Katalog

14 ARALIK1992 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA EKONOMI Kapasite kullanımı % 80.5 •ANKARA (AA)- Devlet İstatisük Enstjtüsü'nün (DİE) "Aylık Imalat Sanayii Eğiiim Anketi"nin 700 işyerini kapsayan kasım ayı sonuçlanna göre kasım yıdda üretim değeri ağırhklı Kapasite kullanım oranı yüzde 80.5 seviyesinde gerçekleşti. DİE'denyapılan açıklamaya göre imalat sanayiinde tam kapasiteyle çalışamama nedenleri arasında "iç pazarda talep yetersizliği" ilk sıradaki yerini korurken, geçen yıla göre ağırlığı azaldı. Alman çeligi kırıjıyor • DUİSBURG(AA)- Almanya'da çelik ve makine sanayii sektörünün önde gelen dev kuruluşlanndan Klöckner Ag konkordato ilan etti. Klöckner'deki krizden. aralannda çok sayıda Türkün de bulunduğu 8 bin çelik işçisinin olumsuz yöndeetkilenmeşi bekleniyor. Edinilen bilgiye göre Noel'den hernen sonra ilk planda bin 700 işçinin işineson verilecek. BP sermaye arttırdı • ANKARA (ANKA)- İngilız petrol şirketi BP sermayesini beşe katladı. Şirket, sermayesini bir milyar 705 milyon liradan 9 milyar 590 milyon liraya yükseltti. Sermaye arttınmının tümünün şirketin gayrimenkullerinin satışından sağlandığı bildirildi. jhracatçıya garanti solugu M Ekonomi Senisi-Garanti Bankası müşterilerinin ihracatlannın finansmamna yönelik olarak 60 milyon dolarlık kredi temin etti. Temin edilen sendikasvon kredisine ilişkın açıklamada bulunan Genel Müdür Akın Öngör şunlan söyledi: "60 milyon dolarlık kredi, AK Internationa! Bank Limited, Dresdner Bank (Luxembourg) SA. BMP Capital Markets limited tarafmdan düzenlenmiş olup 21 bankanın katılımıyla gerçekleşti. Bu Garanti Bankası'nın 1992yılında temin ettıfj en yüksek sendikasyon kredisidir" Halkalı ihalesi sonuçlandı • ANKARA (AA) - Toplu Konutldaresi(TKİ) tarafmdan bu ay başında . satışa çıkanlan Halkalı konutlannın yapımını üstlenecek fırmalar belli oldu. Toplam 3 bin konutun 980i Soyak AS, 468'i Alsim AlarkoAŞ,522'siAJtekAŞ, 354'üSadriŞenerAŞ.388'i Yardıma AŞ. 288'ı Eston AŞ tarafmdan yapılacak. Konutlann altyapı veçevre inşaatlan ile Aİcfen AŞ tarafmdan gerçekleştirilecek. İş Bankası'ndan üçüncü VDMK 1 ANKARA (ANK A)- Bankalann Varlığa Dayalı Menkul K.ıymet(VDMK) ihracına yönelik ilgisi sürüyor. Türkiye Iş Bankasının üçüncü parti VDMKihracıdaSPK kaydınaalındı. Pamukbank ile Yapı ve Kredi Bankası ise dördüncü kez VDMK ihraç etmek için SPK'ya başvurdu. Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (SPK) yapılan açıklamaya göre Türkiye tş Bankası'nın 920.9 milyar liralık üçüncü parti VDMK ihracı geçen hafta içinde kurul kaydına alındı. Sera dönemi •ANTALYA(AA)- Türkiye'nin örtü alü tanm merkezi olan Antalya yöresinde, sera ürünü sebze fîyatlan geçen yılın aralık ayına göre yüzde 60 ile yüzde 300 arasında artış gösterdi. Çüler'in sanayiciye vaat ettiği ihracat desteği için Eximbank'a ek kaynak gerekiyor Teşvik içîn paııııık eller cebe NURSUN EREL ANKARA - Eximbank, yeni yılda ihracatıfinanseetmek için Hazine'den 5 trilyon liralık yeni kaynak istiyor. Eximbank Ge- nel Müdürü Ahmet Ertuğrul, bu kaynağın tahsis edilmesi ha- linde. ihracatın yüzde 34'lük bölümüne kredi sağlayabile- ceklerini belirtti. Eximbank Genel Müdürü. Cumhuriyetin sorulannı ya- nıtlarken, 1993 yılının "şanslı" sektörlerini de açıkladı ve "yaş meyve, sebze, kesme çiçek, don- durulmuş sebze. deri konfeksi- yon, cam, maden, el halralığı. demir-çelik ve el dokumacıhğı alanına uygun koşullu kredıler sağlanacağı"nı söyledi. Hazine veznesi Irak'la ilgili hesaplann temiz- ienmesi sırasında bir bakana özel uygulama yapıldığı yolun- daki iddialan da yanıtlayan Genel Müdür, "Biz Hazine'nin veznesiyiz. Öde derler öderiz" diye konuştu. Eximbank Genel Müdürü'nün sorulanmıza ver- diği yanıtlar şöyle: -1993 yılında jhracata banka olarak nasıl yaklasacaksmız? - Yeni yıla fevkalade bir bilan- ço ile giriyoruz. Türk Lirası krediler bakımjndan. ihracaün yüzde 34'üne aracılık edebilece- ğimiz bir mali portföy yaratıl- masını istiyoruz. Bu programı gerçekleştirebilmek için, Exim- bank'ın, bugünkü kaynaklan- na ek olarak, 5 tnlyon liralık yeni kaynağa ihtiyacı var. Baş- bakan"ın başkanlığında topla- nacak Krediler Kurulu'na bu talebimizi götüreceğiz. Bu yolla rotatif kredileri kaldınp tama- men sevk öncesi kredilere yö- nelmeyi planlıyoruz, zaten ihra- catçılar da böyle istiyorlar. Şanslı sektörler -Yeni yılda ihracatta hangi sektörler daha şanslı göriinü- yor? - Hazine. bize öncelikle des- teklenmesi gereken 9 sektörü bildirdi. Bunlar yaş meyve seb- ze, kesme çiçek. dondurulmuş sebze, deri konfeksiyon, cam, maden. el hahcıİiğı. do- kumacılık ve demir-çelık sek- törleri. Bu sektörlerle ilgili biz ne yapacağız? Alacağımız yeni kaynaklann özellikle bu sektör- lerde kullanılmasını sağlaya- cağız. Bu sektörlerde kredinin süresi bakımından da baa avantajlar getirilebilir. -Irak hesaplannın temizlen- mesi sırasında. şu anda kabi- nede bulunan bir işadamına farklı bir yaklaşım gösterildiği. Hı J^K 1 • I I ^M Jb ximbank Genei H Müdürü Ahmet ^M Ertuğrul. sanayicilerin H istediğı desteği ^M verebümelerinin H Krediler KuruJu'ndan H 5 trilyonlukek kaynak ^m sağlamalanna bağlı ^m olduğu görüşünde. 5 milyon dolan bulan ödeme- nin özel bir karar çıkanlarak yapıldığı bildirilivor. - Eximbank. bu işte bir vez- nedır. Hazine parayı bize gön- derir. 'Şu adamlara ödensin' der. biz de öderiz. Irak'la ilgili en büyük problem 123 milyon dolarlık teminat mektuplann- da idi. Bu mektuplann bir kısmı, dahıldeki bankalara hi- tabendi, bunlardan vadesi ge- lenler umumiyetle uzatıldı, ya- bancı bankalara verilen mek- tuplar ise yüzde 80'i oluşturu- yordu, bunlann süresi uzatıl- madı. tazmin edilmeleri yoluna gıdildi. Bunu Eximbank yaptı, şimdı Hazine'nin bu paralan bize ödemesi lazım, peyderpey ödeniyor. şu ana kadar 200 mil- yar lira eeldi. -199Jyılında Rusya Federas- yonu ile Türki cumhuriyetlere açılacak krediler hangi rakam- lan bulacak? - Rusya ile yeni yılın başında 350 milyon dolarlık bir yatınm kredisi üzerinde görüşeceğiz. Türki cumhuriyetlere açılacak olanlan da dikkate aldığınızda, aşağı yukan 1 milyar 200 mil- yon dolarlık bir proje paketi ile karşı karşıya kalacağız, ama bu paketin fınansmanı 5 yıllık bir dönemi kapsayacak. Demek ki ortalama 300'er milyon do- larlık senelik harcama ile karşı karşıyayız. -Bu ülkelere açılan kredilerin enflasyonun gerekçelerinden biri olduğu ifade ediliyor. - Katiyetle hayır. Henüz bu paralan harcamadık ki enflas- yonun gerekçesı olsun. Bizim faaliyetlerimizden henüz bir enflasyonist sonuç çıkmadı, çünkü bu bölgeye şu ana kadar verdiğimiz ihracat müsaadelen- ninin toplamı 60 milyon do- lardır. Bundan da enflasyon doğmaz. Yabancı avukatlar -Eximbank'ın saatı 5 bin do- lardan yabancı avukatlar kul- landığı, çok masraflı işler yapıldığı söyleniyor? Neden böyle? - Bizim kredi anlaşmalannın çoğunda, yetkili mahkemeler Londra mahkemeleridir. Yani İngiliz hukuku hakem burada. Onun için dua edelim de çok fazla anlaşmazlık olmasın ve biz de mahkemelere gitmeye- lim, eğer gidecek olursanız, mecburen bu parayı avukatlara ödüyorsunuz. Bunlar, uluslararası bedel- lerdir. Diğer konularda ise azami tasarruf yapıyoruz. Örneğin ben, lojmanda değil 89 metre karelik kendi evimde oturuyonım. Bu iddialar, biz- den önceki döneme ait. Hazine murakıplan bir soruşturma yaptılar, onun sonucu da henüz bize gelmedi. Zorunlutasarrufçıkmazı SERTUĞ ÇİÇEK ANKARA -Zorunlu tasar- rufta.1992 yılına ilişkin ne- ma ödemesinin ne zaman yapılacağı ve hangi faiz üzerinden nemalandınmaya gidileceği henüz netlik kazanmadı. MaliyeveGümrük BakanıSümerOral'ın."1992 yılı nema ödemeleri bu yıl için- de yapılacak" demesine karşın, şimdilik bu yönde bir hazırlık olmadığı öğrenildi. Erzıncan-Pülümür deprem bölgesindekı yaklaşık 40 bin hak sahibinin 1992 nema ödemeleri, yasa gereği, yıl sonuna kadar ödenmek zorunda. Bu ödemelere ilişkin hazırlıklann yapıldığı, ödeme için Yüksek Planlama Kurulu (YPK) karanrun beklendiği belirtıldi. ANAPiktidan döneminde yürürlüğe giren ve kamuoyunda "zorunlu tasar- ruf olarak" bilinen "Çaksanlan Tasarrufa Teşvik Hesabı" 1992 • Maliye Bakanı Sümer Oral'ın zorunlu tasarruf 1992 yılı nema ödemelerinin, yıl sonundan önce yapılacağını açıklamasına karşın, ödemenin yapılması yönünde bir hazırlık yok. yılı nema ödemesi konusundaki belirsizlikler devam edi> or. Hak sahiplerinin ilgiyle bekledikleri 3. nema ödemesinin. daha önce yapılan açıklamalara karşın, bu yıl içinde >apılmasını "düşük bir olasılık" olarak gören yetkililer, "Şimdiye dek bu yönde yapılan birçalışma yok" dediler. Talimat gelmesi halınde. ışlemlerin kısa sürede yapılabileceğini de söyleyen yetkililer, Erzincan Yasası nedeniyie, deprem bölgelerindeki hak sahiplerine 1992 yılına ilişkin nema ödemesinin yıl sonuna kadar yapılmasının zorunlu olduğunu anımsattılar. Yetkililer, şöyle konuştular: "Erzincan Kanunu nedeniyie yaklaşık 40 bin kişiye 3. nema ödemesinin yıl bitmeden yapılması gerekiyor. Bu konuda gerekli hazırlıklar tamam. Ancak YPK'nın karan gerekiyor. Haftalardır YPK'da bekleyen karar, çıkarçıkmaz ödeme vapılır. Nemalandırmanm hangi faiz oranı esasalınarak yapılacağı da YPK'nın belirleyeceği bir şey. Ancak bu oranın enflasyonun altında olmayacağını tahmin ediyoruz." 'Vanlış anlaşılmış' Cumhurivet'in bilgısine ba^\ urduğu Kamu Ortaklığı İdaresi (KOİ). Ziraat Bankası ve Maliye Bakanlığı yetkilileri. 1988 >ilında başlayan u>gula- ma sonucu, şimdiyedek hesapta biriken paranın 30 trilyon lira dolayında o lduğunu söjledıler. Sıstemin. en az 2 yıl tasarrufta bulunanlann, her yıl kendi tasarruf kesintileri ve işveren katkılan toplamı üzerinden tahakkuk edecek nemanın üçte birini alabilecekleri biçimde düşünüldüğünü belirte n yetkililer. 1988-90 yıllanna ilişkin nema ödemesinin 1990 temmuzunda. 1991 yılına ilişkin nema ödemesinin de 1992 şubatında yapıldığını anımsattılar. Maliye veGümrük Bakanı Oral'ın, 26 ekim 1992 tarihinde. TBM M 'de bir soru önergesine verdiği," 1992 yılı nema ödemesinin bu yıl içinde yapılacağı" yönündeki yazılı yanıtının "büyük olasılıkla bir yanlış anlamadan kaynaklandığmı" öne süren yetkililer, "Deprem bölgesindekı hak sahiplerine ilişkin 3. nema ödemesinin bu yıl içinde yapılması zorunlu. Sayın Baİcan. sanınz bu ödeme ile genel olarak yapılacak ödemeyi birbirinekanştırdı. Böyle bir yanlış anlama sonucu bu açıklamayı yapu herhalde" dediler. Halen ayda 1.5 trilyon lira giren zorunlu tasarruf hesabında bi- riken para, YPK'nın belirleye- ceği esaslardahilinde, KOİ'ce nemalandınlıyor. 1993'teki aylık girdisinin 2 trilyon lira ol- ması beklenen zorunlu tasarruf hesabından yapılacak 3. nema ödemesinin, 4-4.5 trilyon lira olacağı kaydediliyor. Kunıyemişçiler, yılbaşı fırsatını değerlendirme çabasında 100 bin lira 'çerez' oldu!Ekonomi Servisi - Kuruye- mişçiler, yılbaşı alışverişi için geriye saymaya başladılar. 31 aralıktaki satışlannda normal günlerdekinden yaklaşık lOkat daha fazla bir artış beklentisin- de olan esnaf. bu ay başından itıbaren 'fıyat ayarlamalanna' girişti. Kuruyemiş fıyatlannda yüzde 10'lar düzeyinde başla- yan yükselişin. yılbaşı yaklaş- tıkça, tüm çeşitlere sıçrayacağı belirtiliyor. Zam üstüne zam Kilosu 60 bin ile 80 bin lira arasında satılan antepfıstığı ile 60 bin liradan satılan cevize, yıl sonuna kadar bir zam daha bekleniyor. Kunıyemişçiler, fı- yatlann yüksek olmasına rağ- men, bu yıl da yılbaşına yak- laşık 3-4 gün kala satışlannın yoğunlaşacağını tahmin edi- yorlar. Kuruyemişçilerin vitrin- lerini süsleyen ve en çok tüketi- len 12 çeşi'tten. 200'er gramlık bir alışveriş yapmanın faturası ise, 'şimdilik' 100 bin iirayı bu- luyor. Lüks semtlerdeki kuru- Kunıyemiş tabağının faturası 100 bin lira. yemişçılerden yapılacak alışve- büyüyor. İstanbul'un kuruye- riş ile çerez tabağının yılbaşı miş merkezi olarak tanınan Mısır Çarşısı kuruyemişçilerin- ile sofralanna maliveti daha da de şimdiden bircanlılık gözleni- yor. Yerli tüketicinin yanında, Istanbul'da bulunan yabancı turistlere de satış yapan Çarşı kuruyemışçileri, fiyatlann yeni arttığını ve sezon fiyatlannın artık 'pturmuş' olduğunu behrt- tiler. İstanbul'un diğer semtle- rindekilere göre, yüzde 10 ci- vannda ucuz etiketler taşıyan Mısır Çarşısı kuruyemişçilerin- de; antepfıstığı, badem ve ceviz yaklaşık 60'ar bin, dallı siyah üzüm 40 bin, tuzlu fıstık 24 bin, kabak çekirdeği 28 bin, kabuk- lu fıstık ve san leblebi ile ayçiçe- ği 20 bin lira civanndaki fıyat- larla satılıyor. Ya piyasada? Kuruyemişçilerde satılan bazı ürünlerin ortalama fiyat- lan ise şöyle: Kabuklu an- tepfıstığı-badem 80 bin, ceviz 65 bin, fmdık-dallı siyah üzüm 45 bin. tuzlu fıstık-kabak çekir- deği 30 bin. kabuklu fısük-san leblebi ve ayçiçeği 25 bin, beyaz leblebi 18 bin, kuru üzüm 20 bin lira. Oakri • Aiely* 232 64 26 • 230 21 87 ASIM İŞLER Reslm SergisJ 26 Kasım - 22 Aralık GALERlBfc BPBALDEM Valıkıonagı Caû Akkavak 5ok No ?2 3 8O20O Nışantas. ISTANBUL Tel 111 232 40 8ı KARMA HEDIYELIK EŞYA SERGİSİ 14-31 Arahk'92 r A K r C A L E R I S I Şokoyık Sok. No:62/5 Nijanta}. Tel:241 76 33 BÜLENT ÇETINOR 40. SULUBOYA SE RQ İ Sİ 15 - 31 AralıK 1992 DEVLET GVZEL SAHATLAR GALERİSİ HEYKEL/BURSA Tel: (9-24) 21 95 49 10-31 Aıahkl992 11.00-18.00 (Pazargânlaıdışındi) isâldalCaddeıHl Bejüglu-İstanbui T& 25216 98 NECMETTIN OZLU Resim Sergisi GARANTİ SANAT GALERİSİ S e 1 v i T e k t a ş ResimSeıgisi (Pazargünkn dışmda) \bnca Modem Sanat _r/ Galerisi «^^^ vkıkonağı Caddea No. 117/2 Nışantaşı-İsanbul Tfel- 23039 80 BÜLENT ERKMEN 91/92 ÇALIŞMALARI 7-30 ARALIK 1992 AKM SERGİSALONU TAKSİM İSTANBUL PAZAR HARİÇ HERGUN 10-19 ARASI BANKEKSPRES BOYUT YAYIN GRUBU VE OFSET YAPIMEVININ KATKILARIYLA GERÇEKLEŞTIRILMIŞTIR DADYADOS-T SANAT GALERİSt "TıpkıBastm" ll-3OAralıkl992 fotmyok) Dr. Faruk AyanoâluCod. No:15/9 J 1 T l 6 3 1 anoâluCoJ 1 - Tel vergi Taize faiz' kaldınlıyor ANK.4RA (Cumhuriyet Bü- rosu) - Sık sık vergi affı çıkanl- ması nedeniyie. işlemez hale gelen vergi borçlannda "faize faız' uygulaması (mürekkep faiz) kaldınlacak. Yükümlü- lerin vergi borçlannı zama- nında ödemelerini sağlamak amaayla 1988yılındabaşlaü- lan uygulamanın, bugüne dek istenilen sonuçlan vermediği- ni belirten yetkililer, mürek- kep faiz hesaplamalannın kalkmasıyla. vergi dairelerin- de önemli bir zaman tasarnıfu sağlanacağıru söylediler. Kamuoyunun ilgiyle bekle- diği ve 1993 Mali Yılı'na yeti- şip yetişmeyeceği henüz netlik kazanmayan vergi paketinde, vergi borçlanna ilişkin bir dü- zenleme de yer alacak. Buna göre vergi borçlannda mürek- kep faiz uygulamasına son verilecek. Böylece "İçinde bu- lunulan yıl sonuna kadar ödenmemiş olan gecikme zammı ile gecikme faizinin, ta- kip eden yılın başından itiba- ren doğmalanna neden olan alacak gibi kabul edilerek. asıl borca eklenmesi" uygulaması kalkacak. Maliye ve Gümrük Bakan- lığı yetkilileri, vergi borçlan- nın zamanında ödenmesi ve zamanında ödenemeyen bor- cun "ucuz kredi" haline dö- nüşmemesi amaoyla başlatı- .lan uygulamanın. hedefıne •ulaşmadığını söylediler. Türkiye'dekien büyük kapasiteli uçak Sultan'dan AirbusA-300 Ekonomi Servisi - Sultan Hava Yollan, General Elect- ric Capital Corporation'la yaptığı on >ıllık bir anlaşmay- la, 33.2 milyon dolar (275 mil- yar lira) değerindeki Airbus A-300 tipi yeni uçağını hizme- te sokuyor. Sultan Hava Yollan Yöne- tim Kurulu Başkanı Yavuz Çizmeci, 308 koltuk kapasite- li Airbus A-300 tipi yeni uçağın lease-satınalma yönte- miyle alındığını ve 15 martta da aynı tip ve kapasitede bir ikinci ucağı daha getirecekle- rini belirtti. Bu uçaklann alınacak izine bağlı olarak, nisan ayına ka- dar Amerikalı pilotlartarafın- dan uçurulacağını belirten Çizmeci, daha sonra Air France ile yapılan bir anlaş- ma çerçevesinde eğitilecek Türk pilotlannın bu uçaklar- da çalışacaklannı söyledi. Çizmeci "Türkiye artık 10 milyon turist ve 6 milyar do- lar turistik döviz hedefıni te- laffuz eder hale geldi. Bu he- deflere yönelik atılımlann en önemli noktası charter taşı- macılığıdır. Artık kitle turizmine hiz- met etmeye yönelik büyük gövdeli uçaklann Türk tescili- ne girme zamanı geldi. Bu Timaçla Türkiye'deki mevcut en büyük koltuk kapasiteli uçağj leas-satın alma yoluyla aldık" diye konuştu. ANKARA PAZARI YAKUP KEPENEK "Yerli'ye Karşı Olunca... Türkiye, bir yerliden kaçış süreci yaşıyor. Yerli ürünle- ri kullanmak neredeyse ayıp sayılıyor. Hemen her alan- da yabancı daha güzeldir anlayışı giderek yerleşiyor, egemen oluyor. Kendi dilini, Türkçe'yi ve kendi parasını, TL'yi kullanmaktan kaçınma hızla yaygınlaşıyor. En ko- lay mühendislik ve danışma hizmetleri bile yabancılara yaptırılıyor; kendi ürününe, kendi mühendisine, kendi uzmanına güvenmeyen anlayış geçerli kalıyor. Yerli öğeleregüvensizlik. Öbür önemli zararların yanında do- ğal olarak uluslararası çıkar ilişkilerinde de çok olum- suz sonuçlar veriyor. Uluslararası çıkar yarışında alman payı arttırmanın yolu, rekabet gücüne bağlıdır; rekabette başarı da önce- likle büyük ortaklıkların varlığını gerektiriyor. Bu kuralı çok iyi bilen ABD ve Avrupa ortaklıkları, son yıllarda ar- tan bir oranda kendi aralannda birleşiyor, büyüyor ve yeniden yapılanıyor. Bunu yaparken de ortaklıkların kamu ya da özel ellerde olmasını hiç önemsemiyor, ko- nuya tam anlamıyla ulusaf gözlükfe bakıyor. Türkiye'nin en büyük ortaklıkları, kamu ekonomik ku- ruluşudur (KİT). istanbul Sanayi Odası'nın her yıl yayım- ladığı en büyük 500 ortaklık arasında, ilk ona görenle- rin yedi sekizi yıllardır KIT'tir. Bunların içinde de başta petrol rafinerileri TÜPRAŞ olmak üzere petrokimya alanında olan PETKİM ve TPAO başı çekiyor; geçen yıl TÜPRAŞ'ın satış geliri. en büyük özel ortaklığın (Arçe- lik'in) beş katı dolayına ulaşıyor. Türkiye, 1980 sonrasında uyguladığı dışsatımı art- tırma politikasını üretim yerine ticaretin parasal özendi- rilmesıne bağlamanın ötesinde ortaklıklannı dış pazar- larda güçlendirme yönünde etkin bir politika izlemedi. Kamu ekonomik kuruluşlannı ise dış pazarlardan olabil- diğince uzak tutma yolunu seçti; çogu KİT ürünlerinin dışsatımmı büyük parasal desteklerle özel ortaklıklara yaptırdı. Bu nokta bir yana, IMF ve Dünya Bankası'nın yoğun önerileri ve yabancı uzmanlara büyük paralarla hazırlatılan raporlar doğrultusunda, KlT'i özelleştirme yolunu seçti PETKİM, 1988de özelleştirme kapsamına alındı, bunu TÜPRAŞ ve Petrol Ofisi izledi. TPAO da özelleştirme sırasını bekliyor. özetle, başta en büyükler olmak üzere, KİT ya özelleştirme kapsamına alınmış ya da bu konuda sırasını bekler bir konuma gelmiş bulunu- yor. En büyük ortaklıklannı ne zaman satılacakları belli olmayan, pazara sürülen kurbanlık koyunlara benzeten Türkiye, uluslararası olanak ve gelişmelerden de yete- rince yararlanamıyor. Bunun acıklı sayılabilecek bir örnegi Azerbaycan pet- rolleri konusunda yaşanıyor. Ayiardır, dış ekonomik basın, "Azerbaycan petrolüne akından" söz ediyor. Azerbaycan petrollerini çıkarmak ve pazarlamak üzere ABD ve Avrupa'nın petrol devleri tam bir yarışa girmiş bulunuyor. Haziran 1991'de Azerbaycan'ın petrol üretimini altı katı dolayında arttırarak yılda 24 milyon tona yükseltmek üzere, ABD'nın Amoco ortaklığı bir araştırma yaptı. Bu yılın ağustosunda da ingiliz BP ortaklığı ile Norveç'in bir KİT'i olan Staoil ortaklığı, Azerbaycan kamu kuruluşu ile Hazar Denizinin altındaki zengin yatakları işletmek üze- re anlaştılar. ABD'nin Aramco ve Pennzoil ortaklıkları da^doğalgaz anlaşması yapmak için yoğun çaba harcı- yor. Kendi eliyle ortaklıklannın ipini çeken Türkiye, doğal olarak Azerbaycan petrollerinin üretimine de, işlenip pazarlanmasına da ortak edilmiyor; bu büyük olanaktan yararlanamıyor. . ; / , ,„, işin çok daha iiginç yönü, Azerbaycan petrollerinin taşınacağı boru hattının durumudur. Üretim anlaşması yapan ortaklıklar, kendileri için en uygun hattın Bakü- Batum hattı olduğunda anlaşmış bulunuyor; taşıma işi- nin Türkiye üzerinden yapılmasını bile akıllarına getir- miyor. Türkiye'nin KİT üzerinde tartışma bataklığmdan bir an önce çıkması gerekiyor; bir ekonomik işletme için en olumsuz ya da kötü durum. geleceğinin belirsiz ol- masıdır. Türkiye, KİT'ini satılmayı bekler durumdan bir an önce kurtarmafıdır; yeni bir yaklaşımla satacaklarını satmalı, öbürlerini de ekonominin iç ve dış koşullarında çalışır biçimde düzenlemelidir. Yerli üretimi arttırmanın, geleceğin nesillerini ürettiklerinden gurur duyan, üretti- ğiyle övünen bir konuma getirmenin ve üretim teknolo- jisini güçlendirmenin gerektirdiği önlemler bir an önce alınmalıdır. Dışa açılma, dış pazarlardan pay alma, "terlik sat- makla", Hazar kıyılarında nargile çekmekle ya da ya- bancılann "KİT'inizi hemen satın" sözlerine alkış tut- makla sağlanmıyor. Üretmeyen, ürettiği ile övünmeyen ve üretim yöntem- lerini sürekli geliştirmeyen toplumların uluslararası et- kinlikleri de kalıcı olmuyor. iş üretime ve bölüşüme da- yandığında kardeşlik de eriyor, buharlaşıyor. MERKEZ BANKASI KURLARI izuuuiiın cftoi 1 ABD Dolan 1 Alman Markı lAvustralya Dolan 1 AvusturyaŞılini 1 Belçıka Frangı IDanımarkaKronu IFınMarkkası IFransız Frangı IHollandaFlorini 11sveç Kronu 11svıçre Frangı 100KalyanLireti UaponYeni 1 Kanada Dolan 1 ^k)rveç Kronu 1 Sterlin ISArabistanRiyali ıMz U * 8306.35 5268.86 5735.54 747.45 256.00 1353.71 1628.70 1543.07 4687.» 1226.73 5911.99 595.22 67.17 6523.49 121920 12945.46 unş 8323.00 5279.42 5747.03 748.94 256.51 1356.42 1631.96 1546.16 4696.69 1229.23 5923.84 596.42 67.30 6536.56 1221.64 12971.40 2219.11 EFERTİF 8296.04 526359 5649.51 746.70 253.44 1340.17 1612.41 1541.53 468Z61 1214.50 5906.08 58927 66.16 6425.64 1207.01 12932.51 2181.45 uvş 834797 5295.26 576427 751.19 257.28 L 1360.49 1636.86 1550.80 4710.78 1232.92 5941.61 598.21 67.50 6556.17 1225.30 13010.31 2225.77 SERBEST DÖVİZ CKsi ABD Dolan Alman Maritı Isvıçre Frangı Fransız Frangı HoilandaRorını ngılizSterlinı S.Arab.Rıyalı AvusturyaŞılini 100 Ital. üretı AUŞ 8405 5320 5820 1545 4710 13000 2200 750 597 SATIŞ 8435 5350 5960 1570 4760 13250 2240 770 615, ALTM CİNSİ AUŞ SATIŞ Cumhuriyet 603 000 610 000 Reşat 625000 650000 24ayarattın 90 800 91100 22ayarb<lezık 81450 85 600 ÇAPRAZKUBLAH 1.5765 1.4482 11.1130 6.1360 5.1000 Ffel 5.3830 1.7721 112.66 6.7709 1.4050 1395.50 123.67 12733 5.8130 37506 1SME 1.5585»Mn 1.24461 1.39161 115S2681L