Katalog

23 ARALIK1992 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA DIŞHABERLER Denktaş: New York'a gitmem • LEFKOŞA(AA)-KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş "789 sayılıkarar çerçevesinde New York'a gidilmesi bence söz konusu olamaz. Davet imza içindir, müzakere için değildir. 80 bin Kıbrıs Türkü'nü yennden söktüktensonraartık Kıbnsta tutunamayız" dedi. Denktaş. sağlıklı bır değerlendırmeden sonra referandumun çıkar yol olabileceğinı, ancak önemli olanın Türkiye'nin bu konuya bakış açısı olduğunu belirtti. Denktaş, BM'nin 789sayılıkarannın uygulanması durumunda Kıbns Türkleri'nın sonunun gelmiş olacağını vurguladı. Kıbns'a asker aranıyor • LEFKOŞA(AA)-BM Genel Sekreterliği'nin, Kıbns BanşGücü'ndegörev yapmak üzeredüşük maaşh asker aradığı belirtildi. Komünıst Akel Partisi Yayın Organı Maravgı gazetesi. BM Genel Sekreterliği'nin, Kanad askerlerinin çekılmesiy le meydana gelecek boşluğudoldurmak içın, başka ülkclenn Kıbnsa asker gönderme olasılığını araştırmaya başladığını duyurdu. Kıbns'a asker göndermey e çağnlması düşünülen ülkelerden Rusya Federasyonu ilk sırada bulunduğu kaydedıldi Sofya'da kriz çözûmtenmedi • SOFVA(AA)- Bulganstan'da. Hak ve Özgürlükler Hareketi (HOH) hükümeti kurma görevini devretmesi halinde Demokratik Güçler Bırliği'nın (DGB) göstereceği başbakan adayı Yordan Sokolov'u yetersiz buldu. HÖH Parlamento Gnıbu heyeti DGB'nin sadece bir tek başbakan adayı göstermesmi protesto amaayla DGB ile yapılan ortak görüşmeleri terk etti. IRAmetroyu bombaladı • LONDRA(AA)- İrlanda Cumhunyetçi Ordusu (IRA), Noel bombalama kampanyasını dün Londra'nın kuzeybatısındaki Hampsted metro istasyonundaki patlama ile sürdürdü. Hampstead İstasyonu_ asansör boşluğuna TSİ I8.57'de meydana gelen patlama üzenneyangın Tiktığı ve itfaiye birliklerinin •rağnldığıbıldirildi. "Genç Radyo'nun ALO ALO hatlan yardımı ile gerçeklejcinüği yanşmada DUek GUZELSOY EFnin Londıa'dakı dıl okulunda bır aylık tam burs kazanmıştır. (Toplam değeri $ 2130, yaklajık 18 tnilyon). 11 Aralık 1992 tarihinde gerçekleşen yanşma, Türkiye Milli Pıyango İdarcsi'nin izniyle (320 sayılı KHK) noter huzunında olmuştur. EF'ye katkılanndan dolayı tejekkür edıyor, Dilek GÜZELSOY'u tebrik edıyoruz." Filistiıılilere dönüş ızıııiyok• Israirin 415 Filistinliyi smırdışı etmesi nedeniyle bu ülkede yaşayan 750 bin Arap dün greve gitti. Lübnan'da da İsrail'i kınayan gösteriler yapıldı. Dış Haberler Servisi - İsrail Yüksek Mahkemesi, hüküme- tın halen sürgünde olan 415 Fi- listinliyi sınırdışı etme karannı dün ikinci kez onayladı. İsrail'- ın Füistınlileri sınırdışı etmesini protesto etmek amaayla bu ül- kede bulunan Araplar dün grev yaptılar. Lübnan'da da İsrail'i kınayan gösteriler yapıldı. İsrail hükümetinin 415 Filis- tinliyi radıkal İslamcı HAMAS ve İslami Cihad Örgütü ile ilış- kılen bulunduğu gerekçesiyle sınırdışı etme karan Yüksek Mahkeme tarafından dün bir kez daha onaylandı. Mahkeme başkanı Meyr Şamgar, Lüb- nanlı yetkililerin sürgündeki Filistinlileri kabul etmemesınin ardından İsrail'e dönüş izni ve- rilmesı yönündeki talebin mah- kemenin 7 yargıcı tarafından reddedildiğini açıkladı. Şamgar, sınırdışı edilenlerin Lübnan topraklannda bulun- duklannı ve Lübnan ordusu- nun kuzeye doğru ilerlemesine ızın vermemesinin bu ülkede bulunmadıklan anlamına gel- mediğıni söyledi. Filistinliler kampa döndû Lübnan askerlerinin zorla- masıyla uluslararası yardım kuruluşlan tarafından güvenlik bölgesinde oluşturulan "çadır kamp"'tan önceki gün aynlarak tsrail sınınna doğru ilerleyen Filistinlilerin dün sabah tekrar kampa döndükleri bildirildi. Filistinblerin. kötü hava ko- şullan ve İsrail yanlısı Güney Lübnan ordusu tarafından üzerlerine acılan ateş nedeniyle geri döndükleri belirtildi. Askerlerin ateş açması sonu- cu yaralanan 4 Filistinlinin te- davi edilmek üzere Daher al- Ahmar'da hastaneye kaldınl- dıklan bildirildi. Araplar grev yaptı İsrail'de yaşayan 750 bin Arap, Filistinlilerin toplu ola- rak sınırdışı edilmesini protesto etmek için dün genel greve gitti. İsrail radyosu, bir günlük gre- vin, İsrail'deki Araplann sür- gündeki Filistınlilere gösterdiği en büyük destek olduğunu du- yurdu. Genel grevin tüm işyerlerini, okullan, ulaşım ve resmi daire- len de kapsadığı bildirildi 415 Filistinlinin sürgüne gön- derilmesi, Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta ve Güney Lübnan'da dabinlerce kişinin katıldığı gös- terilerle kınandı. Beyrut'ta yaklaşık 7 bin kişi- nin bir araya geldiği gösteriye. Suriye ve tran yanlısı parti tem- silcileri ile Filistin örgütleri yet- kilileri de katıldı. " Lübnan'ın güneyındeki Say- da kentı yakınlannda bulunan Ayn Helue mülteci kampında da 3 bin dolayında Filistinlı, Fi- listin Kurtuluş Örgütü ve kamptaki halk komitelerinin çağnsı üzerine bir gösteri dü- zenlediler. POLİTÎKADA Uluslararası yardım kuruluşlannın kurduğu kampta. Filistinliler sıcak yemek hazırlıyor. Clinton, dışişleri bakanhğına Christopher'ı, savunma bakanbğına da Aspin'i getirdi ABD'nin yeııi başkanı kabineyiaçıkladı FUATKOZLUKLU WASHINGTON - ABD'nin 20 ocakta Başkan George Bush'tan görevi devralacak olan yeni başkanı Bill Clin- ton dün kabinesini açıkladı. Clinton, dışişleri bakanlığı görevıne Warren Christopherı. savunma bakanlığı göre- vine de Les Aspin'i getirdi. Kabinede yeni isimlerin yanısıra, eskı başkan nede yeni isimlerin yanısıra. eski başkan Jımmy Carter döneminden de bazı isim- lerin önemli görevlere getirildiğı dikkat çekıi. Arkansas eyaletinin başkenti Lıttle Rock'ta dün bir basın toplantısı yapan Clinton, 20 ocakta göreve başlayacak kabinesinin kilit isimlerini açıkladı. Clinton, sanılanın aksine "sağ kol'" ola- rak nitelendirilen dışişleri ve savunma bakanlıklanna günlerdir konuşulan isimleri getirdi. ABD'nin yeni başkanı. eski Demok- rat başkan Jimmy Carter döneminin dışişleri bakan yardımcısı Christopher'- ın, Beyaz Sarayın yeni ekibinde dışişleri bakanlığı görevini üstleneceğini açıkla- dı. Christopher'ın yardımcılığını ise Clıfton Wharton'un yapacağmı bildir- di. Clinton'ın "en mükemmel üstün Amerikah" sözleriyle niteledıği avukat WarrenChristopher, Los Angelesınen çok tanınan avukatlanndan. 67 yaşın- daki veni dışişleri bakanı, 52 Amerikalı- nın franda rehin tutulması sırsındaki araalık çabalarıyla tanınıyor. Clinton kabinesinde savunma bakan- lığı görevini de Temsilciler Meclisi'nin tecrübelı isimlennden Les Aspin'in üst- leneceğı açıklandı. Clinton, "Aspin, her başkanın karşılaşacağı en güç kararlar için bana tavsiyelerde bulunacak" dedi. 54 yaşındaki Aspin, 22 yıldır bulun- duğu Kongre'de 7 yıl Silahlı Kuvvetler Komıtesi başkanlığı görevini yürüttü. Vıetnam Savaşı sırasında ABD Savun- ma BakanlığYnda sılah uzmanlığı göre- \ı yaptı Clinton. ABD'nin Birleşmiş Milletler (BM)daimi temsilciliğini üstlenecek bü- yükelçi görevıne de. George Town Üni- versitesi uluslararası ilişkiler kürsüsü profesörlerinden bayan Madeleine Alb- nght'ı getirdi. Çekoslovakya doğumlu Albright. Carter döneminde ulusal gü- venlik görevlisi olarak çalışmıştı. Clin- ton. BM büyükelçiliği görevini, kabine üyelıği düzeyineçıkarttığını söyledi. Clinton, ulusal güvenlik danışmanlığı görevine Carter döneminde üst düzey danışmanlıklarda bulunan Massachu- setts Üniversitesi profesörlerinden Ant- hony Lake'i seçti. Lakeinyardımcılığı- na da. aynı zamanda Cbnton'ın arka- daşlanndan yakın arkadaşlanndan olan Samuel Berger'in getirildiği açık- landı. ABD gızli haberalma örgütü CIA'nin başına ise. eskı Demokrat başkanlar döneminde görev almış James Woosley atandı. İstihbarat danışmanbğı da Wil- liam Crow atandı. Clinton kabinesinde yer alan isimle- rin önemli bir kısmının Carter döne- minde görev almış olması dikkat çekti. ABD'nin yeni başkanı. gazetecılenn bu yöndeki sorusunu. "Şu anda sahip ol- duğumuz Amerikalılan gözardı etmek haksızhk olurdu. Yeni isimlere gcreksi- nimim olduğu kadar tecrübeye de ge- reksinimımiz var" diye yanıtladı. Bush, Somali'y e • BM Genel Sekreteri Gali, ABD'yi uyardı. Gali, "ABD askerleri Somali'den kabile ve çeteleri silah- sızlandırmadan çekilirse feci sonuçlar doğar" dedi. Başkent Mogadişu'da denetimi bütünüyle ele geçiren ABD as- kerleri aramalan aralıksız sürdürü>or.(Fotoğraf: REUTER) Dış Haberler Servisi - ABD Başkanı George Bush'un yılba- şını Somali'deki Amerikan as- •kerlennı ziyaret ederek geçire- ceği açıklandı. Birleşmiş Millet- ler(BM) Genel Sekreteri Butros Gah. ABD birlikleri Somali'- den çeteleri silahsızlandırma- dan aynlırsa feci sonuçlarla karşılaşılacağını söyledi. ABD ve Fransız askerleri dün baş- kent Mogadişu'dan aynlarak iç bölgelere hareket etti. Beyaz Saray, Başkan Bush yılbaşını Somali'de geçireceğini açıkladı. Açıklamada, eşı Bar- bara ile birlikte 31 aralık günü Somali'ye gıdecek olan Bush'- un Amerikan askerlerini ziya- ret edeceği belirtildi. Bush ve eşınin 1 ocakta AB'yedönecek- lerı belirtildi. Bush'un Somali'ye yapacağı ziyaretin başkan olarak son dış gezisi olacağı sanılıyor. Bush, 20 ocakta görevi Bill Clinton'a devredecek. BM Genel Sekreten Gah, So- mali'de 9 aralıkta başlaülan harekata ilişkin olarak aynntılı bır rapor hazırladı. Gali dün açıkladığı raporunda şu ana dek ABD ile BM arasında yapı- lan "kusursuz ışbirliği"ni hoş- nutlukla izlediğini belirterek "Bununla birlikte ABD birlik- leri Somali'ye yönelik harekat- ta görevi bütünüyle BM Banş Gücü'ne devretmeden önce tüm çeteleri silahsızlandırmalı- dır" görüşüne yer verdi. BM Genel Sekreteri. rapo- runda. Umut Harekatı önce- sınde ABD Başkanı George Bush'a söz konusu görev devri için ikı koşul getirdiğini belirte- rek koşullan şöyle dile getirdi: Önce örgütlenmiş silahlı ka- bilelere ait ağır silahlar etkisiz kılınacak ve BM denetimine ve- rilecek, sonra da dağınık güçler ve çeteler silahsızlandınlacak. 700 ABD ve 300 Fransız as- kerinden oluşan birb'k dün zırh- b araçlar eşliğınde Mogadişu'- dan 250 kilometre uzakhktaki "'ölüm kenti" Baidoa'ya doğru yola çıku. Birlik, Baidoa'ya vardıktan sonra Somalili kabile bderlerin- den Muhammed Morgan'a bağlı mılislerin denetiminde bu- lunan Bardere'ye yönelecekler. Ajanslar, Morgan'a bağlı milis- lenn Umut Harekaü başladık- tan sonra Bardere çevresinde toplanmaya başladıklannı bil- dinvorlar SORUNLAR ERGUN BALCI 1992:Self Determinasyon Yılı 1989 yılı tarihe demokratik devrimler yılı olarak geçti. Doğu Avrupa'da kitleler otoriter yönetimleri devirmiş, Berlin Duvarı yıkılmış, soğuk savaş sona ermiş, yıllardır birbirine düşman olarak yaşayan Avrupa'nın batısı ile doğusu kucaklaşmıştı. Umut ve iyimserlik rüzgarlannın estiği, insanların geleceğe guvenle baktığı biryıldı 1989. Bu toz pembe tablo üç yıldan kısa süre içinde yok oldu. Geride bırakmak üzere olduğumuz 1992 yılı, Doğu Av- rupa'dan Orta Asya'ya, Tacıkistan'a, Balkanlar'dan Kaf- kasya'ya kadar kanlı çatışmalarla sosyal huzursuzlukla- ra tanık oldu. Huzursuzluk sadece Doğu Avrupa, Kaf- kaslar ya da Balkanlar'la sınırlı kalmadı. Almanya'da Neonazizm, italya ve Ispanya'da faşizm tırmanışa ge- çerken AT ülkeleri arasında anlaşmazlıklar birbirini iz- ledi. Danimarka'nın yazın yapılan referandumda Maast- richt anlaşmasına "hayır" demesi, Ingıltere'nın ayak sürçmesi, Avrupa Birliği fikrıne golge düşürdü. Sanki Soğuk Savaş'ın sona ermesi ile o zamana dek baskı altında tutulmuş tüm ilkel içgüdüler, ihtiraslar su yüzüne çıkmıştı. Doğru. Soğuk Savaş hem bloklar arasında hem de blok içinde disiplini sağlıyordu. Bir nükleer savaşa yol açabileceğinden, karşıt bloklardan iki ülkenin birbiri ile savaşa girmesi söz konusu olamazdı. Büyük patronlar, ABD ile Sovyetler Birliği, buna izin vermezlerdi. Blok içi sürtüşmeler de karşı bloktan gelecek tehlike göz önün- de tutularak geri plana itilir, ciddi bunalıma dönüşmeleri engellenirdi. Soğuk Savaş'ın ve onun getirdiği zorunlu disiplinin sona erdiği günümüzde en tehlikeli eğilim nedir? Bize kalırsa "yeni kabile düzeni" ya da "kabile savaş- ları" diye adlandırılabilecek olan gelişmedir. Başka bir deyişle, sayısız etnik grupların self determinasyon (ken- di kaderini tayin hakkı) isteği büyük tehlike oluşturuyor. Buna "zincirlerinden boşanmış" self determinasyon il- kesi de denılebilır. Self determinasyon Fransız Devrimi'nde burjuvazi ta- rafından ortaya atılmış bır ilke. Ancak amacı parçala- mak değil, birleştirmek, bütünleştirmek. Federal beyle- rin, kralların egemenliği altındaki toplumların boyundu- ruklarından kurtulmasını, ulusal pazarın, ulusal birliğin kurulmasını amaçlıyor. Marksistler de self-determinas- yon ilkesini bütünleştiricı, birleştirici anlamda kabul et- mişlerdir. Nihai amaç, emperyalist güçlere karşı ayak- lanan ülke ya da toplumların enternasyonalıst düzende birleşmeleri, bütünleşmeleridır. Günümüzde gözlenen self determinasyon olgusu ise ne Fransız Devrımi'nin ne de Marksizm'ın anlayışına uygun. Daha çok Amerika Başkanı Woodrow VVilson'un 1. Dünya Savaşı'ndan sonra ortaya attığı self determi- nasyon ilkesini andırıyor Wilson, dünya haritası üzerin- de yardımcılarıyla günlerce çalışarak hangi toplumlara self determinasyon hakkı tanınacağmı saptamıştı. "Self determinasyon hatırı için self determinasyon" diye ad- landmlabilecek bu ilke belki de soyut liberalizm açısı- nd«n uygun görülebilir. Ancak pratikte doğurduğu sonuçlar hiç de liberal de- ğil. Yugoslavya deneyi bunun herhalde en somut örne- ğidir. Etnik bütünlüğe sahip olan Slovenya, Yugoslav- ya'dan ayrıldığında bir sorun çıkmadı. Ama aynı mantık, Almanya ve onun zorlamasıyla AT tarafından Hırvatis- tan'da da geçerli sayılınca, bunalım patlak verdi. Hırva- tistan'ın federasyondan ayrılması üzerine, bu Cumhuri- yet'te yaşayan Sırplar azınlık durumuna düştüler. Bu kez onlar self determinasyon hakkını istediler. Ve "etnik temizlik" işlemi gündemegeldi. Hırvatlarkendi bölgele- rini Sırplar'dan, Sırplar ise Hırvatlar'dan temizlemeye başladılar BosnaHersek'teiseSırplar'ınuyguladığı "et- nik temizlik" kampanyası ile yüzyılımızın en büyük katli- amlarından biri gerçekleştirilmektedir Bu arada ayrılma olayının, geride kalan coğunluk üze- rindeki etkisini de düşünmek gerekiyor. 1960larda Biaf- ra'nın Nijerya'dan ayrılmaya kalkması kanlı bir iç sava- şa yol açmıştı. Çünkü Biafra, Nijerya'nın petrol bölgesi idi ve ayrılma Nijerya halkını büyük bir yoksulluğun ıçine yuvarlayacaktı. Dünyamızda, 179 ülkenin ancak yüzde 10'u, etnik bakı- mdan homojen yapıya sahip. Eski Sovyet Cumhuriyetle- ri'nin büyük çoğunluğunda hatırı sayılır azmlıklar yaşı- yor. Bunların hepsinin self-determinasyon hakkını kul- landığını düşünün Ekonomik ve teknik gelişimı yetersiz, üretimi düşük yüzlerce ülke çıkar ortaya; Somali gibi dü- zlnelerce örnek oluşur. Peki, öyleyse ne yapmalı? Azınlık ve insan hakları konularında uluslararası de- netim ve koruma mekanizmalarını daha güçlendirmek, demokrasinin gelişmesinı teşvik etmek ve ekonomik eşitsizlıği azaltmaya çahşmak, herhalde öncelik tanı- nması gereken adımlar olmalıdır. Bunlar kolay değildir Ama self determinasyon ilkesinin kolayca uygulan- masının doğurabıleceği sonuçlar, çok daha zor durum- lara yol açabilir ÂEOÜRK'ÜN YAZDIĞI YURTTAŞLIK BİLGtLERİ Yayına hazırlayan Nuran Tezcan 20.000 üra (KDV içinde) Çağdaş Yayınları Türkocoğı Cad. 39-41 Cağaloğlu-lstanbul ÖdemeU gönderilnez. Ben veririm... Pamukbank Açık Hesap'ta kendi kredim var! P A M U K B A N K AÇIK HESAPPara/a ihtiyacınız olduğunda, sizi gerçekten anlayacak birinden... kendinizden borç alın. Pamukbank'ta Açık Hesap var. Pamukbank Açık Hesap'ta paranız kalmasa bile, hiçbir işleme gerek duymadan, istediğiniz zaman kredi kullanabilir, istediğiniz gibi geri ödeyebilirsiniz. Hemen en yakın Pamukbank Şubesi'ne uğrayın ya da Alo24 Hizmet Ekibi'ni (1) 288 14 14'ten arayın, siz de Pamukbank Açık Hesap sahibi olun. PAMUKBANK