Katalog

Körfez savaşı sonrasında Türkiye Cumhuriyeti'nin bir anlamda tapusu sayılan Lozan Antlaşması üzerine içeride ve dışarıda çeşitli tartışmalar yapıldı. ABD Başkanı George Bush'un 'yeni dünya düzeni' sözleri, Kuzey Irak'ta patlak veren Kürt sorunu ve Türkiye sınırları içinde yabancı askerle beraber ortak güç konuşlandınlması konuyla ilgili tartışmalan boyutlandırdı. 24 temmuz çarşamba günü 68. yılını dolduracak Lozan Antlaşması; aynı gün AKM'de düzenlenecek ve Mesut Yılmaz, Erdal înönü, Süleyman Demirel, Osman Olcay, Kamuran Gürün ve Bilal Şimşir'in katılacakları oturumlarda ele alınacak. Ankara Temsilcimiz Ahmet Tan, Cumhuriyet hükümetlerinde 40 yıldan fazla BM ve NATO'da daimi temsilci, büyükelçi ve Dışişleri Bakanı olarak görev yapmış, Lozan konusundaki araştırmalarıyla tanınan Osman Olcay ile ABD ve Lozan' konusunu görüştü. S0YLES1 AHMET TAN laşkan Bush 'la meslektaşlığınız var. Dostluğunuz da var mı? Birleşmiş Milletler'de aynı yıllarda siz Türkiye, o ABD Daimi Temsilcisi sıfatıyla büyükelçilik yaptınız. Bush'u nasıl anımstyorsunuz? Sayın Bush, meslekten diplomat değil, zengin bir petrolcü. İyi yetişmiş, belirli okullardan geçmiş bir politikacı. BM daimi temsilcilikleri zaten ABD'de politik kimselere verilir. Meslekten diplomatlara o kadar önemli pozisyonlar verildiği nadirdir. Kendisi o sıfatla başarıhydı. Sevimli bir kişiliği, insanlarla kolay ilişki kurabilen bir yönü vardı. ^K^^mLozan Antlaşması'nın yıldönümünü yaşıyoruz. Ancak içeride ve dışarıda antlaşmanın tartışılır hale geldiği izleniyor. Önce bir genel değerlendirme yapabilir misiniz? örneğin, Lozan konusundaki duyarlılığı saplantı olarak gören yazıya dökülmüş bazı görüşler var. Ne dersiniz? Tabulara dokunmak meselesi farkh bir şey. Tabuya dokunacağım diye Lozan'a dokunmak ne ölçüde akıllılık? O açıdan 'demokrasi' konusundaki duyarlıhğı da saplantı diye nitelemek mümkün. Lozan saplantısı, demokrasi saplantısıyla eşdeğerdir. İ ^ H ^ H Lozan 'ın dış dünyada tartışılmasma ne diyorsunuz? Evet, Lozan içeride ve dışarıda tartışılır hale geldi. Lozan'ın kendilerine bir yük olduğu iddiasında olan ülkeler var. Bunlann başında coğrafya bakımından en yakın, fakat duygusal olarak en uzak müttefikimiz Yunanistan var. Bu ülkeyle ilişkilerimizde Atina Lozan'ı kaldırmayı adeta hedef aldı. Bu, gün gün ortaya çıkıyor; işte adaların silahlandırılması, Türk azınlığına yapılan baskılar... kiırşı? \Yalnızca Yunanistan mı Lozan 'a ~)aha başka örnekler var mı? Lozan Antlaşması'yla oynanamaz 1924'te Istanbul'da doğdu. 1944 yılında Siyasal Bilgiler okulundan mezun oldu. Dışişleri Bakanlığı'na 1945'te girdikten sonra ilk dış Fransa'run tutumu var. Kushner, Türkiye'ye görevini 194850 yılları arasında Londra'da gelmişti... Bu zat da yeni fikirler ortaya atıbüyükelçilik konsolosu olarak yerine getirdi. yor. Belki insani olarak önemli şeyler. ÖrneBundan sonra 195052 yılları arasında Londra ğin, kendi halkına kötü muamele yapan bir Büyükelçiliği Ikinci Kâtibi, 195254 arasında Ekonomik İşler Daire Şube Müdürü, 1954'te ülkenin iç işlerine kanşma hakkı. BM'in temel Paris'te NATO Daimi Temsilciliği Başkâtibi, hükümlerinden biridir, 'tç işlerine müdahale 195459'da ise NATO Daimi Temsilciliği edilemez'. Ama insanlık namı aJtında, buna da ^mm^MNe gibi?.. Musteşan ve Daimi Temsilci Yardımcısı olarak müdahale edilmesi lazım geldiğine dair bir cegörev yaptı. 1959'da Türkiye'ye döndü. reyan başlatıldı. Bu, Habeşistan dolayısıyla orTürkiye'nin insan hakları sorunlanru herkes Dışişleri Bakanlığı'nda NATO tşleri Genel taya atıldı. biliyor. Türkiye'nin kendisine çekidüzen verMüdür Yardımcısı ve Genel Müdürü olarak mesi gerektiğini herkes söylüyor. çalıştı. Daha sonra NATO tşleri Genel ^BKKKMKuzey Irak'a yapılan müdahaleye bu Soruna, Türkiye'de yaşayan herkesin insan Sekreter Yardımcılığı'na getirildi. Büyükelçilik açıdan bakmak mümkün mü? ÇekiçGuç'ü kariyerine 1964'te Helsinki Büyükelçisi olarak haklarından yararlanabilmesi açısından baknasıl değerlendiriyorsunuz? başladı ve sırayla Yeni Delhi ve Kolombo mak gerek. Türk milletinin herhangi bir un W^K^Lozan Antlaşması'nın imzalandığı döBüyükelçisi olarak görev yaptı. 1969'da suru, böyle bir etnik nedenle değil de mesela neme dönecek olursak, reddedilen bir metin Brüksel'de iki yıl süreyle NATO Genel Benim bildiğim NATO'da tabii ki değişmiş aynı düzeyde öğrenim görmüş insanlar, 'Ayn var, Meclis'ten geçmiyor. Daha sonra îsmet Sekreter Başyardımcılığı'nda bulundu. 1971'de olabilir böyle bir şey olamaz. NATO ile ilgili bir parçada toplanıp biz burada yaşayacağız' Paşa ile ABD'nin Lozan 'daki gözlemcisi Elçi Dışişleri Bakanı oldu. Olcay, 197275 arasında dese, bu da kabul edilemez, edilmemesi lazım. böyle bir kuvvet kurulamaz. NATO dışı olduGrew arasında 30 maddelik bir anlaşma imNew York'ta BM Daimi Temsilcisi, 1978'de ğu andan itibaren, ortaya bir başka sorun çıMilli bütünlüğü bozmamak zorunluluğu var. zalanmış. Bu konuda bizi aydınlatır mısınız? NATO Kuzey Atlantik Konseyi Türkiye Daimi kıyor. Örnek vereyim; Amerika ile birçok ikili Temsilcisi olarak görev yaptı. Bunun ardmdan anlaşmalanmız vardır. Bu anlaşmaların NAAnımsadığım kadarıyla, Lozan Konferan• M M £ ı v çerçevede, Lozan Antlaşması'nın tekrar Dışişleri Bakanı oldu. Emekliliğine TO'nun temel ilkelerine dayandığı veya NAsı'nın sonunda Amerikan delegasyonu ile Türk kadar sürdürdüğü bu görevden sonra geniş dış felsefesi bakımından, Silopi'deki Çekiç Güç'TO çerçevesinde öngörüldüğü sürece delegasyonu, yani Îsmet Paşa ile ABD'nin Loün varlığı bir tehdit arz eder mi? politika deneyimini çeşitli yayın organlarına Meclis'ten geçmesi gerekmeyebilir. Ama yepzan'daki gözlemcisi Elçi Joseph Grew arasınyazdığı yazılara ve özel olarak çağrıldığı yeni bir şey ortaya atıyorsunuz. Buna uluslararası toplantılara yansıttı. Olcay'ın da 30 küsur maddelik bir anlaşma Lozan'ın ötesinde, herhangi bir devletin TBMM'nin karar vermesi gerek. Başka turlü Prof. Seha Meray'la ortak çalışması olan imzalanmıştır. 1. Dünya Savaşı nedeniyle içinde, anayasası gereği, yabancı silahlı kuv'Lozan' adlı bir de kıtabı bulunuyor. 1917'de kesilmiş olan ilişkilerüı yeniden kurulması ve iki ülke arasında hangi esasa göre yeni düzenin kurulacağını saptayan bir anlaşma imzalanmıştır. Fakat bu antlaşma, Sayın llhan Selçuk'un geçenlerdeki bir yazısında belirttiği gibi Ermeni sorununun ağır basması sonucu Konsey'den geçememiştir. Bunun üzerine Amiral Bristol, bütün savaş boyunca Türkiye'de kalmıştı Amerika ile Türkiye arasındaki ilişkileri, bu antlaşmanın tasdik edilmemesine karşın sürdürmeye devam etmiştir. İlk iş olarak Amerika ile Türkiye arasında 1927'de Ankara'da yeni bir metin daha imzalanmıştır. Parlamentodan geçmeyen bir anlaşmaydı. Bütün bunlar Lozan'daki, Amerika'dalei lobilerin etkisiyle tasdik edilmeyen aritaşmanın Emekli Büyükelçi Osman Olcay, "Lozan saplantısıyla 'demokrasi saplantısı' eşdegerdir" diyor. (Fotograf: Banş Bil) açık bıraktığı noktalan, tekrar bir düzene bağolamaz. Üstelik NATO ile hiçbir ilgisi olmaimparatorluktan kalan tek bir devlet, tek ulus vetler bulunmasının birtakım koşulları vardır. lama amacına yönelik olmuştur. Bütün bunyan Fransa gibi bir ülkenin silahlı kuvvetleri olduk. Fransa, bugün anayasasında bir değiBu; savaş zamanı, barış zamanı, belirli bir antlar gösteriyor ki Amerika'da büyük bir dire^ç de bu güce dahil. şiklik yapmak istedi. Anayasa Mahkemesi geri laşmanın hükümlerinin yerine getirilmesi gibi vardır, kamuoyundan, lobilerden gelen, Türçevirdi. Fransız ulusunu tarif ederken, Korsibirtakım şeylere bağlıdır. Ancak bütün bunkiye ile herkesle yaptığı gibi yeni bir siyasi işka milletinin de adını bir cümlecik geçirmek lann TBMM'den, yasama organından geçmiş W^K^UBaşkan Bush 'un ifade ettiğiyeni dünbirliğinin temellerine hukuksal engeller istediler, kıyamet koptu. Böylesine bir ortamolması lazım. Bu, bir devlet meselesi. ya düzeni yaklaşımında geçmiş ulusal doktrinçıkanlmıştır. Fakat buna rağmen, bu anlaşmada Kürt sorununun, mutemadiyen bize ayrılerinin izlerinden söz edilebilir mi? örneğin lar Türkiye'de göçmen olarak Amerika'ya gilıkçı bir açıdan takdim edilmesi ve bunun insan ^^KKMAmerika, Lozan Antlaşması'nda göz'Bağımsız Kürdistan ve Ermenistan denlerin, ticaret yapmak isteyenlerin statülerini hakları açısından söylenmesi bizi çok rahatsız kurulmalıdır' diyen Wilson prensiplerinden? lemciydi, imzacı değil. Bu durum onu Lozan saptamaya özen göstermiştir. Fakat ondan ediyor. Dünyanın şimdi tek lideri duruAntlaşması karşısında 'kayıtsız' kılar mı? sonra ta 193 l'e, 34'e kadar bir dizi daha anmuna girmiş olan bir ülkenin başkanırun Türlaşma yapılmış ve bütün açık kalan hükümler, Sayın Bush'la görüşülürken Amerika'nın yekiye'ye gelmesi, Türkiye'de bundan sonra olanak ölçüsünde parlamentoya götürülmeden Amerika açısından, 'Taraf değilim, beni dünya görüşünün ne olduğunu çok iyi bilalınacak kararlarda etkili olduğu izlenimini çözümlenmeye çalışılmıştır. Bizde parlamennim göriişlerim başkadır' demek hakkını gememiz lazım. O dünya görüşünü bizim gözü vermemeli. Bu, her iki ülke arasındaki ilişkitodan geçmiştir. Bunlara her zaman başvurtirmez. Uluslararası çerçevede, 'Ben Lozan'ı kapalı kabul etmemiz için hiçbir neden yok. leri bozar, bir; Türkiye'nin bundan sonraki dış mak ve incelemek mümkündür. TürkABD tanımıyorum' diyemez. Her ülke, bütün ülkeÇünkü, onun karşılaştığı sorunlar ile bizim politikasını kötü hale getirir, iki. Kıbrıs'ın koilişkilerinin iyi yorumlanabilmesi için bunlalerin yaptığı antlaşmalara uymak zorundadır. karşılaştığımız sorunlar arasında dünya kadar nuşulacağı söyleniyor. Kıbns'ta hakkımız o nn bilinmesi gerekir." Bu, uluslararası hukukun bir parçasıdır. Pefark vardır. Biz, o çökmüş, parçalanmış bir EMEKLİBÜYÜKELÇİ ESKİ DIŞİŞLERİBAKANIOSMAN OLCAY: O S M A N O L C A Y PAZAR KONUĞU kadar açıktır ki bizim Kıbns'ta en ufak bir ihtan bile kabul etmemiz lazım. \Bu tartışmalara Lozan açısından nasıl bakmak gerekir? Lozan'ın temel olduğunu unutmamak lazım. İçerden de birtakım siyasi partilerimiz veyahut siyasi adamlanmız, 'Lozan iyi güzel ama şu olanaklan ortadan kaldırmıştır, biz tatbikatta tek uluslu ülke olarak görünme çabası içindeyiz. Şimdiki dünyanın akışı ise bu yönde degil' şeklinde görüşler yayıyorlar. Lozan gereği bizim zorunlu olarak tatbik ettiğimiz azınlık hakları, Müslüman olmayan azmlıklara uyguladığımız haklardır. Lozan'da, dinsel azınlıklar azınlık kabul edilir. Biz bunu bir savunma unsuru olarak kabul ettik. İnsan haklan genel çerçevesi içinde, azınlık hakkı zaten anlamsız hale gelebilir. İnsan haklarına 'serbestçe dilini konuşma hakkı' da giriyor. Ama bu haklar, kopma hakkını vermiyor. Irak'taki insanlara, bu hakkın tanınması için yapılan girişimlere biz doğrudan doğruya katılır veya alet olursak, bunun tepkisinin bizde de ortaya çıkabileceğini unutmayalım. ru'yla bir başka ülke arasındaki anlaşma, beni ilgilendirmeyebilir. Ama uluslararası mahkeme, bunu örnek olay olarak gösterir. Hukuki değeri olan bir örnek olay olarak gösterir. Ama Amerika Lozan'ı tanımaz gibi davranırsa, bizim Lozan'a dayalı savlarımızın savunulması hem siyasi alanda hem de uluslararası yargı organları önünde zedelenebilir. ^ ^ ^ M tnsan hakları ve etnik haklar çerçevesinde Batı'da bir çifte standart gö'ze çarpmtyor mu? Bütün ülkelerde azınlıklar vardır. Bunlar ekonomik azınlıklar dahi olabilir. Bölge hakları çıkıyor ortaya. Sicilya'nın genel pastadan alacağı pay daha büyük, ama vergisi daha az, böyle bir sistem. Ispanya'da bölgelerin çok daha fazla hakları var. Yani bizdeki yerel yönetimlerin genişletilmiş şekli olarak da düşünülebilir. Bunu parçalanma olarak düşünmenin bizde olması lazım ve doğal. Lozan'la oynayahm derken, yabancı haklar konusunda çok bilinçli olmak gerek. Batı dünyasında, Kürtlere Türklerden ayrı bir varlık tanıma amacı var. Rakamlar da şişiriliyor. Günün birinde 'Büyük Kürdistan içinde Türkler azınlıktır' derlerse şaşırmayalım. Bunun yanıtı, bence, Türkiye'nin içinde Türk ve Kürt ve daha başka unsurların kendilerine 'Türküm' demesi. Amerika böyle. İrlandalısı, Meksikalısı, ttalyanı, eğer Amerikan yurttaşıysa, 'Önce Amerütalıyını' diyor ve öyle kabul ediliyor. Lozan konusunda asıl vahim olan, Bush vesilesiyle söylüyorum bunu bugüne kadar ABD'nin Arap dünyası içinde en uzak saydıkları Suriye'ye karşı gösterdikleri yakınlık ilgi çekici... Mesela, Hatay'ı kabul etmeyen Suriye'yi hiçbir zaman, antlaşmalara dayalı olması gereken bir dünya sistemi içinde görevini yerine getiren bir ülke olarak telakki etmem. Çünkü sınırlar, uluslararası antlaşmalarla saptanır. O Suriye ki uluslararası antlaşmaların bir maddesini kabul etmemekte ısrar edip Hatay'ı kendi içinde gösteriyor. Biz bugüne kadar bunu görmezlikten geldik. 'Canım, bunu bir tarafa bırakalım' diyoruz. Bu, erozyona doğru bir gidiştir. Lozan, uluslararası antlaşmaların en temellerinden biridir. Taşındık 22 Temmuz Pazartesi gününden itibaren aşağıdaki adres, telefon ve fax numaralarındayız: TÜRK DIŞ TİCARET BANKASI A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı'ndan Bankamız sermayesinin TL 100.000.000.OOO.'dan TL 200.000.000.000.'na arrhrılması nedeniyle bastırılan 2. tertip hisse senetlerinin dağıtımına Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Denizli, izmir, Mersin şubelerimiz ile İstanbul Genel Müdürlük binasında başlanmıştır. Rüçhan hakkını kullanmış Sayın Hissedarlarımız daha önce verilmiş bulunan Geçici Makbuz ile bedelli ve bedelsiz hisselerini, rüçhan hakkını kullanmamış olanlar ise l . tertip hisse senetlerinin l no'lu yeni pay alma kuponu ile bedelsiz hisse senetlerini alabileceklerdir. 2 0 2 0 Y I L I N D A / şahin Aipay T Ü R K İ Y E Türkiye'nin önde gelen iş adamları. sendikacıları. vöneticileri. bilim adamları. gazetecileri. yazarları ve düşünürleri geleceğimizi nasıl görüyor? ISHAKALATON MELIHCEVDETANDAY MUSAANTER NABIAVCI CEM BOYNER TARIKBUĞRA YAVUZ CANEVI TANSU CILLER ŞEMSIDENIZER ZULFU DICLELI SENCER DIVITÇIOĞLU BULENT ECZACIBAŞI ŞUKRUELEKDAĞ KEMALGURUZ ISMAIL KARA OSMAN KAVALA COSKUN KIRCA AZIZ NESIN ERGUNÖZBUDUN HALUK ÖZDALGA ISMETOZEL HALITREFIĞ ILHAN SELÇUK ILKAYSUNAR METE TUNÇAY ILHAN TEKELI ALIULVI NURVERGIN NEVZATYALÇINTAS TURAN YAZGAN ŞEVKET YILMAZ TAHSIN YUCEL 5SET Af» 21 Yuzyila Ooğm Dinst 13 Şahin Alpay İ B GROUP Set Group Holding A.Ş. Arduman İş Merkezi Fahrettin Kerim Gökay Cad. BveCBIok 81190 Altunizade İstanbul Tel : 310 53 30 (10 Hat) Fax: 310 56 56 29 Temmuz Pazartesi gününden itibaren aşağıdaki adres, telefon ve fax numaralarındayız: 2020 Yılında Türkiye 0 DIŞBANK MŞBANK e r TÜRKİYE İŞ BANKASI • ' su<iu. We are in the plannıng stage of a small open pıt gold mine near the coast of Western Turkey. We are seekıng a quahfied Turkish engineer to partıcıpate ın the planning of a series of small open pits and to handle the permıttıng of the mining and milling operation wıth the responsible Turkish authorities. The successful candicate w i l l later be appointed F • Araştırmanın tam rnetni çıktı MİNE MANAGER / OPEN PİT and w i l l be responsible for all aspects of the mining operation. Applicants should have: A minimum of 5 years experıence as manager of an open pıt operation ın Turkey and should be familier w i t h all technıcal and commercıa] aspects of open pıt mining. A successful track record as mine manager, carryıng overall responsibility, is ımportant. At least basıc knowledge of English ıs requıred. Applicants should supply theır Currıculum Vitae, includıng details of their professional background and experience to P.K. 139 Küçükesat/Ankara. Suıtable candıdates will be ınterviewed in August. This ıs a long term employment opportunıty at an attractıve locatıon and the remuneratıon package is commensurate with the level of responsıbılıtv Ciments Français/Doğu Avrupa Bölümü Arduman İş Merkezi Fahrettin Kerim Gökay Cad. C Blok Kat2 81190 Altunizade İstanbul Tel : 310 53 30 (10 Hat) Fax: 310 53 29 CIMENTS FRANCAIS AFA Yayınları, Babıali Cad. 19 8. Cağaloğlu İst. KOY ENSTITUSU YILLARI Talip Apaydın 8.000 lıra(KDV içinde) Çağdus Yu\mları Turkocağı Cad. 3941 Cağaloğluİslanbul Ödemeli gonderilmez.