Katalog

SAYFA CUMHURtYFT 21 MAYIS1992 PEBŞEMBE OLAYLAR VE GORUŞLER PartiselYaşamınmve CHP Çağdaş yeni bir anayasaya, yeni devlet anlayışına, yeni bir toplum yapısına, yepyeni bir partisel yaşama, güvenilirliğini korumaya özen gösteren politikacı tipine gereksinimi büyük,partileri aşmış bir toplum var. CAHÎT ANGIN Eskiparlamenter Çok partilı yaşam ıçınde yaklaşık yanm yüz- yılı gcride bırakmış bulunuyoruz. Bu süreç için- dc partıler, "nurlu ufuklar", "refah devleti", "düzen dcğişıkliğı" gibi sloganlarla geniş halk kesimınin ılgısinı çekmeyi başarmışlardır. Ne var kı halk ne nurlu ufku görmüş ne refahı paylaşmış ne de bozuk düzenden çıkmıştır. Ozellikle son on yıldan sonra Türk halkı, sıra dağlar gibi duran sorunlar, savaş sonrasını anımsatan ckonomik koşullarla karşı karşıya bırakılmıştır. 12 Eylül harekâtmın polıtikayı, politikacıyı çirkin gösteren, "depolitizasyon" çağnlanyla çakışan. hayali ihracat, yolsuzluklar, rüşvct ve köşe dönmecılık üstüne söylentiler ve olaylar partıiere, polilikacıya özünde yetersiz olan güve- nı de alıp götürmüştür. Bu etkiler altında 20 Ekim seçiminin en belir- gın sonucu güvensizlik olmuştur. Aynı günlerde yayımlanmış bulunan TÜ- SİAD'ın "Türk Toplumunun Değerleri" adh anketın bulgulannda da aynı sonuç görülmekte- dır. Toplumun yüzde 50"si Türk siyasal sistemi- ne. polıtıkacısına güvenmemektedir. Memuru- na. polisine, mahkemelerine güven oranı yüzde 33-38 arasındadır. Askere güven yüzde 91'dir. Yoksulluğun nedeni olarak yüzde 38'i bozuk düzenı görüyor. Yüzde 66 insanımız düzenin de- ğişmesinden yana. Çağdaş yeni bir anayasaya, yeni devlet anlayı- şına, yeni bir toplum yapısına, yepyeni bir parti- sel yaşama, güvenırliğini korumaya özen göste- ren politikacı tipine gereksinimi büyük, partileri aşmış bir toplum var. Partilerimiz ıse "böyle gelmiş böyle gider" uyannca demokratik bir yapı içinde önseçim ya- pacak durumda değillerdir. Tek parti dönemin- den kalan yöntemlerle geçiştirirler. Parti içi se- çımlerini yargıca yaptırmayı doğal ve zorunlu bir olgu olarak görmektedirler. Oysa anayasa- mız partilen, "demokrasinin vazgeçilmez öğesi" olarak nitelemektedir. Nasıl bir öğedir kı, örgütlenme ile ılgili kongre ve kurultay secimlerini aday belirlemek için ön- seçimlenni demokrat tüzel kişiliğe yaraşır, ergjn- lik vc oigunluk içinde yapamaz da işi başından aşkın yargıca yaptırma ayıbına katlanır. Bu ayıptan çıkmak için uğraş venlmez. Partisınin si- yasal etkinlikleriyle ilgilenmeyen, yalnız parti içi seçimlerde görülen şoven, bölgeci seceneklerle at yanştınr gibi aday yanştıran üyelik anlayışı bü- tün partilerde egemenliğini sürdürmektedir. Bu yapı ıçınde partileşme sürecini tamamla- mamış partisel yaşamda bir türlü program öne çıkanlamıyor. Toplumun önüne partiler yalnız liderleriyle çikmaktadırlar. Kişinin umut yapıl- dığı. kurtancı gibi sunulduğu bir siyasal ve parti- sel yaşam. Programsız, ideolojısız sürüp giden liderşovu... Hıç kuşkusuz liderlik de siyasal yaşamda önemlı bir olgudur. Toplum bıreylerinın gizine ulaşmayı bilmek, kitleye umut \e heyecan ver- mek. partinin gelişip yaygınlaşmasında önemh etkenlerdendir. Ne var ki örgütlenme geleneği bulunmayan toplumiarda. sağlıklı parti örgütü bulunmadığı için büyüme ve gelişme kalıcıîığa ulaşamıyor. Ote >andan lıder putlaşıveriyor. Bir ölçüde lider şovu, oyu arttırsa da parti küçüldükçe küçülü- yor. Hele bir de lider, meydanlardan taşan coş- kudan gıdasını alır hale gelmişse. artık bir uçtan öbür uca, mıtıngten mitınge koşuşturmak parti- sel yaşam için yeterli oluyor. Ortada ne parti içi demokrasi kurallan ne de örgüt bırakıyor. Kan dolaşımından, sinir sistemınden. adalesinden yoksun, yalınkanat, iskelet bir parti yapısı orta- ya çıkıyor. Yalnız ve yalnız birilerinin bir yerlere seçilmesine programlanmış bir iskelet...Âlanın- da kendini yetiştirmış aydın, nıtelıkli insanlan- mızın ilgi duymadığı, yapay üye, delege oyunla- nyla büyük kitleden kopuk,"Yok bunlann birbirinden farkı" der gibi bakılan bir partisel yaşam... Bu tür partisel yaşamdan kahcı bir ikti- dar da çıkmamaktadır. Lider şovu ve cezbesiyle gelen oylar beklediği mucizeyi göremeyince öbür cebinde taşımakta olduğu dönüş biletiyle başka katara atlamakta ve uzaklaşmaktadır. Liderlik anlayışında devrim Yapısal değışimlere. köklü çözümlere gereksini- mi olan bir ülkede yaratılan bir program platfor- munun sürüklediği oylarla iktıdara ulaşılmalıdır. Sloganlarla, klişe reçetelerle sorunlar çözülemiyor. İktidarlar gelip giderken sorunlar da çözümsüzlük çizgısinde beklemektedir. Bunalım artarken geride sadece ve sadece politikacıya. politika mesleğine güvensizlik tortusu kalmaktadır. Öte yandan artık medyalar dünyasındayız. Siya- sal ve partisel yaşama gelen şeffaflık önce liderleri her türlü karizmadan soyutlamaktadır. Yönetenle yönetılenleri birbirlerine yaklaşüran medyalar, ab- şılmış siyasal ve partisel yaşamın sürdürülmesinin baş engelidir. 12 Eylül ve ANAP iktidarlannın, toplumu yön- lendirmek amacıyla yanb monologlara program- lanmış medya kuilanımının tarih olacağı günlere gelinmistir. Demokrasiyi bütün kurum ve kurallanyla kur- duktan sonra, Batı demokrasilerinde göriildüğü gibi medya, ne miting bırakacaktır ne de sürdürül- mek istenen liderlik anlayışını!.. Partiler programlan çerçevesinde, inandıncıhğı içinde cözümler üretip topluma sunduğu ölçüde yaygınlaşıp gelişeceklerdir. Parti yöneticilerimiz dünyada yeri yerinden oynatan "demokrasr'," ör- gütlenme", "katılım" sözcüklerini sık sık yineler- ler. Yeri gelince de "Demokrasinin bır yaşam biçi- mi olduğunu da belirtmekten geri kalmazlar. Ne menem bir yaşam biçimıdir ki Türk halkı tüm gü- zellikleriyle bır türlü yaşayamaz." Çağdaş demokratik düzerun benimsenmesinde, yönetimin sivılleşmesinde, toplumun örgütlenme- sinde, kaühmın yoğunlaşmasında. siyasal partile- rin önemi büyüktür. Bu işlevlenni yerine getırebil- meleri için partilçrimizin partisel yaşamda demok- rasiyi özümseyip benimsemeleri gerekir. Bunun da zamanı çoktan geldi de geçmektedir. Demokrasi olgusu, öğrenmeye, öğretilmeye de- ğer bir olgudur. Aynı programı paylaşan ülkeler, birbirlerine karşı saygı ve hoşgörüyü esirgerlerse, demokratik yaşamın gereği olan karşıt partiye gös- tenlmesi zorunlu hoşgörü ve saygıyı gösterebilir Partilerimiz bir eğitim, merkezı gibimı.' çahşmak ve her kademesiyle eğitici, üretici ve katı- lıma olmak zorundadırlar. Arkası 16. Sayfada ' B Ü Y Ü K BANKACIL1K"TA S I S T E M F A R TÜRKİYE'DE HER ŞUBESİ ŞUBE OLAN ÇOK ŞUBELİ BİR BANKA VAR: ON-LINE/REAL-TIME PENCERE Turan'ın Kapısı Yıl 1918... Eylül.. Enver Paşa'nın amcası Halil Paşa ile kardeşi Nuri Paşa, Kafkasya'daTuran'ı düşlüyorlar. Enver Paşa'dan gizli bir emir geliyor: "Almanlar bizim Ooğu'ya, Bakü'ye ve Rusya içerlerine yayılmamızı doğru gormuyoriar. 3 Mart 1918 de imzaladıkları Brestlitovsk ba- nş anlaşması gereğince Bakü'yü -petrolünü kendileri almak koşuluyla- Ruslara bırakmışlar. Siz Bakü'yü alma- yaçalışın." Birinci DünyaSavaşı yenilgiyle bitmiş, Osmanlı yıkılmış, bir buçuk ay sonra (30 Ekim 1918'de) Mondros Mütarekesi imzalanacak; ama, Enver Paşa, Turan düşleri görüyor. 16 eylül günü Halil Paşa başındazaferçelengiyle Bakü'- ye giriyor. Enver Paşa'dan kutlama telgrafı geliyor: "8u- yuk Turan İmparatorluğu'nun Hazer kenarmdaki zengin bır konak yeri olan Baku şehrinin zaptı haberini en büyük meserretle karşılanm. Turk ve Islam tarihi sizin bu hizme- tinizi unutmayacaktır. Gazilerimizin gozlerinden oper, şehitlerimize fatihalar ithaf ederim." 21 Eylülde Halil Paşa Tebriz'e gidiyor. Halk sokaklarda-- dır. Havaya atılan şenlikfişekleri dökülürken coşkulu kala- balıklar hiç durmadan bağırıyorlar: "Yaşasın Türk ordusu". "Yaşasın Halil Paşa.'' Oysa iş çoktan bitmiş, Londra'da 'yeni dunya düzeni'ne U 4rkası 16. Sayfada Garanti Bankası'nın yurdun dört bir yanına dağılmış tüm şubeleri -bir kısmı değil, çoğu değil, hepsi- On-Line/Real-Time hizmet veriyor. Türkiye'de Garanti'nin tüm şubelerinde işlemler, işlemler için gereken gerçek zamanda tamamlanıyor. Çek tahsilinde, senet takibinde, tüm bankacılık işlemlerinde sistemin olağanüstü hızıyla büyük kolaylık yaşanıyor. Garanti ile çalışanlar, On-Line/Real-Time avantajından yararlanıyorlar. Çünkü, Garanti'nin her şubesi "Garanti"!.. GARANTİ BANKAS1 "Her müşteri bir yıldızdır"