Katalog

3 ARALIK1992 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Yıllık ihracat • ANKARA (ANKA)- Türkiye"nin yıllik ihracatı eylülsonunda I4.7milyar dolara ulaşiı. Ayru larihte yıllık ithalat 22.4 milyar, açık da 7.8 milyar dolara yükscldi. Eylül sonu itibanyla son bir "alda gerçekleştirilen toplam .ıracat 14 milyar 655 milyon dolaroldu. Yıllık ihracat geçen yılın eylül ayı sonunda 13 milyar 853 milyon dolar düzeyinde gerçekleşmişti. Zorunlu tasarrnfun neması • ANKARA (ANK A)- Kamu Oriaklığı İdaresi. zorunlu tasarruflann bugünc kadaroluşan nemasını yûzde 73olarak beliriedi. Belirlenen nemanın üçte birinin önceki yıllarda ödenen nema düşülükten sonra, kalan bölümünün yıl sonuna kadar ha'.ı sahiplerine ödenmesi bekleniyor. (KOİ). zorunlu tasarruflann 1992 yılı ödcmcsinin yapılması için gerekli çalışmalannı lamamladı. Uygulamanın başladığı nisan 1988"den bugün kadar yapılan zorunlu tasarruf kcsintilerinin yüzde 73 oranında nema getirdiğı hesaplandı. Mardin Çimento • Ekonotni Servisi - Mardin Çimento"nun çıkanlmış sermayesinin 8 milyar lira bedelli 8 milyar lira bedelsiz amnlarak 16 milyar hradan 32 milyar liraya yükseltılmesi nedeniyle rüç'han haklannın kullanılmasından sonra kalan 71 milyon 739 bin lira nominal değerdeki paylar. 8 Aralıkl992ile6Ocak'l993 tarihleri arasında Borsa Birincil Piyasa'da satışa sunulacak. Fpansa'dan arıtma kredisi • ANKARA (ANK A) - Fransa, Türkiye'ye çeşitli illerdeki antma tesislerinin finansmanında kullanılmak üzere 288 milyon frank tutannda kredi açacak. Kredi, söz konusu projeler için gerekli mal ve hizmetlerin Fransa'danalınması koşuluyla kullandınlacak. Fransa'nm Türkiye'ye vereceği krediye ilişkin protokol Resmi Gazelede yayımlandı. Özbekistan'da TüPkfuarı • ANKARA (AA)-Türk Ihraç (jrünleri Fuan. cumartesi günü Özbekıstan'ın başkentı Taşkent'te Devlet Bakanı Mehmei Batallı tarafındanaçılacak. Devlet Bakanı Batallı. İmbat Fuarcılık tarafından organize edilen fuardolayısıyla yann Taşkcnt'cgidecek. 100'ün üzerinde fırmanm ihraç ürünlerini tanıtmak amacıyla düzenlenen fuar çe'rçevesindc. Türk halk müziği sanatçısı Necla Akben konserlcr verecek. Tufag halk oyunlan ekibi gösterileryapacak. Modeİla Ajansı da defileler düzenleyecek. Büyük ve lüks konutlan vergilendirilme projesi bakandan döndü Maliye, suya salmııa dokunmadı• Konut inşaatlarma tanınan vergi resim ve harçlanndan muafıvet ve istisnalar. Maliye'nin gerekli cesur adımı atmaması yüzünden, 1995'e kadar geçerliliğini sürdürecek. • Gelirler Genel Müdürlüğü'nün 100 metrekareden büyük ve lüks konut inşaatlarını vergilendirme önerisi ise tasanya dönüşemedi.KDV ödememe sının da 150 metrekarede kaldı. Ekonomi Servisi - Maliye Bakanlığı. konut inşaaılarına vergi istısna \e mua- fıyetleri sağlayan kanunla ilgılı çalış- masında. yine suya sabuna dokunmadı ve süreyi uzatmakla yetindi. ANAP ik- tidan döneminde. konut sektörünü teş- vik etmek için çıkanlan vc uzaımah sü- resi 31 aralıkta dolacak olan kanunun. 1995 yılı sonuna kadar uygulamada kalması kararlaştınldı. Büyük \e lüks konutlann vergilendirilmesi projesi ise suya düştü. Gelirler Genel Müdürlüğü"nün alter- natifli yasa çalışmalannı değerlendiren. ancak eskı yasanın korunmasında ka- rar kılan Maliye Bakanı Sümer Oral. hazırlanan taslağı bu şckildc Bakanlar Kurulu'na sundu. Bakanlar Kurulu da konut inşaatlan- na vergi rcsim ve harç muafıyetleri tanı- yan yasanın süte>tnın 1995'e kadar uzatılmasını öngören tasanyı Türkiye Büyük Mıllet Meclisi"ne gönderdi. Boşa çalışıldı Gelirler Genel Müdürü Zekeriya Tc- mızel'in daha önce \erdiği bılgiye göre sürcsi dolan yasanın yeniden şekıîlen- dırilmesi ile ılgili olarak yapılan çalış- malarda. büvük vc lüks konutlann vergi kolaylığmdan yararlandınlma- masıseçeneğideyeralıyordu. Konut in- şaaı maliyctknnde öncmli hafiflemc sağlayan vergi muafıyetınin sadecc sos- val konutlarla sınırlandınlması seçene- ğinde. kapsamın 100 metrc kare büyük- İük esas alınarak daraltılması bir alter- natif olarak sunuluvordu. 100 metreka- reden büyük lüks konutlann inşaatında ise inşaat maliyetinin yaklaşık yüzde 14- 15"ine ulaşan vergi yükünün inşaat sa- hiplerince üstlenilmesi öngörülüyordu. Gelirler Genel Müdürü Temizel. süresi dolmakta olan kanundaki yüzde 12'lik KDV odcmeme sınınnı 150 metre kare- den daha aşağıya çekmek için çalışma- lar yaptıklannı da ifade etmişti. Bakan- lar Kurulu'ndan geçen tasanda ise 150 melre kare sının korundu. Tasanda. "Net kullanım alanı 150 metre kareyi geçmeyen konut satışlan ile konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri için tanınan K.DV isüsnasmm sü- resinin 1995"e kadar uzatılması" hük- mü yeraldı. Kendine etti Malıye Bakanlığı böyFece önemli bir vergi kaynağından 4 yıl süreyle daha kendisinı mahrum bırakmış oldu. Devlet İstatistik Enstitüsü verilerine göre ortalama konut büyüklüğü geçen yıl 111 metre kareye ulaşan Türkiye'de. tamamlanan konutlann yüzde 50'sin- den fazlası 100 metre karenin üzerinde. Bu yıl sonuna kadar inşaatı tamam- lanacak konut sayısının 236 bini bula- cağı hesaplanırken 1992'deki tablo 100 metre kare sının getirilmesi halinde en az 100 bin konutun vergi kapsamı içine alınabileceğini gösieriyor. Yılın ilk 6 avında DİE'nin ortalama metre kare in- şaat maliyeti 1 milyon 25 bin liro dola- yında ortaya konurken 101 metre kare için yaklaşık 102milyonlukmatraholu- şacak ve bunun 15 milyona yakın bölü- mü vergi. resim ve harç kesintileri ola- rak devlete gidecekti. Sera dönemiyle birlikte, sebze ve meyve fıyatları aldı başını gidiyor Dün lıiç çarşı pazar dolaştımz ım? Ekonotni Servisi - Yaz aylann- da enflasyonu düşürerek. hem başta Başbakan Demirel ve Tansu Çiller olmak üzere hü- kümet üyelerinin hem de dar gelirli tüketicinin yüzünü güldüren sebze meyve, hava- lann soğumasıyla birlikte bol sıfırlı eliketlerine dönüş yaptı. İstanbul Sebze Meyve Hali'ndekı loptan fiyatlar, birkaç ay önceki manav fiyatlannın bir- kaç katına ulaşırkcn çarşı pa- zarda kilosu 10 bin lıranın altı- nda sebze bulmak iyicezorlaştı. Bayrampaşa Sebze Meyve Hali'nde dün taze fasulye 13 bin liraya kadar müştcri bulur- ken. sivn biber. dolmalık ile çarlistonun kilosu 11 bin liraya kadarçıktı. Sera ürünü olan bu sebzeler Eminönü'ndeki ma- navlarda 14 bin ile 16 bin lira arasında değişen etiketlerle müşteri beklerlerken, İstan- bul'un lüks semtlerindeki ma- navlarda fiyatlan 20 bin liraya dayandı. Kış sebzesı olarak bilinen ve geçen yıllarda elde kalan ıspa- nak. pırasa gibi çeşitler ise hal- deki bin 500-3 bin lira arasında- ki fıyatlanna rağmen. çarşı pa- zarda 5 bin liranın altına düş- mediler. Pırasanm kilosu 6 bin lirayı bulurken. ıspanak 7 bin liradan satıldı. Böylece. ""sera zammı" olarak nitelenen pa- halılığın. tüm çeşitlere yayıldığı ortaya çıktı. Belediye halk pazarlannda ise eüketlerin biraz daha "in- saflı"' olduğu. ancak üreticiden halka yapıldığı öne sürülen satışlann da çarşı pazardaki seyrin pek gerisinde kalmadığı gözlendi. Beşiktaş Belediyesı Halk Pazan'nda dün domates 8 bin liraya kadar saıılırken. bi- ber çeşitleri toptancı halindeki gibi 11 bin liradan tüketiciye sunuldu. Halk pazannda patlı- can da 10 binlik sebzeler arası- nda ver aldı. • Et, sütlü gıda, yumurta derken, en ucuz gıdalar sayılan sebze ve meyvede de pahalhhk bıktıncı bo- yutlara ulaştı. 10 bin liranın altında sebze bulmak iyice zorlaştı. • Kışın bastırmasıyla birlikte, taze sebze-meyvenin yerini. sera ürünle- ri almca, taze fasulyenin hal fiyatı 13 bin liraya; manavlarda ise 20 bin liraya fırladı. UcazMSnmEsninoıtü'adeâüskâ etiketkrdçnbirdemeHFotoğraf: ÎBRAHİM GÜNEL) Dunku sebze fıyatları cu Domates (sera) Sivri biber Dolmalıkbibcr Çarliston Patlıcan Barbunya SctztMıyve Mrricdn) 4500-6000 9000-11000 9000-11000 9000-11000 5000-7000 7000-9000 EiMfrieki MMMftilra) 8000-10000 14000-15000 14000-15000 14000-15000 14000-16000 13000-14000 Ctei Karnıbahar Kabak Tazesoğan Ispanak Pırasa Taze fasulye Sebze Meyve wm$n) 400O6000 5000-7000 2000-3000 2000-3000 1500-2000 9000-13000 EaiMii'ıfcki Maaitolin) 4000-7000 4000-7000 5000-6000 6000-7000 400O6000 12000-15000 Saiışların duşükluğunden yakınmaya devam eden • ma- navlar. pahalılığın anıden bastırdığını söylüyorlar. Emi- nönü'ndekı Ucuzluk Pazan'- nın yetkililerinden Feytullah Kahraman. "Fasulye gibi bazı çeşitler halde son 1-2 gündür artıı. Bız de oradan mal aldığ:- mız için, etiketlerimizi de oraya uyduruyoruz" dedi. Beşiktaş Belediyesi Halk Pazan Müdü- rü Nurettin Çardak ise. hava- lann birdenbire soğumasıyla. tarladan sera üriinlerine gcçiş dönemi yaşanamadığını. sera urunu bolıaşmadığı için de 11- vatlann yükseldiğini söyledı. Çardak, pahalılık furyasmın "'geçici olmadığınf da savuna- rak. "Serada ürün yetiştiricisi gübre kullanıyor. ilaç kullanı- yor. serayı ısıtmak için mazot kullanıyor. Bunlann hepsinin IÎVJU ^ı]\{\ Bu _\u/ucn N^h/c f,- yatlannın bunun alıına duşme- sini beklemck hayal olur" dedi. Nurettin Çardak. "Örneğin fasulyeyi yılbaşında 15 bin lı- ranm altında yiycbileceğimızı tahmin etmiyorum'" şeİclınde konuştu. K0NUK YAZAR Y.Doç. ŞEVKİ KAYLAV M. Ü. öğr. üy. Gönüllü Tasarruflar ve Yaşam Sigortalan elişmış Batılı ülkelerde izle- nen kışi başına düşen arttırım | oranı karşısında, ülkemizde görülen yıllık arttırımlar adeta jtanç verici düzeyde ve dü- Fşüktür. Ancak durumun böyle I olmasının geleneği ve göre- neğe bağlı nedenleri olduğunu da hatırdan çıkarmamak gere- kir. Bu yüzyılın başında Os- manlı uyruklu Türk halkı hem fakrdi hem de arttınmlannı saöece yaştığının altında sakla- masını bilirdi. 1940'h yıllarda özel ban- kacılığımızın atılım yaptığı sırada şubelerde çalışan (şimdi hepse emeklıdir) yaşlı ııinele- rin yatak altında sararmış eskı paraları to- marla getirdiklerini anlatırlar. Yaşam sigor- talan küçük, ama sürekli arttırımların toplan- masındaenetkılıbıryöntem- dir. Yurdumuzda uzun yıllardır en güvenli yatırımın taşınmaz mal olduğunu söy- lemek pek hatalı olmaz. An- cak Emlak Bankası'nın mü- zayedesınde görüldüğü gibi milyarlık daırelen kaç kışı alabilir ki? Yaşam sigortası ise her yıl, her üç ayda bir gibi belirlı bir paranın yatırı- Iması sıstemıne dayalıdır. Si- gorta dalında son yarım yüzyıl içinde bu arttırımın tutarı önce yılda 500 lira sonra 5.000, sonra 500.000 gibi dur- madan değıştı. Işte yaşam sıgortalarını dur- madan çıkmaza götüren en önemli etken. ^matematiksel esaslara dayanan bu sıstemde >*para değerlerınin sürekli değışmesi olmuş- tur. 1940 yılında "20 yılda 100.000 lira bırikti- nrsem 1960 yılında bir ev alırım" diye düşü- nen kışı, o yı! geldiğinde ev değil. ancak bir masa alabildığıni görmüştür. Bu sonuç gıde- rek herkesin (hatta çoğu sigortacının) bu sıs- temden kaçmasına yol açmıştır Az sayıda da olsa konuya uzanan bir kısım ınsanlar ise bu bılınen değer yatırma olayma karşı çareler aramaya başlamıştır Bu konu- da ızlenen ilk olay 1960lı yıllarda birsıgorta şırketinın sıgortasını yaptığı bir grupa devlet tahvılı faız oranlarına bağlı olarak değışken bir faiz oranı uygulaması idi. O yıllara kadar devlet aldığı borç karşılığında yılda %5 faız öderdi. İlk kez %7 faiz ödemeye başlanınca sigorta kuruluşu da bu artan faiz gelinnı sı- gortalılarına dönüştürmeyi önermişti Yine 196O'lı yılların sonlarına doğru yalnız yaşam sigortalan ile ilgılenecek yenı bir şır- ket kuruldu. Bu kuruluş yeni bir sıstem öneri- yordu. O yıllarda anonim şirketler %33 ora- nında Kurumlar Vergisi öduyordu. Bu yaşam şirketinin ortakları da pay sahıbi olarak şirket karından sadece %38 oranında bir kar alma- ya razı olmuşlardı Böylece devlet ve pay sa- hıplerinden arta kalan %33 kâr payı da dö- nüştürülecektı. Kâr payı deyişı de ilk kez bu dönemde sıgortacılığımıza gırdı. Yazık ki ış- letmeler tüm iyı niyetlere karşın her zaman verimlı olamıyorlar. Şirket kar etmeyınce si- gortalıya dağıtacak kâr da kalmayıverdi. Nıhayet 80lı yıllara doğru kâr payı sistemi- nın dayanağı bir kez daha değiştırıldi. Yaşam sıgorta- larında halkın ödediği prım- lerin bir bölümu matematık- sel rezerve adı altında yatırı- ma yöneltiimektedir. Bu kez kâr paymın bu yatırımcı geti- rısine uygulanması sistemi oluşturdu Ayrıca yabancı dövızler endeks alınınca Türk Lırası'n- da geçerlı olan ve aslında acayıp düzeylere yükselen faız oranlan da makul düzeye inmekte ve sıgor- ta aktuerlerıne nefes aldırmaktadır. Bırakın bugün geçerli olan yıllık %60 ya da %70 gıbı fahiş faız oranlarını, sigortacılıkta kullanılan bileşik faizlerde %30 bile kullanılsa 1 liranın 30 yıl sonraki değeri müyonlara ulaşıverir. öte yandan bir ülkenin 30 yıl aynı yuksek enf- lasyon oranı ile yaşayacağını kımse ne tah- min eder, ne de buna ınanır. Sıgortacı, mes- leği gereğı tedbırlı olmak zorundadır. Nitekim rıyazı ıhtiyatgelırlerındeneldeedı- len hakiki gelirın tarifede saptanan teknıkfai- zı asan kısmında sıgortalıya kâr payı dağıtıl- ması sıstemı de buyrldan yıla değisken faiz- lerın yarattığı farklılaşmayı yıllara yaymak üzere gelıştırilmiştir llerıde yıllık gelirler tek- nık faiz oranına yaKlaşınca bunun onemi azalacaktır Gunümüzde ise dövıze endeksli yaşam sıgortalarının en geçerli arttırım yolu halıne geldiği muhakkaktır IŞÇENIN E VREMNDEN ŞÜKRA1N KETENCİ Turk-İş Nereye? Teksıf genel kurulunda kürsude Şevket Yılmaz'ın karşısına rakip olarak çıkan başkan adayı Necdet inandıoğlu konuşu- yor. Bir delege laf atarak ne kadar tazmınat aldığını soruyor. İnandıoğlu 3 yıl önceki genel kurul sonu hesaplaşmasında kendısınin 165 milyon, Şevket Yılmaz'ın 958 milyon aldığını açıklıyor. Yanlışsa Şevket Yılmaz tarafından düzeltilmesinı söylüyor. Bu yılın genel kurulu ardından alacağı tazminatın I milyarın epeyce üzerine çıkacağını vurguluyor. Daha sonra söz alan yönetim kurulu üyesi Ibrahim Yalçınoğlundan yanıt geliyor. Kendısinın kıdemı gereği Şevket Yılmaz'ın üstünde tazmınat aldığını, bu paraları genel kurul kararları ile aldh klarını, ortada polemık yapılacak bir durum olmadığını savu- nuyor. Genel kurulda rakamlarla dıle getırildiğı için, Teksıf ve Şev- ket Yılmaz'ı örnek aldık. Aslında artık ıpin ucu kaçınlmış olan profesyonel sendikacılann astronomık tazminat ve yüksek ücretleri sorununa genelde değınmek ıstıyoruz. Bılıyorsunuz önümüzdeki hafta Türk-iş Genel Kurulu var. Çok büyük sözler edılecek. Ateşli hizmet tartışmaları yapılacak. Belki bırilerı de cesaret edip profesyonel sendikacılığın, işçi parası ile lüks yaşam sürüp işçi sorunlarından böylesıne kopmak olmadığı- ndan söz açmaya cesaret edebılir Yanlış anlaşılmaması için hemen altını çızelim. işçinin kıdem tazmınatı hakkını savunan sendikacının da tazminat al- ması ve yasadaki bu boşluğun gıderilmesi gerektiğinı savu- nuyoruz. Dahası genel kurul kararları ile sendikacılara tazmı- nat ödenmesıne karşı verilmiş yargı kararlarını da destekle- miyoruz. İşçinin çıkar örgütü sendikaların genel kurul karar- ları ile yasada olmayan bir ödemeye, sendıkacıya tazminat vermeye hakları olduğunu düşünüyoruz. Ancak sendıkacıya her genel kurul sonunda, genel kurul kararları çerçevesınde ödenecek tazmınatların ölçusunün hak ve vicdana uygun, makul ölçülerde olması gereğine işaret etmek istıyoruz. Sen- dikacı ışveren karşısında işçi hakkını savunurken hem konu- muna yaraşır iyı bir ücret almalı hem de görevden ayrılırken de üç yıllık hizmeti karşılığı, genel kurulun belırleyeceğı bir tazminatı da alabilmelidir Şimdı işçiye ve kamu vicdanına soralım, üç yıl için, her profesyonel sendika yönetıcisine, iyi bir ücret yanında yüzlerle mılyonluk, hatta milyarlık tazmınat- lar hakolabilir mı? işçi, dahası genel kurullarda parmakkaldı- ran delegeler bu paraların ödenmesıne razı mı, haberli mı? Ne yazık kı sadece Teksıf değil, Tek Gıda, Yol-lş, Tes-iş, Pet- rol-lş... bılınen bütün büyük sendikalarda bu yılın genel kurul- ları sonunda 20-30-50... profesyonel yönetıcınin hak ve vıcdan olçüsünü aşan miktarlarda kıdem tazminatı yasa ile tanı- nmadığı için özel tazminat aldıklannı biliyoruz. Genelde sen- dikacının bütün çalışma yıllan ölçu alınıyor. genel kurullarda saptanan ucret katsayıları ile çarpılıyor, bir önceki dönem alınmış tazminat ıçınden çıkanlarak, son ücrete göre hesapla- ma yapılıp net olarak ödeniyor Elbette vergisi ile sendikaya maliyeti çok daha astronomık oluyor. Genel kurul delegeleri genellikle sendika kasasından çıkan parayı öğrenemıyor. Ra- porlarda bu hesaplar açık görülmüyor. Hatta tutunaklardan dahi net ve brüt rakamları, hele de muhasebecı değılsenız hiç hesaplayamazsınız. Hoş kimsenın de doğruyu öğrenmek, kurcalamak gıbı bir çabası yok. Bılmemek, bir yerde suç var- sa ortak olmamak anlamına da gelebılıyor çünkü. Işın tadının çok fazla kaçtığını görünce bu genel kurullar sürecınde biraz fazla kurcaladık. Küçük ve insaflı büyük sendikalarda 300 mil- yonun altında, dığerlerınde 300 mılyonun uzennde, milyarı aşan da olmak uzere gibi bir sonuca ulaştık. Yanlışımız varsa, sendıkacılar bızı lütfen genel kurul tutanakları ve muhasebe belgelerı iletekzıpetsinler. İşçilervesendikalaradınasevınç- le açıklama yapmaya hazırız. Ashnda bütün sendikaların ge- nel kurul tutanakları yasa gereğı Çalışma Bakanlığına verildı- ğine göre, Bakanlık sıgorta yüzsüzlerini acıklamada olduğu gibi sosyal bir görev üstlenebılır, bütün sendikalar ve sen- dikacılar için bir dökum çıkarabılir. Aslında bugün genel kurul öncesi en yoğun günlerin ya- şandığı kulislerden haber vermek gerekiyordu. Ancak işçinin çıkar örgütünde böylesine tabandan kopma, böylesıne yoz- laşma yaşanırken, olana seyırcı kalınamayacağı gerçeğın- den hareketle, öncelıkle bir yaraya parmak basmak ıstedik Pek çok insan. sendika genel kurulları ve Türk-İş'te ıktidar çe- kişmesinın neden sıyasal partılerden de daha keskin, kamu- oyuna yansımasa da daha acımasız kurallar ıçınde yapıldığı- na şaşıyor Pek çok insan, sendika lıderlerinın bir önceki ge- nel kurullarda bu son dıye yemin edıp, tekrar tekrar yeniden aday olmalarını, seçilmek için canlannı dışlerıne takmalarını. bu tutkuyu, kendilerıne açıklayamıyor. Kim seçilmek istemez kı 7 Ancak işçi ile sendikacı arasında- ki uçurum böylesıne büyürken. bunun böyle sürup gıtmeye- ceğinı görmemek de büyük bir yanılgı ve gaflet oluyor. Türk- Iş'e aday yoneticıler, Türk-iş delegelerınin artık bu tehlıkelı gi- dişı görüp, bu gidişe dur' demelen, Türk-iş genel kurulunda korkarak da olsa bu gerçeklen tartışmaları, yeni yönetımı se- çerken, kararlarını alırlarken, bu kaygılar ile de biraz hareket etmeleri, en azından çifte ücret ve tazmınatları engellemeleri gerekmiyor mu? Yurdumuzda uzun süredir en güvenli yatınm taşınmaz maldır. TUPRAS Genel Müdür zammın yolunuyapıyor İZMİR (ANKA) JTüpraş Genel Mü- Kemal Işık. ekim sonu itibanyla 11 Av rupa ülkesi içinde süper bcnzin- dc Türkiye'de yapılan vergi kcsintısınin yüzde 64, mo- lonnde yüzde 57. fuel oildc ise vüzde 44 olduğunu açıkladı. Süpcr bcnzindc en yüksek verginin yüzde 75 ile İtalya ve Fransa'da almdığını. Türki- ve"nin en az vergı bakımından lsvıçrc"dcn sonra gcldiğini bildıren Işık. "Molonnde ise vüzde 57"lik kesinü ile Avru- pa'nınenaz vergi kesintısi va- pan ülkcsiyiz" dedi. Işık mo- lorini vergilendirmede ise yüzde 70 ile vine İiulya'nın başı çektiğinı anlattı. Sütfabrikasına alıcıyok NEVŞEHİR (Cumhurivet) - Nevşehır"inGülşchirilçcsın- dc gündc 20 ton sül işlcvcbilc- cck kapasitcyc sııhip Gülsehır Süt Fabrikası. yaklaşık 1 yıldan bcri alıcı bcklivor. Yapımına 1976 yılında Gülşchır ve çcvre kövleri Kalkındımia Koopcrav.fı la- rafından başlanılan 1100 or- laklı Gülşchir Si'u habnkası. işletmc scrmavcMnın olmavışı yüzünden 198S \ılında üreti- me geçmcsıne rağmen 6 aylık kıvı süre üretımden >onra ürclimine son vcrmişlı Daha sonra toplanan yöneüm ku- rulu. fabnkanın satılmaM yö- nünde karar almasına karşın. I \ildan berı fabrıkava alıcı çıV nıadı Demirel de İnönü de beğenmediklerini söylemişlerdi Bütçeyî yapan savundu • TBMM BütçePlan Komisyonu'nda bakanhğının bütçesi görüşülürken. 93 bütçesini de savunan Maliye Bakanı Sümer Orah "Halkın verdiği her kuruş verginin israf edilmemesi amacındayız" diye konuştu. ANKARA (Cumhurivet Büro9i) - Maliye vc Gümrük Bakanlığı bütçesi dün TBMM Plan vc Bütçc Komisvonu'nda görüşüldü. Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer Öral. 94.5 tril- vonluk bütçevı savunarak. "İs- rafın önlcnmesi için çok titiz çalışıyoruz. Halkın verdiği her kuruş verginin israf edilmemesi amacındayız" dedi. Gclir ıdarcsinin 1993 yılında vcnileştinleccğini, ihlisas daire- İcrinin başlalılacağını anlatan Oral. gümrük uvgulamasında bazı yeniliklcrc gidilcccğini bıl- dırdi. Yeni yılda ılhaljlta pilot böl- gelerdc beyan usulüne gecilece- ğıni bildircn Sümer Oral. "' Bövlclıklc hoş olmayan söylcn- tılerı onleveceğiz "' diye konuş- tu. Plan ve Bülçe Komisyonu'- nda gündcmc aelcn ek ödcnck lalcplcri 22 trilvon liraya ulaşiı Bu ısıemlcnn karşılanıp karşı- lanma\acağı yolundaki soru- lara. mıılive vetkilılen. "Yanlız- ca vatınm ağırhklı üç trilyon- luk ek ödenek karşılanacak. Bu ödenekler karşılanırken bütçe- nin diğer kalemlerinden kesinti yapılacak"'yanıtını verdiler. 94.5 trilvon lirahk bütçenin sadecc 5.3 irilvonluk bölümü- nün bakanlık hizmetlcri için kullanılacağını kaydeden Oral. ödeneğın diğer bölümünün transfcrlere hareanacaeını söy- ledi Vergi lahsilatında hedcflcrin dc üstünc çıkıldığını ve yüzde ~9'un üzennde gcrçcklcşme elde ettiklerini kavdeden Oral. büıçcye dahil ediîcn fonlav ile 71 triKonluk ek kavnak sağ- landığmı kavdetti. Verimli ve adil bir vergı politikası uygula- muk ıstedikleri anlatan Oral. "En büvük zaafımız. istisna ve muaflıklar nedeniyle bazı vergi gelirlerinin eritilmiş olmasıdır" dive konuştu. Yeni yılda ihracaatta KDV ıadesi konusunda özel bazı ver- gi dairelerinin görevlendirilece- ğini. "nakil vasıtalan vergi dai- resi" kunılacağını açıklayan Bakan Oral. kurulan vergi kon- seyi ve daha ctkinlik kazandm- lacak yeminli mali müşavirlik müessesi ile yeni yılda daha iyi performans elde edileceğini bil- dirdi. Komısyon üyeleri de. yaptık- lan konuşmalarda."' yüzsüzle- rin" açıklanmasını istediler. bü- yük ış çevrelerinin vergi kanun- İannı adeta dikte ettinnesini eleştirdiler. KOİ Başkanı Sanver, PTT'yi özelleştirme senaryolanndan rahatsız: Ozel sektörtekeliyaratdmasınANKARA (Cumhuriycl Biiro- su)-Devlet Bakanı Tansu Çiller'- m "borç kıskacına çözüm" ola- rak önerdığı PTT'nın ö/elleşuril- mcsi ginşimine. bürokrasidcn de ıcpki gcldi. Kamu Ortaklığı İda- resi Başkanı ÜstünSanvcr. "Dcv- lel tekelıni kaldınp. özel tekcl mı oluşiuraeaksını/?" diye sordu. HDTM'dcn usl düzey bir yct- kili. konuya ilişkin dcğerlendimıc yuparkcn. "PTTnin ozclleştıril- diğını \arsayahm Bu para nereye gıder? Ha/ineye gelir mı? Gel- me/. Elinı/c ne kadar para geese dc. bunu borç ıxlenıck ıein kulla- namuzsıııı?. Hani /aman zaman orıaya laflar alılır. Topkapı'dakı ha/ınclcn salalım. borelanmızı iKİeyelım. Ona benzer dedi. ^ p — " ^ ^ - s~i • ^S -,x - *' ı ^ ^ ^ ^ I B I ^ ^ B *~ • JH^^^^BK^ • Çiller'in PTT'nin T'sini özelleştirme gayretine karşı çıkan özelleştirmenin patronu Sanver, "Bu işiçinanti-kartelde dahil pek çok kanundadeğişiklik yapılması lazım" görüşünü savundu. Kamu Oriaklığı İdaresi Baş- Üsiüıı S;ınvcr dc. PTT'nın •»aiılmaM ile ılgili olarak Cumhu- riyel'e görüşlcnni şöylc açıkladı: "Öncelıkle OTUıda bir siyaM ka- rar bulunınaM lazım. Yaııı. P1T 6/ellısjUnlecektir denılceek. Yük- sek Planlama Kurulu'ndan böyle bir karar çıkacak. Şimdi ortada böyle bir karar yok. Sadeec ileri sürülen görü^lervar. Ama. konu- yu teknık aeıdan irdelcyclim di- yorsanız. şunu söylenm size, bir kere Hazine'nin görüşüne katı- lmamak mümkün değil. Buradan gelecek para. borç ödemede filan kullanılmaz. Yanı yapılan işle. maksat hasıl olmuyor. Gelelim, "Bu iş yapılabilir mi?" sorusuna. Kolay değil. Çünkü PTT. öyle bir kuruluş ki. bunu özelleştirmeye karar verdiğiniz anda. çok sayıda kanunu da de- ğiştırmeniz gerekir. Tükeıiciyi koruma kanunu ile başlarbu. an- ti-kartel kanununa. tekel kanu- nuna kadar gider. Neden?Çünkü burada bir devlet lekeli vardır. siz bunu kaldıracaksınız öyle mi? Pckı. bunun yerine bir özel tekel mı oluşıuracaksınız? Bunun mantığını nasıl izah edeceksiniz? Çok güç."