Katalog

SAYFA CUMHURIYET 26 EKİM 1993 SAU 8 DIŞ HABERLER Kanadalılar sandık başında • MONTREAL'(AA)- Kanada'da I8.5milyon seçmen, parlamentonun 295 mületvekilini yenılemek için dün sandık başına gıttı. 59 yaşındaki Jean Chretien liderhğındekı lıberallerin 1984'ten ben ıktidarda bulunan muhafazakarlann yenni alacağı tahmın edihyor. LiberallerinAvam Kamarasındaki çoğunluğu sağlayacak 148sandalyeye ulaşıp ulaşmamalannın Ban yakasından gelecek seçım sonuçlanna bağlı olduğu belirtiliyor. Kanada"nın ilk kadın Başbakanı 47 yaşındaki Muhafazakar Kun Campbell'ın ıse seçimleri kaybedeceği tahmin ediliyor. Yığmakhabem yatardandı • LEFKOŞA (AA) - İran'da yönetime karşı sılahlı mücadele veren Halkın Mücahitleri Örgütü, Irak sınınnda yığmak yaptığı , yolundaki ıddıalan , yalanladı. Örgüt tarafından _ yayımlanan bildiride. bu gibi • iddialann. Tahran rejiminin Halkın Mücahitleri'nin Irak'takı üslerine bır hava ve kara saldınsını haklı kılmayı amaçladığı belırtıldı. Bildınde. Iran vetkılılennın. daha önce benzer bır bahane ' ile geçen yıl nisan aymda ' Irak'takı üslerine hava saldınsıdüzenlediği kaydedıldı. ÇetinÇek Cumhupiyeti'nde . BANKARAtAA^Dışışleri Bakanı Hıkmet Çetin, Çek - Cumhunyetı Dışişleri Bakanı JosefZielenıecin '= konuğu olarak, resmı bır - ziyaret için dün sabah Prag'a - hareketetti Çetın. Esenboğa Havalimanf nda düzenledıği basın toplantısında, ziyaretin - ÇekveSlovak - Federasyonu'nun ikiye • aynlmasından sonra Dışışleri Bakanlan " düzeyinde yapılacak ilk v resmi ziyaret olduğunu - belirterek, görüşmelerde ikili ilişkilerle çeşıtli bölgesel ve uluslararası sorunlara ilişkın görüş alışverişinde bulunacaklannı bıldırdi. Y.Zelanda'da uçak düştü •VVELLtNGTON(AA)- Yeni Zelanda'nın South tsland adasında dün sabah düşen bır turist uçağında bulunan dokuz kişinın öldüğü bildırildı. Polis, küçük uçağın bilinmeyen bir nedenle Franz Josef buzuluna çarparak ınfilak ettiğinin belırlendiğini, pılot ile kımlıklen açıklanmay an sekiz turistin kurtulmalanna imkan bulunmadığını belirttı Kotombiya'da bombalı pazar • BOGOTA(AA)- Kolombıya'nın başkenti Bogota'da öncekı gun 13 küçük çaplı patlamanın meydana geîdıği ve olayda bir kişının oldüğü bildırildı. Polis sözcüsü. tahrip gücü düşük bombalann özellıkle kentın tıcaret merkezınde bulunan bınalann önüne yerleşünldiğinı ve telefon idaresı Telecom şirketı binasının önünde de bır patlama olduğunu kaydettı. Filipinlep'de saldırı: 130lü • COTABATO(AA)- Fılipinler'de Müslümanlann bir Hıristiyan köyüne saldırmalan sonucunda 13 kişı öldu. 9 kişi yaralandı. Columbia Beledıye Başkaru aemente Bermudez. Müslüman militanlann Columbio şehrine bağlı uzak bır dağ köyüne yaptıklan saldın sonucu aralannda iki saldırganm da bulunduğu 13 kışınin olduğunu bıldirdı. Japonya-Rusya nükleer aük gerginliği IDtş Haberler Servisi- Rusya'nm Japon Denizi'ne nûkİeer atık boşaltmasının ardından bu ülkeyle Japonya arasındaki kriz tırmanıyor. Rüsya, Japonya'nın boşalttığı aüğın daha fazla radyasyon içerdiğıni ılen sürdü. Rusya Atom Enerjisi Başkaru Japon Bilim ve Teknolojı Ajansı'nı arayarak, Rusya'mn boşaltüğı nükleer atığın, Japon elektrik enerjı şirketı TEPKO'nun bıraktığı atığa göredahaaztehlike yarattığını öne sürdü. Rus tankerlen geçen hafta, Japon Denizi'ne 900 metreküplük 1 nükleeratık boşaltmışu. Aidid ile Muhammed yanhlan çatıştı: 10 ölü Mogadişu'dabu kez kabfleler savaşıyor SomalDi kadndar Genend Aidid'i desteklemek üzere düzenledikkri yüriivüşte Müslümanlığı övücü pankartlar taşıyorlar. Dış Haberler Servis - Somali'nin başkenti Mogadışu'da dün "savaş tonhı" General Muha- med Farah Aidid ile rakibı Ali Mehdi Muham- med yanhlan arasında çatışma çıktı. Çatışmada 10 kişi öldü. 45 kışi de yaralandı. Reuter'in Bir- leşmiş Mılletler (BM) İcaynaklanna dayanarak bildirdiğıne göre Ali Mehdı Muhammed yanh- lan, sabah saatlerinde Mogadişu'nun kuzeyin- den kent merkezine doğnı bır "banş yüriryüşü" düzenlemek istediler. BM görevlüeri, yürüyüşçüleri başkentin gûne- yi ile kuzeyini birbırinden ayıran "yeşil hattı" geçmemeleri için ikna etmeye çalıştı, ancak ba- şan sağlayamadılar. Yürüyüşçülerin yola kurul- muş bankatlan kaldırması üzerine Aidid'in denetimindeki Mogadişu'nun güneyinden ateş açıldı. Çıkan çatışma ağır silahlar ve el bombala- n da kullanılınca büyüdü ve 10 kişinin ölümüne, 45 kişinin de yaralanmasına yol açü. Mogadişu'nun kuzeyınde Muhammed, güne- yinde ise Aıdid, denetimı elınde tutuyor. Kent merkezindeki çatışma sırasında BM as- kerlerinin iki ateş karşısında kaldığı, bununla birlikte caüşmaya kanşmaktan kaçındığı bildi- rildi. BM yetkililen taraflan yatıştırmaya çalışır- ken" kentte görev yapan Amerikan bırlikterinin sözcüsü Steve Rausch da ABD birhklerinin "ha- nr" durumda beklediğini, ancak kendilerine ya da BM gücüne saldınlmadığı sürece müdahale etmeyeceklerinı söyledi Sözcü, "Görevimiz, kabileler arası anlaşmaz- hklara müdahale etmek değiktir" dedı. AP haber ajansı yürüyüşle ve çaüşmayla ilgili yorumunda, Ali Mehdı Muhammed'ın bır kış- kırtma taktiğine başvurup çatışma çıkmasını sağlayarak BM askerlerinı yeniden Aidid'in üzenne yöneltme hedefıni güdüyor olabüeceğini öne sürdü. Ah Mehdı, cumartesi gecesi bir BM yetkilisi ile görüştükten sonra radyodan yayımlatüğı me- sajında, "Şehrin güneyinden \e kuzeyinden kar- deşlerimiz buiuşup el sıkjşacaklar, engeUenecek olursak, güç kuuanacağız" demışti. Bu arada Somali'den çekilecek Amerikan as- kerlerinin yerine Pakistan'ın önemli miktarda takviye birlikler göndereceği ve bin 500 asker- den oluşan ilk birliğin bu hafta içinde nakledil- mesine başlanacağı bildirikü. AA'nın haberine göre askeri kaynaklar, bu birliklenn Somalı BM Banş Gücü'nün (UNO- SOM) bünyesinde görev yapan 5 bin Pakistan askerine takviye olarak aynı operasyon çerçeve- sinde görev yapacağını belirttüer, ancak gönde- nlecek asker sayısı konusunda kesin rakam vermediler. The Natıon gazetesi de gelecek aylarda Ame- rikan gücünün yerini almak üzere Somali'ye gönderilecek Pakistan asken sayısının 20 bin olacağını öne sürdü. Ancak Dışişleri Bakanhğı kaynaklan gazetenin verdiği bu rakamı "abartı- ü" olarak niteledı. The Nation, Pakistan askerlerinin, Amerikan birliklen çekıldikten sonra tüm Mogadışu'da kontrolü sağlamakla görevli olacağını, bu du- rumda UNOSOM komutanhğının da Pakistan- lı bir generale devredileceğını öne sürdü. BM'nin Somali'ye Banş Gücü göndermesin- den bu yana 32 Pakistan askeri, Aidid yanhlan ıle çıkan çaüşmalarda hayatını kaybetti. ABD,jaııdamıalıktazorlaıııyor Yeryüzünün 'tek süper güç'ü, bölgesel bunalımlarda varlığını gösteremiyor Dtş Haberler Servisi - Sovyetler Birliği'mn dağı- lmasından sonra ABD. dünvada 'tek süper güç' olarak kaldı. Genellikle öne sürülen sava göre ABD artık yer yüzünün tek jandarması idi. Onun karşısına çıka- cak güç kalmamıştı. Ne var ki. dünya basını- nda. dünyada 'tek süper güç' olarak kalmanın ABD için bir avantaj rru, yöksa-dezavantaj mı oldu- ğu son zamanlarda ciddi biçimde tartışılmaya baş- landı Başkan Cliırton'ın Bosna ve Somali fiyaskolannın ardından, son olarak Hai- ti'de başının derde girmesı. Amenkan basınında değı- şik değerlendirmelere yol açıyor. Avantaj değil "Newsweek" dergisi. ABD'nm dünyada tek sü- per güç' olarak kalmasının aslında Amerika için bır avantaj değil. dezavantaj olduğunu savunuyor. Der- gi, soğuk savaş döneminde bloklann içinde disiplin ol- duğunu. küçük ülkelenn büyük pat- ronlar ABD ve SSCB'nin sözünü dinlediğıni belirtiyor. Aynca ciddi bunalımlarda iki süper güç işbirhği yaparak krizin büvümesinı önlerler- di... Tek süper gücün bulunduğu bır dünya ise çok daha ıstikrarsız. Nıte- kim İngıltere. tek süper güç' olarak Christopher Kiev'de ABD'den Ukrayna'ya nükleerbaskı MOSKOVA (Ajanslar) - ABD Dışiş- leri Bakanı W arren Christopher, dağılan SSCB ülkelerine yapuğı gezı çerçevesın- de önceki akşam Ukrayna'nın başkenti Kiev'egıtti. Dün Ukrayna Devlet Başkanı Leonid Kravçuk'la görüşen Christopher'in, Uk- rayna'nm nükleer silahlanm imha etme- si için Kravçuk'u ikna etmeye çahştığı bıldirildi. Ukrayna "ek güyenceteri" almadan nükleer silahlanm imha etmeye yanaş- mıyor. Leonid Kravçuk, geçen hafta yaptığı konuşmada ülkesinde bulunan 1800 nükleer başhktan bazılannı muha- faza etmek istediklerinı söylemişti. öte yandan Ukrayna Parlamentosu'- nun yıl sonuna kadar START-1 nükleer silahsızlanma anlaşmasını onaylayacağı bildirildı. Eski SSCB ülkelerine yapuğı gezi çer- ^vesinde Kiev'de bulunan ABD Dışjş- leri Bakanı VV'arren Christopher ile yap- üklan görüşmeden sonra Reuter'e bir açıklama yapan Parlamento Dış İlişkiler Komisyonu Başkanı Dimitro PavUçko, Ukrayna'nın START anlaşmasını yıl so- nuna kadar onaylayacağını söyledi. Pavliçko, ülkesınin Lizbon Protokol- lerini ve Nükleer Silahlann Yayümasını önleme Anlaşması'nı onaylamasırun he- nüz söz konusu olmadığını söyledi. Ukrayna Parlamento Başkanı tvan Ptyusbch ise gazetecilere yaptığı açıkla- mada ülkesınin nükleer silahlann sökül- mesı için 5 milyar dolar tazminat ıstedi- ğini söyledi. ABD'nin önerisinin ise 175 milyon dolar olduğu behrtiliyor. hüküm sürdüğü 19. yüzyılın ıkinci yansında bu gerçeğj görmüştü. SSCB'nin dağılmasından sonra dün> ada tek süper güç olarak kalan ABD'nin güvenılırliği ve ınandınci- lığı arıacağjna aksine azaldı ABD'- nin dış politikada yıpranması, Bill Clinton Beyaz Saray'a gjrdikten sonra bü\ük ivme kazandı. Ame- nka'nın dünya jandarmahğını ya- pamayacağı, günümüzde VVashing- ton'da üst düzeydeki yetkililer tara- fından bıle kabul ediliyor. Amerikan ordusu. bir dünya sa- vaşına göre eğnilmiş, çok gelişmiş teknoloji üriinü silahlar kullanan bir askeri güç. Ama soğuk savaşın sona ermesinin ardından patlak ve- ren Bosna, Somalı ya da Kafkasya bunalımlan gıbi krizlerde gelişmiş teknoloji ve düzenli ordular fazla et- kilı olamıyor. Vur-kaç taküğının uygulandığı gcrilla savaşlannda dü- zenli ordular bunalımı bastıramı- yor. Nıtekim Amenkan ordusu tüm modern sılahlanna karşın. Somah'- de 'savaşlarda' General Ai- did'ı dıze getıremedı. So- malı'de ınsanı yardım şek- lınde başlayan harekât, bır süre sonra 'banşı kurma' operas>onuna dönüştü. Ve Washıngton, çete reısı General Aidıd'ı devre dışı bırakarak ülkede banşı kuramayacağını kabul etti. Tehlikeye girdi Gozlemaler, Somali fı- yaskosu vüzünden ABD'- nin Bosna'ya BM Banş Gücü'nün bir parçası ola- rak. 25 bin asker gönder- me planının da tehlikeye düştüğünü bildinyorlar. Bazı kongre hderleri. Bos- na'da ıkıncı bır Somali ba- ığına saplarulmasından -orku\or. \ üreklendiriyor Yerel saldırganlıklann bastınlamaması. bir dızı dıktatörü vüreklendınyor Sıyasal gözlemcıler, So- mah'de General Aidid'in başansından hemen sonra Haıtı dıktatörü General Raoul Cedras'ın "BM'ye meydan okuyarak ıktıdan terk etmcyı reddetüğine dıkkatı çe- kiyorlar. Özetle. mıllıyetçi ve etnık savaşlann hızla yayıldığı günümüz- de ABD'de 'dünya jandarmalığı'nı terk etme cğılımı güçlenıyor. Baş- kan Clınton'ın kararsız ve tutarsız dış politıkası ıse ABD'nın müttefık- lennı gıderek daha fazla kaygı- landınvor O r t a A f r i k a a k e s i B u r u n d i d e ç geçen perşembe günü gerçek- leştirilen askeri darbeden sonra şimdi de ülkenin önde gelen iki kabilesi arasında savaş başladı. Savaşta, çoğu cocuk ve kadın yüzlerce kişinin öldüğü, > aklaşık 250 bin kişinin de komşu Rwanda'ya kaçtıği bildirilivor. Darbe Hderleri ile de\rik hükümet arasında uzlaşma sağlamaya yönelik görüşmeler sürerken de>rik başbakan, ülkesine uluslara- rası askeri müdahalede bulunulmasını istedi. (Fotoğraf REUTER) C03>tM0\WEALTH; 'Türk askeri Kıbns'tan çekilsin' ÎZZETRIZAYALIN LEFKOŞA - tngıliz Uluslar Toplulu- ğu (Commonwealth) zirve toplantısı, Kıbns Rum Kesımi'nde dün yayımla- nan sonuç bildirgesi ile sona erdı. Sonuç bildirgesının Kıbns ile ilgili bö- lümünde, "Türk askerierimn Kıbns'tan süratle cekilmesi ve BM karartanıun uy- gulanması için Güveniik Koaseyi'nin ÖD- lem alması" istendi. ' Bıldırgede, Türkiye ve Türk tarafi, "Kıbns sorunun çözümüne engel oimsk, Güven Arttıncı Onlemler'in flerietihne- sinde tıkanıklık yaratmak ve Kıbns'a nü- fus taşımakla" suçlandı Rum Radyosu'nun haberine göre, çö- züm arayışlannda ılerleme kaydedilme- diği takdirde BM Güveniik Konseyi kararlanrun etkili bır biçimde uygulan- masını istemek üzere, Commonwealth Genel Sekreten'nın Güveniik Konseyi'- ne başvuracağı belırtildı. Sonuç bildirge- sinde BM gözetımınde yürütülen görûş- melerde, federasyona dayah bir çözüm bulunmasının engellenmesinde Türk ta- rafının sorumlu olduğu da iddia edildi. Ingiltere Başbakanı John Major, dün düzenledıği basın toplanüsında KKTC- deki seçimlerin ardından Güven Arüncı Önlemler üzerindeki çalışmalann devam etmesinden yana olduklannı söyledi. Major. seçimlerin BM Genel Sekreteri'- nin gırişimlerini yavaşlattığını ancak kaydedilen ilerlemeleri ve BM kararlan- m desteklediklennı kaydetti. Commonvvealth zirvesinde Rum yö- netimi, Kıbns konusunda kendi lehlerin- de kararlar aldırmak için yoğun kulis faaliyetleri yaparken, Rum gençlerinin "Ara Bölge" deki eylemlen Banş Gücü askerlerince guçlükle durduruldu. IRA eyleminin ardından Protestanlar Katoliklere saldınyor Kuzey îrlanda kanştıEDtPEMtLÖYMEN KUZEY IRLANDA'DA KIM KIMDIR? LONDRA - Kuzev İr- landa'da trlanda Cumhuriyet Ordusu nun (IRA) geçen cu- martesi günü Belfast'ta ıkı ço- ;uk, dört kadın ve dört erkeğin ölümüne yol açan bombalı sal- dınsının ardından ülke kanştı. Belfast'ta Protestan mlitanlar Katoliklerin evlenne saldırma- ya başladılar. IRA saldınsında ölenlerin cenazelerinde Kato- lik-Protestan çatışması çıkma- sından korkuluyor. lRA'nın. Protestan terör ör- gütü Kuzey İrlanda Özgüriûk Savaşçılan'nı hedef aldığı halde bir hata sonucu bombanın vak- tinden önce patladığmı açık- layarak özür dilemesı. Protes- tanlan daha da öfkelendirdi. Cumartesi günü me> dana gelen olay, IRA'nın son yıllarda, en sert kamuo>u tepkısını üzerine çeken eylemi oldu. IRA'nın ey- leminin ardından, öncekı gün ve dün Katoliklenn vaşadığı evlere sılahlı saldınlarda bulu- nuldu. Katoliklere aıt otomo- biller yakıldı Belfast >akınla- nndakı Dungannon kasabasın- da Katolıklenn yaşadığı semt- lerden bınne doğru yürüyüşe geçen Protestanlar, polisle ça- tışmaya girdiler. Kuzey İrlan- dalı yetkililer, Protestan terör örgütlerirun Katoliklere karşı genış çaplı bombalı saldınlara gırişmesinden kaygı duyuyor- lar. IRA, pazar gecesi de Rea- Katolik örgütler IRA: Gerçek adi Geçici 19A olan örgüt, 1969 yıimda, IRA içindekİ ıdeolojik bölünmenın sonucu kuruldu. Örgütün yasal sıyasi partisi olan SHBJ Fein ise genel ve yerel seçımlere katıhyor. INLA: İrlanda Ulusal KurtuluşOrdusu, çok daha aşın ve militan bir örgüt olarak I974*teortayaçıktı. IPLO: İrlanda Halk Kurtuluş Örgütü. neo-Marksıst ve Troçkist gorüşû öne çîkartan daha marjinai bir örgüt. Protestan örgütler L'VF: Kuzey İrlanda GönüBü Kuvveti, 1912'de kuruldu. IR A ve dığer Katolik örgütleri ile savaşıyorlar. L'DA: Kuzey İrlanda î Savunma Birliğı, 1 RA'ya karşı j daha acımasız taktiklerle 1970'te mücadeley e başladı. Bugün Protestan örgütleri arasında strateji farkı kalmadı. Sıyasi partileri yok. Kuzey İrlanda güveniik kuvvetleri ile ortak eylem yaptıklan şeklinde kuşkular var. dıng- Londra demıryolunu tah- np ettı. Bazı istasyonlara bom- balı paket bıraktı. Londra'dan yaklaşık 100 kilometre yançap içinde yer alan yerlerde oturan, çalışmak için Londra'ya gelip akşamlan evlenne trenle dönen yüz binlerce kişi dün yollarda kaldı. Otoyollarda da trafik ki- litlendi. IRA'nın yasal sıyasi partisi Sinn Fein ile Kuzey İrlanda da ılımlı Katolik seçmen tabanına dayanan Sosyal Demokrat İşçi Partisi (SDLP) arasında bir sü- redır görüşme yapıldığı, önceki hafta açıklanmıştı. Görüşme- nın amaq, Kuzey İrlanda yöne- timinde, İrlanda Cumhunyetf- nin daha çok söz hakkı olması- nı sağlamaktı I RA'nın terör taktığı iki yön- lü: 1- İngiltere'yi. Kuzey İrlan- da'yı terke zorlamak amacıyla şıddet eylemlen yapmak. 2- IRA'ya IRA terörü ile yanıt ve- ren ve bazısı hükümet tara- fından yasadışı ilan edilen mili- tan Protestan örgütlenne yöne- lik şiddet eylemlen yapmak. IRA'nın hükümeti yıldırma- ya yönelik şiddet eylemleri, özellikle candan çok mala zarar vermek, gerçek \a da sahte bomba ihbarlanyla kentlerde her türlü ulaşımı durdurmak ve kamuoyunda "Kuzey İrlanda işi artık çözülsün" bıkkınhğı ya- ratmak. Londra'da en kuçük bır bomba ihban bile çok ciddi- ye alınıyor ve sorunun çözül- mesi saatler sürüyor.