Katalog

CUMHURIYET/12 EKONOMI ABDURRAHMAN YILDIRIM 22 TEMMUZ 1991 BORSA NOTLARI f f Masılsın? İyi değilim. NaIvsıl iyi olabilirim ki?", "Şuraya bak, sabahtan beri yaptığım işlem 50 milyon lirayı bile bulmuyor", "Yatırımcıyı küstürdüler borsaya. Üstelik devlet eliyle yaptılar bunu", "Satışlara bak. Koç Yatırım'da bile 20'lere bismillah deyip vermeye başladılar", "Bu, spekülatör kaçışı değil, yatırımcı kaçışı", "Hiçbir tadı tuzu yok", "At manşeti; borsa can çekişiyor." Endeksin 3384 puanla son altı ayın en düşük düzeyine indiği perşembe günü seansı izlemeye gittiğimizde duyduğumuz sözler bunlar. Borsa önceki hafta yüzde 6.4'lük düşüşün ardından geçen hafta da yüzde 2.6 geriledi. Sokak borsasında tezgâhlar bomboş. Borsanın canlı günlerinde bini aşkın kişinin yer aldığı sokak borsasında ancak 4050 kişi kalmış. Bağıran çağıran da yok. Borsa binası çevresinde açılan 'seans salonlan' da kepenklerini indirmiş. Bazı aracı kurumların zarar ettiği ve zorda olduğu, isimleri sayılarak anlatıhyor. Moraller bozuk, yüzler asık. Emisyon 20 trilyonu geçmiş, partak bilançolar açıklanmaya BEKLAM Londra'nın en basarüı ve yaratıcı ajanslanndan biri olan Simons Palmer Denton Clemmovv and Johnson, Greenpeace (Yeşil Banş)hareketi adma 3 dakikalık bir Antarktika filmi hazırlandı. Geçen ay içinde Guney Kutbu'nun 28 sınırdaşı ve süper devletlerin katıldığı bir toplantı sonucunda varılan anlaşma göre Antarktika bölgesi en az 50 yıl boyunca hiçbir şekilde yatırım alam olarak değerlendirilmeyecek. Ajansm 3 dakikahk tamtım fılminde süper devletle DÜNYASI rin temsilcileri dünya haritası şeklindeki yu varlak bir masanın çevresinde teşriki mesai ediyorlar. Bir iş adamının sigarasını yakması üzerine dünyadaki tüm nükleer tesislerden asitler dökülürken Güney Amerikalı bir diktatörün bu bölgeye çift zanm atması sonucunda dev buldozerler Amazon ormanlannı yok ediyor. Filmin tek sloganı "Dünyada insamn izini taşımayan henüz bir diyar daha var. Onu da öyle bırakalım!' Göle su ne zaman gelecek? başlamış, ama bu, borsaya beklenen taze parayı henüz getirememiş. Alanlar zarar ediyor. Fiyatlar makul diye bugün alanlar yarın daha makul fiyatlarla karşılaşıyorlar. Satanlar yükselirse alamam diye korkuyor, alanlar da kaybederim diye. Sonunda borsanın işlem hacmi 100 milyarın altına düşüyor. Kongre, güvenoyu vs. hepsi bir bir gelip geçiyor, ama borsa bir türlü toparlanamıyor. Bu karamsarlık içinde iyi haberler de bekleniyor. Borsa için iyi olacak önlemler alına cak. Bir kere en büyük sorun olan Kamu Ortaklığı İdaresinin halka arzı, önceden SPK'ya bildirilecek. Yeni aracı kurum başvuruları dondurulacak. Hazine'ye yapılmış başvurular ise müktesep hak olarak kalacak. Bir de yabancı fonlar, Türkiye'de alım yapmak için araştırma yapıyorlar. Üst makamlarla gorüşme halindeler. Borsacılar, bu önlemlerin önümüzdeki günlerde alınmasını bekliyoıiar. Bunlara, emisyon artışını ve bu artışın piyasaya etkisinin 3 haftayı almasını da eklemek gerekiyor. Ağustosun ilk yarısında Hazine itfaları olacak. Sıralanan gerekçeler, "Çobanın gönlü olunca tekeden yağ çıkarır" sözünü getiriyor akla. Ama şimdilik borsacıların morali ve gönlü yok. Bütün umutlar taze para girişine bağlanmış. Büyük ihtimalle borsaya para gelecek. Ama önceki ve geçen haftaki trend, piyasaya taze para girene kadar sıkıntının süreceğini gösteriyordu. Sonuç: "Göle su gelene kadar kurbağanın gözü patlar." Bankerlerin 'birlik' yarışı G ittikçe daralan hisse pazarında sayıları hızla artan bankerler, kendilerini kurtaracak bir formül üzerinde bugünlerde yogun bir hazırlık içindeler. Bankerler, Meclis gündeminde bulunan Sermaye Piyasası Yasa değişikliğinde yer alan Aracı Kurumlar Birliği'nin çekirdeğini oluşturarak, daha önceden güçlerini bir araya getirmeyi ve kendilerine bir çeki düzen vermeyi amaçlıyorlar. kilerine baktığımızda "Yanşmaya ve çok önceden hazırlık yapmaya deger olduğu" bir gerçek. Bir kere bütün aracı kurumlar ve bankaların birliğe üye olmaları zorunlu. Üye olmayan kuruluşların faaliyetleri SPK'ca durdurulabiliyor Birliğin görevleri Birlik, sermaye piyasasının ve aracılık düzeninin gelışmesini sağlamak üzere araştırmalar yapmak, birlik üyelerinin sermaye piyasasının gerektirdiği özen ve disiplin içinde çalışmalarına yönelik meslek kurallarını oluşturmak, haksız rekabeti önlemek, bu konularda gerekli tedbirleri almak, düzenlemeleri yapmak, yürütmek, denetlemek, üye kuruluşlan temsilen ilgili kuruluşlarla ışbirliği yapmak, mesleki gelişmeleri idari ve yasal düzenlemeleri izleyerek bu konuda üyeleri aydınlatmakla yetkili. Üyeler, birlik statüsüne ve birlikçe alınacak kararlara uymak zorundalar. Adı, Türkiye Sermaye Piyasası Aracı Aracı Kuruluşlar Birliği'nin yerini dolduracak şekilde faaliyet göstermesi planla Kuruluşlan Birliği olan böyle bir birliğe kim başkan olmak istemez ki? İşte yarınıyor. Yasa tasarısında, birliğin görev ve yet şın gerçek nedeni. Aracı kurumlar Bunun için de İzibelli, Global, Marbaş, Ekol, Çarmen, Deha, Yatırım Finansman, Eczacıbaşı, Altın Menkul Değerler devrede. Bu aracı kurumlar, 1985'te kurulan Borsa Bankerleri Yöneticileri Derneği'ni yeniden canlandırmak için çalışıyorlar. Sık sık yemekler yeniyor ve yeni üyeler kaydediyorlar. Asıl çalışma ve mücadele ise birlik başkanlığı için geçiyor. İki ezeli rakibin yine karşı karşıya geleceği anlaşılıyor. Eski Borsa Başkanı Muharrem Karslı ile derneğin şimdiki başkanı Zeki Döşlüoğlu. 3 veya 4 ağustosta yapılması düşünülen genel kuruldan sonra dernegin, taslakta yer alan orsa geçen hafta İzdaş'ın (İzmir Demir Çelik) yükselişine tahık oldu. Finans darboğazından "İş Bankası formülüyle kurtanlan" İzdaş'ın hisseleri şubat ayında 4000 l'h raya yükseldikten sonra temmuzun ilk haftasında 640 liraya kadar geriledi. Hissenin 1000 liranın altına inmesiyle, 10 temmuzda başlayan sermaye arttırımı sırasında hissedariar rüçhan haklarını kullanmaktan vazgectiler. Borsada bir hisseyi 650700 liradan almak varken, neden gtdip bir hisse için binlira ödesinler? Ama ne olduysa bu sermaye arttırımıyla oldu. Borsa endeksinin yüzde 2.62 düştüğü geçen hafta İzdaş, her gün tavan yaparak yatırımcıları şaşırttı. Tam tamına yüzde 31.25 prim yaptı. Borsada herkes birbirine bunun nedenini sordu. Acaba İzdaş'ın yükselişinin ardında "manipülasyon mu vardı? " Araştınldı. izdaş'ın ortağı durumundaki Atilla Yurtçunun aracı kurumu Boğaziçi Menkul Degerler'in fiyatları yükseltecek alımları yoktu. Hatta zaman zaman satıcıydı. Şirketin yüzde 50.5 hissesini ve yönetimini elinde bulunduran İş Bankası'nın da kayda değer işlemi görülmedi. İş Bankası'nın iyi ilişkiler içinde olduğu aracı üyelere de bakıldı. Dışbank, Arap Türk Bankası, TSKB, Yatırım Finansman'da bir şey çıkmadı. Dikkat çekici alımları daha çok Deha yapıyordu, ama Deha ile İş Bankası'nın geçmişte yakın bir ilişkisi olmamıştı. Deha'nın yetkilileri müşteri taleplerini karşıladıklarını söylüyorlar, müşteri emirlerinin nereden geldiği ise bilinmiyor. Bilinen ve bugün gerçek olan, 10 gün içinde İzdaş'ın 640 liradan 1050 liraya çıktığı ve yüzde 64 prim yaptığı. 1050 liralık fiyat düzeyi aynı zamanda rüçhan hakkını kullanmak için de yeterli. Bakalım sermaye arttınmının sona ereceği 24 temmuza kadar rüçhan haklarının ne kadarı kullanılacak? İş Bankası'na ne kadar kullanılmayan rüçhan hakkı kalacak? Bu sonuç, aynı zamanda fiyat artışının manipülasyona mı, yoksa gerçek talebe mi dayandığını da ortaya çıkaracak. Dileriz talep gerçek olur. Izdaş'a ne oldu? B Antarktika için 3 dakika Antartika beyaz kalsa bep! İtalya'dareklamyatınmı artışı ltalya'da yılın ikinci üç aylık döneminde reklam yatırımlannın toplamı 2.377 milyar liret oldu. Aym dönemde ortalama yüzde 7'lik (Evet sadece yüzde yedi) enflasyon hesaba katılsa bile bu tutar ilk 3 aya oranla reklam yatınmlarında yüzde 1.5'lik bir arüşı ifade ediyor. Reklam yatınmlannın dağılımına geünce en büyük artışı yüzde 19'Ia açık havaalırken, televizyon yüzde 11, yazılı günlük basın yüzde 8 artış kaydetti. Japonya'da ise Dentsu Ajansı'nın yayımladığı istatistiklere göre 1990 yılında toplam reklam yatırımları 5.6 milyar yene ulaşırken bu rakam bir önceki yıla oranla yüzde 9.7'lik bir artışı ifade ediyor. TEKNOLOJİVITRINI Bilgjsayarların yongalan Hükümetle son diyalog tşSendika Servisi 500 bin kamu işçisinin toplusözleşme uyuşmazlığını çözümlemek için Türkİş yönetimi bugün Başbakan Mesut Yılmaz ve Devlet Bakanı Fahrettin Kurt ile bir araya gelecek. Hükümeti sözleşmeye zorlamak için işçiler bu sabah "toplu vizite"ye çıkacak. Bugün yapılacak görüşmeler, grev aşamasına gelinmeden uyuşmazlığın çözümlenmesi için "son şans" olarak nitelendiriliyor. 500 bin işçinin Türktş Koordinasyon Kurulu karan doğrultusunda bugün toplu vizite eylemine çıkması halinde Türkiye çapında üretim önemli ölçüde aksayacak. Ancak son uyan niteliğindeki toplu vizite eyleminin başarısı konusunda tartışmalar var. Türkİş'in eylemin başarılı uygulanması yolunda hiçbir ön hazırlığı yokken, oybirliği ile alınan karara "evet" demiş ağırlıklı sağ kanat büyük sendikalar, hükümetle göruşmeyi gerekçe yaparak eylemin iptal edildiği yolunda cuma günü örgütlerine duyuru yaptılar. Duyurunun yapıldığı gün Türklş, Çalışma Bakanı Metin Emiroğlu'nu ziyaret ederken öğleden sonra da koordinasyon kurulu olağanüstü toplantıya çağnlmıştı. Bu toplantıda Bush'un Türkiye'de bulunması ve hükümetle görüşme gerekçesi ile eylemin kaldırılmasını isteyenler ile eylemden döniiş yapıhnası halinde tabandaki işçide büyük tepki olacağı ve eylemden vazgeçilmeyeceğini savunan iki ayrı görüş çatıştı. Sonunda eylemin yapılması kararı alındı. Ancak bu karar sendikalara ve eylemden vazgeçildiği yolunda bildirim yapılmış sendika şubelerine duyurulmadığı için pek çok sendika şubesi için son resmi karar "eylemin iptal edildiği" yolunda kaldı. Bu nedenle bugun yapılacak toplu vizite eyleminin başansı doğrudan taban işçisinin kararlılığına ve tepkisıne bağlı kalacak. Öte yandan bugün en ciddi görüşme olarak nitelendirilen Türkİş ve hükümet Türklş, kamu toplusözleşme uyuşmazlığını çözümlemek için Başbakan'la görüşecek Serin onamda daha y üksek verimle çalışan yalnızca insanlar değildir. Bilgisayarlar da serinliği sever. Bir bilgısayardaki soğuk yongalar çok daha güvenli bir biçimde çalışır ve fazla hata yapmadan daha hızlı işleyebüir. İki Amerikan fırması, bilgisayarın hızını yüzde 50 arttırabilen "yonga soğutucuları" geliştirdi. Cambion IPI ve Velox firmalarının geliştirdiği soğutucu unsurlar yonganın hemen üstunde yer alıyor ve ısjyı çekiyor. Ayrıca bir vantilatör sıcak havayı dışarı püskürtuyor. Bir bilgisayardaki her unsur bir miktar ısı verir, dolayısıyla hemen hemen tüm bilgisayarların vantilatörü vardır. Ancak bu şekilde bilgisayar oda sıcaklığının altında soğutulmaz. Velox firmasının Icecop ve Cambion firmasının ICCool adlı sistemleri, işlemci yongayı donma noktasında tutabiliyor. Bu sistemlerdeki soğutucu unsurlar "Peltier etkisi"nden yararlamlarak geliştirilmiş: Soğutucu unsur, çok az farklı iki malzeme arasındaki bir bağlantı; bu malzeme arasından elektrik geçtiği zaman, ısı bu unsur tarafından emiliyor. Cambion fırması yetkilileri ICCool sisteminin tüm masaüstü bilgisayarlara yer leştirilebileceğiniumuyor. Böylece, işlemci 0°C derecede soğutulduğunda, 33 megahertz hızda çalışan bir işlemcinin hızı 50 megahertzeçıkabilecek. Ayrıcanormalsıcakhklarda hızlı çahşmak için tasanmlanmış bir yonga kullanmak yerine, sıradan bir yonga ve ICCool sistemini kullanmak daha ucuza mal olabilecek. Yaklaşık 150 yıl önce keşfedilmiş olan Peltier etkisi birçok alanda kullamlıyor. Örneğin, otomobil çakmağına bağlanan taşınabilir buzdolaplannda bu etkiden yararlanıhyor. Peltier etkisi, optik lifler boyunca ışık gönderen lazerlerin soğutulması için de kullamlıyor. Türkİş hükümet görüşmesi gerçekleşirken işçiler, Toplu vizite eyleminin başarısı konusunda kuşkular var. Bir kısım sendika eylemin iptal edildiği yolunda örgütlerine sözleşmenin bağıtlanmasını zorlamak için toplu vizite eylemine çıkacak. Eylemin başanlı olması halinde ülke duyuru yaptı. Türkİş Koordinasyon Kurulu'nun en son aldığı "eyleme devam" kararı çoğu sendikaya iletilmedi. çapında üretimin önemli ölçüde aksaması bekleniyor. düzeyindeki görüşmeler için taraflar kendilerini bağlayıcı rakamlar telaffuz etmekten kaçındılar. Sadece karşı tarafın daha önce açıklanmış son rakamlannı kabul edilemez olarak nitelemekle yetindiler. Türkİş, hükümetin yüzde 50 artı 200 bin olan teklifini, "çok düşük" olarak niteliyor. Hükümete göre ise Türkİş'in, son teklifı olan yüzde 80 artı 450 binden aşağı inmesi gerekiyor. Oysa Türkİş'in soz konusu teklifi işçi tabanında çok düşük bulunmuş ve daha önceki teklifinden yaptığı bu indirim geçen hafta içinde Türkİş'i hedef alan bir dizi işçi tabanı protesto eylemine konu olmuştu. Dizüstünde renkliekran İngiliz kişisel bilgisayar üreticisi Amstrad, bu yılın sonunda ALT modelinin renüi versiyonu olan ACL3386 SXL model dizüstü bilgisayarını piyasaya sürecek. Metin yazma ve renkli grafikleri görüntüleme için tasanmlanmış olan bilgisayar, TFT (ince film transistörü) adlı bir arkadan aydınlatma sistemi ile donatıhnış bir sıvı kristal ekrana sahip. Bu teknoloji ile 640 x 480 noktalık bir çözümleme ve 24 bin renklik bir paletten gelen 286 rengin göriintülenmesi mümkün oluyor. Üstelik, bu ekran, bakış açısı ne olursa olsun görüntü veriyor. Sanayiciye TÜBITAK desteği ANKARA (Cumhuriyet Bnrosu) Türkiye Bilimsel ye Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) ABD ve Avrupa ile Türk sanayicileri arasında ticari köprü" olacak. Sanayiciler, PTT aracılığıyla bağlanacaklan TÜBİTAK bilgisayanndan 'ABD ve Avrupa'daki bilgi merkezlerindeki ticari bilgileri çekebilecekler. Ulaşılabilecek bilgiler arasında, iş dünyasındaki son haberlerin yanı sıra ABD ve Avrupa'daki kuruluşlar ve ürün gereksinimlerine üişkin bilgiler de yer alıyor. TÜBÎTAK'a bağlı Türkiye Bilimsel ve Teknik DokümanUsyon Merkeâ (TÜRDOK) kapıİarını sanayicilere açıyor. TÜRDOK üniversite ve kamu kesiminde yaygın olarak kullamlan hizmetlerinden tüm sanayi kesimini faydalandınnak için ticaret odalan ile işbirliğine gidiyor. Sanayiciler üçü ABD'de, altısı da Avmpa'da olan 9 bilgi merkezinden yararlanacaklar. Bu bilgi merkezleri ve sanayicilere bilgi sağlayabilecekleri alanlar şöyle: Dialog Infonnation Services: ABD'deki dialog sisteminde dört yüze yakın veri ubanı ve 152 milyon kayıt bulunuyor. Ekonomi, gazete haberieri, güncd olaylar, hukuk, iş dünyası, işletme, mtthendislik, sosyal bilimler, teknoloji, tıp ve benzeri konularda istenilen bilgiye ulaşımı sağlıyor. ESA/IRS European Space Ageney/Information Retrival Services (İtalya): Amaa Avrupa'nnı ileri gelen endüstri kuruluşlannın bilgi gereksinimlerini karşdamak olan ESA/IRS, 120 dolayında veri tabanım kapsıyor. BRS Infonnation Technologies (ABD): Yaklaşık 150 veri tabanıyla. bilgjsayarlar, doğal ve sosyal bilimler. öp ve ilgili bilimler, iş dünyası ve benzeri konularda kuUanıalara yardımcı oluyor. TelesystemQuestel (Fransa): Patent, kimya, sosyal ve beşeri bilimler, doğal bilimler, uygulamalı bilimler ve teknoloji konulannda 40 milyon dolayında bilgi içeren sistemi kullanarak tüm patent ve ticari marka kayıtlanna ulaşmak olası. Orbit Searcb Services (ABD): Tüm dünyadan derienen bilimsel teknik ve patentlerle il YÖNETİM GELISTIRME MERKEZİ MANAGEMEIMT DEVELOPMENT CEIMTER Kişisel bilgisayar 10 yaşında Ekonomi Servisi Bundan tam on yıl önce 1981 yüının ağustos ayında IBM belki de tarihinin en önemli adımını attı. O güne dek bilgisayar pazannda 'büyük makineler'de liderliği elinde bulunduran IBM piyasaya yeni bir ürünle girdi. Bu yeni ürün IBM'in PC olarak da adlandınlan kişisel bilgisayarıydı. Ancak Financial Times'a göre her ne kadar IBM teknolojisi bilgisayar endüstrisinde devrim yarattıysa da fırma bulunduğu pozisyonu yeterince değerlendiremiyor. Yenih'klerde yavaşlamaya başlayan IBM birçok alandaki öncülüğünü yavaş yavaş rakiplerine kaptınyor. Bunun en önemli nedenlerinden biri de IBM'in üretimini anabilgisayarlardan PC'lere kaydırmak amacıyla Orijinal takma adı Baby yaptığı geniş kapsamlı Blne (Bebek Mavisi) olan bu değişiklikler. IBM'in yeni ürün gerçi ilk masaüstü gündemindeki bir başka bilgisayan değildi. Appie ve Commodore düşük maliyetle andan itibaren yarattığı etki değişiklik ise bu güne değin takip edilen stratejiye aykın ürettikleri kendi PC'lerini oldu. IBM'in PC'leri bir çoktan piyasaya sürmüşlerdi. anda âdeta diğer ürünler için olarak diğer bilgisayar firmalarıyla çeşitli konularda Ama IBM'in en büyük de kullanılabilecek bir işbirliğine gidilmesi. başarısı, pazara girdiği ilk standart haline gelmişti. giii bilgileri veren ve kollanımı kolay olan bir bilgi merkezidir. Koklu geçmışı ve sınırlarımızdan taşan başarılarla garantıledığı parlak Patentler, malzeme bilimi, kimgeleceğıyle. Gıda Sanayimizin önderierinden olan btr kuruluşun ya, enerji ve yer bilimleri, saglık, çevre konıması, mübendisAdana'daki tesıslerı ıçın lik ve elektronik konulannda yüze yakın veri tabam ve 75 milyonun üzerinde kaydı kapsıyor. Pergamon Financial Data arıyoruz Services (İngiltere): Kapsadığı veri tabanlarıyla pazarlama ve Konusunda tahsıl yapmış ve en az beş yıl sınaı deneyimlı sorumluluk ve yetkı satış olanaklan, rakip fırmalar almaya hazır, çağdaş fınansman uygulamalarını bılen yonetıcılık, lıderlık ve ve pazar analizleri, mali kontrol beşerı ılışkılerı kuvvetlı, dınamık ve yenılıklere açık (40 yaşını geçmemış ve kredi kontrolü, standartlar ve tercıhan ingılızce bılen) adayların detaylı özgeçmişleri iletetefon numaralannı ticari markalar gibi her türlü bil9 Ağustos 1991 tarihıne kadar aşağıdakı adresimize göndermeteri rıca olunur giye ulaşılabiliyor. STN International (Almanya): Kapsamına aldığı 47 veri tabanından 8 milyonun üzerinde kimyasal maddenin yapısına ulaşmak olası. DataStar (İsviçre): Bu veri merkezi tıpbiyoloji, kimya, teknoloji ve biyoteknoloji konulanndaki bilgileri kapsıyor. ECHO: Avrupa Topluluğu Komisyonu tarafından 1980 yılında kurulan bu bilgi merkezi KONUSUNDA YÜKSEK 0KL1MEZINT. EN .AZ İKİ YL .AJANS DENÎYLVILİ: TERCİHAN MACINTOSH KU1UNABİLEN nin amacı, Avmpa'da anında bilgi hizmetlerinin, kullanımını desteklemek ve böylece bu hizmetin gelışmesini sağlamaktır. Uluslararası bilgi merkezlerinden yararlanmak isteyen sanayicileSİRKETIMİZIN MUHABERAT VE YAZISMALARINIYURUTEBILECEK. EN AZ LISE MEZUNU.GENC VE DINAMtK rin PTT TURPAK'a (Türkiye Paket Anahtariamalı Data Şe ILGILENENLERIN17519 20 VEYA 17519 21MAURAL1TELEFONLARA BAŞV URARAK RANDEV l ALMALARI RICA 0LL1NUR. bekesi) uye olmaları gerekiyor. FİNANSMAN v MUHASEBE MÜDÜRÜ e Barbaros Bulvarı No:2O/2 Balmumcuİstanbul Tel: 174 88 48 (2 hat) YARATICI GRAFIKER RESEPSİYON SEKRETERİ