Katalog
Yayınlar
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Yıllar
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Abonelerimiz Orijinal Sayfayı Giriş Yapıp Okuyabilir
Üye Olup Tüm Arşivi Okumak İstiyorum
Sayfayı Satın Almak İstiyorum
SAYFA CUMHURIYET 3EYLUL1992PERŞEMBE
12 DIZIYAZI
Tuzdan ahnan vergi yıllarca halkın omzuna dağ gibi çökmüştü
ISüperHintlfııiııtuz inadı
18 Mart I922'de onu Ahmedabad'-
da mahkeme karşısına çıkanp keyıf
gctınrler Vay benı. bıamkısı hıç oralı
dcğıldır "Bır yavuklu. gelının odasına
gırer gıbı hapse gırmelı" dıyordur
Kalabalıktan çokecek duruma gelen
duruşma salonuna. sağına soluna gu-
lucuklerdağıtarak gırdığı vakıt herkes
ayağa kalkmıştır Ingılız yargıç da
bunlann arasındadır
Mahatma hukumetı devırmeye
kalkışmakla suçianmıştır O, buyuk
bır soğukkanlılıkla İngılız hukumetı-
nın o gune dek yaptığı yanlışlan, zırta-
pozluklan bır bır sıralar Kalbını çok
ddgıdar eden bu ışlerden öturu bır ka-
rara vardığını soyler 'Benı salıvenrse-
nız yıne başlanm" demeyı de unut-
maz Yargıç onu altı yıla mahkum
edıncede
- Doğrusu kuçuk bır ceza bu Ben
daha ağınnı beklıyordum
Savcı gelır onun elını sıkar Ardın-*
dan salonu dolduran kadınlar, çocuk-
largoz>aşlan>la ayaklanna atılır
Bu altı yıllık hapsın efendımız sade-
cc ıkı yılını çekecektır Çunku 1923
Noelı'nde ağır bır hastalığa yakalanır
Haftalarca olumle dınm arasında me-
kık dokur Hıni halkı onun ıçın ulusal
dua gunlen duzenlıyordur Genel valı
lır 31 Arahk 1929'da Pencapta
Lahor'da toplanan Kongre de 'tam
bağımsızlık' ıçın sa\aşma karan \enr
Çunku Avustralya ve Guney A.nka'-
ya tanınan bır domınyon statusunun
kendılenne de uygulanmasını Ingıl-
tereden boyuna ıstedıklen haldt o
gune değın hıçbır sonuç alamamışlar-
dır
Topsuz tüfeksizsavaş
Kongre aynca bır bıldın de yayım-
lar Hoş. kendısının hıçbırgerçek gucu
yoktur Yanı yasal bır kuruluş degıl-
dır Sadece aydınlara guvenıyorlardır
Dıyeceğım, Hındıstan Kral Naıbıyle
topsuz tufeksız savaşacaklardır Oysa
Lord"un clınde çok guçlu bır ordu ve
amanvermez bır polıs vardır Yme de
Kongre u>elen 26 Ocak 193O'uSwaraj
(Tam Bağımsızlık Gunu) ılan ederler
O gece kımsenın gozune uyku gır-
mcmıştır Buna karşılık Gandhı saba-
ha değın delıksız bır uyku çeker
Çunku Fransız yazan Guehenno ya
da vıne Fransız çolunun ortasındakı
Kamel>a (George Sand) gıbı o da ba-
şını yasiığa koyar koymaz horlayan
GANDHI
y a d a
HİNT KİRAZININ
GÖLGESİNDE
SALÂH BİRSEL
u>e olanlar da onlan ızler Boylece İn-
gılız kıkınklenyle-artık ışbırlığı yapıl-
ma\dcağı açığa vurulmuş oluyordur
Gdndhı'nın 11 Mart 1930 gunu baş-
ldttığı Tuz Yuruyuşu'nun amacı da
budur Itaaısızlığınaltını çızmek
Super Hınth'nın tuz uzennde dur-
masının bır nedenı vardır Yıllardan
ben tuzdan alınan vergı Hıntlılenn
omuzlanna dağ gıbı çokmuştu Hıntlı
gunluk pınncını tuzlamak ıçın ona ge-
rek du>ar Hayvanlan ıçın deçok ge-
reklıdır Nedır tuzde\letteke)ındedır
\e bdgımsızlık duygusu ozellıkle lngı-
lızlerde çok gehşmıştır Kendı evımde
İngılızlenn olmasını ıstemıyorum,
çunku ben Ingıhzlere çokça benzıyo-
rum Eskı Hıntlılerdunyanınyuzunde
olan bıtenle. hele sıyasa ıle hıç ılgılen-
mezlerdır Atman Brahma ve de Tan-
n coşkusu ıçınde kendılennden geçe-
rek evrenın ruhunda yıtıp enmekten
başka bırduşuncebeslemezlerdı Hın-
dıslan'da bağdaş kuran Ingılız ve ge-
nellıkle Batı kulturu bızım yaşam uze-
rındekı anlayışımızı goruşumuzu
Gândhi yasak tuzu ilk
Dandi denizinde
(Jambusar'da) elde
edecektir. Geçeceği yollan
köylülerdahaönce
sulamış, yerlere dallar
döşemışlerdir. Köylerde
çiçeklerle donanmış,
ulusal renklere
boyanmıştır. Yürüyücüler
geçerken halk onlann
önünde diz çöküyordur.
Mahatma da yurttaşlanna
söylev döktürmek için
boyuna duraklıyordur.
Çok yorgun olduğu
zamanlarda bile yine
birkaç tümce
dağıtıyordur. Ya da sol
elini havaya kaldınyor,
Mahatma'nın hapıs damında olmesı-
nın doğuracağı kanşıklıklardan kor-
karak onu koşulsuz olarak salıvenr
Birlik içinde yaşamak
Gdndhı'nın kafasında, Hmdulann.
Sıhlenn, Muslumanlann bırlık ıçınde
yaşayacağı aralanndakıduşmanlıkla-
n >ok edeceğı bır Hındıstan vardır
1924-1925 yıllannda bu duşman kar-
deşler bırbırlenyle kapıştığı vakıt
Mahatma. taraflann banşması ıçın
açlık grevıne gırer 21 gun ıçın
Genel valı, Hındıstan'da kalmalan-
nın bu kamplann bırbırlenyle olan
duşmanlıklanna bdğlı olduğunu bıldı-
ğındcn onlan hep kızıştınyordur Öte
yandan. büyük çıftlık ağaİan, Muslu-
man racalar ve Ismaılıye sulalesırun
son fıyangosu Ağa Han da hukumetı
destekhyordur
Gozunuzu yıne Gandhı nın ustunde
tutun
Çunku hoşgorusü uzenne kımı gol-
geler duşmeye başlamıştır Gun geç-
tıkçe. ınsanlar ıçın, kendı sapkınlıkla-
nnın bılıncıne varmanın çok zor
olduğunu goruyordur Gerçı. yaşamı-
nın neşe ıçınde geçmesıne buyük çaba-
lar gostenyordur ama yannlar ıçın
bcsledığı kaygıldr havasını bozuyor-
dur Tek avuntusu yılmadan savaştı-
ğına ınanmasıdır
1929'da terorculenn oldurum gın-
şımlen çoğalmaya başlar Genel valı
bunlardan kıl payı kurtulur Aralıkta
Javvaharlal Nehru Gandhı'nın deste-
ğıyle Ulusal Kongre'nın başına getın-
bır varatılıştadır Yanı uykubazoğlu
uykubazdır
Bereket ertesı gun gozlennı açar
açmaz arkadaşlanna şoyle der
- Davamız sağlamdır Tann bızım-
ledır Uzun zamandan ben gerçeğı ız
leyen Satyagrahfler (zor kullanmadan
dırenenler) ıçın yenılgı soz konusu de-
gıldır
Artık tum Hındıstan'da mıtıngler
bırbınnı kovalıyordur Ustelık topu
da Gandhı'nın koşuluna uyularak
tam bır sessızlıkle raya konuluvordur
Yuz bınlerce Hıntlı tam bağımsızlık
andı ıçmıştır
Yerel meclıslerde uye olan Kongre-
cılenn hemen hemen topu gorevlenn-
den aynlmıştır Yasama Meclısı'nde
Kıkınklere her \ıl 115 mılyon frank-
altın gelır sağlıyordur Yanı onlann bu
\crgiden vazgeçmesı duşunulemez
Oysa bır Hıntlının yıllık gelın ortala-
ma 90 frang) geçmıyordur Denız kıyı-
lannda yaşayan Hınthlere bıle denız
suyunu kaynatarak tuz elde etmek ya-
saktır V oksa hapsı boylar çok ağır
para cezası da oder
-Nedenıçokbasu YuzdeyuzAvru-
palılara ozgu bu duşunceyı bana esın-
leyen ingılızlenn kendılen olmuştur
Bcnım duşuncem kafam uzun sure
kaldığım Londra'da oluştu Şunu oğ-
rendım kı. hıçbır Avrupalı ulus bır
başka ulusun ınsanlan tarafından yo-
netılmeye onlann buyruğu altında
ezılmeve katlanamaz Bu ulusal onur
degıştırdı Bızım dıyorum. yanı aydın-
lardan soz edıyorum Çunku halk yı-
ğınlan Av rupa nın bıze gonderdığı
ozgurluk ıletılenne mesajlanna kulak
asmamaktddır Batı duşuncelennı be-
nımseyen ılk Hıntlı ben oldum Kar-
dcşlcnmden daha az Hıntlı oiduğum
ıçın de onlann yol gostencılığını üstu-
me dldım
1930'da Gandhı handıyse 62 yaşın-
dadır Artık Ingılızlen memleketınde
gormek ıstemıyordur Sonralan Gıo-
\annı Papını kendısıne, "Nıçın Ingılız-
len kovmak ıstedınız
9
" dıye sordu-
ğundd şu karşılığı verecektır
O gun, En Bu>uk Hıntlı Papını'ye
Gandhı Hareketı" denılen şeyın de
bu olduğunu fıslayacaktır Bu, "Avru-
paiılığa kucak açmış Hıntlılenn, Av-
rupalılıkldnnı unutmuş Avrupalılara
karşı hareketı dır
Pes bundan anlaşılmalıdır kı Hınt-
lılenn ruhunu değıştıren lngılızlerdır
Hmtlıler artık onlann varlığına katla-
namıyorlardır Sorun Avrupalı gaze-
lecılenn sandığı gıbı Batı ıle Doğu
savaşı dcğıldır
Gandhı bu konuda bır de şunlan
belırtır
- Avrupahlaşma hareketı Hındıs-
un a ovlesıne yerleştı kı Avrupa'ya
karşı ayaklanmak zorunda kaldık
Okullanmızda >ayılan İngılız kulturu
de halk tabakalannı uyardı Bır Hıntlı
kolelığe katlandbtlır İngjlızleşmış
Hıntlıve gelınce, İngıltere'de nasıl her
Ingılız kendı kendının egemenı ıse, o
da Hındısıan da kendının efendısı ol-
mak ıster En aşın İngılızsever, benım
1920'lere değın oiduğum gıbı Ingıl-
lere ye karşı çıkmak zorundadır
Bız donelım yıne Tuz Yuruyuşu ne
Gandhı 11 Mart 1930 sabahının al-
tısında sırtında bdsıt bır peştamalla,
Sdbarmdtrdekı Ashram'dan aynlır
Sdğ elındekı buyukten buyuk hac asa-
sına davanarak yayan yapıldak yuru-
yordur 79 arkadaşı da yanındadır
Topu bırden. 380 km otedekı Dandi
kıyısına yanı denıze ulaşmaklan baş-
ka bır şey duşunmuyorlardır Bu hac
sonradan Tuz Yuruyuşu adıyla tanhe
gcçecektır
Bu. Mahatma'nın ınsanüstu bır bu-
luşudur Bununla kalabalıklann düş-
gucünu kamçılamak. onu ılendekı
davranışlard alesta tutmak ıstıyordur
İlk yasak tuz
Gandhı vasak tuzu ılk Dandi denı-
zınde (Jambusar'da) elde edecektir
Geçeceği yollan koyluler daha once
sulamış yerlere dallar döşemışlerdir
Koyler de çiçeklerle donanmış, ulusal
renklcre bovanmıştır Yumyuculer
geçerken halk onlann onunde dız ço-
kuyordur Mahatma da vurttaşlanna
söylev dokturmek ıçın boyuna durak-
lıyordur Çok vorgun olduğu zaman-
larda bıle vıne birkaç tumce dağıtıyor-
dur Ya da sol elını havaya kaldınyor,
sol elın parmaklannı ıyısınden açıyor-
dur Daha sonra da onlan sağ elıyle
gostererek
- Bu ılk parmak, dıyordur, horlanan
kışılenn herkesle eşıt olduğunu anlat-
mak anlamını taşır İkıncısı, Hıntlıle-
nn ışının dokumdalık olduğuna ışaret
eder Uçuncusu, afyon ve ıçkıye pay-
dos çeker Dorduncu parmak, Muslu-
manlarla Sıhlenn kardeşlığını,beşıncı-
M de kadınlann eşıthğını haykınr
Bılek ıse zor kullanmamaya çağndır
E> okurcuk, ızın venrsen oykunun
bundan ötesmı Fransız yazarlanndan
Gılbert Lavocat'ya bırakalım O, bu
yuruyuşu dakıkası dakıkasma sapta-
mıştır
Bır at. Gandhı'nın yanı sıra çekılıp
goturuluyordur Ama En Buyuk
Hıntlı tum yürüyuş boyunca ona bın-
memıştır 5 nısanda, ardında çok yo-
ğun bır kalabayla okyanusun kıyısın-
dakı Dandi'ye ulaşır 6 nısanda efendı-
mız denızde yuzdukten sonra - o gun
1919'da başlatılan Ulusal Yas'ın yıl-
donumudur- tuz elde etmek ıçın denız
suyunu kaynatır Artık bırçok kıyılar-
da yuz bınlerce Hıntlı. KurtancTnın
yaptığmı yınelıyordur
Iç kentlere gondenlen tuzlar açı-
karttırma ıle satılıyordur Akıl almaz
fıyatlara bıle alıcı çıkıyordur Polıs ne
yapacağını şaşırmıştır Tutuklamalar
bırbınnı ızler Nehru 14 nısanda Ma-
hatma 5 mayısta ıçen abnır Gandhı'-
nın yenıden kapatıldığı duyulunca
bütun memlekette yenı bır yas başlatı-
lır Bu, tum yaşamı ınmelı kılmıştır
Ama halk yıne denız kıyılanna koşup
tuz çıkanyordur
Polıs önJenne rastlayan Hındulann
başma coplannı ındınyor, başlanm
yanyor, kollannı, bacaklannı kınyor-
dur Yalnız, coplann varbğını sezdır-
memek ıçın adını Latı'ye çevırmıştır
SCRECEK
ÇALIŞAÎNLARIN SORULARI/SORUNLARI YILMAZ ŞİPAL
"Özel Tazminat Nasıl
Hesaplanır?"
SOfW41 yıllık ilkokul öğretmenbğinden sonra kendi isteğbnle
eylül 1971'de emekü oidıım. Emekli maaşım 1. derecenin 4. ka-
demisindendir.
1) Ocak 1992'de uygulamaya konan özel tazminat karşılığı
nasıl besaplanacak?
2) 1 Tenımuz 1992 tarihine göre maaşım kaç lira olacaktır?
H.G.
YANTT: 1)15 Ocak 1992 gunlu Resmı Gazete'de
yayımlanan 476 sayılı yasa hükmünde kararname ıle
5434 sayılı TC Emekh Sandığı Yasası'naek madde 70
eklenmıştır
Bu madde ıle TC Emekh Sandığı ıştırakçılenne
ödenmekte olan ozel hızmet tazmınatının, 15 Ocak
1992'den sonra "ek yuksek devlet memuru aylığırun
(ek gosterge dahı!) %4'une tekabul eden mıktannın
emekh keseneğıne ve kurum karşılığına tabı tutuacağı
hükme bağlanmıştır "
Bu tutarlann, emekli, adı malullük, vaafe malullü-
ğu, dul ve yetım aylıklan ıle emeklılık ıkramıyelennın
hesaplanmasında dahıl edılmesı ve ongorulmuştur
Böylece, 15 Ocak 1992'den sonra emekh, malul, dul ve yetım
aylıklanna özel hızmet tazmınatı da eklenmıştır
Bu tazminat, ne yuksek devlet memuru olan başbak.inlık
muste şarlannın gorev aylığının, %4'une karşılık gelen tutar-
dır Bu tutar, emekh ayhklannın hızmet yıllanna uygulanan
oranlara gore odenmektedır Hesabı ıse şöyledır
1500 (1 derece 4 kademe genel aylık gostergesı)+ 5 200
(başbakanük musteşannın 1992 yılı ek gostergesı)= 6 700
(başbakanlık musteşannın toplam aylık göstergesı) x 651
(1992 yıh 2 yan genel aylık katsayı)= 4 361 700 TL (başba-
kanlık muste şannın brüt ayhğı x %4 (ozel tazminat oranı)
+ = 174 468 TL (ozel tazminat)
174 468 TL tutanndakı ozel tazminat, 25 hızmet yılı uzenn-
den emekh olanlara emekli aylıklan gıbı %75 oran uzennden
ve 130 851 TL olarak odenmektedır
Bu oran 25 yıldan her fazla hızmet yılı ıçın % 1 artünlmakta-
dır
2) Adı ve Soyadr H G
Hızmet Sınıfı Eğıtım ve öğretım
Gorevı Öğretmen
Aylık donemı Temmuz-aralık 1992
Derece/Kademe 1 derece 4 kademe
Genel aylık göstergesı 1500
Ek gosterge 1992 2000
Toplam gosterge 3500
Kıdem aylık göstergesı 375
Taban aylık göstergesı 1000
Genel aylık katsayısı 651
Kıdem aylık katsayısı 651
Taban aylık katsayısı 1137
Kıdemı 41 yıl 0 ay Toplam
Aylık oranı %91 '%0 %91
Genel emekh ayhğı 2073435 0 2073435
Kıdem emekli aylığı 222153 0 222153
Taban emekh ayhğı 1034670 0 1034670
%4 hızmet tazmınatı 158765 0 158765
Toplam emekh ayhğı 3489023 0 3489023
"Yabancı Ülkede Yapılan
Askerlik"
1934 doğumluyum. Memuriyete, Bulgaristan'dan Tur-
kiye'ye geldiğim yıl olan 1970'te başladım. Halen 6. de-
rece 2. kademeden aylık almaktayım. İlkokul mezunu-
yum. Tarım ve Koyişler. ^-«-.Jığı'nda teknisyen yar-
dımcısı olarak çalışıyorum.
Yaptığım gorev 1988'de ağır ve yıpratıcı olduğu için.
her yıla 2 ayfiilihizmet verildi. Bu nedenle ayrıca 10 ay
fiilj hizmetime eklendi. (1985 kabul edilirse 16 ay)
1) Tarım Bakanlığrna tanınanfiilihizmet zammı yıl-
da 2 ay mıdır?
2) Ben, ne zaman emekli olabilirim?
3) 1950 ile 1970 yıllan arasında Bulgaristan'da işçi
olarak çalıştım. Ancak şu anda Tûrkiye'de benim dunı-
mumda olup sigortalı işçi olarak çaiışanlann askerlik
hizmetlerini saydılar.
Benim de Bulgaristan'da geçen askerlik süremi sayarlar mı?
YANIT: 1) 5434 sayılı TC Emekli Sandığı Yasası'nda bazı
görevler ağır ve yıpratıcı kabul edılmış ve her fiılı hızmet yılı
karşılığı bu gorevlerde çalışanlara gorevın nıtelığme gore 2 ay
ıle 8 ay arasında değışen "fiılı hızmet zammı" venlmesı ongo-
rulmuştur
Tanm BakanlığYnda, "Zıraı mucadele ve zıraı karantına
teknık ve ıdan ışlen ıle salgın, bulaşıcı, parazıter hayvan hasta-
lıklan ıle mucadele ışlennde" çahşanlara bu ışlerde geçen her
tam yıl ıçın, aynca 2 ay da (60) gun "fiılı hızmet zammı" venhr
Bu zamlar emeklılık ışlemlenndefiılıhızmetten sayılır
2) Fiılı hızmet zamlan ıle bırhkte 25 yıllık hızmet surenız
1994 yılı ortalannda dolmaktadır
60 yaşını ya da 25 fiılı hızmet yıhnı doldurduğunuz tanh,
emekh olmaya hak kazanacağınız tanhtır
3) Yurdışından gelıp Turk vatandaşı olanlann, geldıkJen ya-
bana ulkeler ordusunda geçen askerlik surelen Sosyal Sıgorta-
lar Kurumu uygulamasında borçlanılmak suretıyle geçerlı
olmaktadır
TC Emekh Sandığı Yasası Ek Madde 8 ıle 'muvazzaf veya
ıhtıyat askerlıkte er olarak geçen surelenn' borçlanılmasına
olanak tanınmıştır Ancak bu surelenn "Turk ordusunda"
geçmesı koşuldur
Yabancı bır ülke ordusunda geçen askerlik surelen Sosyal
Sıgortalar Kurumunca değerlendmlmekte, TC Emekli Sandı-
ğı uygulaması yonunden gozonune alınmamaktadır
AMCARA NOTLARI
MUSTAFA EKMEKÇİ
Hınthorozu'yla Konuşmalar (2)
PolMkacılık Oçkâğıtçılık mı?
Hınthorozu Erdal Bey le konuşurken, sıkıntısını az buçuk
sezmıyor değıldım Eskı CHP nın yonetım kurulu başka
havalar çalmaktaydı, SHP'lılere bu arada Hınthorozu'na,
'Sız de CHP yı devam ettırdınız ama bız bu ışı daha lyı ya-
parız Şımdı de bız yapacağız' dıyorlardı Erdal Bey'e
gore tabıı o zaman bır başka partı oluyordu CHP'nın de-
vamı olduğunu soyleyenler ıkı ıken uçe çıkıyordu O za-
man vatandaşlardan hangı partı daha çok saygınlık go-
rurse ona vatandaş karar verecek demektı SHP'yı ayır-
dıkları ıçın, bu butunleşme olmuyor tam tersı oluyordu
Sonunda yıne seçım olacak halk bır karar verecektı Halk
hangı partıye daha çok ıtıbar' edecektı
9
Az ıtıbar goren,
ya devam edecek ya da bır bıçımde butunleşecektı An-
cak, yenı bır sureç başlayacaktı Erdal Bey, ekledı
- Tabıı oyle olmasa lyı olur' dedı Öyie olacağını şımdı-
den bu gerçeğı gorup yanı CHP'nın devamı SHP'dır"
deyıp başka hangı duzenlemeyı duşunuyorlarsa, bırlıkte
programları da onlan da konuşarak yapmak Ama oyle
bır havaya daha gırmedı CHP yonetım kurulu
-Pekı onlar CHP adını alıp bır partıyı oluştursalar, SHP,
Ben adımı değıştırıp CHP oluyorum'' dıyebıhr mfi Bır
kurultay toplayıp boyle bır şey yapabılır mı''
- Hayır yasaya gore yapamaz' Şımdı CHP'nın yonetım
kurulu ve CHP kurultayı bu ada sahıptır
- Pekı bunun asıl duşunce babası sız değıl mısınız?
CHP nın yenıden oluşması ıçın savaşım veren yasaonerı-
sı hazırlanmasını ısteyen
-Evet geçen donemde muhalefetteykenbunuonermış-
tık boyle bır yasanın sozunu vermıştık, bu bızım amacımı-
zın ıçınde Demokrasının tam anlamıyla kurulması amacı
ıçınde butun bunlar var Eskı partılerın, kendı adlarıyla açı-
labılmelerı CHP gıbı bır partının yenıden ortaya çıkması
buna engel kalmaması Tarıh Kurumu, Turk Dıl Kurumu
gıbı kurumların eskı huvıyetlerıne kavuşmaları Işte
DİSK ın açılmasını sağladık yanı butun bu olağanustu do-
nemdekı kapatmaların ortadan kalkmasını ıstıyoruz ve
tabıı demokrasının daha da yerleşmesını ıstıyoruz Bu da
onun bır parçası Dolayısıyla bu bızım kendı ısteğımızle
ortaya çıkan bır şey Ama tabıı sıyasette oyle yanı kımse
kımseye teşekkur borcu olmuyor sıyasette' (kahkaha be-
nim) Sıyaset o gunku şartlar neyse onukullanmakşeklın-
de yorumlanıyor Yanı bugun olanak var, o halde yenı bır
partı olarak ortaya çıkıp orgutleyebılırler Bu nasıl oldu,
ona kımse bakmıyor
- Ama bakar ınsan Nasıl ortaya çıktı bu
?
(Aslında bu
soruyu Polıtıkacılık uçkağıtçılık mı dıye sormalıydım )
- Bakıp bakmamak tabıı o gene halkın değerlendırme-
sıyle etken olarak ortaya çıkar Yanı elbet buna bakanlar
davar Ama zorunlukyok Yanı nasıl yasaklar kalkarken,
'Kalksın dıye bız uğraştık o kadar kalkmadan once bıze
soyluyorlardı, 'Yahu ne yapıyorsunuz, yasakları kaldırı-
yorsunuz partı olarak sızın aleyhınıze olacak, başkaları
çıkacaki Bız de dıyorduk kı Olsun demokrasıde yasak
olmaz
1
Yasaklar kalkar kalkmaz da, kımse yasaklarının
kalktığını duşunmedı Herkes kendı partısını oluşturmaya
gırıştı Işte boyle cluyor
(O sırada bırı gelıyor masaya, Hınthorozu'na
- Sızınle uzun zamandır tanışmak ıstıyordum' dıyor
- Oyle mı? Çok uzun zaman olmasa gerek, sen kaç ya-
şındasın?
- On uç yaşındayım" (Guluşmeler)
-Yaşa'
Çocuk ulusal yuzucuymuş, "Sorunlarımız var'" dedı,
Hınthorozu başdanışmanı Fıkret Unlu'yu gosterdı, "Spor
konusunda değerlı uzmanımızdır" dedı Çocuk, "Ellı met-
relık kapalı havuzumuz yok
1
dıye konuştu "Bır kulvarda
20 kışı falan yuzuyoruz, yırmı beş metre zaten " Çocuk
gıttıkten sonra konuşmasını surduruyor Erdal Bey )
CHP Yonetım Kurulu karar verecek, tabıı kurultay
yaklaşıyor, bız MYK olarak bır toplantı yaptık ve bır bıldırı
yayınladık "Butunleşme her zaman ısteğımızdır, yenı par-
tı olmaya gıtmeden, yol bulup SHP ıle butunleşmelıdır'
Veya bır araya gelmelıyız bu ışler soylenıyor, henuz bu
yolu bulmuş değıl, ıkı taraf da tabıı ılgı ıster
- Sız bu duşuncelerınıze kamuoyundan, basından sağ-
duyulu bır destek goruyor musunuz'? Yoksa, ' Tavşana
kaç tazıya tut' Ortalık karışsın
1
dıyenler mı çoğunlukta?
- Gorduğum kadar konu bellı bır kesımde buyuk ılgı
uyandırıyor ama ılgı uyandırmadığı bır kesım de var Hu-
kumetteyız hukumetın yapması gereken ıcraat yonetım
sorunları ve ulkenın sorunları (Arka arkaya gelen Arap-
ça ezan seslerı konuşmamızı guçleştırıyor kımı sozcuk-
ler anlaşılmaz oluyor Ezan barı Turkçe olsa bu denlı
batmazdı
1
) Bızım hukumette kalmamızı ısteyen ısteme-
yen ondan sonra, SHP olarak guçlenmemızı ısteyenler,
ıstemeyenler Butun bu etkenler bırbırıne karışıyor her
yaklaşanın bellı bır goruş açısı var zaten oluşmuş Yanı,
SHP ye olumlu bakıyor, olumsuz bakıyor, hukumete olum-
lu bakıyor olumsuz bakıyor CHP'ye olumlu bakıyor,
olumsuz bakıyor Butun bunlar bır araya gelınce, onu du-
şunerek bır şey soyluyor Konu da zaten sıyasal bır gelış-
me olduğu ıçın hıçbırı tarafsız değıl
•••
Turan Dursun'un gerıcı guçlerce olduruluşunun yarın
ıkıncı yılı Onun ıçın "olusu dırısınden guçludur" dıye yaz-
mıştım Turan Dursun'a sıkılan kurşunlar laıklığe M
Kemal ın devnmlerıne sıkılmıştır T Dursunlar elbet ol-
meyecekler T Dursunları uzulerekdeğıl şenlıklerle, alkış-
larla anmalıyız
Torbalı Gulmece Şenlıklen"nın dorduncu yılında Tor-
balıdayım Gulmece şenlıklerı elımızde doğdu Bu yılın
konusu " Sıyaset ve Gulmece' Yarından sonra Torbalı'ya
Hınthorozu da gelıyor
BULMACA
SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5
1/ Turlu askerı go-
rev ve hızmetlerın
yapılması ıçın kuçuk
bırlıklerden geçıcı
olarak oluşturulan
gruplara venlen ad
2/ Ûğraş Bır sus ve
gölge ağacı 3/ Yaş
ya da kuru enkle ya-
pılan bır tur sebze
yahnısı 4/ Motorlu
taşıtların elektrığını
sağlayan aygıt lyı
yaşamak ıçın gereİc-
h her şey 5/ Şube..
Avrupa Topluluğu-
nun ortak para bırı-
mı 6/ Bır çeşıt Fransız rakısı Hay-
vanlara vurulan damga 7/ Bır ha-
ber ajansının sımgesı Aynı doğum-
da dunyaya gelen ıkı kardeş 8/ Ye-
nnde yapılan ve beğenılen davranış
Hz Muhammed'ı övmek ve ondan
şefaat dılemek amacıyla yazılan ka-
sıde 9/ Bır nota Kımı Turk toplu-
luklannda ve İran'da kullanılan bır
soyluluk sanı
YUKARIDAN AŞAGIYA: 1/ Gaze-
te, dergı gıbı yayınlarda sayfa duzenı 2/ Halk dılınde soğuk al-
gınlığına venlen ad Sermaye kuruluşlarında ortaklann öden-
memış sermayeyı tamamlamaya çağrılması 3/ Bır tur petrol lam-
bası Nazı partısının hucum kıtasını sımgeleyen harfler 4/ Tkn-
rı Kulak ıltıhabı 5/ Marmara Denızı'nde bır ada 6/ Yıtık
Buyuk tepsı 7/ Mantık "Eyvah ne yer ne yâr kaldı / Gön-
lum dolu ah u — kaldı" (Abduihak Hamıt) «/ Kralıçe. Kâfi
gelmeyen 9/ "Dost, metres" anlamında argo sözcuk.