Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURİYET 4EYLUL1992CUMA
12 DIZIYAZI
Artık Parya'lar da kuyu açabilecek, okul kurabilecek, yol yapabilecekti
Ve tiim Hintliler aym çizgide
Peşavar'da ıse yuruyuş yapan bır
topluluğa mıtralyoz ıle ateş edılır Ge-
lın gorun. bır topluluğun ardından bır
yenısı peydahlanıyordur Ve ılk kez bır
G-hurka taburu Hıntlılenn uzenne
ateş etmeye ha> ır der Patna'da bınler-
ce yerlı sokaklara yatmış, yolu kapat-
rmştır Sonunda onlann ustune saldı-
nlan suvan bırlıklen durdurulur
İngılız gazetelen Hıntlılere yapılan
kanlı ezıyetlen dıllenne dolamışlardır
Genel Valı Lord Invın, Londra'ya,
MacDonald hukumetıne şu telı çeker
- Ödün venn Tutukevlen lebalep
60 bın yargılı var Dırenme ıse butun
hızıyla suruyor
Ben yandan, Hındıstan'a yerleşmış
İngılızler de boyuna Londra'ya,
'Özellıkle odün vermeyın" tellen yağ-
dınyorlardır Onlara gore, gen bır
adım butun ımparatorluğun yıtınlme-
sıneyolaçacaktır
Derken 1930 Kasımfnda Londra-
da Hındıstan sorunlan ıçın ılk yuvar-
lak masa toplantısı gerçekleştınlır
MacDonald konuşmalara ılımlı Hınt-
lılen çağırmıştır Ama Hındıstan Ulu-
sal Kongresı hıçbır uye gondermemış-
tır.
Genel valının ustelemelen uzenne
İngılız Lıberal Partısı bır Hınt federas-
yonu ılkesıne >atkınlık gostenr Bır-
kaç gun sonra da, 1931 yılının ılk gun-
lennde Gandhı, Nehru ve Kongre'nın
bırçok uyelen salıvenlır
Lord Invın, Gandhı'ye hayranhk
duyanlardan bındır Onu, konuşmak
ıçın Delhı'ye çağınr İlk laklakalar bır
sonuç vermezse de sonunda Gandhı
Londra'dakı yuvarlak masa kararla-
buyuk saygı gostenlır Başbakan onu
yanına oturtur ingılız vuksekgorevlı-
lennın ve mıhracelenn tam karşısma
Ne var. bu saygı sadece Gandhı'nın
fızık yapısına gostenlıyordur L mdra
hükumetı toplantmın daha başlangı-
cında bıle tartışmanın olabılır sınırla-
nnı belırtmıştır Butçe, ekono-ru.
ordu, dış sıyasa konusundakı ingılız
lmparatorluğu"nun ozel haklan uze-
nnde lartışma açılmavacaktır Masa'-
da sadece Hındıstan'ın gelecektekı
federal rejımı ve onun seçım yontemı-
ne kaşık çalınabılecektır
Gandhı'nın İngıhzlen durtuklemesı
Lindistan'ın en
aydınhk adamı, 'Parya'yı
seçime sokmazsanız ben
ölünceye kadar
direnmeyi sürdürürüm.
Eğer tüm Hint mantığı,
Hintlilerin bir bütün
olduğunu, birbirinden
aynlamayacağını kabul
etmeye hazır değilse hiç
durmadan beni gözden
çıkarmalı, kurban
etmelidir"demiştir.
nndan olan federatıf devlet tasansımn
ana temellenne evet der Anlaşmaya
gore İngıltere'ye savunma, dıploması.
azınlık ve para konulannda kımı hak-
lar tanınmıştır
Nehru bu anlaşmanın habennı alın-
ca yıkılır Kendısının ve daha bırçok-
lannın uğrunda can vermeyı göze al-
dıklan ozgürluk böyle mı olacaktı?
Nedır. Nehru yıne de susmayı yeğler
Kongre de anlaşmayı onaylar Kımı
genç aşıncılar yıne de ona karşı çıkar-
lar Yanı zorlukla elde edılen bırakış-
ma (mutareke) şımdıden tehlıkeçanla-
n çalıyordur Cawnpore"da Muslu-
manlarla Hındular arasında kanlı
çatışmalar da olur Bunun uzenne in-
gılızler. 1931 Martfnda Hındıstan'a
yenıden bır Genel Valı (Lord NVıllıng-
ton) gondenr
Tansı>on gıttıkçe yükselıyordur
Londra'da bır ıkıncı yuvarlak masaya
karar venlır Bu kez Gandhı de çağnl-
mıştır Efendımız, ılkın gıtmekten çe-
kınırse de sonunda "pekı" der
Super Hıntlı, Londra'yı 1 Dunya
Savaşı'ndan ben görmemıştır
Londra'da banşsever pıskopos Munel
Lester onu karşılayanlar arasındadır
Onu. Kıngsley Hall'de kendı kurduğu
ışçı sıtesınde kalmaya çağınr O da ses
çıkarmaz
Başkentte kaldığı süre boyunca İn-
gıltere'nın aydın ve dıncı ışçılen, zor
kullanmama felsefesını açıklaması ıçın
Gandhı'ye başvurur Yanı bıamkısı
Oxford'da Eton Kolejı'nde de gorun-
muştur Lancashıredokumaışsızleny-
le de kımı ıhşkıler kurmuştur
Yuvarlak masanın toplandığı Saınt-
James Sarayı'nda Mahatma'ya çok
GANDHI
y a d a
HİNTKİRAZININ
GÖLGESİNDE
SALÂH BİRSEL
bıleışe varamaz
- Sanınm İngıltere ve bakanlanyla
ışbırlığı yapmak ıçın gerdığım zavallı
ıp kopmak uzeredır Gondereceğınız
uçaklara \e tanklara karşın Hındıs-
tanlılann yenıden dırenmelen ıçın bır
mesaj gondermem uygun olacak
Uçaklann. tanklann çocuklar uzenn-
de bıle bır etkısı olamaz Onlann çev-
resınde mermıler ıslık çalarken bız de
çocuklara dans etmelennı oğretıyo-
ruz Onlara memleketlennın ozgurlu-
ğu ıçın acı çekmelennı oğrelıyoruz
Ama bu benı umutsuzluğa goturmu-
>or Memleketın bır ucundan obur
ucuna vayılacak olan zor kullanma-
dan şıddet eylemı uzun boylu kaos
varatamavacaktır
Sonunda Gandhı yuvarlak masayı
bırakıp memlekctınc doner Aralıkta,
Pans'te ve Isvıçre'de ıkı durak yapar
Isvıçre'de Romaın Rolland'la goru-
şur 28 Arahk 1931'de de Bombay'a
çıkar
İngılız hükumetı artık Gandhı nın
elı boş donmesıyle ortaya çıkacak ka-
nşıklıklan onceden kestırdığınden bır
KIBRIS BARIŞ HAREKATI VE SONRASEVDA MADALYONUNDİĞER YÜZÜ
Gözardı edilen çalışmalar
ZtV A MÜEZZİNOĞLU
Banş Harekâtı'nın yıldonumu ıle
Nevv York muzakerelennın çakıştığı
bır donemde yayımlanan "Kıbns
Banş Harekâtı ve Sonrasfnı Cum-
hunyet okurlan herhalde ılgıyle ızle-
mışlerdır Konunun guncellığı ya-
nında dızının ıçenğı ıle yazann kımlı-
ğı de kuşkusuz bunda etmen olmuş-
tur
Kıbns sorununun patlak verdığı
50"lı yıllardan bu yana geçen zaman
ıçınde anı, ınceleme ve araştırma tu-
rundekı yayınlarla zengın bır "Kıbns
kullı>atı" oluştuğunu bılıyoruz Sa-
yın Ecmel Barutçu'nun kalemcaldığı
dızının bu kullıyat ıçınde ozel bır yer
alacağı şımdıden söylenebıhr Çun-
ku unlu "Kıbns Dosyası"nın bır bo-
lumu harekât sırasında Dışışlen
Bakanlığı Kıbns Daıresı Başkanı
olan sayın yazar tarafından. tum ay-
nntılany la, oyle sanıyorum kı ılk kez
bu dızıde kamuoyuna açıklanmış
oluyor
Gerçekten. Banş Harekâtı sırasın-
da adada ve Turkıye decereyan eden
olaylarla kapalı kapılar ardındakı
mûzakereler ve hukumet ıçındekı go-
ruş a> nlıklan, bılınen ve bılınmeyen
yonlenyle dızıde uzun uzun anlâtıl-
maktadır Saym _,azar aynca o do-
nemde Dışışlen Bakanhğı ıçındekı
kışısel çekışmelen a>nntılanyla ak-
tarmayı ıhmal etmedığı gıbı, gorevını
yuruturken kımı zaman basının nasıl
•şışırme haber' verdığnı ya da aslı ol-
mayan haberler "uçurduğunu da ıl-
gınç orneklerle sergılemekten gen
kalmıyor
nın açıklanmaması ve kapalı kapılar
ardında konuşulanlann orada kal-
masından yana olanlar -özellıkle so-
run henuz çozumlenmemış olduğu
ıçın- "KıbnsDosyasf nın bırbolumu-
nun bu bıçımde açıklanmış olmasını
herhalde yadırgamışlardır Bununla
bırlıkte, yıllar boyu ulkenın gunde-
mınde yer alan bır sorunun bılınme-
yen bazı yanlannın da açıklanarak
tartışılmasının, kamuoyu bılınçlen-
dırme ve davayı gerçek boyutlanyla
halka maletme açısından olumlu bır
yanı bulunduğunu duşunmek de
herhalde doğru olur Ancak boyle
bır yaklaşımın oiaylan aktanrken
gerçeklen asla saptırmamak ve de-
ğerlendırmelerde tarafsızlıktan aynl-
mamak ılkesıyle bırlıkte uygulanma-
sı zorunludur
Devlet yonetımınde 'gızh' sayıla- SIJRECEK.
suru buyrukla halkın ozgurlüğünu,
yurttaşlıİc ozgürluğunu ortadan kal-
dırmaya çalışıyordur Bengal, Bırleşık
Eyaletler, Sınır-Eyalet çok değışık bır
rejım altına sokulmuştur
Super Hıntlı, Lord VVıllıngton'la bır
goruşme yapmak ısterse de valı buna
olumlu bır karşılık vermez
Valının yuksekten atması karşısın-
da burkulan Ulusal Kongre yarkurulu
da yenıden ıtaatsızlık kampanyasını
başlatmak ıster Ne kı Gandhı, son bır
başvuruda bulunmak dıleğındedır 4
Ocak 1932 gunu de Genel Valı,
Gandhı'yı tutuklatarak buna karşılık
venr Aynı gun Nehru ıkı yıl yıyordur
Butun Ulusal Kongre uyelen de yasa-
dışı sayılmıştır
Yenıden genış bır tutuklama ham-
gam-hem'ı başlar Her yerden zıncırle-
nnı şıngırdatarak mahkum kolonlan
geçıyordur Hapıs damlan yetmemış,
buyuk toplama kamplan kurulmuş-
tur Ne kı, gonullulenn tutkusunu or-
tadan kaldıramaz bu baskılar Koyler-
de yurttaşlar Kongre'nın yonergesın-
den dışan çıkmıyordur Gandhı'nın
ıyı resım veren büyuk toplumsal dep-
remlennden bındır bu Ev lerde erkek-
len kadınlardan ayıran purdah'lar
(perdeler) kaldınlmıştır Yabancı ku-
maş satan mağazalann onunu tıkayan
yıne kadınlardır Hıntlılen ıçkıden alı-
koymak ıçın meyhanelenn önünde
kumelenenler de kadınlardır Eksık
:tekler depremıdır bu
Cesur kadınlar
Eyvah kı. nısanda Allahabad'da bır
gostenye katılan Nehru'nun yaşlı an-
nesı oldurulur Nehru'nun kansı ve
kızkardeşlen ve de Gandhı'nın eşı
ımamevıne kapatılır Kadınlar doğru-
ÎU. erkeklerden daha yureklıdır Hıç-
bır şey onlann atılımını kesmıyordur
Savaş ve onlemler bo>lece altı ay
pıng-pongoynar Şemşempuru bır ha-
va çalar Çok şey. a canım, ozgurlük
haykınşlannın sağa sola dağılması yu-
zunden ortalık yatışır gıbı olur Bu-
nunla bırhkte Super Hıntlı. Yerevda'-
dakı hapıs damında savaşa yenı bır
von vermeveçalışacaktır Çunku İngı-
lızlenn seçime parvalan kanştırma-
mak ıstedığını duymuştur Bu ıse
Hındıstan nufusundan 50 mılyon kışı-
>ı duşmek demektır
Oysa Londra'dakı yuvarlak masa-
da Hındıstan'ın En Aydınhk Adamı.
"Paryayı seçime sokmazsanız ben
olunceye değın direnmeyi surduru-
rum" demıştır
Parya'lann seçime katılmasının
onleneceğı haben duyulur Hındıstan
da, 20 Eylul 1932'de Mahatma'nın
ölüm orucuna gıreceğını oğrenmıştır
Yanı "Yeravda Mahkumu'na kotu bır
son getırecek orucu onlemeye bır haf-
ta kalmıştır Hınt kastının onderlenyle
Parya onderlen bu korkunç sonu en-
gelleyebılmek ıçın bır araya gelır Ama
Gandhı, Nuh dıyor peygamber demı-
yordur
- Eğer tum Hınt mantığı, Hıntlılenn
bır butun olduğunu, bırbınnden ayn-
lamayacağını kabul etmeye hazır de-
ğılse hıç durmadan benı gozden çıkar-
malı, kurban etmelıdır
Yerevda Sozleşmesı adı venlen bu
anlaşmada Hintliler Paryalara. Ulusal
Meclıs ıçın 14 ıskemle vermeyı kabul
etmışlerdır Oysa ingılız hükumetı
Paryalara hak tanımış olsaydı onlara
71 ıskemle verecektır Sonunda 25 ey-
lulde Bombay'da yapılan Hıntlılenn
toplantısında Paryalar ıçın daha gonul
açıcı kararlara vanlır Kımse bundan
bo>!e doğumu bakımından horlana-
mayacaktır O gune değın doğumu
yuzunden ustun sayılanlar da tum
Hintliler ıle aynı çızgıye ındınlmıştır
Yanı artık Parya'lar da kuyu açabile-
cek, okul kurabilecek. yol yaptırabıle-
cektır Her turlu halk derneklenne de
omuz verebılecektır
Gandhı'nın yenı bır utkusudur bu
İngılız kabınesı Yerevda Sozleşmesf nı
onaylayıncaya değın orucunu boz-
maz Bereket, Okey" hemen ertesı
gunu gelır İngılız hükumetı artık
Hıntlılenn. elbırlığı ıle bırçok ışler çe-
vırebıleceğıne ınanmıştır
StRECEK
ÇALIŞANLARIN SORULARI/SORUNLAM YILMAZ ŞİPAL
"Sigortalılık Süresinin
Başlangıcı"
İlk kez 20 Ocak 1973'te bir kamu bankasında TC
Emekli Sandığı iştirakçisı olarak çaJışmaşa başiadun.
Bu kamu bankasında iki >ıl çalıştıktan sonra ayrıldım.
1985 yılından bu yana sigortalı bir işyerinde aralıksız
çalışmaktayım.
1) Bu durumda ne zaman emekli olabilirim?
2) Yirmi jıllık sigortaJıJık süresinin başlangıcı,
Emekli Sandığı'na bağlı çalışmaya başiadığım 20
Ocak 1973 mü, yoksa sigortalı işe girdığim 1985 yılı
mıdır?
A.D.
YANIT: I) Sosyal Sıgortalar Yasası'nın 60 maddesı uyann-
ca 20 yıllık sigortalılık suresı ıçınde 5 000 gun malulluk, yaşlıhk
vc olum sıgortaları pnmı odemış olan kadın sıgortalılara yaşlı-
lık aylığı bağlanmaktadır
5 Ö00 gun 13 yıl 10 ay 20 gune karşılık gelmektedır 1985 yı-
lından 1992 yılı sonuna kadar sigortalı çalışmanız 8 yıldır
(2 880 gun) kamu bankasında geçen ıkı yıllık sure uzerıne ek-
lendığınde, 1992 yılı sonundakı çahşmalarınız 10 tam yıl (3 600
gun) olacaktır Bu durumda en az, 3 yıl, 10 ay. 20 gunluk bır
surenın pnmını de odeyerek, kesenek ve pnm odenerek geçen
çalışmalannızı, 5 000gune tamamlamanız gerekmektedır
Emekli Sandığf ndakt sure ıle sıgortada malulluk. yaşlıhk ve
olüm sıgortalan pnmı odeyerek geçen çalışma surenız 5 000
günu doldurduğunda yaşlıhk aylığı almaya hak kazanırsınız
2) 2829 sayılı Sosyal Guvenlık Kurumlan'na Tabı Olarak
Geçen Hızmetlenn Bırleştınlmesı Hakkında Yasa nın "Sıgor-
lalılık suresmın başlangıcT'na ılışkın 6 maddesme gore "Ku-
rumlardan herhangı bınne ılk defa sigortalı olunan tarıh, sı-
gortalılık suresmın başlama tanhıdır "
2829 sayılı yasanın 6 maddesı uyannca, 20 yıllık sigortalılık
surenız f C Emekli Sandığı Yasası'nın 30 maddesıne gore
sandık kapsamında çalışmaya başladığınız 20 Ocak 1973'u ız-
leven ılk aybaşı olan 1 Şubat 1973 tanhıdır
SSK'ca yapılacak emeklılık ışlemlennızde sıgortalılık baş-
langıç surenız. 1 Şubat 1973 olarak gozonunealınacaktır
"Ozel Baııka Kamu Bankasma
Devrolursa"
: 1971 yıhnda de>iet memuru olarak, TC Emekli Sandığı
kapsamında çalışmaya başladım. Bu çalışmam 8 yıl
surdu.
1980 yılında bir ozel bankaya girdim. Bankanın ken-
di özel emekli sandığı vardı.
1990Ma çalıştığım özel bankayı bir kamu bankası
devraldı. Halen bu kamu bankasında sözleşmeli perso-
nel olarak çalışmaktayım. Çalıştığım kamu bankasın-
da sozleşmeli personel olarak çalışanlar, 399 sayılı
kanun hukmunde kararname ile TC Emekli Sandığı'na
bağlandılar.
Ben, bir kadın sigortalı olarak 20 yıllık süre içinde
Emekli Sandığı çalışmalarımla birlikte 5.000 gunden
fazla prim >e kesenek odemiş durunıdayım. Emekli ol-
mak istiyonım. \ncak, kamu bankası yetkilileri TC
Emekli Sandığı'ndan emekli olabıleceğimı, bunun için
de 20 tam yıl çalışmamın gerekriğini soy lediler. Ben biı-
gun istesem emekli olabılır miyim? Voksa yetkililerin
dedıği gibı çalışmalarımı bir kadın iştirakçi olarak 20
yıla tamamlamam mı ge^Ktccıv?
F.O.
V AMT: Çeşıtlı sosyal guvenlık kurumlannda geçen hızmet
surelennın bırleştınlmesı koşullan, 2629 sayılı yasa ıle duzen-
lenmıştır
2829 sayılı yasa
"a) TC Emekli Sandığı'na.
b) Sosyal Sıgortalar Kurumu'na,
c) Esnaf ve Sanatkârlar ve dığer bağımsız çalışanlar sosyal
sıgortalar kurumuna,
d) 506 sayılı Sosyal Sıgortalar Kurumu'nun geçıcı 20'ncı
maddesıne gore kurulan emekli sandıklanna.
Tabı çeşıtlı hızmet surelen bulunanlann emeklılık, malulluk
yaşlıhk ve olumlen halınde kendılenne ve hak sahıplenne sağ-
lanacak haklan kapsar "
2629 sayılı yasanın 6 maddesınde "Aylığı bağlayacak ku-
rum" şoyle belırlenmektedır
"Bırleştınlmış hızmet surelen toplamı uzennden, ılgılılcn
son yedı yıllık fiıh hızmet suresı ıçınde fiıh hızmet suresı fazla
olan kurumca, hızmet surelennın eşıt olması halınde ıse eşıt
hızmet surelennden sonuncusunun tabı olduğu kurumca, ken-
dı mevzuatına gore aylık bağlanır ve odenır"
506 sayılı Sosyal Sıgortalar Yasasfnın geçıa 20 maddesıne
gore kurulan ozel emekli sandıklan "İş kazalanyla meslek has-
talıklan, hastalık. analık, malulluk, yaşlıhk ve olüm, eşlenn
analık, eş ve çocuklannın hastalık hallennde", en az Sosyal Sı-
gortalar Yasası'nda ongorulen yardımlan sağlamakla yukum-
ludur
Sosyal Sıgortalar Yasası'nda 20 yıllık sigortalılık suresı ıçın-
de 5 000 malulluk, yaşlıhk ve olum sıgortalan pnmı odeyen bır
kadın sıgortalıya aylık bağlanması ongorulmuştur Y'asayla
kurulu bu ozel emekli sandıklan kapsamında çalışan ve son 7
vılın 3 vıl 6 ayını bu sandıklara pnm odeyerek geçıren ve 20 yıl-
lık sure ıçınde çeşıtlı sosyal guvenlık kurumlannda geçen hız-
metlen toplamı da 5 000 gunu bulan bır kadın sıgortaiıya, bu
ozel sandıklarca aylık bağlanması gerekır
ANKARA-ANKA
MÜŞERREF HEKİMOĞLU
Banş Sözcükleri
Tokyo Buyukelçımız Necatı Utkan, baharda Ankara'ya
gelırken guzel bır armağan getırmış bana Bır Hıroşıma
eşarbı Hıroşıma dan bır seslenış tum uluslara Belkı de
tersıne Her dılde banş sozcuklerıyle uluslararası bır ses-
lenış' Ortak bır ozlemı yansıtıyor Eşarbın ortasında bır
yerde Turkçe "banş1
sozunu huzunle okşarken Hıro-
şıma'dan bır fotograf canlandı gozumde Ankara Unıversı-
teşı oğretım uyelerınden Profesor Metın And yolladı yıllar-
ca once Kartın arkasında kısa bır yazı Hıroşıma'dan
gerıye kalan bu, dıyor arkadaşım Bır yok oluşu çok çarpıcı
bıçımde yansıtan bır resım Gorkemlı bır bınanın yalnız ıs-
keletı var'
Sonra neler yaşadı dunyamız ve ulkemız1
Neler yok ol-
du, barışı degıl savaşı yaşayarak neler yıtırdık' Gulsun mu,
ağlasın mı şaşırıyor ınsan Kara mızah turu çarpıyot olay-
lar Dtş polıtıkası 'ulkede banş, dunyada banş' ılkesıne
dayanan ulkemızde barışın yargılanacağını duşunur muy-
duk' Oysa yargılandı, banşsever aydınlar tutuklandı, has-
talar, olumlerle acı bır banş faturası odedı toplumumuz
Berlın duvarının yıkıldığı gunu anımsıyorum Mehmet Ak-
soy'un bır banş yontusu yapmak ıçın Almanya'ya uçuşu-
nu Duvarda venlen konserlerı barış sevıncıyle haykıran
gençlerı, uzun soluklarında barış ozlemını yansıtan sanat-
çıları Devlet Balesı nde bır sanatçımız da yıkık duvarlar
onunde danslarla barışı kutladı o gunlerde Ama sonra ye-
nı duvarlar yukseldı dunyamızda Boluk Almanya butun-
leştı, kımı Alman gençlerı soykıyımına başladı Batı dunya-
sında, Batı sozu, kavramıyla bağdaşmayan kanlı olaylar
yaşanıyor durmadan Haçlı savaşları çağına donmuş gıbı
çağdışı eylemler1
Kuzey Fransa da ya da Almanya'da gor-
duğum kımı anıtları duşunuyorum Savaşın kımler, hangı
ulkeler arasında yapıldığı yazmıyor taşlarında Gelecek
kuşaklarda bır kn bırıkımı, oç alma duygusu olmasın dıye
sozsuz, yazısız bır anlaşma uygulanıyor Ama Fransa'da
bır Ermenı anıtı dıkılmesınde hıçbır sakınca gorulmedı
sonra1
Yalnız Fransa da değıl başka ulkelerde, orneğın
ABD'de de Savaş anıtlarında ulke ve ulus adının yer al-
maması çağdaş bır davranış elbet Barışçı bır davranış
Ama Ikıncı Dunya Savaşı ndan çok once, cumhurıyetımız
kurulmadan yaşanan bır olayı dar açıda ışığa çıkarmak
çabası çağdaş mı acaba? Barışa nasıl bır katkısı olabılır1
Ya, ulkemızdekı bolucu çabalarına destek vermek barışa
ne katkı yapabılır Lozan'ı unutmak çabası barışla bağda-
şabılır mfi Oysa Lozan unutulmaz bır barış belgesı değıl
mı'? 'Ulkede barış dunyada barış' ılkesını sımgeleyen ve
sergıleyen bır belge
Unutkanlıklar var, terslıkler, çelışkıler var, ama bır şey
daha var Barış umudu solmuyor hıç Tersıne, savaşlar,
kan ve gozyaşı, yıtık duşlerle durmadan boy verıyor o
umut ve ozlem Barış yolunda eylemleryapılıyordunyanın
heryerınde Barış şıırlerı şarkılar oyunlar fılmlerle sava-
şa karşı yuruyor ınsanlar Yıllarca once Nevv York'ta Bro-
advvay de ızledığım "Haır-Saç oyununu unutamam
Sahne ve salon butunleştı Bu savaş karşıtı oyunu bırlıkte
oynadı Barış şar
kıları bır solukta soylendı Yakında Kor-
fez Savaşı şarkıları da soylenır sanınm Ulkemızde de
barışçı davramşları, barışçı polıtıkaları desteklıyor ınsan-
lar Barıştan yana konuşanlar coşkuyla alkışlanıyor top-
lantılarda Sevgıden, hoşgoruden yana polıtıkacılardan
hoşlanıyor ınsanlar Sorunların barış ıçınde çozumunu,
kalıcı barışa ulaşmak ıçın gereklı uzlaşmaya varılmasını
ıstıyorlar Turkıye Buyuk Mıllet Meclısı de, Barış Gunu açıl-
dı değıl mı' Başta Meclıs Başkanı Cındoruk'un DYP ve
SHP başkanlarının konuşmalarını da Barış Gunu nde gu-
zel bır uyarı, bır çağrı dıye yorumluyor ızleyenler O çağn-
ya kulak verelım, hepımız gorevımızı yapalım, barış ıçın
neyaptımsorusunurahatbırsoluklayanıtlayalımdıyorlar.
Istanbul'da yapılan Barış Yuruyuşu nun sona ermeden
onlenmesı uzucu bır olay elbet Sayın Demırel kürsude
kalıcı barışı, demokratık yaşamda tıkamklık yapan yasala-
rın değışmesı zorunluğunu vurgularken, DYP'lı bır mıllet-
vekılının darağaçlarından soz etmesı de çok uzucu bır
çelışkı elbet Ancak bıreysel olaylarla genelleme yapmak,
umutsuzluğa duşmek yanlış gelıyor bana Koşullar ne
olursa olsun guçlukler aşılacak O yasaların değışmesı,
demokratık hak ve ozgurluklerın tepeden tırnağa yaşan-
ması kaçınılmaz bır olay artık Halkımızın beklentılerıne
ters duşen polıtıkaların çıkmazını yaşayarak bılıyoruz
•••
Barış Gunu akşam saatlermde Ida'nın eteklerınde uğur-
ladım guneşı Belkı bılırsınız, guneş batarken kırk gun aynı
şey ıstenırse gerçekleşırmış Geçmış yıllarda ne dıledım
bılmem ama olgun çağımın dıleğı hıç değışmıyor Gune-
şın ertesı sabah barış dolu bır dunyaya doğmasını dılıyo-
rum Aynı saatte kaç kışı guneşle konuşuyor kımbılır
Onlar da barış dolu sabahlara uyanmayı dılıyorlar sanı-
nm Basında, radyo ve TV'de barış haberlerı dınlemeyı
Nemrut'ta bır akşam saatını anımsıyorum Toroslar'da,
Aladağlar da bır başka akşamı Ercıyes'te beyaz tepeler-
de açan gullerı, Ankara da Huseyın Gazı tepelerındekı
akşam saatlerını, Ağrı'da, Hakkârı de, karşıda Assos'da,
Behramkale'de Ayvalık'ta Şeytan Sofrası'nda, nerede
olursa olsun guneşı herkes aynı duygularla uğurluyor son
gunlerde Aynı ozlemle Barış ıçınde bır sabaha uyanmak
ozlemıyle Bu ozlemın başka bır tadı var, dınmıyor, derın-
leşıyor gıderek
Bır gun dınecek elbet, dunyamız guneşler ıçınde gule-
cek, barış sozcuklerıyle selamlayacağız bırbırımızı
BULMACA
9
SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5
1/ Astragan adı ve-
nlen lulelı tuylu de-
rısı ıçın yetıştırılen
koyun ırkı 2/ Ku-
çuk çocukları kor-
kutmak ıçın uydu-
rulmuş yaratık . In-
ce dantel 3/ Bır no-
ta Yurdumuzun en
önemlı kayak mer-
kezı olan dağ. 4/
Endustrı. Kavrarn-
sal ve akılsal bilgı
edınmeye yönelık zı-
hınsel ışlevlerın tu-
mu 5/ Donuk renk-
lı.. Çağrı, tellal ıle
duyurma. 6/ Buğday tanesının ol-
gunlaşmış ıçı... Holmıyum elemen-
tınm sımgesı. 7/ Köpek ve ıneklere
yedınlmek ıçın un ve kepekle hazır-
lanan yıyecek . Çok zayıf ve guçsuz
8/ Notada durak ışaretı Topun ıçını
sılmekte kullanılan, uçu fırçalı çu-
buk 9/ Genış, enlı Yılanın attığı
derı
YUKARIDAN AŞAĞIYA: 1/ Padı-
şah ve devlet ılerı gelenlerınm sefer-
den dönmelerı ya da bır yere gehşlerı dolayısıyla yazılan şıır.
2/ Gemıde yelkenlenn açılması.. Ustun bır yetkının gucunu sım-
geleyen değnek 3/ Eskı Mısır'da guneş tannsı Kırık kemıkle-
rı bır arada tutmak amacıyla kullanılan tahta gıbı duz nesne
4/ Dunya Boru sesı 5/ Kıhğından ve davranışlarından hoş-
lanılmayan kımseler ıçın kullanılan sozcuk.. Cam ya da top-
rak bılyelerle oynanan bır çocuk oyunu 6/ Yer'den gezegene
ve guneşe uzanan ıkı doğrultu arasındakı açı 7/ Yol yapımm-
da kullanılan bır makıne. Boyacılık ve yaldızcılıkta astar ola-
rak kullanılan bır tur zamk 8/ Tıbet sığırı. Obur 9/ Çingene
yengeci de denılen ve etı ıçın avlanan denız kabuklusu.