Katalog

19 KASIM 1992 PERŞEMBE CUMHURfYET SAYFA YURTHABERLERİ 13 YENIILLER ŞIRNAK 'Sadeceisnunriz var'-^ Şırnak, bakınca sadece bir caddenin gözüktüğü, hasta olsanız ambulansın, yangın çıksa itfaiyenin giremediği dar sokakların meydana getirdiği bir kent KİMLİKKARTI • ftnüfusu: 25 bin • Toplam nüfus: 264 bın. • İlçeleri: Güçlükonak, Beytüşşebap. Uludere, Cızre, İdil ve Silopi. • Köj sajisı: 243 • Etnik japı: Kürt, Ermeni, Türk, Yezidi. • Yüzölçümü: 1715 km2. • Rakım: 2400 m. • Okuma yazma oranı: Kadınlarda yüzde 70.56 erkeklerde yüzde 90.68. Ortalama yüzde 81.24. • Ekonomisi: Hay\ancıhk, bitkisel ürünler, buğ- da>. arpa, üzüm ve soğan. Az miktarda nar, ba- dem ve baklagıller. İlde asfaltıt açısından zengin olan cevher yatakları var. • Belediye: 1927de ilçeyapıldı. Belediye 1930'dakuruldu. Elektrik 1967de, içme suyu 1954'te getirilmiş, imar planı 1955'te yapılmış. 16 Mayıs 1990 tarihli ve 3647 sayılı yasanın 2/2. maddesi uyannca il oldu. VALİ MUSTAFA MALAY BELEDİYE BAŞKAN V. ERKAN B'uradamemura ben yağ çekiyorum. Hiç çalışmayan hurdaya çıkan iş makinalannı buraya gönderiyorlar. Devlet polis gücünden başka yatınm yapmadı. Şırnak'atekçivi çakılmadı. Akla gelen herşey sorun burada. MEHMET SARAÇ Ş,ırnak için "Delinın biri kuyuya taş atar kırk akıllı çıkaramaz. o hesap" diyorlar. Neresınden baş- layıp nasıl anlatmalı size? fsterseniz lafı fazla uzat- madan hemen konuya gi- relim. Bir kere Şırnak öyle herkesin eliru kolunu sallayarak gıdebıleceği bir yer de- ğil. Güneydoğu'da bu yıl daha da şiddetle- nen lerör yüzûnden Şırnak "bir numara." Eğer kente mutlaka gıdecekseniz (git- mek isteyenlere deli gözüyle bakılıyor) ge- ceyi Cizre'de geçıreceksinız. Konakla- mada tek seçeneğintz var o da ilçenin tek oteli olan Kadoğolu. Sabah çok erken uyarup hemen yola çıkmantz gerekıyor. Yoksa dönüşle "geç"e kalır, hava erken karardığından "Şırnakh" olursunuz. Cizrc-Şırnak arası 35-40 km. Yola çıküktan on dakika sonra Kasrik Boğaa"- nda durmak zorundasınız. Güvenlik güç- lerinin kontrolü var. Eğer kontrolü geçer- seniz, yol boyunca mevzilenmiş başka noktalarda da durdurulma olasılığını he- saba katın. Zaten Kasrik'ten çıkmadan güvenlik güçlerince uyanlacaksınız:" Yol- da durmayın ve süratli gidin." Yani hem süratü gidin hem yavaş. Yolu sağ saüm ta- mamlarsanız Şırnak girişinde bir daha durmak zorundasınız. Yeniden güvenlik güçlerinin kontrolünden geçecek, bu ka- darla da kalmayacak, kent içinde de sü- rekli denedeneceksiniz. Şırnak'a girdiniz. İnsan bir kente girince ne yapar? Yapılara, caddelere en azından vitrinlere bakar değil mı? Ama yok ki! "'Her şey yaşadığını yansıür"mış. Şırnak da öyle. Duvarlarda bu yıl elek. dükkan- larda kömür karası. arabalarda çıplak sac modası var. Şırnak içm Vali Mustafa Ma- lay. "Daha önce mahrumiyet bölgesi, altıncı sınıf bir ilçe, hatta ilçelenn en so- nuncusuydu" diyor. Peki Şırnak bu hale nasıl geldi? Yanıt yine Malay'dan: •'İl olunca ilçeler olması gerekır. Sayıca fazlalaştırmak için de illerden ilçeler alındı. Ilçe olarak hiçbir planı yoktu, alt- yapısı yoktu. Bu dezavanlajlar üzerine bir de bu yapılar yapıhnca? Bakınca bır cadde gözüküyor. O da yılan gibi kıvnla kıvnla gidiyor. Ambülans giremez, yangın çıksa itfaiye giremez." İl yapılmadan önce Şırnak'ın etüt edil- mesi gerektiğını belirten Mustafa Malay, hıç olmazsa bır Köy Hizmetlen'nin ol- ması gerektığjni. oysa ikı sene geçüği hal- de onun da adının olduğunu, kendinin ol- madığını belirtıyor. Köy Hizmetleri'nin yanında karayollan ve bayındırlık il mü- dürlüklen de yokmuş. Şırnak Valisi Ma- lay , "Hiç çalışmayan hurdaya çıkan iş ma- kinelerini bize gönderiyorlar. Sanki burası tamirhane" diyor. Şırnak "il"inde "yok- lar" o kadar çok ki. İstersenız Vali Ma- lay'ın ağzından bunlann uzun bır lıstesini alalım: "Hükümet binası. adliye, kaymakam- lık, lojman. vali muavini, yargıç. sava, doktor, ebe. hemşire, öğretmen, öğret- mene sandalye. yatak. içme suyu, ödenek. il müdürlükleri. iş makınesi vs. vs." Vali Mustafa Malay bızden hiçbir şey saklamıyor. Ne düşünüyor ve yaşıyorsa onu söylüyor Belkı de bu yüzden Şır- nakhlar ondan "iyı insan, temiz insan" diyesözediyor Sanınz Malay'ın şu sözleri haklılığımızı kanıtlayacakür: "Personel kaçmasın diye nerede>r se yal- vanyorum. Başka yerde personel valiye yağ çeker, burada tersine. Biz onlara yağ çekiyoruz. Yemeğe götürüyoruz. Aman şurada tabldot yıyin. şuraya gidin diyo- ruz. Camı temeli aüyorlar, bana gelip 'Efendım demir keseceği nereden bulabilı- riz' diyorlar ben nereden bilebilirim demir keseceğinin nerede olduğunu?" Şırnak Valisi o kadar dertli ki "İlçem olan Güçlükonak'a karayolu ile gitmek nasip olmadı. Çünkü karayolu yok. Ben de helikopter ıle gittim" diyor. Sorunun bu kadar çok olduğu yerde çözüm de üre- tilir elbet. Onu da yine kentın en yetkıh ağzı olan validen dinleyelim: "İl küçülecek. Belkı küçülürse birtakım şeylere ulaşmak mümkün olur. Bu konu- da bazj çahşmalar yapıhyor. Bu yöreye personel gelmesi için mecburiyet süresinin çok kısıtlı tutulması lazım. Özellikle daire müdürleri ve diğer personel için bazı iyıleş- tırici tedbırler düşünmek gerek. Mesela, yatılı bölge okulu, endüstn meslek lisesine bölgede önem venlmesı ılende yöreye fay- dah olacaktır." Cumhurbaşkanı Turgut özal, bir ke- resinde Vali Mustafa Malay'ı dinlemiş hak vermiş. Devlet memurunun neredeyse zorla geldiği, gelenin de ya tayin emrinden önce kaçıp gittıği ya da hiç gelmediğı Şı- rnak ta. Vali Mustafa Malay'a, "Sızmem- nun musunuz? Sizın herhalde torpiliniz yok" diyoruz. Gülümsemekle yetiniyor. Vatandaşla konuşmak için valilikten çıkıp biraz yürüdüğümüzde sokakta da aynı so- runlarla karşılaşıyoruz. M. Şaffak Bayat adlı vatandaş, "Şırnak ilinin ismi var. İlçenin 'çe'sini atmışlar. ol- muş il. Böyle il olur mu? Dün gece bir tra- fik kazası oldu, ilden ilçeye. Cizre'ye gö- türdük" diyor. Yanımıza yaklasan biri çabuk çabuk, "Her şeyden önce huzur ve güven isü'yo- ruz. Geceleyin dışanya çıkmak ısıiyorum, çıkamıyorum. Silah seslerinden bıkük artık" deyip uzaklaşıyor. Yine sokaktan bir başka istek Olağanüstü Hal kadro- lannın venlmesı. işsizlığin önlenmesi için yatınmlann bir an önce tamamlanması. Bir Şırnakh "Hanımlanmız hiç doğum yapmasınlar. Çünkü sonra başa bela olu- yorlar. Onlan alıp nereye götüreceğiz. Ne- rede doktor var" dedığınde şaşınyoruz. 12 Eylül'den sonra hatta 1984'e kadar Şırnak'ta hıç polisiye olay olmazmış. Bir- kaç basit olayı hatırhyor Şırnakh. Ancak 18 ağustosta Şırnak"ta yaşanan olaylar- dan sonra kentte çok az işyeri açık kalabil- miş ve çalışabilir durumda. Esnaf yardım bekliyor. Onlann deyişiyle "şefkat" bekli- yorlar. İkı katlı Şırnak Belediyesı'nde başkan kent dışında olduğu ıçın yerine yardımcısı Raşıt Erkan'ı buluyoruz. Daha söze baş- lar başlamaz devlet tarafından Şırnak'a tek çivi çakılmadığından, bütün memur- lann kirada oturduğundan, müdürlerin kendi evraklanru kendilennin do- laştırdığından sözediyor: Erkan,"Bizimhâlâsu sorunumuzvar.es- kiden 5 bin kişiye yeten su, şimdi 30 bin ki- şiye hizmet veriyor. Altyapı yok, kanali- zasyon yok. Devlet polis gücünden başka hiçbir şeye yatınm yapmadı. Aklımza ne gelirse, hepsi sorun Şırnak'ta" diyor. Beledıyenin sadece bir kepçesı, dört kamyonu (bir tanesi yakılmış), birkaç traktör. bir de çalışıp çabşmadığı belli ol- mayan itfaiye aracı varrruş. Eskiden kö- mür ocaklanndan belediye olarak 20-25 milyon lira topluyorlarmış, şimdi o da bır milyon lıraya düşmüş. 70 yaşındaki bele- diye başkan yardımcıs Raşıt Erkan, 40 yıldır il olma hayalleri gören Şırnaklılann ancak hayallerindekı "il" adına kavuşa- bildiklerini söylüyor son olarak. Tarihsel Kimlik Yurt Ansiklopedisi Şırnak için 'Tanhine ilişkın bilgiye rastlanmamıştır"diyor Şırnaka ilişkin tek bılgı 1927'de ılçe olduğu. Yöresel yemek: Serbidev .eşk (çökelek) suyla oğuşturulduktan sonra ayran hazırlanır. Daha sonra ufak bulgur az bir suyla tencereye konarak pişmeye bırakılır. Pişmeye yakın, üzerine hazırlanan ayran ilave edildikten sonra iyice pişirilerek servis yapılır. Servis tabaklannın ortası acılarak az ısıtılmış ayrandan dökülür, üzenne kızdınlmıştereyağı ve nane serpilır. YARHV: BATMAN Şırnak hala 18 ağustos günü güvenlik güçieriyk PKK'ıun çatışmasuıın izlerini taşıyor. (Fotoğraflar ERDOĞAN KÖSEOĞLU) DIZIYAZI SYASI Eskişehir'de Anadolu Üniversitesi'nin kundmasıyiayükselmeyebaşlayankiralar,şimdi yaninayaklaşılmaz halegeldi Üııiversiteliııcıızev bulmapeşinde NtLAY AKGÜN Yurtlarda veya evlerde kalmanın avn avn sorunlan var. ESKİŞEHtR- İsa Talat Şen, Adanalı. Eskişehır'de Anado- lu Üniversıtesi İletişim Bilim- len Fakültesi Sınema-Televiz- yon Bölümü 4. sınıf öğrencisi. Kentin ke- nar mahallelerinden birinde, ahşah ve so- bah bir evde 850 bin lira kira ödeyerek di- ğer iki arkadaşıyla birlikte oturuyor. İsa. bir ton odun 900 bin lira olduğu için, ak- şamlan eve yalnızca "bir çanta dolusu" odun götürebiliyor. Cniversiteye ilk başladığı yıllarda kala- cak bir yeri olmaması nedenıyle bir süre otelde kalmış. Parası biünce evde kalan arkadaşlannın yanında yaşamaya başla- mış. Anlattığına göre evler bakımsızmış. Bu evlerin sahiplen "kiraa öğrenciler'le il- gili düşüncelerini "Nasıl olsa bu evi yine öğrenciye kıralayacağım. Onlar bu koşul- larda da otururlar. Hem tamirat yaptır- sam bile öğrenciler hor kullanır. Harcaya- cağım paraya yazık olur" şeklinde dışavu- ruyorlarmış. isa yine de, "Rutubet kokusu rahatsız ediyor ama olsun, birçok arkadaşım eysiz. Evimi güzelleştirmek benım elimde" diyor ve 'öğrenci kaderine boyıın eğerek' yaşa- mını ve öğrenimini sürdürüyor. Ali Ulyi Şener, Ankaralı. Anadolu Üni- versitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakülte- si Işletme 2. sınıf öğrencisi. İki yıldır Kredi Ve Yurtlar Kurumu'na bağlı Yunus Emre Öğrencı Yurdu'nda kalıyor. Yurda üç ay- da bir 230 bin lira ödüyor. Aynca 3 bin ü- ralık sabah kahvaltısı, 1.500 liralık akşam yemeği indirim kuponu kullanıyor. Yur- dun kendisine ekonomik acıdan büyük bır kolaylık sağladığını anlatan Ali, buna kar- şın yurtta yaşamm guç olduğunu da belirt- meden geçemiyor. Ortamın gürültülü ol- ması yüzûnden özellikle ders çalıştığı an- larda dikkatinı toplayamadığından ya- kınıyor. Ali, kaldığı yıırttakı Türkiye'nin değişik bölgelerinden gelen öğrencilerle diyalog kurmarun da çok zor olduğuna değiniyor. Cem Akman, İzmirli. Anadolu Üniver- sitesi İletişim Bılimleri Fakültesi Basın- Yayın Bölümü 3. sınıf öğrencisi. Ev ara- mak için harcadığı yoğun çabalara karşın çaldığj bütün kapılar yüzüne kapanmış. Cem, ev sahiplerinin, "Öğrenciye ev kira- lamam", "Kız-erkek ilişkilenne hoşgö- rüyle bakamam", "Sizin yüzünüzden Es- kişehir'de kiralar astronomik fıyaüara ulaştı" şeklindeki suçlayıcı sözleri dün gıbi anımsıyor. Kapılann yüzüne kapanması- nı ise hiç unutacak gibi görünmüyor. Cem, duygulannı "Şu anda rezalet bir otelde geceliği 25 bin liradan kalıyorum. Bu duruma daha ne kadar dayanabilirim bılemiyorum, ama böyle giderse okulu bi- le bırakmayı düşünüyorum" diye dıle geti- riyor. Tuvana Berkay. Ankaralı. Avnı üniver- site ve a>Tu fakültenın Basın-Yayın Bölü- mü 3. sınıfmda okuyor. Yurt yaşamını se- viyor. Her türlü olanağa sahip olduğunu belirten Tuvana, yurda giriş-çıkış saatleri- nin kız öğrenciler için 21.00, erkekler için- se 23.00 olduğunu anımsatarak "Konser, sınema, tiyatro gibi sosyal faaliyetlere gi- derken zaman sorunuyla karşılaşıyoruz. Her şeye rağmen yurt hayaünı seviyo- nım" şeklinde konuşuyor. Madalyonun öteki yüzündekiler ise apartman yöneticileri ve ev sahiplen. Gür- Emek Sitesi bloklanndan birinde yöneti- cilik yapan Hüsamettin Karasubaşı. öğ- rencilerden genelde şikayetçi olmadıklan- nı, yalnızca tatillerde yaİut paralanru öde- medikleri için parasal açıdan sıkıntıya düştüklerini anlatıyor. Karasubaşı aynca. öğrencilerjn çok gü- rültü yapüklanndan şikayetçi. Öğrencile- re ev kiralayan Eskişehirli ev sahiplerin- den Azmı Kılıç. okuyan çocuklan olduğu- nu, bir gün onlann da bu tür sorunlarla karşılaşacağını vurguluyor ve "Bu yüzden öğrencilere hoşgörüyle yaklaşalım. Onlan kendi çocuklanmız gıbi göraıemiz gerek. Üç-dört arkadaş beraber oturacaklar diye evlenmizin kira bedelleriru yükselterek öğrenalere zorluk çıkarmayalım" görüşü- nü dile getiriyor. Bin öğrenci yurt bekliyor Türkiye'nin en büyük ûniversitelerin- den birisi olan Anadolu Üniversıtesi, bün- yesindeki 18 bin 257 (örgün bölüm) öğren- cinin taleplerine cevap vermeye çalışıyor. Bu oğrencilerin büyük bölümünün soru- nu, bannabüecek bir yer bulabilmek. Eskişehir Vali Muavini Mustafa Ay- kut'un verdiği bilgılere göre bölgedeki Kredi ve Yurtlar Kurumu; karma hizmet veren Yunus Emre Öğrenci Yurdu 2364 kız-1572 erkek), Dumlupınar Erkek ğenci Yurdu 750, Cumhuriyet Kız Öğ- renci Yurdu 612 olmak üzere 1404 kız- 2322 erkek, toplam 3726 öğrencinin ban- nma sorununa cevap vermeye çalışıyor. Aynca Kredi ve Yurtlar Kurumu'nun açıkta kalan öğrenciler için bina satın al- mayı veya kiralamayı düşündüğünü, böy- lece açıkta kalan 600'e yakın sayıdaki kız öğrencinin de bannma sorununun çözül- meye çahşüdığını, yedekte bekleyen 400 erkek öğrencinin ise en geç aralık ayına kadar yurtlara yerleştirileceğini söylüyor. Eskişehir Milli Eğitim Müdürlüğü'nün Şube Müdürü Enver Kandil, Eskişehir"- deki üniversite öğrencilerinin bannma so- rununun giderilmesine bir alternatif ola- rak görülen özel yurtlann ise 754 öğrenci banndırma kapasıtesine sahip olduklannı açıklıyor. (Altınkız 66. Denizkız 51, Ni- halkız 53. Anadolukız 79, Eskişehir 89, Yunusemre Erkek 70, Vişnelik 64, Fatih Erkek 50, Sakarya 232) Aynca Anadolu Üniversitesi Psikolojik Dayanışma ve Rehberlik Merkezi bünye- sinde kurulan "Eve Yerleştirme Servisi"- ne. öğrencilere kalacak bır \er (kiralık ev, oda, pansıyon, yurt vb.) önerebilecek olan Eskışehırliler başvurarak tekliflerini ileti- yor. Öğrencilere verilen başvuru belgesin- de öğrenci ne tür bir konutta kalmak iste- diğini, konutun özelliklerini ve ne kadar kira verebileceğjni belirtiyor. Bu program çerçevesinde 50'ye yakın öğrencinin konut sorununun çözüldüğü- nü belirten >etkililer, bu program sayesin- de Eskişehır halkı ile öğîenciler arasında iyi bir diyalog kurulduğunu, öğrencilere karşı oluşmuş kötü önyargılann da za- manla değişeceğini, öğrenci ve halk işbirli- ğı ile bu sorunun da ortadan kalkabilece- ğıni söylüyorlar. YAKIN: Uladağ ve Atatârk Üniversitesi