Katalog

SAYFA CUMHURİYET 23 EKİM1993 CUMARTESİ OLAYLAR VE GORUŞLER Hukukdevletinin neresindeyiz? M. İSKENDER ÖZTURANLI Hukukçu T anh boyunca devlet- insan sorunu ve ilişkileri değişık biçimlerde ele alınmıştır. Kımilerine göre, "Insan her şeyin öi- çüsüdür", "Yımhın, aiie- nin, mfilkiyetin, insanhğın, Tann'nm ölçûsü bireydir". Doğa ınsan ıçındır, devlet insan içindir, toplum ınsan içın- dir. Insan, başh başına bir değerdir. Kımileri, ölçûnün Tann olduğu gö- rüşündedir. İnsan tek başına değersiz bir yaraüktır. Ancak Tann"ya bağlan- dığı, Tann'ya kul olduğu zaman değer kazanır: "Önce insan, sonra insan", düşüncesi geçersizdir. Kimıleri de "devtefi ön plana çıkar- mışlar, onu her şeyin üstûnde tutmuş- lardır. Bu kez ölçü devlet olmuş, "dev- let"i yönetenler de Tann'nın yeryü- zündeki temsilcileri sayılmışlardır. "Kutsal devlet" deyimı, bu düşünce- den doğmuştur. Beş yaşmda tahta çıkan ve 72 yıl sal- tanat süren 14. Louits, yaşamının bir yennde haklı olarak devlet benim de- mıştir. Böylesıne uzun süre iktıdarda kalan bir devlet adamının, başka türlü konuşması olanaksızdır Devlet, 14. Louis'nin kişiliğiyle birleşmiş, kaynaş- mış ve bütünleşmişUr. tki dudağı ara- sından çıkan her söz, yasa ve hukuk olmuştur. Ne var kı bu başına buyruk devlet anlayışı, her yerde ve her dö- nemde zulümkre, kıyımlara yol açmış, "poüs ve jandarma" dûzenıne dönüş- müştür. Uygarlığın ılerlemesı sonucunda, devletin "kafalan kırnıak", ıçın değil. vatandaşknn guvenbğıni korumak, gönencini vc mutluluğunu sağlamak içın var olduğu düşüncesine ulaşılmış- tır. Bu düşünce. önce "hukuk devleti"- nin, sonra da "sosyal hukuk devJeti"- nin yolunu açmışür İnsanı ve insan haklannı da kapsadığı ıçin, hukukun olumlu bir ölçü olacağj düşünühnüş ve egemenlik, vöneticilerden ahnarak hukuka verilmiştir. Artık devlet, hu- kuk kurullanna göre yönetilecek, ba- şına buyruk davranışlar söz konusu olmayacaktır. 5 ağustos akşamı televizyon kanal- lanndan birini ızliyordum. "Devletin kahredici gûcü" tümcesıye doğruldum yenmden. Cumhurbaşkanımızın de- mecınde geçıyordu bu sözcükler. Şa- şınnış kalmıştım. O anda, "Hukuk devletinin neresindeyiz" sorusu takıldı beüeğıme. Ve düşünmeye başladım: "Devletin kahredici gücû" ne demekti? Bu tümce, devleti deviet olmaktan çı- karmaz mıydı? Devleti devlet yapan, Arkast 15. Sayfada PENCERE N YED MIK PAKET < L V T ı I ümutsuz VaiCa!. Sıradan Holivut filmlerinde 'oğlan' da sevgilisi de sarı- şındır; kötü adam rolüne de esmer, karabıyıklı biri çıkar, sonunda hem kızı elinden kaçırır, hem dayak yer. Dayak yiyen esmer tenli, kara bıyıklı, kara gözlü kötü adam neyin nesidir? Arap mıdır?.. Türk mü? Kürt mü? Latin Amerika'dan ya da Güney Asya'dan bir halkı mı çağrıştırıyor?.. Melez midir?.. Yeşilçam'ın bu alanda Holivut'tan farkı var, yerli film- de bizlm aslan jönümüz es- merkara bıyıklı; sevgilisi de kara saçlı, kara gözlü... Oh be, biz bizeyiz. • Holivırt filmlerinde kırk ytldan beri sarıkafa karaka- fayt pataklıyor. Ya gerçek dünyada? Tann dünyayı yaratü; ama yer yuvarlağını en- lemlere ve boylamlara ayırmadı... Haritayı yapan insan, dünyanın ortasına bir çem- ber çizip, alt yanına güney yarımküresi dedi, üst yanı- na kuzey.. Kuzeyde sankafalar otu- ruyor.. Üsttekiler.. Alttakiler.. Üstteki sarıkafa, alttaki kara karakafayı pataklıyor. Sarıkafa zengin, karakafa yoksul. Karakafa sankafa- dan dayak yedikçe hınçla- nıyor, eziliyor, aşağılık duygusuna kapılıyor.. BOS KUTUYA KOYUN, CEBINIZI KORUYUN! PARADAN TASARRUF Aynı miktar OMOMATİK MİKRO PLUS, şimdi daha hesaplı! KUTUDAN TASARR Ambalajı, suya dayanıklı kağıttan yapılmışfır. Çöpünüzü azalhr, çevre korumaya kafkıda bulunur" Ve renkli çamaşırlarınız için OMOMATİK MİKRO COLOR da EKONOMİK YEDEK PAKEfte. Ama siz şu talıhe bakın!.. Biz Anadolu'da yaşayan karakafalılar, bunca yıl sonra sarı saçlı bir başba- kan keşfetmeyelim mi? Hem de kadın!.. Hop oturup, hop kalktık.. TV'de seyrine baktık!.. Kınayaktık.. Sonra da sarı saçlı Bas- bakanı Amerika'ya yolla- dık. Üstelik sarı saçlı Baş- bakanımız, Amerika'da eğitim görmüş, Amerikan kültürüyle yetişmişti... Türk kültürüyle yetişmiş, bizim okullarımızdan çık- mış, Amerikan kültürü ya- lamamış başbakanlarımız- dan utanıyorduk; hem nedir o Dışişleri Bakanımı- zın halı?.. Kara göz, kara bıyık ve Türkiye'de yetiş- miş.. Bayat Holivut fîlmlerini seyrede seyrede beynimiz sulanmış, aklımız başımız- dan mı gitmişti? Sarı saçlı Başbakanımız, Amerika'ya gitti; ama ne yazık ki ona da bir karaka- faymış gibı davrandılar.. • Afrika'daki siyah bir kabi- le devleti, beyaz bir lider seçip Batı'ya yollasa ne olur? Eski sömürge ülkelerinin seçkinleri hep Batı'da oku- dular, Oksford'da, Kemb- riç'te, Sorbon'da yetiştiler; ama hiçbiri sarıkafaya ken- disini beğendiremedi. Taklitle bir yere varıl- maz.. Çağdaş uygarhğın elit- başıderki: -Kendinibil!.. Kendini bilmeyen kara- kafayı, sarıkafa hep aşağı görecek, hep pataklaya- cak. Sarı saçlı Başbakan, saçı sarı da olsa, düş kırıklığına uğrayacak. Başbakanı Amerikan kültürüyle yetişti diye Ame- rika'dan medet uman ve Amerika'nın gözüne gire- ceğini sanan bir Türkiye, umutsuz vak'adır. ÖGERTOtRS Seyahat Acentası Alman Dep. için çok iyi Almanca bilen; tecriibeli veya tecrübesiz profesyonel rehberler, transfer elemanlan, büro elemanlan, mubasebe elemanlan, ofis boy. Müracaat: 24.10.1993 Pazar gûnn saat 10.00-16.00 araaşahsen Joly Tour Fatft Tucer (l'er vesikaiık fotoğraf i»e) Vaükooagı Cad. B«- sar«nAD.33/lH«rtİYe RUSÇA dersler Öğretmeninden Tel.: (0-216) 325 80 39 (Akşamları) ÇATIRESTORANT-BAR Eski ile yenidan sentez oluşturan Çaü gelenegi ve müziği Tel: 25100 00 Nûfus kâğıdımı kaybettim. Hukümsüzdür. HÜLYATIRPAN