaşını doldurduklan tarihte, TC Emekli Sandığı'ndan emekli ayhğı da almaya hak kazanırlar. ANKARANOTLARI MUSTAFA EKMEKÇİ 27 Mayısçılar Ne Diyor? Süleyman Bey, bir gün: - Allah sizden razı olsun! demişti, yine de insaflı yazı- yorsunuz! Şu karşılığı vermiştim: - Elbette insaflı olacağız Süleyman Bey, biz siz miyiz insafsız olacak? Süleyman Bey'in Çankaya'ya tırmanışı konusunda en yansız olabilecekler, 27 Mayısçılardı. Eski Tabii Senatör Sami Küçük'e sordum. Sami Küçük özetle şunları söyle- di: - Normal çıkması; bugünkü koşullar içerisinde nor- rpal. Hatta, faydalı dabi olur. Her türlu badireden geçti. Ikbali de gördü, nikbeti de gördü. Yani iyi ve kara günleri gördü. Bugünkü durumu değerlendirecek, Türkiye'nin gereklerini yapabilecek en iyi pozisyonda olması lazım. - Anladım Benim de içimden, daha yansız birinin çık- ması daha iyi olmaz mıydı diye geçiyordu da. (Kırkyıllık Yani, olur mu Kâni gibisine.) - Vallahi, şimdi bir kez varsayımları bırakalım da reali- teye gelelim; bugün bu adam kararlı. Partisi kararlı, destekçileri kararlı. Bunun karşısına çıkmanın anlamı yok. O vakit, "Çıkarsa ne yapar? Faydalı mı olur, zararlı mı?" Çünkü, çıkmasını önleme olanağı yok. Şimdi, tat- min edici yoHan anyoruz; ne diyoruz, ak günleri de, kara günleri de gördü. Devletin bütün fonksiyonlannı biliyor; planlamasını, sosyal-sıyasal faaliyetlerini, her şeyini bi- liyor; gelecek bir Başbakan veyahut gelecek bir iktidar madik atamazl - Anladım! - Madik atamaz! Ama neyle? Yetkileri dahilinde. Yetki- leri dahilinde suspanse eder, yani aşırılan törpüler, za- yıflıkları uyararak "Bunu böyle yapmak daha iyi olur" der. Yani, bir akıl hocası durumunda olur iktidarlann. Çünkü, dediğim gibi yedi kez Başbakan olmuş; Başba- kanlığını toplam alırsak belki on beş yıl. Eee, ondan son- ra bir Hamzakoy'u görmüş, Zincirbozan'ı görmüş, bir yetiştirdiği, elinden tutup kaldırdığt adamın, kendisinin seçilmesini önlemek için meydan meydan dolaştığını görmüş, değil mi? -Dogru! - Bütün bunları sineye çekmiş; Kenan Evren bunu, bil- mem nereye göndermiş, o Kenan Evren'e sırtını çevir- memiş. Gördüğü yerde konuşmuş. Demek ki birkindar- lık yok, atmış bunları. Türleşmış, sadeleşmiş. Bu haliyle, bu halini devam ettirirse zannedersem yararlı olur. Eski tabii senatörlerden 27 Mayısçı Suphi Gürsoy- trak'la konuşurken, konu aynıydı. Suphi Gürsoytrak, Sü- leyman Bey'in Başbakanlığı dönemlerinde, onaen ağır eleştirileri yöneltmiş bir kişiydi. Hatta, Süleyman Bey, herkesin elini sıkarken, onun elini sıkmazdı. Suphi Gür- soytrak, Süleyman Bey'in Çankaya'ya çıkması olayını şöyle değerIendi rdi: - Bizim savaşımımız, 1969da imam-hatip okulları sa- yısını, liselerden ve eğitim enstitülerinden çok fazla sa- yıda arttırması sırasında başlamıştı. Bir de başına takke takıp cami cami dolaşıyordu. '- Cami avlusunda başına takke giyen ilk Başbakan! di- ye yazdım... - Tabii, tabii.. Oydu, oydu. Ve laik bir cumhuhyetin başbakanı olarak, bin yıllık bir teokratik devlet yapısın- dan geliyoruz, laik cumhuriyetin -ki daha yetmiş yıl ol- mamış, onu oturtmaya çalışıyoruz- Başbakanı dinsel inançlan ne olursa olsun, bunu sergilememesi gereki- yor. Laikliğe uyması devletin laik yapısını koruması ge- rekiyor falan diye uzun boylu yüklenmiştik o zamanlar. Onu izleyen yıllarda da, öyle sürtüşmelerimiz oldu. Ama, şimdi Türkiye, öyle bir noktaya geldiki... Biryerde, devlete hizmet veren bir adam da, önüne fırsat çıkarsa.. Bak şimdi düşün, diyelim ben yıllarca general oldum, korgeneral oldum, orgeneral oldum, tam Genelkurmay Başkanlığı aşaması geldi, "Yahu, sen daha iyi kuvvet komutanlığı yapıyorsun, şeye çıkma!" 6u da Oem/re/7n Çankaya 'ya çıkmasını istemeyenlerin temel nedeni. Ya- ni, "Demirel bırakıp giderse, dogacak kanşıklıktan ülke- nin huzuru, düzeni yine yeni baştan bozulur mu?" endi- şesinden kaynaklanıyor. Özal çıkarken, kimse onun oraya çıkmasını istemiyordu. Ama, buradaki endişe "Demirel bırakıp giderse, acaba gelecek Başbakan ehli- yetsiz bir adam olur, ortalığı karıştırır mı" kuşkusundan kaynaklanıyor görebildiğim kadanyla. Onun için mille- tin birkısmı, Demirel'in çıkmasını istemiyor. - Süleyman Bey'in aleyhine az yazmadık biz de! - Çok, çok.. Bir yerde yine terbiyeli adam. önünü ilikle- meden kimseyi kabul etmez, konuşmaz. Saygısız giysi- lerle dolaşmaz. Ağzından kötü laf çıkmaz. Bunlar, iyi yanları. İnşallah devlete sahip çıkar. Partisinden onu iz- leyen biri çıkabilir mi? Zannetmiyorum. Çünkü Demirel de, diğer liderler gibi gaddar bir adamdı. 1980'e gelince- ye değin, ona karşı çıkanlan, amansız yedi, sildi götür- dü. Yani, demokrat görünümü altında, ikinci bir adamın yükselmesine olanak vermiyor. Belki Demirel'in bu şe- kilde ayrılması sonucu, partisinden genç bir lider, daha yetenekli bir adam da çıkabilir. - Başbakan rtasıl olmalı? - Başbakanlık hoşgörü isteyen bir şey; muhaliflerini hoşgöruyle karşılayacak, onlann çıkışlarına tahammül edecek... Asabi bir adam çıkarsa, ortalık çok kısa za- manda karışır. BULMACA SOLDANSAĞA: 1/ Geçenlerde yitirdiği- miz Sabahartin Kudret Aksal'a, 1990 Şedat Si- mavi Vakfı Ödülû'nû kazandıran şür kitabı. 2/ Agır kokulu bjr gaz... Bez dokuma tezgâhı. 3/ Briç- te, bir roberi oluşturan iki bölümden her biri... Yel- 6 ken devrinde muhabere 7 ve irtibat hizmetlerinde kullanılan hızh ve hafif 8 gemi. 4/ Teşebbüs. 5/ Al- g gılanan nesnelerin temel niteliği... Genelev ışleten kadın. 6/ Çıplak vücut resmi... Öküz yemli- ği. 7/ Pembe, san, gökmavisi ve yeşil türleri olan, saydam değerli taş... Tantahn simgesi. 8/ Meka- nızma. 9/ Ipliklerin boyanmak is- tenmeyen bölümlerinin yapraklar, ağaç kabuklan ya da balmumuna sanlarak boyaya batınlması yo- luyla uygulanan bir tür boyama teİcniei... Kirazrakısı. YLKARIDAN AŞAĞ1YA: 1/ Ferit Edgü'nün bir öykü kitabı... Yapısına girdiği sözcüğe "iki. çıft" anlamı katan yabana önek. 2/ Yunan rakısı... Ariz Nesin'ın tanınmış bir romanı. 3/ Türk müziginde Yörük özellik taşıyan oyun havası... Sıkınu verme, üzme. 4/ Hububat tozu... Yoksullara yiyecek dağjian hayır kurumu. 5/ Güzel sanat... "Biz kimseye - - - tutmayız/Kamu âlem birdir bize" (Yunus Emre). 6/ Marlene Dietrich ı üne kavuşturan ilk sözlü Alman fılmi. 7/ Yozgat yakınlannda ortaya çıkanlan ve Anadolu'nun tam bır kronolojisini göstermesi bakımından büyük önem taşı- yan höyük... Bir bağlaç. 8/ Gıdiş. 9/ Bıtkılerde gaz ahşverişine yarayan arahklar... Göklerın en yüksek katı.