Katalog

29EKIM19S2PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA DIZIYAZI 13 Yolsuz, ışıksız, geribıraktırılmış Anadoluköylüsüözgürlük, eşitlik, Batıcıhk, ilericilikgibikavranılan anlamaktan çok uzaktı Reformlar Rumeli'den Anadolu'ya göçtü CUMHURİYET'İN TARİHİ KÖKENLERİ Doc.YILDIZSERTEL Laikliğin yalnız Mustafa Kemal'in kafasından çıktığını ve yalnız onun malı olduğunu düşünenler varsa, yanılıyorlar. Daha 187O'te, yeni bir eğitim kanunu hazırlandığı sırada Ali Suavi, çıkardığı "Küçük Ansiklopedi"de laik bir idare fikrini ileri sürmüş, "Dünya dini kanunlarla idare edilemez. Hilafet müessesesi bir ortaçağ müessesesidir. Peygamber halife diye bir vekil bırakmamıştır. Hiç kimse peygambere vekil olma iddiasında bulunamaz" demişti. Daha sonralan bu fikirler Jön Türkler tarafırîdan 'pozitivizrrf perdesi altında geliştirilmiş, 1908 devriminden sonra ise Selanik'te 'Yeni Felsefe\ 'Genç Kalemler' dergilerinde dinin devletten ayrılması fıkri savunulmuştu. 2. Meşruti) et'in ilanı, başta başkent İstanbul olmak üzere bütiin Rumeli'de büyük bir coşkuyla kutlandı. Sunıış... Birsüredir Kenudbmi ve Cumhurivet doneminin reformlaruuyermek için övle gerı, eklere uymaz, manlığastğmaz iddhlar ortayuatûıyorki.bugöriişleribilimselaçukm ek ıdıp incekntek dahiolanuksız. Ancak yakm tariiıimtin iyibilinmediğüü, II. CumJuıriyet sözcüğüaltındaaklahergeknin söylendğinigörünce, son ikiyibyılm tarihi eıriminielealnıak ihtiyacmıduydum. Bu yazı dizisinde Kemalbm e karşıyapüan iki ana tenkidiek alacağım: l. Bir kküayagöre Cumhurivetdönemüıin devrimleritepeden inmedevrimlerdir. Haika dayanmamış. bti tarihimtden koparmiflardo: 2. Mustafa Kemalyenihiçbirşey getirmemiştir. Bütün devrvnkr zaten imparatorluk dönemindeyapümtştî. Aslında bu iki ukiuı birbıriyk çelişki lıulindedir. Ziraeğerreformlarzaten yapıbntş idiyseler, Cumhurivet döneminde tepeden inmq aiamazlar. Buda vakın tarüunuzm ciddiolarak ek aiumıası gerektiğinigösteriyor.îştebuyazıdizısmin amacı, konu\v tarihi. toplumsal verilere dayanarak ele almaktır. — 1 — İmparalorlukta 19. yüzyıl içindcki gclişmelere bir bakış. Cumhurivet rejiminin de. 20. yüzyılda yapılan reformlann da kökcnlcrini bulmamız için yclerlidir. Reformlann lepe- dcn inmelcri sorununa gelince, önce kimın lepesine ındikleri sorusunu yanıtlamak gerekir. Bilindiği gibi Osmanlı toplu- mu iki küllürdcn oluşmakta- dır: Anadolu. Rumcli. (Os- manlı loplumunda Rumelı ve Anadolu vilayetleri iki ayrı idari bölümdü. Kültür. yaşam. gclenek vs. açısından Balkan- lar'ı. Egc ve Marmara bölgele- nni içeren Rumeli, bu vilavct- lcrin doğusunda kalan Ana- dolu'dan çok farklıydı.) Tari- himizi incelediğımizde. bütün fikir hareketlerinin Rumeli'de gcliştiğini. Tanzimat reformla- nnın. Jön Türkler hareketinin Rumeli'nın büyük merkezie- rinde oluştuğunu. her ne kadar bu devrimlerinbaşını "Terak- kipervcr" ilcri görüşlü idareci- ler. askcrler vc aydınlar çektiy- se de. 1908 devrimınde bütün bir Makedonya'nın a>aklan- dığını görüyoruz. Bu da. Batı- lılaşan. Avrupalılaşan Ru- meli'nın (Marmara ve Ege bölgeleri dahil) bu reformlara çoktan hazır olduğunu. Batıcı- lığın. ilenciliğin Anadolu hal- kına lepcden ındiğini gösteri- vor. Yolsuz, ışıksız Anadolu O Anadolu ki. yüzyıllar bo- \unca sultanlar tarafından okulsuz. yolsuz. susuz, ışıksız bırakıldı. Devlcte vergi ve as- ker kavnağı olarak kullanılan. > üzlcrle yıllık bircehalcl binki- minin kurbanı olan Anadolu köv lüsü özgürlük. eşitlik. Baıı- cılık. ilericilik sibi ka\ramlan anlamaktan çok uzaktı. Oysa Rumeli'de 19. yüzyılm ortala- nndan ben çok güçlü fıkir ha- rekctlcri gelişmekte. mutlaki idari sarsılmakta. Batı'dan esen ilericilik rüzgarlan kitlele- re yayılmaktaydı. İlericilik- gericilik kavgası da gene Ru- meli"nin büyük şchirlerinde oluyordu. Tarihimizi inceler- ken. toplumumuzun bu iki külıürlü yapısını unulmamak gerekir. Bir böiümün şapkayı KüHür • Sanaff 232 64 26 • 23O 21 87 1I30-1400-1630-1900-21 15 1130-1400-1630-1900-2145 11 00-13 45-16 30-19 00-21 45 12 00-14 30-17 00-19 30-2U45 24 00 11 0C-133O-160O-183O-21 15 '130-1400-16 30-18 45-2100 Bakırköy 74 (572 04 44) ÇQ;ŞAFAK (516 26 60) Actopaan YIUHZ (74 2S17) ij] KOT omriiARI 24i3389»2473634 | DORMEN £3TİYATROSU. D. L. Coburn Kxxm&*ii 2 üöliirn KONKEN PARTİSİ YıldızKenter • MüşfikKenter Türkçe»i:Seçkin Selvt Dekor:Refik Eren •3 Kasun'dan itibaren • Salı-Per*-Cuma 21.00 • C.teşı-Pa=>r 15.00-18.30 K0İK)r Bokanlığı deıteğiyle g'erçekle»tirilmi}rir. JACÛUES DEVAL 5 Ksaam'dan Mbarvn SAHANE ZÜCÜRTLERYönrtere METN SSIEZLJ o»»»•** PBJ.2i.i5 bM l h * I11S C KOMEDUBOLÜM I MJ§-iun w 1«.0O İ M a t o ı kartu» % SS MkHUIr.) l U t T L E » Bİ|1DE « t V > I I 0 R I I I 1 D 1 1 1 7 I L H 1 I T 1 D I K ERGENEKON CAD. NO.: 98 PANGALTI 241 27 37 Erenköy APOUOK Sineması UZAKUFUKLAR "Far atıd aıvay' Tom Cruıse Nıcole Kıdman I2.30-l5.00-l8.30-2l.l5 362 5 1 OO GÜLRİZ SURURi TİYATROSU EdwardAlbee Komedi SOKAK KIZI İ " P KA A Mûzikal Komedi X JLVJLVJLtV Yön: HALDUN DORMEN 7-8Kasım Soott 15.00-18.00 Tam:60 000 Tl. « ÖjreiKh»J00 TL TATLI PARA Yöa:GÛLRl2 SURURİ Dekor-Kostüm Nitgûn Gûftoı 12-13-14 Kasım Saat:21.1S Tore:50.000 TL « Oğrenıi Z5.0O0 TL W ^ i N q TEPE3AŞ1 KATOTOPftRKIHA BIBAKAB1IR$WII J Bu PıoMayaı '.ültûr Baürtyıi Madi Mtianrti te^tftoij». Yönetmen : IRFAN TOZUM DEVLERİN ÖLÜMÜ TARIK AKAN • HÜMEYRA 1991 ANTALYA FİLM FESTİVALİ JÜRİ ÖZEL ÖDÜLÜ 1991 MONTPElUER FESTİVALİ AKM (243 54 00) 13 00-15.30-18.30 258 69 87 OfîTAKÖY KÜLTÜR MERKEZİ TAŞ YILLAR Yön PANTAUSVOUIGARIS THEMİS BAZAKA VEMEDh-En lyi Kadın Oyuncu Jün Öza Ödûkj SEUNİK Er,ty,Film, En tyi v önelmen, En lyi Kadın Oyuncu 13.00-15 30-18 00-20 30 232 64 26 230 21 87 EVRENİN ASKERLERİ UNIVERSALS0LD1ER «Yön: ROLAND EMMER1CH (2Ü 69 47) 11.0<n3.00-l5.l5-l7.X-19.<5-21.« (33604O 11.00-13.15-ISL30-17-3Q-19-1S-21.4S (51626*0) 11Jfr13XIİ.0&18X21.0t (25201*2) 12.»U.1SI6.30-1145-21.15 |S72M»| ll.»IK»li(»17Jim.(»21.15 RAPID HIZLI ATEŞ • Yön: DVV1GHT H. LITTLE g (514 »60) ll.0U3JHİttli»21.00 Ş3 (ÎMOOS» U.»!3.00-IİOO-I7J»19.ÛO-21.15 (2«0144| 11»141H6J0-H.Ü-21.I5 BECERİKSİZ TANRILAR KWAGGA STRIKES BACK • Yön: DAVID L1STER kyo#ıSİ«7Or (2511176) 12ÜO-I4.15-16JO-18.4>21JM 2. HAFTA I İ S T A N B U L B E L E D İ Y E S İ ' Ş E H İ R T İ Y A T R O L A R I Yılmax Erdoğan KADINUK KALSIN Müziidi Güldürü YON: M e t i n Serazli MÜZlK: Grup Çağn KOREOGf^lMdihd Perj-Cumo: 21.15 Ctesi-Pworl5.00-18.30 CEMAL RESIT REY KONSER SALONU İSTtKLAİ CAD. HO: 140 TEL 25! 1865-66 FAX: 244 43 27 Ferhan Şensoy |:M.M»yill?l FERHANGİ SEYLERCUMA 21.00 • C.TESİ 15.30-21.00 • PAZAR 15.30 Ferhan Şensoy'un GÜLE GÜLE GODOT6 KASIM'DAN BAŞLAYARAK DİLEK Tİ RKER H liyatro Ayna Amerika Nerde Misin Yazan Israel Horovitz Yöneten: Dilek Türker Hefçarşamöo saot 16 30 ve 21 00de 24-25-3) Etom-1 Kasm soat 16 00 te KARACA TtYATROSU M Karoca Çkmaa No 3 B«yoa(u Tel 252 59 35 &akanhğı n ^ maû Kadıköy Haldun Taner Usküdar Musahipzade :il Ekım 1992Saat20.(R) GYÖRGYSANDOR ıPıyano R"*tt<ıU> Bach-Busoni, Beethoven, Schumann, Brahms, Ltszt, Bartok llılctkr: 60.000.- 40.00*.- 30.000.- -• 1 Kasım 19«2 CROMMELYNCK PİYANO İKİUSİ Rahmaninov, Dvorak, Çaykovski Itıktk-r: 60.000.- 40.000.- 30.000.- 6 Kasım 1992 Saat 19(K) JohnGUARE HaşmetZEYBEK AITIDERECE AYRANGEVEN Î v A 1 Tunç YALMAN (27-28-29-30-31 Ekim 1 Kasım) Yöneten: H aşmet ZEYBEK (27-28-29-30-31 Ekim 1 Kasım) Gaziosmonpaşa Sahnesi (578 60 67) RefikERDURAN DELİ Yöneten: Çetin İPEKKAYA (Cuma:20.30 / C.tesi:15.00-20.30 / Pazar15.00) Oyun oastori: Salı:20.30 - Ç»|anlu:15.0O-20.30 CunuiO.lO Cuma(UjL15.00-20.30 Pazvi5.0O-1g.3O BİL£TLER:TİYATRO GİŞELERİNİN YANISIRATAKSİM VAKKORAMA (MERKEZ) VE KADIKÖY HALDUN TANER SAHNESİ (MERKEZ) GİŞELERİNDE DE SATILMAKTADIR DANS TOPLÜLUGU OPERA VE BALESI Sanat Yonetmoni: R . r c , /^ficTv-Dİci Aysun ASLAN B A L E GOSTERISI Bü.tUr: 75.000.- 60.000.- 50.000.- Biletlır: 60.000.- 4»000.- 30.000.- 2 Kasırrt 1992 Saat 19(X) 9 Kasım 1992 Saat 19.00 ALIRIO DIAZ ! * Kasım '" 2 ^ 1 9 °° rnivmmifi H Kasım 1992 Saat 19.00 BÜCkr: 50.000.- 30.000.- 20.000.- 4 Kasım 1992 Saat 19.00 CrtlTVA CHOPIN RESİTALİ BilrÜer: SO.«O».-60.000.-40.000.- SOLİSTIFRİ H Kasım 1992 Saat 20.00 Yöneten: Plamen DJUROV İSTANBUL DEVLET 5 S OPERAVEBALESİ Schubcrt, Çaykovski, BALE GÖSTERİSİ Mozart, Rossini Bilrtlrr: 6O.«Ot.- 40.000.- 30.000.- Biletlcr: «0.000.- 40.00«.- 30.000.- B i l e t S a t ı ş Y e r l e r i : CRR Kons« Salonu: 248 53 92 AKM Konur Cşeı 251 56 00 • Haldun Taneı Sahnesi Kadıköy: 349 04 (3 Vo»kotomaToksm: 251 2888•VoklıoramaSuodiye: 350»742 Nişantaşı Mudo Colleciıon. 225 29 50 •lÖîrerti, öğîttmtn i>. eaıeiclitcre% 50tndfrîn] lıkdeı kergüı vnt. 10 00 ıle 18 00 aov yı*«xlaWI«tıl«i jr.titıien lann tiicbit İSTANBUL DEVLET TİYATROSU AKMBÜYUK5AL0M 25156 00/254 ûıft 21.30, Pazar. 14.00,19 00 Aziz Nesin YAŞAR NE YAŞAR NE YAŞAMAZ Yöneton: Kenan Ifik Müzik: Tnnur Sotçuk İ31 Ekim« 1,7, 8 Kosım AKM KONSER SALONU 251 56 00/254 Cmh 19.30, Paıar 16.00 Patrick Söskind KONTRABAS Türkçesi: Hole Kuntay Yöneten: Melin Belgin 31 Ekim • 1 Kosım • Bernard Slode R0MANTİK KOMEDİ Yöneten: Suna Akbel 7, 8 Kasım YİLDtZ SARAYI TtYATROSU 249 69 44 -258 30 N Cof, Per, Cum: 19.00 Palrick Süskind KONTRABAS 28, 29, 30 Ekim • Haldun Taner İSERSEMKOCANIN KURNAZ KARISI Yöneten: Semih Sergen 4, 5, 6 Kasım TAKSIM SAHNESİ 249 6944 Sol,Çor, Per,Com: 20.30 CmJ: 15.00,20.30, Paıar 1500 Arıel Dorfman ÖLÜMVEKIZ Yöneten: Müsfik Kenler 27, 28, 29, 30, 31 Ekim 1 Kostm • Barbara Schottenfeld Türkçesi Sevgi Saniı YEDİ KADIN (MOzikal Komedi) Yöneten: Engin Cezzar Mûzik: Cem Idiz KoreograR:Aydın Teker 3, 4, 5, 6, 7, 8 Kasım AKMODATIVAIROSU 2515600/254 Sal, Car.Per.CttiKl9.00 (mt 15.00,19.00 Pozar 15.00 Memet Baydur DÜDÖKLÜDE KIYMALI BAMYA Yönelen: Can Gürzap 27,28,29,30,31 Ekim 1 Kosım • Istvan Orkeny KEDİ OYUNU Yöneten: Can Gürzap 3.4,5,6,7,8 Kosım AYRICABİIHSATIŞC VakkoromaToksim: 2511571 VakkoromaSuadiy«:360 90 90 Gdleria Dan-:559 95 60/11 04 se\inerek giycrken. diğerinin kasketini tersçcvirdiğini unut- mayalım. Reformlann kökeni 1. Laikliğin yalnız Mustafa Kemal'in kafasından çıktığını \c \alnız onun malı olduğunu diişünenlcr varsa. yanılıyorlar. Daha 1870'te. yeni bir eğılim kanunu hazırlandığı sırada Ali Suavi. çıkardığı "Küçük Ansiklopedi"de laık bir idare fıkrıni ılcri sürmü). "Dünya di- nı kanunlarla idare edilemez. Hilafet müessesesi bir ortaçağ müessesesidir. Peygamjjer ha- lıfe diye bir vekil bırakmamış- tır. Hiç kimse peygambere \ekil olma iddiasında buluna- maz" d). demişti. Ali Suavi diğer yazılannda. dini kanun- lara karşı laikliği. mutlakiyete karşı cumhuriyeti savunduğu için yazılan men edilmişti. Da- ha sonralan bu fikirler Jön Türkler tarafından "poziti- viznı' perdesi alunda geliştiril- miş. 1908 Jön Türkler devri- minden sonra ise Selanik'te "Yenı Felsefe". "Genç Kalem- ler' dergilerinde dinin devlet- ten aynlması fikri savunul- muştu. (2) 2. 1876'da meşrutiyeiin ila- nı, devletin iç yapısındaki bo- zukluklardan. Rumcli'nin büyük şehirlerinde kalburüstü aydınların mutlak idareye. hürriyetsizliğe karşı isyanın- Jan doğmuştu. 'Tepeden in- meydi" diyebilirsinız. Ama İsıanbul'da Namık Kemal. Şi- nasi. Ziya Paşa ve hareketin başını çcken diğer aydınlar. Rumeli'de geniş kitleleri etkile- yen kişilerdi. Mithat Paşa ana- yasası diye adlandırılan 1. Meşrutiyet Anayasası, meşruti bir hukuk dcvfeti getirmişti. İnsan hak ve hürriyetleri pren- sibine dayanıyordu. Bu anaya- sa sultanın yetkilerini kısıtla- mış. kanun çıkartma yetkisi. Meclısi Mebusan'a (Milleı Meclisi'ne) verilmişıi. Böyiece padişahın fermanlanna. keyfı kararlanna dayanan Ortaçağ düzeni ortadan kalkıyordu. Batı demokrasilerine benzer bir meşruti idare kurulması öngörülüyor. l. Mcşrutiyefc. cumhuriyeie doğru ilk adım olarak bakılıyordu. Bu anaya- sayı okursanız. bugünkü ana- yasamızdan daha ilcri. daha demokratik yönleri olduğunu göreceksiniz. Emperyalizme karşı mücadele 3. Mustafa Kemal'in ancak Milli Kurtuluş Savaşı süresin- cc empery'alizme karşı savaşti- ğını. savaştan hemen sonra leslim olduğunu ileri sürcnler \ar. Bu sorun. konumuzun bı- ra? dışına çıkmakla bcraber şu kadarını söylemek gcrek. Mustafa Kemal'in büyük nut- ku. başından sonıına kadar. gençliği ve Türk halkını. dışa- ndan gelecek tehlikelere karşı hazırlamak için yazılmış larirıi birbclgedir. Nutuk'ıaki sözleri iafta da kalmamıştır. Bız. odö- ncmde okuyan kuşaklar bütii- nüylc anliemperyahst bir eği- tim gördük. Duvarlarda. "Vatandaş ycrli malı kııllan' le\halannı okııduk. Milli eko- nomİNİ. milli \arlığımızı korıı- mak için fedakârlıklar yapmak gerektiğini öğrendik. Anüem- pcryalizmin tanhi kökenlerine gelince. Osmanlı borçlan. bü- yük dev letlerin bu borçlan tah- sil bahanesiyle kurdukları Düyunu Umumiye (Borçlar İdaresi) imparatorluğu bir sö- mürgeye çevirtmiştı. Bu olay tepkisiz kalmıyordu. Namık Kemal. borçlanmaya karşıydı. Borçlann kapitülasyonlara yol açtığını. Düyunu Umumiye'- nin de\let içinae devlet haline geldiğini ileri sürüyordu. Na- mık Kemal. Vatanın bağnna düşman dayadı hançerini Yoğmuş kurtaracak bağn kara maderini derken. bu sömürüden duydu- ğu aayı ve sarayın bu durum- 3aki çaresizliğini ifade ediyor- du. Balkan Harbi'nde, büyük devletlerin imparatorluğu par- çalama hedefleri açıkça ortaya çıktığı için. Jön Türkler hare- ketinin içinde de. bu düşmana karşı milli birlik fikirleri gelişi- yordu. Hem Batı medeniyetin- den faydalanmak. hem de emperyalızme karşı cephe al- mak isteniyordu. Yüzyılın ba- şında. Selanik'te Jön Türk hareketinin ordudaki bir hüc- resinde devrim hareketine ka- tılan Mustafa Kemal'de de a>nı görüşü buluyoruz: Batı medeniyetinin ileri yön- lerinden faydalanacağız. Batı'- dan teknik alacağız. ama esa- ret koşullannı kabul etmeyece- ğiz. Mustafa Kemal dışandan horç almayı dahi bu koşula bağlamış. milli bağımsızlığı tehlikeye koyacak hiçbir giri- şimde bulunmamıştı. Kapitü- lasyonlann kaldırılması. ya- bancı sermaye kuruluşlannın millileştirilmesi. milli ekono- minin korunması, yabancı okullann Eğitim Bakanlığı'nın kontrolü altına alınması bu yönde atılmış adımlardı. Türk kadını 4. Türk kadını Mustafa Ke- mal'e çok şeyler borçludur' sözünü çok duymuşumdur. Gerçekten de, cumhuriyet dö- neminde Medeni Kanun'la. çarşafı atmakla. karışık eğı- timle. secme ve seçilme hakla- nyla. yüksek tahsil imkânla- rıyla Türk kadını pek çok şeyler kazandı. Ancak bu ba- şanlar ne damdan düştü. ne de yalnız Mustafa Kemal'in kafa- sında oluştu. Bakın. "İbret" gazetesinde çıkan bir yazısında Namık Kemal nedijor: "AİLE-Bizdc aıle hakkında bir fıkir edinmek için orta halli birinin evine gidilse. nasıl yaşa- dığına bakılsa ne görülür? Önce aiienin babası göze çar- par. Onun tavnna dikkat olu- nursa. görülür ki eskiden ço- cukmuş. her türlü ihtiyacını sağlayacak bir dadı ve bir bes- leme varmış. Her belasını o çekermiş. Biraz bü>ümüş. ev- lendirmişler. Dadı gitmiş yeri- ne bacı gelmiş. Efcndinin münasebetli münasebetsiz nc kadar mcrakı v arsa. hanım on- Ian yerine getirmedikçe. boğa- zından rahat lokma geçmek ihtimali yoktur." (3) Şınasi. Şair Evlenmesi adlı' ' omunındu. gençlerin birbirle- nni unımadan. aörücü voluv- la evlenmelerinin gülünçlüğü- nü belirtiyordu. O günün dergilerinde gençlerin eşlerini seçmek hakkından yoksun edilmeleri eleştiriliyor, bu yön- d'eki İslam geleneklerinin de- ğiştirilmesı isteniyordu. 19O7"de merkezi Selanik'e nakledilen İttihat ve Terakki Çemiyeti. kadın üyeler almıştı. Özell'ikle, 1908 devriminden sonra Batı'ya dönük bu ticaret ve kültür şehrinde ve İstanbul'- un bazı semtlennde kadınlann kılık kıyafeti değişmeye başla- mış; yırtmaç elekler moda ol- muş. kara çarşafın yerini fera- celer, tül yaşmaklar almaya başlamıştı. Selanik'ter, Jön Türkler devrimini destekleyen dergilerde. İslamda, Osmanlı toplumunda kadın sorunu eni- ne boyuna tartışılıyor. kâdına yüksek öğretim imkânlan açjl- maya başlanıyordu. Batı tipi modern aile bir özlem haline gelmişti. Ne var ki bütün bunlar Ru- meli'de oluyordu. Sırtını Ana- dolu'daki cahil yığınlara, mütegallibeye dayayan İslam- cılar bütün bunlara karşıydı. Bu kesimden gelen direnme, kadın ve aile konusunda ilerici hamleleri engelliyordu. Bu ke- sim. 31 Mart 1909'da bir karşı devrimle II. Meşrutiyct'i yık- maya. şeriatı ve sultana daya- nan merkeziyetçi keyfi idareyi geri getirmeye kadar götür- müşlerdi işi. Direniş yeniliyor Mustafa Kemal ne yaptı? Mustafa Kemal, Kurtuluş Sa- vaşı kahramanı olmaktan aldı- ğı güçle, bu direnişi yendi. Rumelide gelişmekte olan ile- rici akımlara dayandı. Bu ke- simde yer alan toplumsal degj- şiklikler. zaten kadın ve aile sorununa bir çözüm getirilme- sini gerektiriyordu. Batıdan esen rüzgarlar da güçlüydü. Günün ticaret burjuvazisi. ileri gelen asker-sivil kadrplar da artık Batı'ya dönüktü. Ancak İslami gelenekleri bağnna ba- san. toplumsal gelişmelerin dı- şına itilmiş geniş yığınlar. bu değişikliklere yabancıydılar. Onlar henüz ekmek sorununu çözememiş, cehaletin gözlerine indirdiği perdeleri yırtamamış- lardı. Işte bu kitleler için dev- rimler tepeden inmeydi. Unutmayalım ki her ne ka- dar Rumeli yeniliklere bir hay- li haiz idiyse de, 1923"te İstan- bul'da tramvaylarda hâlâ kadınlarla erkekler ayrı va- gonlarda seyahat ediyorlardı. Dar-ül Fünun'da (üniversite- de) kadınlarla erkeklenn aynı dershanelerde oturup ötura- mayacaklan tartışılıyordu. Bu güçlükleri yenmekte. Ata- türk'ün kişiliğinin \c 'velanik'- te, İstanbul'da edinciıği kültü- rün rolü büvüktü. SlHEİEK /. Hîlmi Ziıu llkcrt. Türkive'th Çağtkc) DÜŞÜKV Tcırilû. 19)2. Vtkm Y. 2. ZefcemtıSerıel.'HunrkulfkLmıri Gözkftı Yayıüan. 1977 3. Hilnıı Ziya İ'lken, 'Türknv'tk Çtiğıh} Dıifükx' Turiln', İlktv Yurn- kırı IW2 SARIKANARYALAR TUR ATLAMAYA FENERBAHCEUCAĞIİLE FENERBAHÇELİLEP OERNEĞİ MİO IURIZM 335$ 3 KASIM-4 KASIM 1 GECE KONAKLAMA, Vİ2E, TRANSFER, MAÇ BİLETİ FENERBAHCELİLERDEHNEĞfNİNTEKYETKİLİ'ACENTESİ MİO TURIZM: 349 22 24 - 338 81 77 -338 78 67 FENER8AHCE OER.: 33810 83 PAZAR GÜNÜ ACIĞIZ