Katalog

SAYFA CUMHURİYET 22 NİSAN1993 PERŞEMBE 14 HABERLER DYP DemireFîn yerîne 'lider' arıyor TekkoşulJ J koaHsyomm sürdürühnesi ANKARA(Cunburiyet Bürosu) - Cumhur- başkanlığı'na Süleyman Demirel'i aday göste- ren DYP'de, yenı Başbakan'ın kim olacağına ilişkin arayış sürüyor. DYP'de bir grup, yeni Başbakan'ın Demirel tarafından alanmasım önerirken, Milh Eğitim Bakanı Köksal Toptan'- ın da araiannda bulundugu diğer grup, ycni genel başkanın, tüzük gereğı bu makamın boşal- masından sonra 45 gün içinde toplanması gere- ken büyük kongrede belırlcnmcsini isliyor. Bazı DYP'li mılJetvekillen ise kongreye kadar SHP Genel Başkanı ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü nun Başbakanlığa vekâlct eünesıne sıcak bakıyor. DYP'Iı bazı mılletvckıllcn, baş- bakanlıkta "Akbulut" formülünün benınsen- mesinın, parıiyi güçsüz düşüreeeğıni vurgulu- yorlar. Başbakan Süleyman Demirel'in Cumhurbaş- kanı Özal'ın öiümünün ardından TBMM Baş- kanı Hüsametıin Cindoruk ik bir araya geldiği ve görüşmede "Bu işleri akıila ve beraberlik içinde çözeceğız" mesajını verdigı öğrenildi. Başbakan Demirel'in Çankaya'ya çıkması durumunda, DYP Tüzüğü gcreğmce parti bü- yük kongresmın en geç 45 gün içinde toplana- rak, yenı genel başkanın seçilmesi öngörülüyor. DYP Tüzüğü'nün 47. maddesinde, yeni genel başkan scçilene kadar geçecek süre içinde, "Merkez Karar KuruJu ile Genel İdare Kunılu'- nun toplanarak aralanndan seçeceklen bir-üye- nin" partiyi lcmsıl edeceğıni hükme bağiıyor. Tüzüğün bu hükümlen karşısında, Başbakan adayı olarak adı geçenkrden Içışlen Bakanı İs- met Sezgin'in, GlK ve MKK üyesi olmaması nedenıyle bu süre içinde parliyi temsil etmesı olanaksız görülüyor. Sezgjn erken kongreye karşı Bu durumunu dikkate alan Sezgin, büyük kongrenın önceden belirlendiği gibı kasım ayın- da toplanmasına bir engel bulunmadığını savu- nuyor. Sezgin, Cumhuriyet'in soruiannı yanıt- larken, "Hemen kongreye gerek yok. Kasım ayında nasıl olsa kongre yapılacak" dedi. Demi- rel'in Cumhurbaşkanhğj'na adaylığının "kesın gjbi'" olduğunu vurgulayan Sezgin, "Bu nokta- dan sonra aruk kimsc gıtmc diycmez" görüşünü dik gctırdi. Sczgjn'in ycni Başbakan'ın kongre- den önce alanmasım savunması. DYP çevrele- rinde, "Başbakanlığa alanârak, kongreye güçlü girmck isliyor" yorumlarına ncdcn oldu. Cevheri-Sezgingörüşmesi . Sezgin'in, yakın çevresine başbakanlık için "göreve hazır" olduğunu söylediği öğrenildi. Sezgin. Demirel'in kabınedeki cn yakın arkadaşı Tanm ve Köyişleri Bakanı Necmettın Cevheri ile önceki gün öğle yemeği için Atalürk Orman Çiflu'ği'nde biraraya geldi. Son gclişmclere iliş- kin olarak bir durum değerlendirmesinin yapıl- dığı görüşme. DYP kulislerinde çeşitli spekülas- yonlara neden oldu. Cumhurbaşkanı Turgut Ozal'ın yaşamını yıtirmesınin ardından Başba- kan ile sık sık biraraya gclen Cevheri'nin. Demi- rel'den Sezgin'e baza mesajlar iletmiş olabikceği- ne işaret edildi. Sezgin'in yakın çevresine, Başbakanlık'a alanması durumunda, loplanacak DYP büyük kongresını kazanacağı yönündeki inananı dile gctirdiği bildirildı. Sezgin'in bu çevrelerdc dilc gcurdiğj görüşler arasmda, Başbakanlıa'a atan- masının koalisyon ortağı SHP'de de kabul göre- ceği, kariyerindc 8 yıl TBMM Plan ve Bülçe Komisyonu Başkanlığı ıJc Maliyc vc İçişleri Ba- kanlıklan tıtrini taşımasının da bu makam için addı referanslar olduğunun yer aldığı da kayde- dildi. İçişleri Bakanı'na çok yakın bir kaynak, Scz- gin'i "Türkiye'nin en önde gelcn işadamlann- dan birinin" telefonla aradığını vc "Hayırlı ol- sun" diyerek, kutladığını bildirdi. Sezgin ile Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer Oral ve Milli Savunma Bakanı Nevzat Ayaz, dün İçişleri Bakanlığı'nda yaklaşık yanm saal süren bir gorüşme yaptılar. Toptan kongre istiyor Başbakan adaylan arasında adı geçenlerden Mılli Eğiıim Bakanı Köksal Toplan, Cumhuri- yel'in sorusu üzerine, "Daha orlada bir şey yok. Adaylık olmaz. Kongre degil ki aday ölayım. Adaylık kongrede olur" değerlendırmesini yap- u. Toptan, "Kongrede aday olacak mısınız?" sorusunada, "Henüzerkcn. Ortada kongre yok. Şimdiden bir şey söylenmez" yanıünı verdi. Toptan, "Sizce yeni Başbakan hemen mi atan- maJı yoksa DYP kongrcsıntn sonucu mu bek- lenmelı?" sorusu üzenne de, şöyk dcdi: "Başbakan'ın kongrede yeni genel başkan be- Iırlcndiktcn sonra alanması daha doğru olur. Böylece, arkasına kongrcnin de gücünü almış daha güçlü ve etkili bir Başbakan görevkndiril- miş olur." Parlamentodan bu hükümet dışında bir mo- delin çıkmayacağı inancını vurgulayan Köksal Toplan, DYP içinde ANAYOL formülü için çahşanlardan birisi olduğu iddiasınjn anımsatıl- ması üzerine de, "ANAYOL şu anda olmaz. Bclki zaman içinde olur" demekle yelindi DYP Grup Başkanvekili Bekir Sami Daçede, genel başkanlık makamının boşalmasından sonra 45 gün içinde kongre yapılacağını belirte- rek, "Başbakan'ın tavn önemli, ona bakacağız. Başbakan'a rağmen bir şey olmaz. Biz ycni Baş- bakan'ın kongrede belirlenmcsini islcriz" dedi. Ceyhun kaderine razı Kulislerde adı geçen Başbakan adaylanndan De-. lel Bakanı Ekrem Çeyhun da, Cumhuriycl'e yapuğı açıklamada, söylcntikre ilişkin olarak, •'Bunlar takdir-i ilahidir. Allah bılir Büyükkri- miz karar verir" değerlendirmesini yapmakla yetindi. Devlet Bakanı Cavit Çağlar'a atfen baa gaze- lelcrde yer alan "Başbakanlık doğal olarak be- nim hakkım" yönündeki sözler, DYP kulislerin- de tepkiyle karşılandı. Çağlar'ın yanında yer alan bazı millelvekılleri kendisini, bugünlerde "'konuşmaması ve böyle demeçkrden kacınması konusunda" uyardılar DYP kulislerinde, adaylar arasında geçen ve bu konudaki scssizlığini sürdüren Cumhurbaş- kanı Vekili Hüsametıin Cindoruk'un ise, parti- de yapılacak hıçbir planda gözardı edilmemesi gerektiğıne ışaret edilıyor. ANAPın dunımıma düşmemek Demirel ile birkaç gün önce Başbakanlık ko- nutunda biraraya gelen DYP Nevşehır Milletve- kili Esal Kıratlıoğju da, Başbakanhk'ın Cum- hurbaşkanı seçiminden sonra ikincil sorun olduğunu vurgulayarak, " Başbakanı ise, her- halde Sayın Demirel belirler. Şu anda gazeteler- dc yazılan hiçbir ısmin gerçekle alakası yok" dedi. Başbakanlık için anılan isimlerin hepsınin "öngörüden ibaret olduğunu" vurgulayan KJ- ratlıoğlu, "ANAP'ın durumuna düşmcmemiz gerekiyor. Yanı secikcek insan geçici olmaya- cak. Gerçi hiçbir ismi, Sayın Demirel'in kalıbına sığdırmak mümkün değil, ama partiyı, hüküme- ü yürütebilecek bir isim aranıyor" açıklamasını yapü. Ote yandan Başbakan Süleyman Demirel İn- giliz Financial Times gazelesinc yaptığı açıkla- mada cumhurbaşkanlığına adayhğmı açıklama- sı için sadece kendı parüsınden değil, kamuoyu. basın ve diğer yerlerden baskı göreceğini söyledı. Financial Times Demirel'in cumhurbaşkanlıği için baş aday olarak ortaya çıktığını, ancak bu adaylığın hem DYPhem dc koalisyon hükümcli için ciddi sonuclan olacağı görüşünü savundu ANAPkoalisyon ve Başbakanlıkistiyor ANKARA (Camburiyet Bü- rosu) - Turgut Özal'ın öiümü- nün ardından 9.Cumhurbaş- kanlığı için başlayan kulis, ANAP milletvekillerini Demi- rel'e oy verecekler ve karşı çıka- caklar olarak ikiye böldü. ANAP'ın, Demirel'in Cumhur- başkanlığı için verilecek oylar Karşılığmda DYP-ANAP koa- lisyonunda Mesut Yılmaz'ın Başbakan olmasını isteyecekk- rini öğrenildi. ANAP kulisle- rinde Demirelsiz bir DYP taba- nının Mesut Yılmaz'lı bir ANAP'a kayacağı, bunun için gerekirse Demirere çok az bir gûç verilebileceği de dile getirili- yor. ANAP milletvekilleri Demi- rel'in Cumhurbaşkanlığı konu- sunda farklı düşüncelere sahip- ler. Bir kısım milletvekıli kendı misyonlannı ve siyasi düşünce- lerinı yüce dıvana gönderen ve yargılayan Demirel'e her ne şart altında olunursa olunsun "hayır" denilmesinı savunuyor. Bunlar arasında bazı genel mer- kez yöneticilennin de bulundu- gu kaydediliyor. Bu miUetvekil- leri Demirerin Cumhurbaşkanı olma isteğini "Türkiye'nin yö- netimınden kaçma" olarak de- ğerlendiriyorlar. DYP'liderine "Cumhurbaşkanlığına sığın- ma" olanağının tanınmaması gerektiğini belirten milletvekil- leri DYP-ANAP birleşmesi durumunda ANAP'ın zararlı çıkacağını. bunun yerine bekle- nerek bir erken seçım veya ge- nel seçımde tck başına iktidar olunmasının gerektiğini kayde- dıyorlar. Bu milletvekilleri ANAP'ın yerel seçimler sonra- sında tek başına iküdara yürü- yeceğini de iddia ediyorlar. Bu arada ANAP Genel Baş- kanı Mesut Yılmaz'ın Bedret- tin Dalan ile ANAYOL formü- lü üzerine yaptığı görüşmenin olumlu sonuç geürmediğı bebr- tiliyor. Ancak Dalan ile birlikte Tansu Çiüer ve diğer bazı ba- kanlarla mıUetvekıllennın Demirel'in Cumhurbaşkanlığı- na çıkmasının ardından DYP'- den koparak ANAP'a geçebile- cekleri kulislerde öne sürülü- yor. ANAP'hlar, Cumhurbaş- kanlığı seçimi ile gündeme gele- cek görüşlcrdc pazarlığı yük- sekten başlatmayı hesaplıyor- lar. ANAP içinde henüzyüksek sesle dile getirilmemesine karşın Mesut Yılmaz"ın yakın çevre- sinden bazı parti yöneticileri, Demirel'in Çankaya'ya çıkma- sı ile DYP-ANAP koalisyonun gündeme gelmesi durumunda Yılmaz'ın başbakan olmasını isleyeceklerinı bclirtüler. ANAP'lılann böyle bir koalis- yon için öne sürecekleri lemel koşullardan birinin de 1 yıl son- ra erken seçım yapılması olaca- ğı büdiriliyor. Yılmaz'ın Cumhurbaşkanı seçüninde erken seçime nedcn obiSUBak için gerekirse Demi- rere küçük bir desıek verip Cumhurbaşkanı olmasını sağ- layabıleceği, daha sonra da DYP'nin dağılmaanı sağlamak amacıyla büyük bir atağa kal- kacağı söyleniyor. Yılmaz'ın ANAYOL formülüne soğuk olmadığı ancak bunun en az 2 yıüık bir zamana ihüyacının ol- duğunu kaydetüği dile getirili- yor. Yılmaza yakın bazı millet- vekilleri Demirel'in Çankaya'- ya çıkmasına vize verebılecekle- rini, Demirel'in şimdi yerine bir Başbakan ve yeni bakanlar ku- rulu aradığını kaydedıyorlar. ANAP'lılann yaptığı bütün he- saplarda DYP'nin tabanının Demirel sonrasında ANAP'a çekılmesi ve parünin parçalan- ması hesaplan yatıyor. Baa ANAP milletvekilleri DYPiçindeki 30 kadar Demirel karşıtı ile diğer muhalefet parü- lerinin oylannı toplayacak bir başka Cumhurbaşkanı adayı- nın da Demirel'in hevesini önle- yeceği görüşünü dile getiriyor- lar. Bunlara göre Demirel kesın gözüyle bakmadıkça böyle bir adayhğa evet dcmeyccek. Bu amaçla Demirel'in karşısına ya da Demirel'in çıkaracağı bir başka adayın karşısına çıkanla- cak bir Cumhurbaşkanı adayı. muhalefetin dcsteğini alırsa bü- yük başan kazanüacak. Bunun başan şansı küçümsenemeye- cek bir deneme olacağını kay- deden ANAP'hlar kafalannda böyle bir Cumhurbaşkanı ada- yı olarak Kaya Erdem'ın bu- lunduğunu söylüyorlar. RiLslaıMaıı ÖzaFa övgü MOSKOVA (Cumhuri^et) - Cumhurbaşkanı Turgut Özal'- ın ölümü Moskova'da oldukça geçyanlü buldu. Tüm dikkatle- rini pazar günü yapılacak refe- randuma vermiş olan Rusya yöneümınden. Dışişleri Bakanı Andrey Kozirev ve Devlet Baş- kanı özel yardıması Sergey Fi- latov, Moskova Büyükelçiliği- mızde açılan saygı defterine dün imza attılar Televizyon, uluslararası haberler arasında Özal'ın ölümünü kısaca duyur- du. Pazar ve pazartesı günleri Rusya'da gazete yayımlanma- dığı için yazılı basında ilk tepkı- ler salı gününden başlayarak ortaya çıktı. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın ölümünü, "ÖzaJ'ın son zaferi" başlığıyla veren Komsomols- kaya Pravda gazelcsi, ününün zirvesinde yaşama veda etme- nin herkese nasip olmayacağını ' belirtti ve Özal'ın hem ıç hem dc dış politikasını övdü. Gazete, sağlığında çoğu kez Özal'ın ra- kibi durumundaki Demirel'in şımdi fıilen "özal'ın devâmcı- sı" misvonunu üstlenmek duru- munda kaJdığını yazdı ve iki liderin özünde aynı çizginin temsilcileri olduklannı kaydet- ti- Nacavisimaya , Gazeta, Özal'ın "ckonomik mucizesi" sayesınde, Türkiye'nin geri kal- mış ülkeler arasından cıkıp ge- lişmiş üJkelenn arasına gırdiğı- ni ve Müslüman eski Sovyet cumhunyeüeri açısından örnek haline geldiğini yazdı. Rusya'nın en etkili gazelele- rinden İzvestiya ise, "Özal'ın ölümü Türkiye'de bunalım ya- ratabilir" başlıklı bir _yaa ya- yımladı. Yaada Özal'dan, "Atalürk'ten sonra Türkiye'- nin en renkli şahsiyeü olarak" söz edildi ve Türk kamuoyu- nun gözünde, Özal'ın pariak kışılığinin yanında öteki liderle- rin oldukça renksiz kaldıklan ifade edildi. "Uzlaşmaz bir re- formist" olarak tanımlanan Özal'ın, Türkiye ekonomisini, özel mülkıyet temelinde yeni- den düzenlediğinden övgüyle söz cdildıkten sonra, Cumhur- başkanı'nın dış polıtikadaki akiif tulumuna değinildı. ANKARA(Cumhuriyet Bürosu) - Cum- hurbaşkanlığı için DYP Genel Başkanı Başbakan Süleyman Demirel'in adaylığına kesın gözüyle bakılırken, secımin hangi dengcler içinde gcrçeklcşünleceğı hesaplan yapılıyor. . DYP'likr, Demirel'i meclisin büyük bir desteğiyle Çankaya'ya çıkarmayı amaçlı- yor. Demirel'in salt çoğunlukla Cumhur- başkanı seçilmesi halinde kendisini güçsüz hisscdcccği belırtiliyor. ANAP içinde ise bazı milletvekilleri Demirel'in son turda güçsÜ7 bir destekle Cumhurbaşkanı seçil- mesi hesaplan yaparken bazı ANAP'lıla- nn da Demirel'e karşı bir başka aday çıka- np oylan blokcedeceği öne sürülüyor. Cumhurbaşkanlığı seçımı ıçin TBMM'- dc bclirleyici etkcn, anayasanın, 30 gün içinde scçimın lamamlanamaması duru- munda gidilmesinı zorunlu kıldığı erken genel scçım olacak. Bülün pariiler, Demi- rel'in adaylığıyla karşılaşmalan durumun- da erken scçımi dc düşünerck, lavır belırle- mek durumunda olduklannı dile getiriyor- lar. Aynca Cumhurbaşkanı seçemeyen bir ikinci mcclis konumuna düşmemek de par- tilerin amaçlan arasında yeralıyor. Demirel, Çankaya'ya, arkasına önemlı oranda bir destek alarak çıkma islcğıyle harckcl cdccek. Bu amaçla, önce koalisyon ortağı olan SHP Genel Başkanı Erdal Inö- nü ile yann görüşmesi bekleniyor. Bu gö- rüşmede çıkan sonuçlara görc Demirel, diğer liderlerlc bir uzlaşma arayacak. De- mireJ aynca, yann grubuna da bundan sonra ne oİacağına ibşkin değerlendirmekr yapacak. Demirel'in Cumhurbaşkanı seçilmesi ıçin DYP grubundan gelecek 180 oyun (Cumhurbaşkanı Vekili Hüsametıin Cin- doruk ile kendisi dışında) yanısıra cn az 46 oya daha ihtiyacı bulunuyor. Cumhurbaş- kanlığı seçimi için ılk ıki tur oylamada 300 oy aray an anayasa, üçüncü vc son lur oyla- mada 226 oyu yelerlı görüyor. DYP ve SHP arasında bir uzlaşmaya vanlması du- rumunda bile baa SHP'lilerin, Demirel'in Cumhurbaşkanlığı'na dcsick vcrmeyecek- len dile geüriliyor. Böyle bir durumda, özellikle MHP'liler ik bazı bağımsızlann oylannın aradakı farkı kapalabikceği he- saplan yapılıyor. Mesut Yılmaz'ın talimatı üzerine Cum- hurbaşkanlığı seçimi konusunda suskun- luklannı sürdüren ANAP'lılann, oylama- lara katılmama eğilimındc olduklan öğre- nildi. 4. ve son turda sonuç alınamaması durumunda erken seçimin gündeme gek- ceğini dikkate alan ANAP'lılann, böyle bir olasılık karşısında isc, son turda yeni bir takliğe başvuracaklan belirlıldi. Yılmaza yakın bir ANAP yöneticisi, henüzkesinleş- memiş olmakla birlikte konuya yaklaşım- lannı şöyle dile getirdi: "Biz böyle bir seçimin akıörü olmak iste- miyoruz. Bunun cn iyi yolu da oylamaya kaulmamak. Onlar da, Saym Özal scçilır- ken oylamaya katılmamışlı. Eğer, son tur- da Cumhurbaşkanı seçikmemesi nedenıy- le crkcn şccım olasıhğı gündeme gelirsc. ANKARA(Cumbııriyet Bü- rosu) - SHP Başbakan Süley- man Demırel'in Çankaya'ya çıkmak için kendiknne getire- ccği "uygun formülü "bekliyor. SHP Genel Başkanı ve Başba- kan Yardıması Erdal İnönü olasılıklar üzerindeki değerlen- dirmelerini SHPGenel Sekreie- ri Cevdel Selvi, partiü bakanlar ve parünin kurmaylanyla de- ğerlendirmeye devam ediyor. lnönü'nün bakanlarla yaplığı toplantılar sırasında gerekirse kendisinin de kabıne dışında kalması olasılığını dik getirdıği kaydediliyor. SHP içinde, Cumhurbaşkan- lığı seçimi öncesınde bütün par- ti kurullannın toplantı halinde olması vc bu alarnı durumunun seçim sonuna kadar devam et- mesı karan alındı. Bu amaçla Parti Meclisi üyekrinin Ankara dışına çıkmamalan istendi. Başbakan Demirel'in Çan- kaya'ya çıkma ısteğınin kendı- lcri açısından bir sorun yarat- madığını, ancak kendilerine koalisyonun devamı konusun- da uygun formüllerle gelinme- sinın gereküğinr belirlen ba- kanlar,"Demircl, Çankaya'ya çıkmak konusunda bizim vize- nıızi islcrse sağlam garanüler getirmeli" diyorlar. Bu garanti- İenn koalisyonun devamı, DYP grubunun ve Bakanlar Kurulu'nun ışbırliğının sağlıklı ve düzeylı ışlemesi noktalann- da olacağını dile getiren SHP'- liler Demirel'in düşündüklerini İnönü'ye anlaimasını bekledik- lenni ıfade etliler. SHP Genel Başkanı İnönü'- nün Cumhurbaşkanlığı konu- sunda Demirel'in islekli olması durumunda ortaya çıkabilecek olasılıklar üzerinde parüsinin kurmaylanyla sürekli lemas halinde olduğu gözleniyor. Ön- ceki gün hem sabah hem de akşam bakanlar, Genel Sekre- ter Cevdet Selvi ve Bâşdanış- manı Güneş Gürseler ile toplu- ca yemekler yiyen İnönü'nün, olasıiıklar üzerine değerlendir- mekr yapürdığı belirtiliyor. İnönü'nün olasılıklar üzerinde durulurken bakanlara"Benim dışarda kalacağırn bir kabine fonriülü de ölabilir" dediği öğ- renildi. Bazı SHP kurmaylaruun İnönü'ye, Demirerin Cumhur- başkanlığına karşı çıkılması ve rejimin bu yolla gireceği sıkıntı- yı kendisine anlatmak gerektiği düşüncesıni aklardığı belirtili- yor. İnönü'nün bu görüşlere karşı, Demirel'in düşüncesinin ne olduğunun öğrenilmesinin gereküğini kaydettiği, ancak cumhurbaşkanlığına çıkması- na karşı çıkılmasmın mümkün olamayacağını bakanlara söy- lediği ifade ediliyor. SHP içinde bir grup yönetici, koalisyonun bilirilmesine ka- dar uzanacak bir Cumhurbaş- kanlığı seçiminın yaşandığına dikkat çekerek,rejimin yaşaya- cağı bunalımlann önüne geçil- mesı için Demirel'in Cumhur- başkanlığına karşı çıkılmasını savunuyorlar. Demirel'in koa- lisyondan çekilmesi durumun- da zorda kalınacağmı ve koalis- vonun dagılacağını dile getiren bu yöneticilere karşı Genel Baş- kan İnönü, koalisyonda yerel seçimlere kadar vadedilenlerin büyük kısmının gerçekleştirile- bileceğini ve bu yolla Türkiye'- nin önündeki pek çok sorunun ortadan kalkabileceğini belirti- yor. SHP nin Demırel'den ıste- yeceği garanüterin arasında koabsyon protokolünün ve hü- kümetin öncelikli reformlannın hızlandınlmasının sağlanması- nın da yeralacağı ifade ediliyor. ŞHP içinde Demirel'in vaat- krini, başlattığ] programlan bırakıp köşke çıkmasının Tür- kiye açısından getireceği olum- suzluklann devamlı olacağı kaygısı da yaşan'yor. Cumhur- başkanlığı makamını, seçimi sorunlu bir duruma getirmenin önlenebilmesi için Demirel'in dışında bir başka kişinin Çan- kaya'ya çıkmasına bağlı oldu- ğu da kaydediliyor. Demirel'in Cumhurbaşkanı olmak isteme- si durumunda yapılacak seçim vc muhalefetin tutumunu da değerkndiren SHP'üler " Bu- nun Özal'ın seçiminden farkı olmayacak. Türkiye istikran bozulma tehlikesiyle karşı kar- şıya. bunu örüemenin yolu Sü- leyman Demirel'in Özal seçilir- ken y^ptığı.ekstinleri şöyle bir hatırlaması veTürkiye'nin den- gelerini her • zamanki gibi iyi değerlendirmesinde" diyorlar. ANAP Genel Başkanı Mesut Ydmaz, Özal'uı cenazctörenindeBaşbakan Sükynuuı Demirel ile el sıkıştı. Salt çoğunlukla seçilmekorkusu farklı biryöntem uygulanz. Küçük birdes- tekk, mesela 226-230 dolayında bir oyla Süleyman Demirel'in Çankaya'ya çıkma- sını sağlanz. O zaman Demirel, bu destekle orada nasıl durur, görürüz. Kendisine, ar- kasındaki güçsüz desteği her fırsatta haur- latıp, orada rahal oturtmayız" ANAP içinde bazı mılletvekıllerinin De- mirel'in karşısına bir aday çıkarmayı sa- vunduklan da öğrenildi. Ancak, bu konu- da son sözü önümüzdeki günkrde Mesut Yılmaz söykyecek. ANAP'lılar bu yolla, Demirel'e karşı oylan da bir yerde bloke elmeyı hesaplıyorİar. Demirel'in cumhurbaşkanı adaylığı özellikle DYP içinde büyük bir kcsim tara- fından savunulurken, baa DYP'likr, "parünin gekceği " açısından buna karşı çıkıyorlar. DYP'Iı bir bakan, Cumhuri- yet'e bu konudaki yaklaşımını dile getinr- ken, "Demirel, demir bir el gibi partiyı yönetiyor. O gidersc; parti kanşır, biz bir- birimizi ycriz, kan gövdeyi götürür. O ne- dcnlc, Çankaya'ya çıkması doğru olmaz" diye konuşlu. Demirel'in çok yakınındaki bazı çalışma arkadaşlan ise, DYP lıderinın adaylık ko- nusunda henüz net bir tavır takınmadığına dikkat çekerek, "Herkes adaylığından ke- sinmiş gibı söz ediyor. Ama, bcycfcndının ne yapacağı bclli olmaz. Ben aday olacağı- nı sanmıyorum. Çünkü Başbakan olarak daha yapmak islediği çok şey var" görüşü- nü dilc getirdi. ARAYIŞ TOKTAMIŞ ATEg • Boştarafi3. Sayfada mişti. Bunlardan biri, kendini Meclis başkanlığına seç- meleriydi. Zira bu Meclisin eninde sonunda kapatılaca- ğına inanıyordu ve eğer kendisi Meclis başkanı olursa kolayca Ankara'ya çağırabileceğine inanıyordu. Ancak Rauf Bey bunu başaramadı. Zira Meclis toplantılarına katılmayan birini başkanlığa seçerlerse Meclisin itibar yitireceğini düşünmüşlerdi. Mustafa Kemal'in ikinci isteği, Meclis içinde 'Müdafai Hukuk Grubu' adında disiplinli bir grup oluşturulması idi. Rauf Bey gerçekten Istanbulda bir grup kurmuştu, ama 'Felah-ı Vatan' (Vatanın Kurtuluşu) adını verdiği bu grubun calışmaları, Mustafa Kemal'in bekledıklerınden çokuzaktı. Olaylar Mustafa Kemal'in beklediği gibi gelişti ve 16 Mart 1920 de Istanbul resmen işgal edildi 18 martta Me- busan Meclisi'ni basan Ingiiiz askerleri, kimı milletvekil- lerini gözaltına aldılar Aynı gün Meclise verilen bir önerge ile bu koşullar aitında çalışma olanağının kalma- ması nedeniyle Mebusan Meclisi oturumlarını erteledi, eski tabirle talik etti.' Daha sonra talik edilen bu toplantı- lar, Ankara'da sürdürülecek ve Ankara'nın 'tartışmasız meşruiyetinin' temeli, bu erteleme karan olacaktır. Za- ten son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin iki önemli hizme- tinden biri bu, diğeri de Misak-ı Mılli'yi kabul etmesıdir. 18 martta Mustafa Kemal bir bildiri yayımlayarak Ana- dolu ve Rumeli Müdafai Hukuk Cemiyeti Temsil Heyeti Başkanı olarak bu meclisin üyelerini, yeni seçilen üye- lerle birlikte Ankara'da olağanüstü yetkilerle toplanacak bir meclise davet etti. 23 Nisan 1920... Temel slogan egemenlik ulusundur. 1 Amasya Bildirisi'nde de, Erzurum Kongresi beyanna- mesinde de, Sıvas Kongresi beyannamesinde de ben- zer şeylerin izleri vardı. Fakat orada bir özlemin dile getirilmesi söz konusuyken burada gerçekleşen bir ira- desözkonusuydu. 1. Meclis Türk tarihinin yüzakıdır. Iktidanyla, muhale- fetiyle tarihimizde böylesine ağır sorumluluk altına gir- miş bir başka grup yoktur. Ve o Meclisin toplandığı henüz tamamlanmamış Ittihat ve Terakki Kulübü... An- kara'daki okullardan getirilen sıralarda oturarak çalısan milletvekilleri... Gene Ankara'da bir kahveden ödünç alınan bir gaz lambasının zayıf ve titrek şavkında, ışıl ışıl panldayan düşüncelerin aydınlattığı küçücük salon... Gerçekten tarihimizde hiçbir kurum bu derecede saygı- ya layık değildir. Ve Mustafa Kemal'in bu Meclise ve üyelerine duydu- ğu saygıyı kelimelerle ifade etmek mümkün değildir. Ve Mustafa Kemal'in bu Meclisin üyelerine duyduğu saygı, aslında bu üyeleri secen iradeye, ulusun iradesine ve ulusa duyduğu saygıydı. Mustafa Kemal'e diktatör diyenler, yaşamı boyunca TBMM'yi kapatmayı hiç düşünmediğini anımsamalıdır. Mustafa Kemal her çözümü Meclis'te arayan bir lider- dir. Ulus iradesinin egemen kılınması... Kulların vatandaş olmaları... Bundan büyük devrim var mıdır? Bugün kim- lere devrimci' denildiğini gördüğüm zaman, şaşkınlığa düşüyorum. Kullan 'vatandaş', karmaşık bir insan toplu- luğunu da 'ulus' haline getiren Mustafa Kemal'le bugün devrimci olarak nitelendirilmek istenenleri görünce de- rin bir hüzün duyuyorum.