Katalog

ÎAYFA CUMHURIYET 4EKİM1992PAZAR L2 DIZIYAZI Yunan kralı Konstantin,Sakarya yenilgisinin ardından 'acı bir gerçeği' kaleme aldı: Savaşvahşibir çarpışmayadöııclü îngiliz Belgelerine Göre ANADOLU YANIYOR Dr. Salâhi R. Sonyel İstanbul'dakı İngıUz Yuksek Komı- da bulunuyordu- "İzmıt'm kuzey kesımınde yüz kı- olaylar sürüyor Bu vahşeıın sen Sır Horace Rumbold Dışışlen so^iuiuğununbuvükbırkısmıdoğ- Bakanı Lord Curzon a 19 Mayıs n j d a n d o | r u y a Yunanlara aıtür Yu- kanda anlatılan bu felâketkre daya-1921'de şu ılgınç yazıyı gondenyordu ' Araşürma komısyonunun Izmıt yanmadasında vapmıs olduğu araştır- manın raporunu şımdı gordum Gu- venıhr kanıtlar, ölum, ırza geçme, çapulculuk ve ışkence dahıl tüm c.na- yetknn Yunan subay ve erkn tarafın- dan yapıldığını kanıüamaktadır Bu anayetler aylarca genye gıtmektedır Beykoz yakınındakı Çubuklu da bu- lunan Yunan erlennın yapmış olduğu kınm, komısyonca yapılan araşurma ıle kanıtlanmışlır Bu arada General Franks'tan, Yu- nan daımı bırlıkknrun kanştığı Gem- lık bolgesındekı yenı mezalım hakkın- da raporlar gelmektedır Bağlaşık Yuksek Komıserkn, Kızılay'ı, Kunv lar köyünde panığe kapümış olan Musluman halkı alıp goturmekk gö- revkndırmıştır, çunku araştırma ko- mısyonu oradakı Yunan asken sc- rumlulannın, bunlan ıstendığı gıbı koruyacağından hıç de emın değıldır" Dışışlen Bakanlığı yetkılıknnden W S Edmonds, bu konuyla ılgılı ola- rak 24 mayısta kaleme aldığı bır yazıda şöyle dıyordu "Hem Izmıt bolgesı ve Bu korkunç olaylar kaydedıhrken, hem de Yalova ve Orhan Gazı'dekı Aüna'dakı İngılız buyukelçısı Lord Yunanlar aleyhıne beUren durumlar Granvılk, İngılızce Manchester Guar- oldukça kotu gozukmektedır Buvah- d ı a n gazetesının 27 Mayıs 1921 günkü şetknn hemen lstanbul Bogazı dolay- lannda yer almış olması ve bunlann aylardan ben aydınhğa çıkanlmamış olması asla affedıkmez " Fransız katlannın da almış oldukla- n raporlar, Yalova ve Orhan Gazı ıl- çeknnde Musluman halka karşı yapı- lan zulmün, Yunan ve Rum eşkıyası tarafından yapıldığına pek az kuşku olduğunu kanıthyordu narak, Turkknn de dıkklen uzenne Londra da bir protesto mıtıngı yapıl- ması kararlaştınlmıştır Bovlece. Yu- nan yöneumı İngılız yönetımmı tat- mm edecek gerekh onlemlen almaz ve baş sonımlular haaran sonuna dek ce- zalandınlmazsa, komısyonun bulgu- lannın genış çapla yayımlanacağı konusunda o yönetım uyanlacakur Yıne bu sırada, Reşıt Paşa, 30 Ma- yıs 1921'de, bu kez de Doğu Trakya. Yalova, Orhan Gazı, Gemlık, Şıle vs'- de yapılan Yunan kınmlannı yadsı- yor, Ermenı çeteknnın de aynı davra- nışlarda bulunduklannı açıklıyor, yaş ve cms aynmı yapmadan, halkın yağ- malanarak katkdıldığını, kızlann kır- ktıldığını ve korkunç ışkencekre tabı tutulduklannı. çocuk ve yaşlüara ış- kence yapıldığını vurguluyordu YunanSavaşBakanTnın itiraflan Bu Yunan barbarlıklan o kadar tuyler urpertıcıydı kı, İngılız mılletve- kılı Aubre> Herbert, 16 hazıranda, Avam Kamarası nda, başbakana şu soruyu soruyordu "General Leonardopulos'un komu- tası altında bulunan 10 tümen bırlık- len, Marmara Denızı sahılınde bulu- nan Yalova bolgesınde 7000 savun- masız. Turk kadın, erkek \e çocukla- nn 5 500'unu oldurmuştur Bu olay Istanbul'dan bir saatlık mesafede ol- muştur Majeste Kıral Hukumetı bu olay hakkında bılgı sahıbı mıdır9 Başbakan adına yanıt \eren Cham- berlaın şoyle dıyordu "Rapor vermek uzere gorevkndınlmış bulunan Bağla- şık Guçkn Komısyonu'nun İngılız yoneümıne gondermış olduğu rapora gore belırlenen bolgede cıddı olaylar \uku bulmuştur, ama olenlenn sayısı- nı doğrulayacak bılgımız yoktur" Batı Anadoiu alevler içinde 1921 hazıranında Yunan Krah Konstantin, İzmır e doğru Aüna'dan JLngıliz milletvekili Her- bert, Avam Kamarası'n- da başbakana şu soruyu soruyordu: "General Leo- nardopulos komutasın- daki 10. tümen Yalova'da 5500 savunmasız Türku öldürdü. Bu olay İstan- bul'a 1 saatlik mesafede oldu. Bundan haberiniz var mı?1 yola çıkıyor ve Yunan ordusunun ba- şına geçmek ûzere 12 hazıranda tz- mır e ulaşıyordu Bunu ızleyen günkr- de Yunan sa\aş planlan butunlenıyor ve Yunanlar, Ankara doğrultusunda dır Soruşturma komısyonu, gen çe- kılmekte olan Yunanlarin davranışla- nnı uzülecek mahıyette bulup, uygar bir ulusa asla yakışürmamaktadır" Ağustos ayında. Machester Guardı- an adh ingılız gazetesının muhabın tanınmış yazar Arnold Toynbee, lz- mır'den. fstanbul'dakı vuksek rutbeh bir İngılız subayına gönderdığı yazıda şunları behrtıyordu ' Yenı ışgal edılmış bölgelerde Yu- nan ordusu, Musluman halkı sıstemlı bıçımde ımha etmektedır İzmır'dekı İngılız başkonsolosu Sır Harr> Lamb, Toynbee'nın. soylendı- ğıne gore, tantnmış bir Yunan aleyhta- n olduğunu hatniatıyor, İngılız Yuk- sek Komısen Sır Horace Rumbold ıse •'Gemlık-Yalova bolgesındekı olayla- nn doğru olduğundan korkulmakta- dır" yorumunda bulunuyordu Yıne bu sırada Ingılız başkonsolosu Sır Harry Lamb'ın, 11 eylulde Izmır'den bıldırdığıne gore, Tıre ve Ödemış"ten harekete geçen ve Âydın'a dek uza- nan bolgede harekatta bulunan Yu- nan askerkn, 50'ye yakın koyü yakıyor ve Aydın'a donuyordu Yu- nanlann gelmekte olduğu habennı alan koylüknn çoğu kaçüğı ıçın pek az cınayet ışknıyordu İngiliz \ azan ArnoldToynbee ve\unan>ahşetı 1921 yıh ağustos başlannda İzmır'e ulaşan tanınmış İngılız yazan Arnold J Toynbee \e eşı, Dr Hüsnu Bey'fc gö- ruşüyor. Hüsnu Bey, onlara, Yunan mezalımını tüm çıplaklığıyla şoyle an- latıyordu "Yunan ışgalı altındakı tüm kesımkrde sıstemlı bıçımde kınmlar vesurgunler\eralıyor Heryanda Yu- nan ve Rum çetelen turemıştır, bunlar Yunan katlannca sılahlandınlmışlar- dır İkıncı İnönu zaferınden ben, Yunan ordusu Kovalıca'dan gen çe- kılmek zorunda kaldığı gunden sonra, bu çetekr eykme gecmışur Koykre saldınyor. yağmalıyor, yakılıyor ve herkesı kınmdan gecınyorlar Onlara Yunan barbarlıklanndanyeni öroekler Bu arada, Turk kövlennın vakıldı- ğına daır. araştırma komısyonu adına, ingılız Amıralı Sır John de Robeck ta- rafından 20 Hazıran 1921'de Ingıltere Donanma Bakanhğı'na gondenkn ra- porda şu bılgı venlıyordu "Pazarköy yanıyor, Çatalkoy'de, Yunan askerknmn, evknn dıkmenle- nnı yıküklan gorulmüştur 15 Mayıs- ta Narlı ve Karacaalı yanıyordu Sa- hılde bırçok cesetler vardı Bır kadın ve 14 erkek Bır tanesı hâlâ canlı oldu- ğu ıçın bordoya abndı Yunanlann yaptıklannı anlatülar Memu ve bıçak yaralan ' Kuçuk kumlar sakınkn çok korkmuş ve sahılde gorulen koyunla- nn aralannda yatarak gızknmışkrdır Kapaklı ve Narlı yanıyor Yukan ve Aşağı Kocadere busbutun yanmışür Halk penşan bır durumdadır " Batı Anadolu'dakı olaylan araşur- mak ıçın ingılız yarbayı H M Far- mefın başkanlığında kurulan ve Yarbay S Vıtellı. Yarbay de VVıkovvs- kı ve Bınbaşı C H Van-Mıllıngen'den oluşan soruşturma komısyonu. 18 Mayıs 192Tde kaleme aldığı ara rapo- runda şu bılgıyı venyordu. "Bozalfat ve Avga yakmlanndakı Esser köyu dolaylarında, son dokuz ay zarfında. duzenlı Yunan askerkn, su- baylan ve sıvıl oğelen, grup halmde Musluman kadmlanna tecavuz etüler Soygunculuk ve ötekı saldın davranış- laıinda bulundular Kemal'ın kansı Ayşe bes kez tecavuze uğradı Alaed- dının kansı ıkı kez ıgfaledıldı Demır- cı Alı Mustafa nın kansı Fevzıye beş kez kırletıldı Irza geçme ve öldurul- me olaylan hâlâ surmektedır Kımı köykr busbutun yıkılmıştır Mehter- köy, Lazlar Koyu. Armakkoy, Öme- rağa Köyu ve Sırakoy bunlann arasın- dadır Erkelı'de 4 erkek ve 2 kadın oldurulmuştur Karadere'de 14 kışı öl- durulmuştur Her yanda Yunan vahşe- ti En çok zarar gören, Haa Mustafa Koyu olmuştur 7 erkek ve 1 kadın öl- dürülmuş, 6 kadına tecavuz edümış- tır da ınsan öldürulmuştür Komısyon, ce- setbn mezardan çıkarmıştır Bunlar, olduklan gıbı vurulduktan sonra gıy- sılenyle bırhkte gömulmuştur Hepsı de olduklan gjbı çukura atılmışur Bu rapor, Ingıltere Dışışlen Bakan- hğında buyuk bır ılgıyk okunuyor ve yeuılılerden Heathcote-Smıth. 2 han- rarda kaleme aldığı yazıda şu yorum- Yunanlar. Sakana yenilgisinden sonra İzmir'dc esktsi kadar rahat değillerdi sayısında yayımlanan \e Yalova'da bulunan ozel muhabmnın gondermış olduğu bılgıyı kapsayan bır yazıyı 8 hazıran sabahı goruştuğu Yunan Sa- vas Bakanı'nın dıkkatıne sunuyordu Bu haben önceden görmuş olan Ba- kan, elçıye, Yunan ordusundan kaçan Yuzbaşı Papagngonu \e onbaşı Lambros baskanlığındakı Yunan bır çetenın korkunç mezalım yapuğma hıç kuşku olmadığını kabulkndığını soyluyor, tüm olaylan kapalı tuttuğu- nu ve basının bu konuda herhangı bır haber yayımlamasma ızm vermedığı- nı, ama Lambros'un tutuklandığını \e asken mahkemeye sevkedılerek muh- temekn kurşuna duakcegını, Papan- gonu'yu da yakalamak ıçın çok çalışıl- dığını, o yörenm komutanı olan General Leonardopulos'un sorumlu- yenı bır saldmya geçıyor, ama Sakar- ya savaşında yenılerek gen çeküıyor- du Gen çekılırken de her turlü bar- barlığı yapıyorlardı Yunan Kralı Konstantın bıle, Mütahya'da yapılan Yunan savaş konseyı toplantısmdan sonra kaleme aldığı bıryazıda şöyle dı- yordu "Savaş, vahşı çarpışma bıçımı- nı alıyor, bu yuzden elımıze pek az tutsak geçıyor -hepsı de derhal kaüedı- lrvpr " İslanbul'dakı İngılız Yuksek Korru- ser Vekıh Frank Rattıgah, Dışışlen Bakanı Lord Curzon'a 28 haaranda şu haben gondenyordu Dün akşam Yunanlar. İzmıt'ı bo- şalttılar Bıldınldığıne gore.kent alev- ler ıçmde yanıyor, yangmın Yunanlar- ca, kentı terk ederken çıkartıldığı sanılmaktadır Izmıt'm ıçmde bırkaç Turkun Ermenılerce öldüruldugu bıl-luğunu teknık olarak kabulkndığını, Beykozdolaylanndakı Çubuklu'- komutadan alındığını ve sözde kansı- dınlmışur HemErmenılerevehemde Yunan bırhkknnce çok sayıda nın hastalığı yüzünden Atına'ya gon- Türkkre karşı terör surmektedır Tüm denldığıra sert bıçımde cezalandınldı- ğını, ama taşkmlıklan durdurmak ıçın elındengelenıyaptığını İngılız buyukel- çısıne gölıce anlaüyordu Savaş Baka- nı, aynca, ışknmış olan korkunç cına- yetlerden otüru dehşet duygulannı behrtıyor ve bunlann Yunanıstan'ın saygınlığına buyuk bır darbe mdırdığı- nı anladığını belırayordu Rumlar. Y unan guçlennın koruyuçu- luğu altında kentten avnlmışlardır " Rattıgan, 1 temmuzda şu haben gondenyordu 'General Franks'ın bıldırdığıne gö- re, Yunan kttalan Yalova'ya doğru gen çekılmekte ve sahıl boyunca tüm kövkn yakmaktadır Her yanda Yu- nan vahşetının ızknne rastlanmakta- bazen duzenlı Yunan asken bırlıklen de eşlık edıyor, ama bazen yalnız çalı- şıyorlar Bazüan ErmenıleTden oluşu- yor, Ermenı eşkıyalan, Rum eşkıyala- nyla ışbırlığı yapıvorlar "Mayıs ve Hazıran aylannda Savı- lar, Korkulmuş Kayganlı, Kabadere, Kepeçınar kövkn saldınya uğruyor, busbulun yağma edıhyor, tum hdlk kı- nmdan geçınlıyordu Pekmezlı, Kadı- dağ, Komurcu ve Selcuklu köylen de yağma edıhyor yıkılıyor ve kımı kışı- ler oldüruluyordu Soğandere dolay- lanndakı yörede 25-30 koy yıkılıyor. tum halk katledılıyordu Akhısar ıle Manısa arasında 82 koy saldınya uğ- ruyor, kısmen kathama tabı tutulu- yor, bazılan yakılıyordu 2 mayıs do- laylannda şu köylere saldırılarak yağmalanıvordu Irekköy, Isafa, Kıh- ler, Arzular, Karabağ, Karapınar, Alı- gozu, Kızılcakoy. Caranköy ve Balh- köy Bazı kışıler katledıhyor, otekıkr ormana kaçıyordu "14 haaranda Gördes \e Kayaak busbutun yağmalaruyor, yakılıyordu 24 haaranda, Yunan askerkn ve Er- menı çetelen. Akhısar yakmındakı Başlamış köyunu sarıyor ve 12 ıla 60 yaşlan arasındakı sakınlen katledı- yorlar, aralannda 3 kadın da bulunan 6 kışıyı kızgın demırkrk şışkyerek ol- duruyorlardı Yunanlar, Tıre yakınla- nnda 18 koyu 28 hazıranda abluka ederek yağmalıyor ve kısmen yakıyor- lardı Bunlar arasında Üzgün, Karakı- hse, Toparlak, Mehelı, Musalar, Bozkoy. Yenışehır, Mehmetkr. Ispat- lar, Çamköy, Ortakoy ve Dağdere de vardı Dağdere'de. Haa Alı Ağa adh bır oğe, tum aıksıyk bırlıkte katledı- lınce bütün koy halkı kaçıyordu "Çesıüı kentkrde ve köykrde Türk sıvıl oğekn savaş tutsağı olarak tutuk- lanıp gotunıluyordu Onlann Yuna- nıstan'a surulduklen sanıhyor, ama onlardan hıçbır haber ahnamıyor, sonra kımıknnm cesetkn bulunuyor- du Sürgunkr şu yerkrde yapılıyordu Kasaba, Manısa, Nıf, Alaşehır, Salıh- h, Uşak, Kula, Marmara, Akhısar, Tıre, Odemış, Bayındır, Turbelı ve Aydın 13 Nısanda Salıhlfde, sava, müftü, yargıç ve otekı 25 oğe, savaş tutsağı olarak yakalanıyor, ılkm İz- mır'e, daha sonra da Yunanutan'a göndenlıyordu 16 nısanda Uşak'ta muftü ve ötekı 20 öğe tutuklanarak Yunanıstan'a sevkedıhyordu Aydın'a yakın Sultanhısar, Erbeylı, Koşlı, Umurlu, Germanşah ve Balaç koyle- nnde, 20 nısanda 80 kışı yakalanarak surülüyor, ama daha sonra kımıkn- nm cesetkn bulunuyordu Ötekıkr- den haber yoktu "Yıne Aydın'a yakın Karapınar kö- yünde, 21 mayısta 50 oğe yakalanarak izmır'e gondenlıyor, onlardan haber çıkmıyordu Geceleyın, oğeknn evk- nne gıren Yunan subaylan kadınlan kırktıyor, ertesı sabah. halkın kıymetlı eşyalanna el koymak ıçın onlan döv- meye başlıyordu Aynı olaylar, 2 ma- yısta Atça'da oluyor, 32 kışı tutuklanı- yordu Bırçok koykrde 15 de 60 yaşla- n arasındakı tum erkekkr, Yunan subaylannm huzurunaçıkmaya zorla- nıyor \e boylece bır gunluk maaşlannı kaybedıyorlardı Bazı köykrde ıse ışe gıdemıyor, gıderkrse hayatlannı yıtı- nyoriardı" Bu rapor uzenne, Ingıltere Dışışlen Bakanlığı, Profesör Arnold JToyn- bee'yı bır Turk yandaşı olarak nıte- kndınyor, raporu kuşkuvla karşılı- yordu Oysa kı İzmır'dekı İngılız başkonsolosu Sır Harry Lamb'ın 30 eylülde bıldırdığıne gore, Bayındır ve Odemış yöreknnde daha bırçok koy- knn yakıldığı ve halkın bu yörelerden kaçuğı konusunda haberkr ahnıyor- dur omeğm, bır hafla once oldurükn bır jdndarmarun öcünu almak ıçın Kı- zılca Koy yakılıyordu Türk kaynaklarınagore Yunanvahşeti ingılız kaynaklanndan sağlanmış olan bu raporlarda behrtıkn tüykr ur- pertıcı Yunan vahşeunı Türk kaynak- lan da doğrular Türk kaynaklanna göre, Yunanlar. Sakarya savaşında yenılıp gen çekılırken, o güne dek yap- mış olduklannı çok aşan ırza tecavuz, gaspve yağma yapmışlardı Busaldın- lar en yuksek Yunan komutarun buy- ruğuyla yapılmış. ozel ekıpkr. yanla- nnda geurdıkkn yanıcı maddekrle evlen ateşe vermışkrdı Okul, camı gı- bı taş bınalar dınamıtk havaya uçu- rulmuştu ABD Yakın Doğu Yardım Korru- tesrnınTurkıye'dekı temsılakn Mıss Annıe AlUn ve Mıss Florence Bılhngs, Yunanhlann gen çekılmesınden sonra, olay bolgelennden Demırcı, Mulk, Oğlakçı, Babadat, Koçaş, Hamam Karahısar, Karaağaç ve Gecık koyle- nne gıderek. yapılan zulümkn, yakılıp yıkılan evkn, ırzlanna geçıkn kadvn- lan, yaralananlan, öldünlknlen ye- nnde gorerek, durumu kendı hükü- metknne bıldırmışkrdı Yunan er A Ağnotı ıle Golızakıs Emanuıl, 15 Eylul 1921'de Polatlı'da alınan ıfadelennde. "Komutanlan Prens Andrea'nın, geçtıkkn koykn yakmalannı buyurduğunu" soylemış- lerdır Yunan er İonnaı» Leftens Ta- kıs, 4 Ocak 1922'de Akşehır'de alınan ıfadesınde, "Sakarya'dan gen çekıl- dığımız zaman tum köyknn yakılması ıçın Başkomutanlıktan buyruk venl- mıştır Bu buyruk uzenne 3 ve 10 tumenkrden, İcoyknn yakılması ıçın, mufrezeler aynlmışür" demışür Sıvn- hısar'ın Yarma köyu bu bıçımde ya- kılmıştı Yıne Sıvnhısar'm Hahl Bağı ve Karkm köylen, Kral Konstantın'- ın kardeşı Prens Andrea'nın buyru- ğuyla yakılmıştı Prens Andrea, bırlık- len ıle 14 Eylul 1921'de, 60 hanehk Karkın Köyu'ne gıderek üç gün kal- mış. askerknn yaptığı yağma, soygun ve ırza tecavuz olaylanna ses çıkarma- mıştı Yunan askerkn köyden aynl- madan once, yanmayan evkn, ahırlan ve samanlıklan ateşe venyor, camıyı dınamıtk havaya uçuruyordu SÜRECEK ANLARIN SORULARI/SORUNLARI/ YILMAZŞÎPAL "'DoğuştanBir Sakatlığım Var" 13 vıllık devtet tnemunıyına. Doğuştan bir sa- katlığım vaı. Malukn emekli olrtıak 'esrjyonm». Bu isteğiıni sağlamak amacıyla alacağım sağlık ku- nüu raporunda sadece, ^malulen emekli olması uygun- dur" cümksi yeterli olacak mıdır? Yoksa malulen emekli olmak için belırlı bır sakatlık yüzdesinı aşmak ve bu sakauık-malullük yûzdesinin sağlık kurulu rapo- runda beürtümesi zorunlu raudur? H.K. \ANIT: 5434 sayılı T C Emekli Sandığı Yasası - nın "Malulluk"k ılgılı 44 maddesınde "Her ne scbepk olursa olsun vucutlannda hamıl olan anzalar veya duçar olduklan tedavısı ımkansız hastalıklar yüzünden vazıfelennı yapamayacak dunı- ma gıren ıstırakçılere (malul) denır " Malulluk yasada ıkıye aynlmaktadır Malullük * a) Iştırakçıknn vazıfelennı yaptıklan sırada vazıfelennden doğmuş olursa, b) Vazıfekn dışında. kurumlann verdığı herhangı bır kuru- ma an başka ışlen yaparken bu ışkrden doğmuş olursa, c) Kurumlann menfaaünı kommak maksadıyla bır ış yapar- ken o ışten doğmuş olursa (Maksatın ügıiı kurumlarca kabul edılmesı şartıyla), c) Fabnka, atölye ve benzen ışyerknnde, ışe başlamadan e\- vel, ış sırasında veya bıtırdıkten sonra o ışyennde husuk gekn ve yıne o ışyenrun mahıyetmden veya çaîışan konusunda ılen gelen kazadan doğmuş olursa, Buna (vazıfe malullüğu) ve buı.'~ - ^Jrayanlara da (vazıfe malulü) denır " Yukandakı koşullardan ılen gelmenın malullüğe ıse (adı malullük) ve bu koşullar dışında oluşan nedenkrden malul olanlara (adı malul) denümektedır "Adı matullük aylığı, fiüı hızmet müddetlen en az (10) yık tamamlamış bulunan" ıstırakçılere bağlanmaktadvr Ancak, ıyıkştınlmesı olanaksız bır malubyetı olan ve her- hangı bır kazanç ve başkasmın yardımı olmaksızvn yaşamını sürduremeyecek olanlar ıçın (10 yülık)fiüıçalışma süresı (5) yı- la ınmektedır Emekh Sandığı Yasası'nın 55 madddesınde(vazıfe malullü- ğu) alü dereceye aynlmışür Ancak gerek Sosyal Sıgortalar Yasası'nda, gerekse Ba|- Kur Yasası'nda "Çalışma gucunun en az uçte ıkısını yıürdığı" (%86 66) saptananlar, (malul) kabul edılmektedır Ancak T C Emekli Sandığı Yasası'nda malul sayüabılmek ıçın çaüş- ma gucünun behrh bır oranda yıunlmesıne ılışkın bır hukûm bulunmamaktadır ANKARA NOTLABI MUSTAFA EKMEKÇİ Hınthorozu'ylaHadim'de. (3) BabaOcağında... Hadım e ınınce Erdal Bey daha konuşmasına başlama- dan yanına vanp ızın ıstedım -ErdalBey burasıbenımdoğupbuyuduğumyer Izınvenr- senız eve gıdıp ablamı, enıstemı gormek ıstıyorum' -Tabııtabıı dedı Erdal Bey,sız gıdın dahaburadayız görü- şurüz Doğruca evın yolunu tuttum, yantış yollardan mi gırmışım, değısmıs mı anlayamadım Kendımı ılçenın aşağılarında bul- dum Bır de doğduğum yerde yrtmesemi Hadım, utacık yer, Şırnak tan bır ayrımı yok' Yoksulluk dızboyu Ustyola, caddeyeçıktım, buradan evın yolunu kolay bulabı- lırım artık Çocukluğumda, gençlığımde buralardan az mı geçtım'' Işte, şurada Jandarma Yuzbaşısı Saıt Bey m evı var- dı yuzbaşının bır de kızı, kırada otururlardı Çok kuçuktum, evdekı tek konu kızın bana kaçınlmasıydı Merakla konuşu- lanları dınlerdım Babamla ağabeyım kendı aralannda konu- suyorlar ben dınlıyorum Babam - Kızı bu sabaha karsı kaçırabılırız yalnız Mustafa nın za- manında uyanması gerek En lyısı Mustafa benım ayakucu- ma yatsın, ben erken uyanınm Ayağımla Mustafa nın başına bır tekme vururum, o da uyanır, kalkar kalkmaz da gıder kızı kaçırırız' Ben boyle gozlerımı dıkmış bakıyorum ablam da kuçük, o da uykulu gözlerle olup bıtenlen dmlıyor Bır tek anam, benı uyarıyor - Şapşal oğlum dıyor kızın kaçırılacağı fılan yok gıt yat1 - l-ıhh1 olmaz ben babamın ayakucuna yatacağım1 - Etme eyleme oglum, bunlar senı kandırıyorlar' O gece babamın ayakucunda yatıyorum' Sabahleyın, ba- bam - Hay Allah, kalkarnadım1 Bu gece kalkarım, dıyor Anamın uyarılarına karştn ben o gece de babamın ayaku- cuna kıvnlıp yatıyorum1 Günler aylar geçıyor Yuzbaşı Saıt Bey ın kızı btr turlü kaçırılamıyor' Eve yaklaşınca Emın amcamın oğtu İsmet ı damda gor- dürn Zıddık (aslında adı Sıdıka) halamın kızı Meryem ablayı goruyorum Meryem abla -Eleee gelı mıverdın''iyı olmuş lyt, ablan çok sevınecek1 Ablam, onun adı da Meryem evdeydı, kucaklaştk onun yarası vardı, kısa sure önce oglu olmuştu, yeğenım Mustafa, acısını daha unutmamıştı Baba ocagı ıssız, evler, odalar bomboş Odalara bız' ev ' derdık Ama anam babam olme- mışler de yaşıyorlarmış gıbı Duvarda babamın fotoğrafı var, o halını çok lyı anımsıyorum, ayağında kulot pantolon ek- meklerı çıkarmış, fotoğraf çektırmış ışte Fınnın onundeçekıl- mış olmalı resım Babam sevgısını ıçmde saklardı Anam yakınırdı sıksık - Şu çocukları bır gun kucağına alıp sevdın mı? Babam Sen oyle belle'' der gıbı ters ters bakardı tlçeye kamyonlar yenı mı gelmeye başlamıştı'' Dort-beş yaşına gelmce kamyonlann arkasından asılırdık bayılırdık bır sure boyie ayaklarımız yerden kesılmış bıçımde gıtmeye Kamyon hızlanınca ellerımız yorulur bırakırdık o zaman yu- zustu yerlere yuvarlanırdık Yuzumuzun, gozumuzun kanadı- ğı olurdu Bır gun bu durumu babam gormus arkama duş- mus Benım haberım yok Ben yerlere yuvarlanınca kulağım- dan yapıştığını anladım tyı bır dayak yedım 1 Babam hırsını alamamış, dıkenlı kızılcıklann ıçıne atmıştı Sırtıma, bacakla- nma dıkenler battı, çöğurlenn ıçınden çıkamıyordum' Çocuk- luğumun en etkılı eğıtım aracı dayaktı 1 Anam hıç dovmez bızlerı savunur dururdu Kuçuk kız kar- desımNazmıye.çokseverdı Okuldan Konya dan dınlenceye geldığımde tavuğun başında bekler, benım ıçın taze yumurta getırırdı mınıcık avucu ıçınde Anam, cennetlık komşuları ıle otururdu evın damında EğıstelıKan en lyı arkadasıydı Bız ona EğıstelıEbe der- dık Hep olumden konuşurlardı, korkardım Anam - Ben ölduğumde mezarımı (gömutumu) çımenlerle beze- sınler, her yer yemyeşıl olsun yoksa yatmam 1 derdı Ben lafa karışırdım - Ana, ben olmek ıstemıyorum' O zaman yanlarında bır ço- cuk olduğunun ayırdına varırlardı Anam kucaklar - Elbet kuzum sen olmeyeceksın olur musun hıç'' Benım Kara Mustafam, kömur çuvalım, olmez 1 ölmeyeceğıme ınanırdım Buraya gelmışken bır de gömüt- lerıne gıtsem o fırsat da çıktı Hınthorozu Erdal Bey, Hadı- mı' turbesıne gıdıyordu Once babamın gomutune uğradım, onu gomuttuk duvanndan selamladım Anamın gomütu azı- cık uzaktaydı Babamın gomuttaşında, "Hocalar-Katıpoğlu Mehmet Ekmekçı, D 1892, Ö 1950 yazıyordu Anamın gö- muttaşındaysa, yalnız Fatma Ekmekçı 1900-1953' yazısı vardı Anamın gomutu onünde oturdum taşlarına yüzümü gözumu surdum Bağırıyordum sesım çıkmıyordu 1 Ağlıyor- dum, gozlerımden yaş gelmıyordu 1 Baktım, anamın gornutü nasıl da ufacık kendısı de ufacık tefecıktı Benhavalarakaldı- rır hoplatırdım - Delı oğlan, dur duşureceksın' Bır sure gozlerım ıslak anılarlayaşadım Hınthorozu Erdal Bey ın ızlencesı yoğundu, açtlış törenlerı, temel atmalar ardından Aladağ çağlayanına gıdış Çağla- yan otuz kılometre uzaklıkta ben Konya Valılığı'nın bır ara- basıyla arkadan gıdıp yetıştım Saat 15 30 da, uçartaşınmız (helıkopter) havalanacaktı Bır arkadaşın, çağlayanın gözu- nu, çıktığı yerı gorntek ıstemesı yüzünden dönuşte gecıktık Erdal Bey uçartaşırda tam 27 dakıka beklemış - Ekmekçı yı bırakamayız, almadan gıtmem' demış Uzaktan bır kasketlı koşarak gelıyormuş - Efendım, Ekmekçı gelıyor 1 Hay Allah benzettık' Erdal Bey - Benzeyenı goturemeyız1 Ekmekçı yı bekieyecegız1 Beledıye Başkanı Mursel Ayrancı uzgunmuş - Sayın Genel Başkanım, onun burada ablası var onu ko- nuk ederler, ben arabamı ona verır Ankara ya gonderınm - Olmaz, demış Hınthorozu, bırakamayız 1 27 dakıka gecıkmeyle uçartasıra geldık, gelır gelmez şoyle dedım - Erdal Bey m yolda bırakmayacağını bılıyordum İsmet Pa- şa da yolda bırakmazdı adamı 1 BULMACA SOLDAN SAĞA: 1 2 3 4 5 1/GeneUıkle bûyuk yerleşım merkezlen- nın üzennde topla- nan kırlı hava . Sıkı dokunmuş bır tur pamuklu kumas.2/ El sıkışma Duyu- ru.3/ Bestelenmış her tür şııre Batı'da verüen ad Yat h- manı.4/ Sergen Çok anlamı olan bır sözcuğun ıyı anlamı- ru kullanır görune- rek kötusunû öngör- me.5/Mantık.6/ Bır çokluğu oluşturan varlıklann her bı- n.. Kusma.7/ Uç Süahşorler'den bı- n... Yüz, çehre.8/ Duzyanda uyak Çıkar yol, çare.9/ Kutahya'nın bır ıl- çesı.. Gemının arkası YUKAMDAN AŞAĞIYA:1/Bır ce- şit açıhr kapanır perde. Kısabacaklı bır köpek cınsı 2/ Toplum yaşamına gıren geçıcı yenılık. Cennet3/ Yön göstermek ıçm belh yerlere konulan ışaret Kadmların sokakta gıydıkk- _ n, mantoya benzer üst gıysısı 4/"Bana derleT — yukunü sen tür/Bemm yuk götürür dermanım mı var" (Karacaoğlan) In ce bulgur 5/ Bır ışın yabancısı olan 6/ Yasama gucü Çıkolat ıle yapılan bır çeşıt tatlı 7/Bır nesneye zorunlu olarak bağlı ol mayan ve onun özunde bulunmayan nıtelık Tüy, kıl.8/ Ar lam Halk dılınde negatıf fotoğrafa verılen ad.9/ Kadıruar, la lar.. Dık yokuş