Katalog

SAYFA CUMHURİYET 19KASIM1993CUMA 8 DIŞHABERLEIt braihRlistiıı görüşmeleri • KAHİRE(AA)-FKÖ Lden Ya»er Arafat'ın siyasi danışmanı ve İsraıl-Filisün görüşmelerinde Filistin heyetine başkanlık eden Nebil Şaat, Kahire'de devam eden görüşmelerde önemli aşamalar kaydedilidğini söyledi. Şaat İsraillilerle havacılık, sahiller. balıkçılık, radyo vayınlan ve sivil yönetimin Filistinliler'edevri konulannda anlaşmaya vardıklannı. Gazze-Mısır sının, Eriha'nın sınırlan ve siyasi tutuklularolmak üzere ûç noktadaki anlaşrnazhklann ise devam ettiğinikaydetti. 3 Rus gemisi Potî açıklarında • MOSKOVA (AA) - Üç Rusgemisinin. Karadeniz donanması gemılennin bölgeden a> nlmasından sonra da Gürcistan'ın Poti limanı açıklannda demirli kalacaklan bıldirildi. Karadeniz Donanmsı Komutanlığı'nın önceki gün ITAR-TASS tarafından yayımlanan açıklamasında, aralannda l20paraşütçü komandonun da bulunduğu 250 askerin de Gürcistan'ın stratejik binalannı ve haberleşme hatlannı körumak amacıyla bu ülke topraklannda kalacaklan belinildı Çin Devlet Başkam ABD'de •SAN FRANCISCO(AA) - ABD'de bulunan Çın Devlet Başkanı Jiang Zemin. ABD Başkaru Clinton ile birlikte çalışarakÇin-ABD iHşkilerini normal dûzeye getirmek istedıklenni söyledi. Seattle'da yapılacak Asya Pasifık Ekonomik İşbirliği Konferansı'na katılmadan evvel San Francisco'yu ziyarct eden Zemin San. Francisco Belcdıye Başkanı"nın onuruna verdiği yemekte > aptığı konuşmada 21. y üzyılın arifesinde Çin ve ABD'nin insanlığın geleceği içın tanhi önemde sorumluluklan emuzladıklannı beünti. Rvvanda'da 40kişi öldÜPÜIdü• KİGALI(AA)- Rvvanda'da. üçay önceilan edilen ateşkesten sonra önceki gece çıkan çatışmada, gerillalann40kışıyi öldürdükleri bildırildi. Devlet radyosu. başkent Kigali'nin 80 kilometre uzağında bulunan Ruhengeri kentindeki çatışmanın, Rvvanda Yurtsever Cephesi'ne bağlı gerillalar tarafından başlauldığjnı duyurdu. Rvvanda Yurtsever Cephesı ile hükümet arasında uluslararası arabulucular aracılığıyla ateşkes ilan edilmişti. İngiliz casusa 25 yılhapis • LONDRA(AA)- İngiltere'de bir elektronik mühendisi eski Sovyetler Birlıği ve Rusya hesabına casusluk yapmaktan suçlu bulunarak 25 yıl hapıs cezasına çarptınldı. Old Baily AğırCeza Mahkemesi'ndeki duruşmada. 45 yaşındaki İngiliz Michael Smith'in 1990-92 yıllan arasında çalıştığı geç elektronik şirketindeki yıldızlarsavaşı dahil beş asken projenin aynntılı bilgilerini Ruslara para karşılığı verdiği belirtildi.Başsavcı Yardımcısı Derek Spencer. mahkemedeki konuşmasında perestroyka, glasnost ve yıkılan komünizme rağmen Rusya'nın hala muhtemel bir düşman olduğunu vurguladı. ABD'desözde soykıpım oyunu • NEWYORK(AA)- ABD'de Ermeniler bu kez fle, New Jersey eyaletinin eğitim programlanna sözde soykınm ıddialannı koydurtma çabası içine girdıler NevvJersey eyaletindeki okullara yöneük t>larak hazırlanan Musevi ve fCamboçya'daki toykınmİarla ilgjli bir metne, Ermeni kökenli New Jersey eyalet meclisi sözcüsü Garabet Haytayan'ın ğirişimiyle "sözde Ermeni |ovkınmını" daçağnşüran j>irifadeeklendi Ancak ; drişimin Türk kökenli Âmenkalılann şıddetli epkı ve protestolanna yol ; ıçtı. NevvJerscy'de j>aşayan Türkler, eyalet Jneclisi ve senato üyelerini mektup yağmuruna tuttular. Genel Sekreter Eekelen, Avrupa güvenliği konulu seminerde Cumhuriyet'in sorulannı yanıtladı: BAB TürkiyesizclüşüııiileıııezLALE SARltBRAHİMOĞLU BAD HANOF - Avrupa Toplu- lueu'nun (AT) savunma kolu Batı Avrupa Birlıği (BAB) Genei Sekre- ten VVillem van Eekelen, Türkiye'- nin yer almadığı bir Avrupa güven- liğinin düşünülemeyeceğini söyledi. Eekelen, Federal Almanya'nın resmi Güvenlik Politikalan Çalı- şmalan Federal Koleji tarafından geçen hafta sonunda düzenlenen "Avnıpa güvenliğinin geleceği" ko- nulu seminerde Cumhuriyet'in so- rulannı yanıtladı. Eekelen. Soğuk Savaş sonrası oluşlurulan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı'nın (AGİK). Bosna-Hersek ve Dağlık Karabağ gıbi sorunlann çözümünde ba- şansız kalmasıyla ilgili bir soru üze- rine, bunun Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla ortaya çıkan dünyada- ki yeni gelişmelere karşı Avrupa'nın henüz ortak bir politika üretememiş olmasından kaynaklandığını savun- du. Almanya'daki dört bakanlığın iş- birliği ile faaliyetlerini yürüten Fe- deral Kolej'in geçen hafta sonunda Bonn yakınlanndaki Ban Honef ka- sabasında düzenledigi seminere kaulan Varşpva Pakü'nın eski ko- münist üyeleri Doğu Avrupalı üst düzey temsilcilerin dile getirdikleri görûşler ise Türkiye ile ortak kaygı- lan paylaştıklannı ortaya çıkardı. Bunlardan biri. Avrupa'nın arka bahçesinde yer alan Bosna-Hersek dramı ve AGİK, NATO gibi Avru- pa kuruluşlannın bu sorunlann çö- zümünde gösterdikleri başansızlık, diğeri de Rusyanın. Sovyetler Birli- ği'nin dağılmasıyla ortaya çıkan cumhuriyetler üzerinde hegemon- yacı politikalar izlemesine NATO'- nun sessiz kalması. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş, geçen ay Antalya'da düzenlenen bir NATO toplantısı- nda AGİK gıbi kuruluşlan sınıfta kalmakla suçlamıştı. AKKA'nın değiştirtlmesi Çeşitli ülkelerden, hükümetleri- nin karar yapma mekanizmalanna etkide bulunabilecek üst düzey yet- kililer, bilim adamlan ve gazetecileri bir araya getiren seminerde ortaya çıkan bir diğer konu ise Batılı ülke- lerin aslında Avrupa Konvansı- yonel Kuvvetler Anlaşması'nın (AKKA) Rusya'nın isteği doğrultu- sunda değiştirilmesine Türkiye ka- dar soğuk bakmadıklan yönünde oldu. Sovyetler Birliği'nin dağılmasıyla Sovyet güdümünden kurtulan ülke- ler dışındaki Avrupa'nın, müttefıki Türkiye'ye rağmen Rus kaygılannı anlayışla karşıladığı yönünde oldu. Rusya, Kafkasya kanat bölgesin- de AKKA ile kendisine tahsis edilen tavanlann arttınlmasını, aksi tak- dırde anlaşmadan çckileceği tehdi- dinde bulunuyor. Türkiye'nin ise, R usya'nın bu is- teğine karşı ilk verdiği "AKKA de- ğiştirilemez" yolundaki tepkisine rağmen, Moskova'yı karşısma alma niyetinde olmadığı da gözleniyor. BAB Genel Sekreteri Eekelen. BAB'a ortak üye olarak kabul edi- len Türkiye'nin yanı sıra Norveç ve İzlandasız bir Avrupa savun- masının düşünülemeyeceğini vur- guladı. Eekelen, şu görüşlere yer verdi: "Avrupa olarak iki boyutumuz var. Biri BAB. diğeri de NATO. NATO boyutu da şüpbesiz Türkiye- siz düşünüİemez. Türkiyesiz bir BAB da düşünüİemez. Türkiye'nin BAB'a ortak üyeiik statüsü, tam üyelerle arasında büyük bir fark gözetmiyor. Ankara, NÂTO'dan BAB'a devredi- len ortak silah üretim projeleri gibi gruplara da aktif olarak katılabüe- cek." İsrail işgalindeki topraklar ABD şiddetten rahatsızWASHINGTON (AA) - ABD, İsrail iş- gali altındaki şiddet olaylanndan ciddi en- dişe duyduğunu açıkladı ve bu olaylardan "banşa karşı çıkanları" sorumlu tuttu. Dışişleri Bakanlığı'ndan yayımlanan bil- diride. "Şiddet olaylannın son bulması ve barış karşıtlannın kazanmasma izin veril- memesi gerektiği" vurgulandı. Bıldinde "Barışı tıkamaya kararlı aşın görüşlü Filistinlüeri ve sorumsuzca Filisrinli- lere saldıran Musevi göcmenleri kınıyoruz'' denildı. Bildıride. terör yaratmaya yönelik kasıtlı eylemlerin kabul edilemeyeceği ve bu eylemlerin özerklik anlaşmasını uygula- maya geçırmek için gerekli ilerlemeyi en- gellediği vurgulandı. Öte yandan. Filistin Kurtuluş Örgütü li- deri Yaser Arafat'ın. uzun zaman kendisi- ne büyük destek veren ve "kalesi" olarak adlandınlan Lübnan'daki en büyük Filis- tin kampının desteğini yitirdıği bildırildi. Çeşıtlı kaynaklar. bölgede son 10 günde Arafat'ın en önemli iki yardıması, el Fetih kornutanlığj üyesi Mouin Chabayta ve FKÖ'nün eski Lübnan temsilcisi Zeid Wehbe'ye yönelik suikastlar gerçekleştiril- diği vurgulandı. Filistinli kadınlar, Arafat'ın pazartesi günü öldüriilen yardımcısı Moueen Shabaitanın eenaze törcninde annesi ile birlikte ağıt yakıvorlar. Azeri, Ermeni ve Rus dini temsilcileri Moskova'da biraraya gelerek, uzlaşma arayışı başlattılar Diııi liderlerKarabağ'da arabulucuMOSKOVA (AA) - Azerbaycan, Er- menıstan ve Rusya'nın dini kurumlan- nın liderleri, bölgede derhal ateşkes sağ- lanması. işgal edilen topraklardan işgal- ci birliklerin çekilmesi ve sivil halkın ya- şamını etkileyen ekonomik abluka poli- likasına son verilmesi çağnsında bulun- dular. Azerbaycan'ı temsilen Kafkasya Müslümanlan Başmüftüsü Şeyhülislam Allahşükür Paşazade ile Ermenistan ta- rafından Apostolik Kilisesi Başpisko- posu I. \azgcn adına Episkop Parkef Martirosyan arasında Rusya Ortodoks Kilisesi Başpiskoposu II. Aleksi'nin araalığıyla Moskova'da yapılan görüş- meler sonucunda bir ortak bildiri imza- landı. Bildiride Azerbaycan tarafının talebi üzerine, işgalci kuvvetlerin zorla ele ge- çirdikleri topraklardan çekilmesi çağn- sına yer verilirken Ermeni kilise temsil- cisinin isteği üzerine de ekonomik ablu- kanın sona erdirilmesi talebi dile getiril- di. Ortak bildiride, çatışma bölgesinde sağlanması istenen ateşkesin savaşa ge- çici bir ara değil, kesin bir son verilmesi- nı sağlayacak anlaşmalarla desteklen- mesi istendi. Aliyev, tüm siyasi parti ve gruplann temsılcileriyle önceki gün düzenledigi toplantıda yaptığı konuşmada. ülkenin dörtte biri Ermeni işgali alündayken ve Ermeni saldırganlığı nedeniyle evlerin- den uzaklaşmış bir milyondan fazla mülteci yaşam mücadelesi verirken. iç politik çekişmelerin ulusal öncelikleri geri plana iunesine izin verilemeyeceğini bildirdi. Interfaks Ajansı, Aliyev'in çağnsına karşın bu forumda da iç siyasi kaygıla- nn öne çıktığını belirtti. Öte yandan Rusvanın Karabağ so- runundaki özel temsilcisi Vladimir Kazi- mirov'un ülkesinin Karabağ sorununu çözmek için öne sürdüğü koşullan Cumhurbaşkanı Aliyev'e kabul ettire- mediği bildiriliyor. Turan ajansının Aliyev'in yakm cev- resinden olduğunu belirttiğı ancak kim- liğini açıklamadığı kaynaklara dayana- rak verdiği bilgılere göre Kazimirov'un, bölgeye yaptığı ziyareı çerçevesınde ilk durağı olan Bakü'deki görüşmelerini geçen hafta sonunda tamamlamış ol- masına karşın halen Bakü'de kalmaya devam etmesi Rusya larafında rahatsız- lığa yol açmış bulunuyor. YENİÜYELER BAB'ın genişlemesi gündemde CEM SEY BRÜKSEL - Almanya ve Fransa, Do- ğu Avrupa ülkelerinin Batı Avrupa Bir- liği'ne (BAB) ortak üye olarak katılma- lannı önerdi. BAB Bakanlar Konseyi'- nde tartışılacak olan önen kabul görür- se. bu ülkelen Türkiye ile aynı statüye getirecek. Almanya ve Fransa geçen hafta içinde Varşova'da yapılan ve bu iki ülke ile Po- lonya'nın kaüldığı bir toplantıda. başta Polonya olmak üzere, "A>rupa Birliği'ne katılmaya istekli Doğu Avrupa ülkeleri- nin BAB'a ortak üye olarak kabul edilme- leri" düşüncesini dile getirdiler. Polon- ya'nın da bu öneriye sıcak bakması üze- rine iki ülke, bu öneriyi önümüzdeki pa- zartesi günü Lüksemburg'da yapılacak BAB Bakanlar Konseyi toplantısına ge- tırmek üzere harekete geçtiler. Bakanlar Konseyi BAB'nm tam üyesi olan on ülke ile, aralannda Türkiye'nin de bulunduğu, gözlemci ve ortak üye statüsündeki beş ülkenin dışişleri ve savunma bakanlan- nın katılacağı toplantıda konu ele alına- rak örgütün bu genişlemesinin somut olarak hangi biçimde yapılabileceği ay- nntılanyla tartışılacak. BAB Sekretar- yası'na yakm kaynaklar, 40 yılı aşan bir süreden beri NATO üyesi, 30 yıldan beri de AT ortak üyesi olan ve tam üyeiik başvurusunu da yapmış olan Türkiye'- nin söz konusu ülkelerle aynı statüye gel- mesine neden olacağı için önerinin bu bi- çimınin, toplantıya katılacak olan Dışiş- leri Bakanı Hikinet Çetin ile Savunma Bakanı Mehntet Gölhan'ın tepkisini çe- kebıleceğini belirtiyorlar. Ancak Alman-Fransız ortak önerisi BAB tam üyesi ülkelerin de kabulünü görürse, ortak üye olan Türkiye'nin bu karan engelleme olanağı bulunmuyor. Ortak üyeler. BAB'ın tüm faaüyetineka- tılma olanağma sahip olduklan halde, tam üyeler arasında üzerinde anlaşmaya vanlan herhangı bir konunun hayata ge- çirilmesini engelleme haklan yok. Almanya, ekim ayında bu ülkenin Travemünde kentinde yapılan NATO Sonbahar Toplantısı'nda da. NATO'- nun Doğu Avrupa'ya doğru genişletil- mesini önermışti. Ancak bu toplantıda ABD ve İngiitere'nın karşı çıkması nede- niyle bu yönde bir ilerleme kaydedemiş- ıı. DIŞ BASEV EÜRÖPEAN Tiflis'e Rus çıkarması MIDDLE EAST W ATCH Irak'ta katliam iddiasıLEFKOŞA (AA) - Merkezi New York'ta bulunan insan haklan kuruluşu Middle East VVatch, Irak Devlet Başka- nı Saddam Hüseyinin, kendisine yönelik bir darbe girişimine kanştıklan gerekçe- siyle üst düzey deki çok sayıda kişiyi idam ettirdiğini bildirdi. Middle East Watch tarafından yapı- lan açıklamaya göre aralannda eski ba- kanlar. yüksek dereceli memurlar, su- bay lar v e "Saddam iktidannın temel dire- ği Sünni azınlığın kaymak tabakasından bazı önemli simaların" da bulunduğu kı- şiler temmuz \e ağustos aylannda ya- kalanıp idam edildiler. İnsan haklan örgütünün verdiği bu bilgı, idam edilen kişilerin yakınlannın ve muhalefet kaynaklannın ifadelerine dayandınldı. Raporda, idam edilenlerin sayısı 15 olarak venhrken muhalefet kaynaklannın ifadelerine dayandınldı. Muhalefet kaynaklan, binin üzerinde ki- şınin tutuklandığı göz önüne alındığında idam edilenlerin sayısımn yüzlerle ifade edilebileceğini kaydettiler. Önde gelen kişiler Middle East VVatch'a göre idam edi- lenler arasında "Sünni iktidannın güc Kay nağı olan" M usul bölgesi ile Saddam Hüseyin'in memleketi Tikrit'ten de "Ön- de jgelen kişiler" bulunuyor. Iktidardaki Baas Partisi'nin 25. kuru- luş yıldönümü olan 17 temmuzda Sad- dam Hüseyin'e yönelik bir darbe girişı- minin ortaya çıkanldığı bildirilmişti. Middle East VVatch'a göre idam edi- lenler için cenaze törenıne izin verilmez- ken adlannın açıklanması da yasak- landı. Raporlarda ölüm nedeni, "kalp krizi" olarak gösterilırken cesetleri tcşhis eden kişiler. cesctlerin kafataslannda kurşun delikleri gördüklerini söylediler. Rusya. Gürcistan üzennde tam egemenlik kurdu. Şevardnadze'nin heradımı için Rusya'nın onayını almasının şart olduğu bu hafta artık kesinlik kazandı. Yeltsin'in. parlamento isyanını bastırmasından sadece 4 gün sonra Şeverdnadze'nin Moskova'ya koşarak Yeltsin'in desteğini istemesi. Gürcistan'da hala tartışıhyor. Abhazya'dan geçen demiryolunun güvenliğini Ruslara bırakmasını Gürcistan'da benimsemeyen çok. Ancak bu sayede. devrik devlet başkanı Gamsahurdia yandaşlan yenilgiyeuğratılabildi. Bu zafermoraİleri yükseltti. Ama Gürcükuvvetleri. Gamsahurdia'nın karargahının ötesine, yani Zugdidi'den öteye geçemiyor. Çünkü Ruslar, Gürcü'leri Abhazy a'ya girmeme konusunda uyardı. Ruslann bölgedeki etkinliği. kuvvetlennın daha uzun süre burada kalacağım söy lemeleriyle bellı oluyor. Ruslar. hiçbir zaman Gürcistan'daki etnik sorunlan deşerek bunalım yaratıp ülkeyi BDT'ye gırmeye zorladıklan şeklinde bir suçlamayı kabul etmediler. Ruslarla Gürcüler arasında kuşaklar boyu gjden beraberliklervar. Ruslar, "Gürcüler bunu yok sayamaz. Bizim orada bulunmamız onlann tsrikrarı için şarttr" diyor. Ancak halk, Abhazya'nın elden gitmesi karşısında çok kırgın. Şevardnadze'nin BDT üyeliği karannın ne ölçüde makul olduğunu sorguluyorlar. BDT üyeliğinin güneyde Acanstan. kuzeyde de Osetya'da aynlıkçı eğilimleri bır öİçüde sınırlayacagı ümit ediliyor. Gürcistan'ı ise bu kış yaygın açlık, ve enerji sıkıntısı beklemekte. (18kasım) Çocuklar, Mogadişu'nun kuzey ve güney kesimlerini birbirinden ayıran "Yeşil Hat"ın dikenii telierini geçiy orlar. GeneralAidid artık sakkmmıyor iTtlîoıult D^ Haberler Servisi - Somalı'de savaşan taraflann en büyüğü olan Somali Ulusal Birliği'nin (SNA) lideri General Muhammed Farah Aidid, Birleşmış Milletler (BM) Güvenlik Konseyf nin hakkındaki tutuklama karannı kaldırmasınızafcrçığlıklanylakarşıladı. Güvenlik Konseyi, Somali'dekı BM BanşGücü'ne bağlı 24 Pakistanlı askerin geçen hazıranda öldürülmesi olayından sorumlu tuttuğu Aidid hakkında tutuklama karan çıkarmış ve 25 bın dolarlık (yaklaşık 337 milyon lira) bir ödül koymuştu. Aidid'in yakalanması için 5 aydır sürdürülen çabalann sonuçsuz kalması üzerine Güvenlik Konseyi salı günü tutuklama emrinı geri çektiğini açıkladı. Hazirandan bu yana saklandığı yerden ilk kez dün ortaya çıkan Aidid, başkent Mogadişu'da 5 bin kişilik coşkulu bir taraftar topluluğuna hıtapetti. Aidid konuşmasında "Bugünzafer günüdûr. BM'nin bu karan adaletin her zaman adaletâzliğe üstüngeldiğininsembolüdür"dedi.Kalabalıktanyükselen "Allahü Ekber" sesleri arasında konuşmasına devam eden Aidid. "Yabancı güçlerin müdahalesine ihriy acunız yok" diyerek Banş Gücü askerlennin Somali'den çekilmesini istedi. Aidid aynca insani yardımın ve BM ve ABD tarafından sürdürülen banş için arabuluculuk çabalannın devamından yana olduğunu açıkladı. Aidid'in ağır sılahlarla donanmış bir konvoyla geldiğı alanın çev resinde Amerikan Blackhawk helikopterlerinin birkaç turattığı. ancak daha sonra heyecanlı kalabahğı kışkırtmamak için uzaklaştıklan öğrenildi. Aidid'i yakalamak için 5 aydır sürdürülen aramalar sırasında 70 Banş Gücü askeri ve yüzlerce Somalili'nin öldürüldüğü bildiriliyor. Mogadişu'da 20 bin Banş Gücü ve ABD askeri bulunuyor. Major'ın cesurjesti Teröristîerle müzakere koşulmakta. Saym Major yürütulmez. Irlanda yapmış olduğu girişimi CumhunyctçıOrdusunun şimdilerdetanıkolunanyenı bir etkenle izah ediyor. Kuzey İrlanda son zamanlarda öylesine bir şiddet dalgasına sahne oldu ki son 20 yıldır böylesine güçlü bir banş (IRA) yasal siyasi kanadı Sinn Fein'e Kuzey İrlanda'da bir "diyalog" başlatmayı teklif etmekle John Major bu eski ilkeyi kabul etmediğini mi _,l v _.._ ^ ^ „„ „„, w göstcriyor? Ancak İngiltere isteğine tanık olunmadı. Başbakanı, masaya oturmak Aynca ilk kez olarak Dublin için aynı zamanda, IRA'nın şiddetten "her zaman için" vazgeçmesi koşulunu da öne sürüyor. Ulster'in geleceğinin ele ahnacağı görüşmelerde Sinn Feın'ındavetedilmesi için bombacılann niyetlerinin sürekliliğini ispatlamalan gerekiyor. Bunun tabii "yeterli bir süre" çcrçevesindc kanıtlanmasışart hükümeti Protestan çoğunluğun kaygı ve haklannı da dikkate almış bulunuyor. Fakat yinede bütün bunlaraşın unsurlan yatıştırmış değil. Kısacası Büyük Britanya hükümetinin böylesine simgesel birjest yapmasına, hem bir umut hem de bır perspektif yokluğu neden olmuştur. (17 Kasım)