Katalog

28 EYLÜL 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/U Iraklı çalışıyor Peşmerge bölgelerinde PKK izleriYASEMÎN ÇONGAR ZAHO / SERSENK / Dİ- YANA / ŞAKLAVA — Güneş, Doğu'yu erken terk edıyor. Ak- şamüstü Habur Kapısı'ndan ge- çip Zaho'ya vardığımızda, gök lacivertlesmeye başhyor. Günün kızıllığı, tepsi gıbi bir ayın turuncu-beyaz ışığına bırakıyor yerinı. Kum rengi Zaho'da 21, 54,47,73 plakalı Türk kamyon- lannın kırmızısı, yeşıli gözah- yor. Konvoy halınde ılerlıyonız. Onde Irak Kürdıstan Demokra- tik Partsı'nın (KDP) ıkına ada- mı, Molla Musufa Barzani'nin torunu Neçirvan'ın arabası, ar- kada biz. Diyarbakır Havaalanı'nda Neçirvan Barzani'yi karşılayıp "Bizi destekledifini açıkla" dı- yen milletvekıli adaylannı gerı- de bıraktık. Habur'dan güneye mal götürüp, fiyaü Türkiye'de- kinden 80 kez daha ucuz olan Irak benzınini getiren kamyon şoförlen ıle "Mandagı Lokan- tasa", "Kızdtepe Bakkah" tabe- lalannın onunde çay ıçen Güney- doğu esnafı dışında Türkıye'yı anımsatan bir şey kalmadı Sad- dam Huseyin'ın denetımi dışın- daki Kuzey Irak topraklannda- yız artık. Kendılennı gelenden geçenden, uçan kuştan sorurn- lu hıssettığını söyleyen peşmer- gelerın bölgesi burası. Karayo- lunda, köy gınşlennde denetımi onlar yapıyor. Bir çadır, dört beş bidondan oluşan benzın is- tasyonlannda onlar duruyor Ayaklannda "kalaş"denilen ıp- ten örme ayakkabılan, başlann- da sıkıca sanlmış kefiye, kolla- rında 100 dolar, evet sadece 100 dolar fıyat bıçtıklen Kalaşnıkof- lar, bellennde kuşak, kuşağın üstünde el bombalan, tabanca, bıçak. Peşmergelerın Zaha Dağla- rı'ndakı etkınliği, muttefiklerin kara harekâtını başlaimasıyla birlikte kent merkezıne ınıyor. Peşmergelerin bağlı olduğû ve kendilerini "Kürt" değil, "Kürdistan" örgütü olarak ni- teleyen 3 ayn partinin oluştur- duğu Cephe, Zaho'ya yerleşi- yor. 1987'de öldûrülen İdris Barzani'nın oğlu, KDP lıderi Mesat Barzani'nın yeğeni Neçir- van buradakı partı binasmda 300 kadar KDP üyesi tarafın- dan karşılanıyor Neçırvan'ın Zaholu peşmergelerle sohbeti sı- rasında, Kurdıstanı Cephe'nin denetlediği bölgelerle hükümet KUZEY IRAK NOTLARI1 Diyana'da KDP'li peşmergelerin "geceyarısı operasyonu"nda PKK'lılar arandı... Bu kasabada PKK'nın barınmadığı ortaya çıkanldı... Irak Kürt örgütleri PKK'nın tran- Irak-Türkiye sınırındaki "üçgen" denilen bolgede ve Zaho'nun batısında kalan ve Ortadoğu'nun kaçakçılık merkezine dönüşen alanda üslendiği, bunun dışında peşmerge bölgelerine sokulmadığını bildiriyorlar... Kurdistan Demokrat Partisi ile PKK arasında 1989'dan beri "ilan edilmemiş savaş" var... TÜRKİYE S U U Ü l KUVEVT ? AftAflSTAN Kerkük 1RAN • Tıkrıt PEŞMERGE NÖBETTE— Kuze> Irak'ın buyuk bolumunu elin- dc tutan Peşmergeler gece-gunduz nobet tutuyorlar. SERSENKTE GÖRÜŞME — ABD ıle peşmergeler araMnda bolgedekı son durum ve yardun konusuadald göriişmeler surnyor. ABD'li Albay Naas ile Neçirvan Barzani, çekiç gncn ve 1 toniuk Uaç ve malzeme ymrdımı göruşuluyor. (Fotofraf: RIZA EZER) askerlerinin bulunduğu yerler arasındaki sınınn son iki hafta- da daha güneye kaydığını öğre- nıyoruz. Saddam Huseyın, bir- liklennı Erbıl'e dek genletmış. Peşmerge bolgesuun yenı sının, kuzeyde Türkiye ve doğuda Iran'dan, güneyde Dahok, Er- bil, Şamşaval, Süleymaniye çiz» gisıne dek uzanıyor. Halepçe yakınlanndaki Darbandı Han Gölu'nün kuzeyi bu bölgeye gi- riyqr. Dicle üzerinde kurulu Musul kentinde hükümet tü- müyle egemen. Kerkük ve Sü- leymanıye'nın merkezlerinde ise durum ortada. Hükümet asker- len de, peşmergeler de var. KDP'nin Ankara temsılcısi olarak yakında göreve başlaya- cak olan Siyamand Banaa anla- tıyor. "Irak Ktirdistanı'nın toplam alanı 80 bin kilometrekaredir. Biz bunun 45 bin kilometreka- reük bölumıiDiı dcnetliyoruz. Bnralann gnvenligi tümiıyle peşmerge tarafmdan sagianıyor, hukiunet askeri giremiyor." Peşmerge bölgesinin nüfusu 2 mılyon 200 bin. Çoğunluğu Kürt, 400 bin kadan Türkmen, aynca "mesifai" dıye adlandın- lan Hıristiyan topluluklan var. Saddam'ın saraylan KDP yöneticilerini parti mer- kezinde bırakıp, peşmerge eşli- ğinde yeniden yola koyuluyo- ruz. Zaho'yu tarıhin en ünlü Kürt kentlerinden Amadıya'ya bağlayan karayolu... Dahok üzerinden Sersenk'e vanşımız iki şaati buluyor. Dağiarı, düz- lükleri, vadilen yeşilliksız bir bolgede bırden oeviz ağaçlan. Bağlar, bahçeler, küçücük ışık- h çay ocaklan, rüzgânn ıslıgın- dan başka ses venneyen taş ev- ler. Sersenk'i çevreleyen tepeler- de Saddam Hüseym'ın iki sara- yı, Tank Aaz'ın, diğer BAAS yöneticılerinin villalan var. Ka- ranlıkta pek seçemiyoruz, ama "halk yıkmasın diye, Saddam Amerikahlaria burada asker bu- lundurmak için anlaşb" diye^ anlatıyor bir peşmerge. Şimdı her iki haftada bir sarayın için- de barınan 20 kadar hükümet askeri peşmergeler tarafindan alınıp Musul'a götürülüyor. Musul'dan "nöbeti devralan" askerler de geriye, 15 günJuk sa- ray hapsıne. Ertesı gün, Neçirvan Barza- ni'nın buraya vardjğını duyan Amerikah Albay Rkhard Naab soluğu, lngihz egemenliğinden kalan ve sığımnacı akınından sonra yeniden onanlan Sersenk Havaalanı'nda ahyor. Barzani ile Naab arasındakı toplantı ka- pah kapılar ardında. Dısan sı- zan Çokuluslu Güç'un kari bir- likleri çekilince hava unsurlan- mn görevinı sttrdureceği habe- n, bir de 1 toniuk Uaç ve tıbbi malzeme... öğleden sonra ABD'ye ait üç helikopter Ser- senk'ten havalanıyor. Albay Naab yardun malzemelenni, Neçirvan Barzani ve diğer KDP'liier ile bizi "saj salim" Diyana'ya indirdikten sonra he- likopterlenyle geri dönüyor. Aynhrken Neçirvan ıle Naab sa- nlıyorlar bırbirlerıne. Sunye'nın denetlediği, Lüb- nan'a ait Bekaa Vadısı'nde ka- rargâh kuran, Kuzey Irak'ta ve tran sınuında kamplan bulun- duğu bıldırılen PKK, peşmerge bölgelerinde önemlı rahatsızlık kaynaklarından bin. Kuzey Irak'ın en eskı direnış örgütü, Kurdıstanı Cephe'nin fiıh lıde- ri ve bölgenin sıyasi önden ko- nusundakı KDP, PKK ıle "ilan edilmemiş bir savaş" sürdüru- yor. öykusunu Mesut ve Neçir- van Barzani'den, Siyamand Ba- naa'dan ayn ayn dinliyoruz. Irak ile Türkiye arasındaki 300 kılometreyi aşkın sınır, 1S>61 ile 1985 yıllan arasında kısa dö- nemler hariande hemen tümüy- le KDP denetimınde kataıış. 1980'lerin başmda PKK-KDP ibşkisı, "iyi" düzeyde. Ancak o günlcrde, PKK Türkiye'de terö- rist eylemlerdc buluruna karan- nıuygulamayabaşhyor. 1985'te PKK'h mihtanlar Irak smınn- dan Ttirkıye'ye "vur-kaç" eyle- nu duzenleyınce Tûrk Silahh Kuvvetleri karşılık verıyor KDP yönetıcılenne göre, Türk birliklenne karşıhk veren PKK olmuyor, peşmergeler savaşı- yor. "ÇBBVLU", diyor bir yöne- tıcı, "PKK hem bizûn toprak- lanmızdan saidırı duzenlemiş, nem de sonra kaçmısü." Bu olay, iki örgüt arasında gergın- lıği başlatıyor. Aynı dönemde, Urfa doğumlu Kürt şarkıcı Şı- van, "teronzme kaydığı" ge- rekçesiyle PKK ıle Uişkikrini ke- siyor. PKK yönetimı, Şıvan hakkında "ölüm emri" veriyor. Şivan Ahnanya'ya, Isveç'e ka- çıyor. Burada yerleşiyor. PKK'nın Şıvan'ın öldürülmesı yönündeki girışımlerine, KDP lideri Mesut Barzani karşı çıkı- yor. "Şivan'm kılına dokunn- tnrsa, hesabını Abdollab Öca- lan'dan soracagını" duyuruyor Şıvan, o dönemden sonra Kuzey Irak'a sık sık gelıyor, bugun de bölgemn "en sevılen" şarkıcüa- nndan bıri. Geçen haftalarda Ravanduz'un verdığı konser hâ- lâ konuşuluyor. Şıvan olayı PKK-KDP dişküerınde "bir baska kuçuk buz parçası". An- cak asıl gerılım, 1988 Halepçe katliamı ıle başlıyor. Irak Kurt örgutlen büyuk darbe yıyıp, Iran sınırına kaçtığında KDP'- nin boşalttığı uç us, Saddam Huseyın tarafindan PKK'ya ve- nlıyor. Bunlar, Turkıye-Irak sı- nınnın tam ortasına denk duşen Çebellin, Zaho'nun doğusunda- kı Şaraniş ve Amadıya'nın ku- zeydoğusundakı Kanı Masi us- lerı. PKK'nın Saddam'la ışbırlı- ğı, sadece Kurt örgutlerınde de- ğıl, yore halkında da buyuk kız- gınlık yaratıyor Daha sonra 1989 hazıranında PKK, 6 KDpı lı peşmergeyı kaçırıyor Öcalan'a öfke Son dönemde, yuz bınlerce Kuzey Iraklı sığınmacı dağ yol- lanndayken, Abdullah Ocalan'- ın "Bunu hak etmişlerdi. Çun- kıi liderien kotu" açıklaması, yörede bir "ihanet kanıtı" gıbı ağızdan ağıza dolaşıvor. Bu olaydan sonra PKK'nın Alman- ya'dakı kıhselerden "Kurt sıgın- macüara yardun için" 9 mılyon mark topladığı, fakat 1 femğm bile Kuzey Irak'a ulaşmadığı da söylentıler arasında Sıyasi pro- pagandasını tırmandırması ra- hatsızhğı pekıştırıyor. Bütün bu bilgi ve görüşlen, Irak Kürt örgütlennın yönetici- lerinden dınleyip not alıyoruz. PKK üe Kurdıstanı Cephe ara- smdakı yöntem farkhlıklan ıle Kurt geleceğı konusundakı ayn saptamalarını da Mesut Barza- nı'yle 1 saati asan söyleşımizde kayda geçıyoruz. Ancak "ideo- lojik ayrunlar" bir yana, yaşa- nan somut olaylardan sonra PKK, peşmerge denetımındekı bolgede halen nasıl bannıyor? Kacınlan yedi enn Diyana'da tutulduğu yolundakı gazete ha- berleri doğru mu? Türk Silahlı Kuvvetleri'nin operasyonuna Irak Kürt örgütlennın tepkisi neden? Ariuuv'ya, Tiridye Kirtfertoe, Baü'ya ve PKK'ya D0N'TW0RRYBE MUTLU... Üretimi, kalitesi, yenilikleri, servis teşkilatı ile MUIL.UA K Ü E N B U Y U K