Katalog

29 NİSAN1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Selçuk YSaşan< Sanayileşme ım kaldı' • tZMÎR (Cumhurı- yet Ege Boroso) - Yaşar Holdıng ı Jdare Mechs Başkaru Selçuk Yaşar, 12 Eylül'den sonra sanayıleşme devnmının yanm kaldığıru söyledı. Yaşar, "Yanlış ekonomı polıtıkalarıyla Turk sanayıı, hızmet sektörü ve tıcarete boğdurulmak ıstendı" dedı. YAPAŞ Tüketım Mallan Pazarlama Anonım Şırketı'nın bayıler toplantısı dün yapıldı Toplantıda bır konuşma yapan Selçuk Yaşar, "Sanayısız tıcaret olırtaz" dedı ve şunlan söyledı: "Kmulennın küfür ettığı, görmezlıkten geldığı o fabnkalar olmasa, sanayı ürünlerı ıhracatımızın artışından yıne aynı kışıler övünebılırler mıydı? Sanayı, tıcaretı üretır; sanayıcı, tıcaretı yaratırf' Çimentocular beklemede • ANKARA (AA) - Turk firmalarının Ispanya'ya ıhraç ettığı çımento hakkında AT komısyonunun dampıng soruşturması açmasının ardından çımento fabnkalanna soru formlan gelmeye başladı Çımento Müstahsıllerı Bırlığı Genel Sekreten Yavuz Bayar, Turk firmalannın Ispanya'ya, dünya pıyasa fiyatlanndan, hatta bıraz uzennde fıyatla çımento ıhraç ettığını behrterek dampıngın söz konusu olmadığını söyledı Leasingde yeni esaslar • ANKARA (ANKA) - Fınansal kıralama şırketlerının kuruluş ve faalıyetlerıne ıhşkın esaslar yenıden belırlendı Resmı Gazete"de yayımlanarak yururluğe gıren yönetmehğe göre fınansal kıralama şırketı kurmak ısteyenlenn Hazıne ve Dış Tıcaret Müsteşarlığı'ndan ön ızın alması gerekıyor Türluye'de şube açmak ısteyen yabancı finansal kıralama şırketlerı de mustesarlıktan ızın alacak Turkıye"dekı finansal kıralama şırketlennın ıse şube açmak ıçın Hazme ve Dış Tıcaret MüsteşarhğYnın bağlı olduğu bakanlıktan ızın almaları gerekıyor Kuruluş veya şube açma ışlemlennı bır yıl ıçınde tamamlayamayan kuruluşlann öruzınlerı geçersız sayüacak. Patronlardan 'ıızlaşma' modeli•TÜSİAD'ın, Sanayıleşmede Yönetım ve Top- lumsal Uzlaşma ısımlı raporunda Türkıye'nın yö- netım yapısının değıştınlerek yumuşak ortak yone- - . . . — tım modeline geçılmesı onenldı Bu model. ışçı ve T U S I A D işveren kesımının bırer zırve orgutunde temsıl edıl- mesmı, toplumsal uzlaşmanın da yasa gücu olan sosyal ve eko- nomık konseyce sağlanmasmı ongoruyor Ekonomi Servisi - Son yıllarda ozel- gelır dağılımının daha adıl hale getınl- mesı ıçın şart olduğu belırtılen raporda uzlaşma zemınının ortak yonetım mo- delınde sağlanabılecegı savunuldu TUSIAD ın onerdığı vumuşak ortak yonetım modelinin temel oğelen de şpy- nrve orgutlen kısa v adeh hedefler yen- n e j ^ n v a d ?b hedeflen seçerek baskı g kımhgınden sıynlarak faalıyet gostermeh Işveren kunıllanyergı vefi- yat konusunda, ışçı kurullan ıse ücTet konusunda dısıplın sağlamayı amaçla- m a JL "Bu dağınık > apı boluşum sonmianna ilişkin olarak gereklidısıplin >euzlaşma- nın oluşturulmasını >e uzun >adelı poütı- kalan7de>re>esokulmaswıerffieUemek- tedir. Dağuuklığın sonucu olarak 1990'- |a nn başlarında makro dengeler bozuldu ^ b i i k a k k y lıkle işveren kesımı tarahndan ısrarla ıstenen "toplumsal uzlaşma" konusun- da TLSIAD ın onenlen netleştı Sana- yileşmede Yönetım ve Toplumsal Lzlaş- ma Raponınu tartışmaya açan TLSI- AD toplumsal uzlaşmayı sağlamak ıçın Turkıye nın yönetım yapısının değışme- sınıışüyor TÜSİAD'ın Boğaaçı Unıversıtesı oğretım uyelennden Prof Dr İlkay Su- nar ve Doç Dr Zıya Onış'e hazırlattığı raporda, merkezal ve toplumsal ortak- lığa dayanan yönetım vapılannın bu- lunduğu ulkelerde ekonomık perfor- mansın, Turkıve gıbı bolunmüş yone ıım yapılan olan ulkelere gore daha yuksek olduğu vurgulanarak Turkıye - nın yumuşak ortak yönetım modeline geçmesı onenlıyor Toplumsal uzlaşma- nın sanayının yenıden yapılanması makro deneelenn venıden kurulması ve le Özerk burokrasi: Teknık kapasıtesı yuksek, guçlu ve ı>ı eğıtılmış özerk bır burokratık yapı oluşturulmah Bunun ıçın de aşağıdan yukanya doğru yapıla- cak bır eğıtım reformu gerçekleştınlme- lı Kurumsal nıtelık kazanacak olan ozerk burokrasının kendı ıçınde de ko- ordınasyonu sağlanmalı Dantşma kunıUan: Bolunmüş du- rumdakı ış dunyasının ortak bır zemın- de buluşması ıçın gonullu ve enformel bır yapıya sahıp danışma kurulu oluştu- rulmalı Zırveorgutuduzeyındedağınık bır >apı gosteren ışçı kesımı ıçın de ben- zer bır danışma kurulu duşunulmelı Bu e ekonomık konsey: Makro duzeyde toplumsal kesımler arasında uzlaşmavı sağlamak uzere yasa gucu olan bır sosyal ve ekonomık konsey kurulmalı Uzun vadelı hedeflenn sap- tanması ve bu hedeflere ulaşma yollan- nın çızılmesı gorevlennı ustlenecek olan bu konsey uzlaşmanın gerektırdığı fe- dakarhklann kesımler arasında dağılı- mını sağlamah 1960-1980 donemınde Türkıye'nın bolunmuş-çoğulcu bır yonetım yapısı sergıledığj bu yapının da etkın bır ıthal ıkamesı uygulamasını engelledığı belır- tılen TÜSÎAD raporunda, 1970'lı yılla- nn sonundakı knzın de bu yapıdan kaynaklandığı savunuldu 1980'h yıllar- da neo-hberal ekonomık modele geçışın otonter merkezıyetçı bır yonetım altın- da gerçekleştığı hatırlatılan raporda 1980'h vıllann sonunda sıyasal ortamın serbestleşmesının yonetım yapısını tek- rar dağınık-çoğulcu sısteme dondurdu- ğu belırtılerek şoyle dcnıldı dönemine gınldıği bır noktada, istikrar- sız bir koalısyon donemının \aşandığı 1970*11 yıllardan çok farklı bır ortamla karşı karşıva bulunuyoruz. Ve bu farklı ortamda toplumsal uzlaşma konusunda bizi iyimserliğe ıtecek birçok temel etken Sanayıleşmede Yonetım ve Toplum- sal Uzlaşma Raporu'nun tartışmaya açılması amacryla duzenlenen basın toplantısında TUSIAD Yonetım Kuru- lu Başkan Yardımcısı Halıs Komılı, uz- laşma zemınının var olduğu ınancını taşıdıklannı behrterek "İşçi ve işveren kesimleri ortak menfaatlerde çok çabuk birlesebiliyor. Ancak bunu saglayacak uvgun uzlaşma zeminı >ok. 1992 >ılı ça- lışma programında toplumsal uzlaşma çalışmalarına ağırlık >eren TLSIAD, Turkıye'ye ozgu bır uzlaşma >e katılım modelinin ara> ışı ıçınde bu raponı hazır- latmıştır" dedı Sözen, otobüsbjjetlerinikaldırniayıplanlıyor Bedava toplıı taşımaeılıkhayali BÜLENT KIZANLIK Toplu taşımacılıkta mahyet çıkmazı, buyûk şehırlerde hem beledıyelenn hem halkın butçesını zorlarken, Buyukşe- hır Beledıve Başkanı Nurettın Sozen 10 mılyona dayanan nüfusuyla Turkıye nın ınsan yukunun yaklaşık dltıda bınnı sırtlayan İstanbul'da "Beda- va ulaşım''hayalı kuruyor _ Nurettın Sozen, planladığı "Biletsiz toplu taşımaeılık" modeli aslında bedava değıl Sozen ın projesıne gore İSKI - nın su faturalan ya da başka beledıve hızmetlen uzennden alman ucretlere. nufus yapiM ve ozellıklenne gore bır "ula- şım fonu" eklenecek Boylece otobuse hızlı tramvaya beda- va bınen vatandaş su faturası ıçınde bunun fıyatını da ode- mış olacak Istanbul Buyukşehır Beledı • İstanbul Buyukşehır Beledıye Başkanı Nu- rettın Sozen, beledıye otobuslen ve hızlı tram- vayı da kapsayacak biletsiz toplu taşımacı- lık modeli planlıyor. Sözen'm planına göre halk ulaşıma para ödemeyecek, ancak su faturalan gıbı dığer beledıye hızmetlenne konulacak ula- şım fonuyla taşımacılığa kaynak sağlanacak. ve Başkanı Nurettın Sozen, şımdı bedava ulaşıma hukukı formu! anyor Aksarav Sırke cı arasında gelecek a> devreye gumesı beklenen çağdaş tram- vayın, ılk vagonu oncekı gece yansı Aksaray'da raya yerleş- tınlırken gazetecılerle sohbet eden Beledıye Başkanı Sozen. ukşımdakı 2 buyuk hayalını anlattı Yapılan-su harcama- sıyla orantılı olarak su fatura- lanndan ulaşım fonu adı altında kesıntı yapılabıleceğı- nı bunun da ulaşıma aktanla- bılecegını ıfdde eden Sozen "Aboneler arasında anket ya- pılıp, aıle fertlen ve bunlann ulaşım hızmetlennden yarar- lanma oranlan da belırlene- rek buna gore fon tahakkuk ettınlebılır Ancak bu konuda başlangıçta goruşlennı aldığı- mız ldare Hukukçulan'ndan olumlu ven elde edemedık Şımdı yıne ünıversıtelerdekı uzmanlardan konunun Idan Hukuk açısından çozumu ıçın çalışma yapmalannı ısteyece- ğım Umudumu hıç yıtırme- dım çozum anyorum' şeklın- de konuştu Sozen, ulaşımdakı ıkıncı hayalının ıse Istanbul'- un Anadolu ve Avrupa yaka- sında. en azından İcamu kuruluşlan çahşanlannın ış trafığmın ortadan kaldınla- rak. herkesın oturduğu yerde ıstıhdam edılmesı olduğunu sozlenne ekledı Sozen'ın "ulaşım ucretının su faturasına eklenmesı" for- mulü. hukukçular tarafından "amaçla hızmet arasında bağ- lantı" kurulmadığı ıçın mev- zuat açısından geçerlılık laşıyamaz bulundu İstanbul Unıversıtesı Rektor Yardım- cısı Prof Dr Tayfun Akgü- ner, "İdare Hukuku'nda buna yetkı saptırması dıyoruz Ku- ral olarak toplumun bırarada yaşamaktan kaynaklanan or- tak kulfeü olan ulaşım gıder- lennı, topluma eşıt bır bıçımde paylaştırmak doğru Ancak, fon kaynağını bul- maktakı yol yanlış Su abone- lennın İSKİ ıle ıhşkılen ozel hukuku ılgılendınr Ben oto- busten yararlanmıyorum dıyen bır su abonesı dava aça- bılır "dedı Avrupa'nın Türkiye çıkartması Ekonomı Servisı - Sanavı ve Tıcaret Bakanı Tahir Köse tuarlann ulkelenn ortak yatınma gnmelennde buyuk onem taşıdıklannı belırttı Tahır Kose Devlet Bakanı Serif Ercan ve is- tanbul Buvukşehır Beledı\e Başkanı Nurettin Sozen le bırlıkte Avrupa Endustn Fuan nı (AEF) zıvaret ederek yetkılılerden bılgı aldı Kose AEF Fuan nı gezdıkten sonra yaptığı konuşmada AEF nın eskı Sovyetler Bırlığı'- nden aynlan Turk Cumhumetlen ve dığer A\ rupa ulkelen ıle ışbırlıgıne gıdılmesı açısın- dan onemlı bır tırsat olduğunu anlattı <\lmanya nın Meclenburg eyaletı Ekonomı Bakanı Michael Lehment de Turkıve ıle Al- manva arasında son gunlerde gergınleşen sıyası ılışkılere değınerek bu fuann ıkı ulke arasındakı ılışkılenn yenıden düzelmesı ıçın onemlı bır fır- sat olduğunu vurguladı Lehment, "Almanya'- nın hemen hemen tıım evaktlerinin katıldığı bu fuar, \>rupa'nın butunleşmesı açısından da onem kazanmaktadır. Ekonomık ılışkılenn gelıştıril- mesı sıvası ılışkılenn getiştinlmesı ıçın oldukça onemlidır" dıye konuştu Honnovcr Messe Internatıonal'm temsılası Jurgen Behrnıaım ıse fuann alt yapısının kurul- masında bazı teknık sorunlarla karşılaştıklannı belıruı Rusya artıkIMF üyesi EkoDomi Servisi - Sovyetler Bırlığı'nın 13 eskı cumhunyetı. Dunya Bankası ve IMF'ye uye oldu Rusya Federasyonu De\- let Başkanı Yeltsın, Rusya'nın IMF den doğrudan emır alma- yacağınısoyledı Interfax Ajansı'nın habenne göre Yeltsın, "IM Pnın emırlen alünda çalışmaya nıyetımız yok Bu kuruluşun bakış açısı konusunda tamamen goruşbır- lığı ıçınde değılız Bız, kendı bakış açımızı koruyacağız dı- ye konuştu Rusya Federasyonu başta ol- mak uzere 13 eskı Sovyet cum- hunvetı Dunya Bankası ve IMF uvehğıne kabul edıldıkten sonra soz konusu yenı devletle- remılyarlarcadolarlık Batıvar- dımının kapısı açılmış oldu Soz konusu devletler. gelecek 12av- lık donemde 6 5 mılyar dolann uzennde kredı alabılecekler Aynca G-7 ulkelen olarak anılan sanayıleşmış ulkeler Rusya va 24 rrulyar dolarhk bır vardım paketının onunu açtı- lar KONLKYAZAR Arayın. İşsizlik Sigortası Gerekli Prof. Dr. ALt GÜZEL - Çalışma ıstek \e yeteneğıne sahıp olup mevcut çalışma ve ücret koşullanna göre emeğını ârz ettığı halde uygun bır ış bu- lamayan' kışılenn durumunu ıfade eden ışsızhk, doğası gereğj ekonomık nıtelıklı olmakla bırlıkte, doğurduğu sonuçlar nede- nıyle de sosyal bır nsk bıçımınde kabul edılmıştır Işte, sosyal guvenlık sıstemlen ışsızhk olgusunu bu yonuvle değerlendıre- rek 'ışsızhk sigortası' aracılığıyla bıreye ekonomık guvence sağ- lamayı hedeflemıştır Oyleyse. ışızlık sıgortasına ıhşkın yasal duzenlemelere bu bakış açısı egemen olmalıdır Aksı halde, ya- nılgı ve çelışkılenn tuzağından kurtulmamıza olanak yoktur - İşsizliğin sos> al etkileri - Işsızhk nskının hem bıreysel hem de toplumsal boyut ve ydnsımalan soz konusudur Çağdaş toplumlarda, çalışma (emek) tek değer olarak kabul edıldığı olçude, çalışabılecek durumda olan kışıyı bundan yoksun bırakmak, tek geçım kay- nağı olan emek gelınnden yoksun bırakmak demektır Ekono- mık guvensızlık ışçının onurundan ve ozgurluğunden kımı sınırlamalan berabennde getıru" Bu durum, ışsızlen toplumsal dışlanmaya ıtecekür Sosyal guvenlık \e bu bağlamda ışsızhk sigortası, toplumsal bütunleştırme ışlevını ustlenmıştır Ote yandan, bır toplumda ışsızlığın genış bo> utlar kazanması ve bu nske karşı hıçbır guvencerun oluşturulmamış olması toplum- sal parçalanma ve çökuntüyu de berabennde getınr Boyle bır toplumun çağdaş olması, toplumsal banşın ve uzlaşmanın sağ- lanması olanaksızdır - İşsizlik sigortası, sos> al gmenhk sistemlen >e ışlevleri bağla- mında değerlendınlmelidrr... - Sosyal guvenlık sosyal nskın kaynağından çok, onun bırey uzenndekı etkısını on planda tutar Rıskın ortaya çıkış neden- len ve yaygınlığı, sosyal güvenlığın ışlevını ortadan kaldırmaz, çunku, sosyal guvenlıkte temel amaç, nskın sonuçlannı onar- mak, tazmın etmekür Emek gelınnın yenne geçecek sıgorta yardımı aracılığıyla bıreye ekonomık gu\ence sağlamak, sos- yal guvenlığın var oluşnedenıdır Oyleyse ışsızlığın onlenmesı ya da azaltılması ıle ışsızhk sigortası arasında mutlak anlamda bır bağ kurmak, bınnı dığennın onkoşulu kabul etmek, sosyal guvenlık kavramına tumuyle aykın düşer Işsızhk nskı var ol- duğu var olacağı ıçın sosyal guvenlık çerçevesınde ışsızhk sı- gortasırun oluşturulması gereğı duyulmuştur Bu nedenle, Turkıye'de yapısal ışsızlığın genış boyutlar kazanmış olması, ışsızhk sıgortasmın kurulmasını engellemez - İşsizlik sigortası, çağdaş toplum modelinin vazgeçiünez bir ögesidır... - Gunumuz toplumlannın ortak ozellığı. orgutlu toplum ol- malannda kendısını gostenr 2000 h vıllann toplumu bu ger- çeğı algıladığı ve vaşama geçırdığı olçude çağdaş bır toplum olabılecektır Bu toplum modelınde bıreyın karmaşıkîaşan sorunlannı tek başına ya da fiılı topluluklarla çozmesı olanak- sızlaşmıştır Sorunlann ustesınden bırevın her duzeyde katıl- dığı vetkı ve sorumluluklann pavlaşıldığı kurumlar gelebıle- cektır Sosyal güvenlığın tanhsel gehşımı bu gerçeğı tum ulus- lann dıkkatıne sunmuştur Sosyal nsklere (hasıalık kaza, sakatlık yaşlılık ışsızhk vb ) karşı bırevsel çabalarla korun- mak \e guvence oluşturmak olanaklı deâldır - İşsizlik sigortası, sosval dolet ilkesinin >aşama gecirilmesi- dir... - Anavasamızın 2 maddesı, Turkıve Cumhumetf nın sosval bır hukuk devletı olduğunu açıkça hukme bağlamıştır Sosyal de\ let ılkesını somv tlaştıran ve vaşama geçıren en onemlı araç ıse etkın bır sosyal guvenlık sıstemıdır Sosval güvenlığın ve bu arada işsizlik sıgortasmın var olmadığı bır devlet sosval devler nıtehğını kazanamaz Oyleyse ışsızhk sıgortasmın kurulması ^nayasal değere sahıp sosyal devlet ılkesının de kaçınılmaz bır sonucudur Daha da onemhsı anayasanın60 maddesı herke- se sosyal guvenlık hakkını tanımıştır Sosyal güvenlığı sağlama >ukumluluğu de devlete aıttır Iradesı dışında ışsız kalanlann da sosval guvenlık hakkına sahıp olduklan açıktır Bu ıse ıssfr- lık sigortası ıle ancak sağlanır - Kıdem tazmınatı, işsizlik sigortasınm kurulmasına engel de- Pdir... - Kıdem tazmınatı ıle ışsızhk sıgortasının koşul ve ışlevlen bırbınnden farklıdır Bınnın varlığı dıgennı dışlamaz Ancak ulkemızde kıdem tazmınaüna doğal ışlevı yanında ışsızhk sı- gortası ışlevı de venlmıştır Işsızhk sıgortasmın kurulmasıyla bu ışlev ortadan kalkar Kıdem tazmınatını doğal ışlevıneçekı- cı yenı yasal duzenlemeler kaçınılmaz olacaktır - İşsizlik sigortasmın temel esaslan neler olmalıdır? - 1 Işsızhk sigortası zorunluluk esasına dayanmalıdır Coğ- rafı açıdan vurt genelınde uvgulanmalıdır Kışıler açısından kapsamı ıse ILO'nun 44 sayılı sozleşmesı doğrultusunda sap- tanmalıdır 2 Jdan yonetımde ışçı ve ışverenler soz sahıbı olmalıdır 3 Fınansmanına işveren, ışçı ve de\let katılmalıdır İSKI yanıtlasın! Alo ISKIsızınle 24 saat konuşur, sorularınızı yamtlar Alo ISKI'ye su ve kanahzasyon arızalarınızı bıldırebılırsımz Alo ISKI'densu borcunuzu, abone olma koşullarını, su durumunu ve su dağıtım programını, sıze en yakın Hız-Işlem şubelerımn adreslerım yerınızden kalkmadan, sadece telefonunuzun tuşlarını kullanarak oğrenebılırsınız. Alo İSKI sıze anında bılgı verır, sorunlarınızın en kısa zamanda çozumu ıçın yardımcı olur. Alo İSKIsızın adınıza sorununuzu araştırır. Sızı arayarak bılgı ulaşîırır. TÜKETİCİ KÖSESİ Anında teslim bilmecesi "MIL-PA " nın şubat ayı ıçensınde başlatmış olduğu Boschkampanvasına 70814 muşten numarası ıle katıîdım Peşınat yatırma tarıhıH şubat 1 1992 de sona envordu 13 2 1992 de peşınatımı ve her turluışlemlentamamlavarak 15^ 1992 de ılk taksıdımı odedım ve mıkro dalga fınnı beklemeyebaşladım Zıra başlatılan kampanyanın sloganı "anmda teslim"dı Hala fınnımı alabılmış değılım Çeşıtlı kereler MIL PA yıaradığımda gumrukte sorun çıktığı \ e bu yu7den aksamalann olduğu şeklınde cev aplar aldım Bena Akvol - Ankara İSKISUIÇINELELE 4ıkıukiflarımı: Mıl-Padan Ft :o EU ın legoruştuler Feza Hanım Bena Ak\olahak M'icnk kampan\ada hemen leshın clnebırıbaremn olduğunu ıınc cık mıkrodalga In ııılarm teslımatı konusunda ıtluılali, ı fıı ma\ la çıkan sorun ın denn legec ıkmelermeı dana gıldıçmıhelırttı Elçın Bena 4k ı nl ım fırımn \e\kının \apıldıgıııı \e teslımutmhu\uk olasılıkla bu hafta n ındc ekleşec eğuu so\ ledı