Katalog

19 TEMMUZ 1991 Barzani: : Anlaşma yakın • BAĞDAT (AA) Irak'ta, Kürt liderlerle Irak hükümeti arasında, Kürtlere özerlik verilmesi konusundaki görüşlerin iyi gittiği ve anlaşmamn yakın olduğu bildirildi. Kürdistan Demokrat Partisi lideri 1 Mesut Barzani, Irak resmi haber ajansı INA'ya dün verdiği demeçte, "Merkezi hükümet ile görüşmeler çok olumlu gidiyor ve çok yakında son aşamaya gelmesi bekleniyor" diye konuştu. Irak lideri Saddam Hüseyin'in BAAS Partisi'nin kuruluş yıldönümü nedeniyle önceki gün yaptığı konuşmada, Kürtlere özerklik verilmesi konusundaki görüşmeler hakkında fazla Umit verici olmaması, anlaşmanın önüne engeller çıktığı yolundaki spekülasyonlara yol açmıştı. Ancak Barzani INA'ya verdiği demeçte, Saddam'ın konuşması için, "Görüşmelerin geleceği ArapKürt kardeşliği ve tam ulusal birlik için olumlu ve yapıcı bir konuşmaydı" dedi. DIŞ HABERLER CUMHURİYET/9 Başbakan Mesut Yılmaz, Türkiye topraklannda Çevik Güç bulundurulmasına izin verildiğini açıkladı Çevik Güç 30 eylüle kadar Çevik Güç, 30 eylül tarihine kadar Silopi'de konuşlandırılacak. Türkiye bu güce bir bölükle katılacak. Yılmaz, gücün, 17 Ocak 1991 tarihinde hükümetin TBMM'den aldığı 126 sayılı yeni kararı çerçevesinde konuşlandırılacağım kaydetti. da bizim egemenlik haklanmızın ve ulusal çıkarianmızın tam olarak göz önüne alındığı bilinmelidir" dedi. Çokuluslu gücün 17 Ocak 1991 tarihinde hüklimetin TBMM'den aldığı 126 sayılı yetki karan çerçevesinde konuşlanSilopi'de 30 eylül tarihine ka dınlacağını kaydeden Yılmaz, sıdar konuşlandırılacak güce nır ötesi olası bir harekâtın ise Türkiye'nin de bir bölükle katı Bakanlar Kurulu karan gerektilacağını belirten Yılmaz, bu sü receğini açıkladı. renin bitiminden sonra gerek gö Başbakan Mesut Yılmaz, dun rülmesi halinde hükümetin ye Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile ni bir uzatmaya gidebileceğini yaklaşık 2 saat süren haftalık söyledi. Yılmaz, "Burada inşal olağan görüşmesinden sonra çoklah hiçbir zaman başvurulması uluslu güce ilişkin açıklamalar gerekmeyecek bir tedbir söz ko yaptı. Kuzey Iraklı sığınmacılar nusudur. Bu (edbirin alınmasın için müttefık güçler tarafından sürdürülen operasyon sonrasında "bölgede nisbi bir nonnalleşmenin sağlanmasT üzerine muttefiklerin Irak'tan geri çekildiklerini kaydeden Yılmaz şöyle konuştu: "Bu dönemde kamuoyuna duyurulan bir husus da bu olaylann yeniden yaşanmasını önleyebilmek, Kuzey Irak'ta sağlanmış olan ve bizim biiyük önem atfettiğimiz sükunetin konınabimesi amacıyia uluslararası bir gücün geçici bir süre için bizim topraklanmızda konuşlandınlması yoluna gidileceğiydi. Türkiye'nin bir askeri birlikle katılacağı bu uluslararası gücün oluşumu ve görev yönergesi iizerinde askeri makamlar arasındaki göröşmeier son aşamasına varmış bulunmakudır. Ancak son günlerde konunun bazı spekülatif yonınüara tabi tunlduğunu gördük. Bu nedenle konunun açıklığa kavuşmasında yarar mütalaa ettik. Bu çokuluslu gücün topraklanmızda bulundunılması için verilen iznin 17 Ocak 1991 tarihiiKİe TBMM'nin 126 sayıfa karan çerçevesinde hükümete verilen bir yetkiye dayandıgını ifade etmek istiyorum. Aynca bu çokuluslu güç geçici bir süre iUkemizde kalacaktır. Bu sürenin Uke olarak 30 eylül tarihinde son bulması öngöriilmektedir. Bu tarihe gelindiğinde hükümetimiz şartlan yeniden değerlendirecek ve gerek gördüğü takdirde bir uzatma yoluna gidilecektir." Yılmaz, çokuluslu gücün kara unsurunun Silopi'de konuşlandınlacağım, tncirlik Üssü'nde hava, Batman Üssü'nde ise destek unsurlannın bulunacağını bildirdi. Gücün, "Geiişi, konuşlandınlması ve eğitimnin Türk yetkili makamlannın koyaeağı kundlar içinde" olacağım kaydeden Yılmaz, "Bo söyledifun çerçeve içine karar mekanizmasuun işleyişi hususu dahil uluslararası gücün Türk askeri makamlanyla iüskilerİHİ tanımlayan komuta düzenkmeleri de Bağdat: Tüm tesisleri bildirdik • BAĞDAT (AA) Irak, nükleer tesis ve malzemeleriyle ilgili tüm bilgileri vermiş olduğunu açıkladı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın (IAEA) Heyet Başkanı Dimitri Perricos, basına yaptığı bir açıklamada, "Irak atom enerjisi komisyonu yetkililerinden, tüm malzeme ve tesisleri bildirdiklerine dair güvence aldık" dedi. "Halen aydınlığa kavuşturulması gereken noktalar olduğunu" belirten Perricos, Irakhlann, "Şu anda kayıp olan bazı şeyîeri bulacaklarından emin olduğunu" söyledi ve IAEA'mn, Irak'a başka heyetler de göndereceğini bildirdi. Cami olayı 8UÇİU8U p o l i s • KUDÜS (AA) lsrail'de bir yargıç, geçen ekim ayında 17 Filistinlinin ölümüyle sonuçlanan El Aksa Camii olaylarının, polisin Filistinlileri dövmesiyle başladığına karar verdi. Yargıç Ezra Kama'nm verdiği karar, olaylarm, Israil makamlarının Ağlama Duvarı önünde dua edenlere Filistinlilerin taş atmasıyla başladığı yönündeki resmi açıklamasıyla ters düşüyor. Sofya'nın KEİB demeci • SOFYA (AA) Bulgaristan hükümeti, Karadeniz Ekonomik Işbirliği Bölgesi (KElB) ile ilgili ısrarh tutumlan sonucu Türkiye'nin hazırladığı projede önemli değişiklikler yapıldığını bildirdi. Dışişleri Bakanhğı'nm haftalık brifinginde konuşan Bakan Yardımcısı Donço Donçev, Moskova'daki görüşmeler sırasında Sofya'nın şartlarının aynen kabul edildiğini söyleyerek Yunanistan'm üyeliğini de desteklediklerini belirtti. Ifaralı diplomatlar Ankara'da • ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Atina'da uğradıkları bombalı saldırı sonucu yaralanan Türk Büyükelçiliği Müsteşan Deniz Bölükbaşı ve Idari Ataşe Nilgün Keçeci, dün uçakla Ankara'ya getirildiler. Yunanistan'dan THY'ye ait bir uçakla önce İstanbul Atatürk Havaalanı'na, daha sonra da Ankara Esenboğa Havaalanı'na getirilen diplomatlar, aileleri ve çok sayıda Dışişleri Bakanlığı mensubunca karşılandılar. girmektedir" diye konuştu. Yılmaz, çokuluslu gücün "Geçen nisan ayında yaşanan otaylann tekerrüriui önleyebimek" amacına yönelik olduğunu da belirterek "Bu oiaylann tekerrüriinde en fazla zarar görecek ülke Türkiye'dir. Onun için Türkiye'de soranüu hiküANKARA (Cumhuriyet BümetiB bu konuda gerekli ledbirrosu) Başbakan Mesut Yılleri alması ea asti görevidir. Kamaz, "Kuzey Irak'ta sağlanan muoymnda bu tedbirierMi abndısükunetin korunabilmesi için" giMİJUi ötöri eteştiriye uğramaTürkiye topraklannda "Çevik mıza fadaca önem venniyoruz. Göç"ün bulundurulmasına izin Asıl ekştirflmemiz gereken huverildiğini açıkladı. Başbakan sus, yeterii tedbir alıp almadıgıYılmaz, "Bu gücün bütttn faami2 hususu olmalıdır" diye koUyetleri yetkili makamlanmızın nuştu. koyacağı koraBar içinde kalacak Yılmaz, daha sonra basın ve iznine Ubi olacaktır" dedi. mensuplannın sorulannı yanıtladı. Yılmaz, Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti kurulmasına ilişkin soruya, "Türkiye'nin bu konuda daha önceden acıklanan poUtikalana^a bir detisiklik söz koansu değildir" yanıtını verdi. Çokuluslu güç konusunda bir anlaşma imzalanmasımn söz ğan fırsatlardan yararianabilirier. Birçok aileyi arasında bir dostluk ve saldırmazlık anlaşması konusu olmadığını da belirten 32 yıl aradan sonra Yunanistan'ı ziyaret eden ilk ABD Başkanı olan ve dostian birbirinden ayıran Kıbns'm üzerindeki imzalaması konusunda ABD'nin herhangi bir gi Yılmaz, hazır çekiç operasyonuGeorge Bush, dün Yunanistan Parlamentosu'nda yaptığı konuşmada derin yaranın da tedavisine başlanmalıdır. Dün rişimde bulunup bulunmayacağı sorusuna ise nun adı konusunda şöyle konuşAtina ve Ankara'daki 'yeni kuşak liderlerin' Yunanistan ve Türkiye yada kurulan yeni düzen çerçevesinde hiç kimse "Bu konuyu Mitsotakis ile görüştük. Ancak şu tu: "Bu bizim de uygun bulmadıarasındaki geçmiş anlaşmazlıkları gidermek için doğan fırsatlardan Kıbns'ın bugünkü statükosunu kabul etmeme aşamada size bu konuda daha fazla bilgi ğımız bir tabinür. Bu ahnan terlidir. ABD'nin, Yunanistan, Türkiye ve Kıbnslı veremem" yanıtını verdi. yararlanabileceklerini belirtti. tip esas itibanyla geçen nisan lara, bu sorununa bir çözıim bulunması için var Bush, bu arada Kıbns sorunu ile Kuveyt'in iş ayında yapılan ve suurîanmıza STELYO BERBERAKİS ~ nuya da değindi. Bush, Yunanistan'ı "demokra gücüyle yardım edeceğine söz veriyorum. Bu da si ve antik Yunan kültürii ile verdiği hizmetleri" galinin "aynı" olduğunu ve ABD'nin Kıbns'ı bu yığılan Kuzey Irakh vatandaslaATİNA ABD Başkanı George Bush, Ati övdükten sonra TürkYunan ilişkileri ve Kıbns yıl içinde gerçekleşecektir." işgalden kurtarmak için niçin hiçbir harekette bu nn güveaUk içude evlerue donBush, daha sonra Başbakan Mitsotakis ile 1.5 lunmadığını soran bir gazeteciye şu yanıtı verdi: meterini sağlayan operasyonun na'da iki gün sürecek resmi ziyaretine dün baş konusunda şunlan söyledi: "Yunanistan'm Balkanlar'da ve Egedeki istik saat süren bir görüşme yaptı. Bu görüşmesinden ladı. Bush, bu ziyaretiyle 32 yıldan bu yana Yu"Sonınuza pek anlam veremiyonım. Yani bir uzanbsı olarak değerkndMnanistan başkentini ziyaret eden ilk ABD Baş rarın korunması için gösterdiği uğraşılan takdir sonra ortak bir basın toplantısı düzenlendi ve ga ABD, Kıbns'a askeri bir operasyon mu düzenle melidir." kanı oluyor. Yunanistan hükümeti Bush'u "dün ediyor ve selamlıyoruz. Yunanistan'ı, Türkiye ile zetecilerin Kıbrıs ve TürkYunan ilişkileriyle il yecekti? ABD, Kuveyt'i Irak işgalinden kurtarÇokuluslu gücün tamamen yanın tek süper gücünün başkanı" olarak görü birUkte önemli bir görev beklemektedin Sizi ayı gili "yağmur" gibi yağan sorulannı yanıtladı. mak için BM kararlan çerçevesine Kuveyt'e as Türkiye'nin kontrolü altında yor. Bu deyiş hükümet sözcüsü Viron Polidoras ran ihtilaflan gidermek. Bundan 60'tan fazla yıl Bush, ABD'nin Türkiye ile Yunanistan arasındaki ker gönderdi ve Kuveyt'i işgal ordulanndan kur olacağım da kaydeden Yılmaz, tarafmdan önceki gün kullanıldı. Dolayısıyla Ati önce Eleftherios Venizelos ile çagdaş Türkiye'nin anlaşmazlıkların giderilmesi için ABD'nin tardı. Kıbns sorunu Kuveyt gibi aynı durumda gücün fînansman sorununa ilişna'nın, Bush'tan, Yunanistan'ı ilgilendiren her bir kunıcusu Kemal Atatürk ile birlikte dostluk ve "katalizatör" bir rol oynamaktan memnun ola değildir. Kıbns sorununa müzakere ve banş yo kin bir başka soruya ise "Bu hukonuda beklentileri var. Bunlarm başında da ticari anlaşmalar imzalamıştı. Uluslannızın, bu cağını belirtti. Bu her iki konuda da "adım adım" luyla çözum bulunmalıdır. Taraflar bu soruna bir suslarda detay açıklamalannı ilKıbns sorunu, TürkYunan ilişkileri ve ABD'nin iki dev şabsiyetin izinde yüriimesini temenni edi siyasetinin uygulanacağını, ancak bu "adımlann" çözüm bulunmasını arzu ediyor ve BM Genel gili makamlar arasında mutabayor, bunun gerçekleşmesi için dua ediyorum. hangi yönde ve nasıl atılacağı konusunda daha Sekreteri'nin girişimlerini desteküyor. Son za katın sağlanmasımn ardından Yunanistan'a yaptığı yardımlar geliyor. Bugünün yeni kuşak liderleri, uluslannızın fazla bilgi vermeye niyeti ohnadığuıı sözlerine ek manlarda ise taraflar arasında bir iyimserlik ha Dışişleri Bakanhğı'nm açıklaABD Başkam Bush, Atina'da, Yunanistan Parmasından öğreneceksiniz" yanılamentosu'nda yaptığı konuşmasında bu iki ko geçmişteki anlaşmazlıklannızı gidermek için do ledi. Bush, aynı şekilde Türkiye ile Yunanistan vası esiyor." tını verdi. Genelkurmay Başkanhğı'ndaki askeri yetkililerden edinilen bilgiye göre Çokuluslu Çevik Güç'e ilişkin çalışmalar son aşamaya geldi. Genelkurmay Karargâhı'nda Türk, ABD ve bu güce katkıda bulunacak olan diğer ülkelerin askeri yetküileri ile Türk Dışişleri yetkililerinin de katıldığı toplantılar sonrasında Çevik Güç ile ilgili olarak kesinleşen bilgiler ana hatlanyla şöyBush'un Ankara'da Cumhurbaşkanı Özal'la le: yapacağı görüşmede bir anlaşma imzalanması Çevik Güç*ün kara unsuru Silopi'de konuşlanacak. beklenmiyor. Türkiye bu güce mekanize bir ANKARA (Cumhuriyet Bü tunda bir sut« «firtlenecek otan bölükle katılacak. Bu güce burosu) Ankara son yıllann en Bush, daha sonra Başbakan güne kadar resmi olarak ABD, önemli dış konuğunu ağırlama Mesut Yılmaz'ı ziyaret edecek. Türkiye, îngiltere, Fransa ve ya hazırlanıyor. ABD Başkanı Bir "nezaket ziyareti" niteliğinHollanda katkıda bulunacağım George Bash'un yannki ziyare deki BushYılmaz görüşmesi yaaçıkladı. ti, Türkiye tarafından VVashing nm saatten az sürecek. Bush da Çevik Güç*ün iki komutaton'la ilişkilerin kapsarrunın ge ha sonra Yılmaz'la birlikte Çanm olacak. Türk ve ABD'li kokaya köşkü'ne geçerek Cumnişletilmesi için yeni bir başlanmutanlar eşit düzeyde olacak ve gıç olarak değerlendiriliyor. hurbaşkanı özal'la buluşacak. birbirlerine damşmadan karar Köşk görüşmelerinin gündeAmerikan yönetimi ise bu ziyaalamayacak. rete Körfez Savaşı'ndaki işbir minde birinci sırayı Irak'taki Çevik Güç'ün sınır ötesi bir liği için Ankara'ya "tesekkür durumun değerlendirilmesi, saharekât yapması planlanmıyor. fırsab." gözüyle bakıyor. Bush' vaş sonrası geüşmelerin yeniden Ancak olası bir sınır ötesi harela yapılacak görüşmelerde her gözden geçirilmesi ve "Haar kât için Bakanlar Kurulu'nun hangi bir belge imzalanmaya Cekiç" operasyonuna ilişkin karan gerekiyor. cak. Ancak ABD Başkam'mn tartışmalar alacak. Başkan Çevik Güç'ün hava unsuKörfez krizi sonrasında Irak'a Bush'un bu konuda Amerikan runu oluşturan uçaklar tncirlik en yakın ülkeyi ziyaret edecek yönetiminin değerlendirmeleriÜssü'nde konuşlandırılacak. EŞtTLİK Ml, HANGİ EŞİTLİK? Güney Afrika'da Devlet si, isleyecek toprağı olmayan 1^ milyon siyah, açlıktan ölme Üste F16 uçaklan konuşlanaolması, Ankara görüşmelerine ni aktararak özal'ın izlenimlemeleri için devlet tarafından besleniyor. G. Afrika hükümetirini dinlemesi bekleniyor. Başkanı Frederik De Klerk ırk aynmını ortadan kaldırmaya ve ilgiyi arttınyor. Türk tarafı, cak. A10 uçaklanmn konuşlansiyahlann beyazlaria aynı siyasal haklara kavuşmalanna çalı nin 'Açlık' adım verdiği operasyon çerçevesinde, kamplara yer dınlması konusu ise henüz açıkKıbns konusu Ege'nin iki yaIrak'taki dunımun ağırhklı günşırken ülkedeki siyahlann ölüm oranının giderek yükseldiği bil leştirUen binlerce siyahın gıda gereksinimleri karşüamyor. Bu lık kazanmadı. tncirlik Üsdem maddesini oluşturacağı bu kasındaki bazı beklentilerin akdiriliyor. Ülkenin kırsal kesimlerinde yaşayan ve çalışacak tesi na karşın ülkede hâlâ günde 3 siyah açlıktan ölüyor.(REUTER) sü'nde ikili anlaşmalar çerçevegörüşmelerin genel bir "ufuk sine BushÖzal görüşmesinin turu" niteliğinde geçeceğine ina pazarlık konulanndan birini sinde 2 filonun üzerinde uçak myor. Gündemde büyük bir yer oluşturmuyor. Gerek Bush'un bulunmayacak. tutması beklenmeyen Kıbns ko bu konuda "yeni öneri Genelkurmay Başkanlığı'ndanusu da, özelhkle Türk ve Yu götürmüyorum" şeklindeki ki askeri yetküiler, Çevik Güç'açıklamalan, gerekse Türk dipnan kamuoylannda bu ziyarete ün Türkiye'nin "egemenlik hakilişkin beklentileri yoğunlaştır lomatik kaynaklanmn görüşü, larını haleldar etmeyecek Kıbns'ın ancak bir durum dedı. şekilde" çalışmasının planlandığını bildirdiler. "Kesinlikle Bush 1959'dan bu yana Türki ğerlendirmesi çerçevesinde ele alınacağının işareti sayılı^ or. Öte yandan İsrail Başbakanı tzak Şamir, Türkiye'nin egemenlik haklan ye'yi resmen ziyaret eden ilk Dış Haberler Servisi ABD Dışişleri sini, "olağanüstü önemli ve olumlu" olarak Bush'un son iki açıklamasında, ABD'nin, Ortadoğu barışı konusunda İs zedelenmeyecek, korunacak ABD Başkam olarak Ankara'Bakanı James Baker, Suriye Devlet Başka nitelendirdi. KKTC lideri Rauf Denktaş'ın da özel bir ilgiyle ağırlanacak. nı Hafız Esad ile dün Şam'da görüştükten James Baker, "Suriye'nin önerilerimizi rail ile birlikte aldıklan prensip kararlan tarzda çahşıyonız" diyen askeve Kıbns Türk halkırun rolüne ri yetküiler, "ABD ve tngiltere^ Cumhurbaşkanı Turgut Özal, hiçbir atıfta bulunmamasının sonra yaptığı açıklamada, iki ülkenin Or kabul ederek BM Güvenlik Konseyi karar na uyacağını umduklarını açıkladı. Şamir dün Kudüs'te, "ABD'nin, Arap ul nin Irak'ı ikinci bir müdahale diplomatik karşılıklılık ilkesi Türk diplomasisinde yarattığı tadoğu Banş Konferansı konusunda anlaş lan temelinde oluşturulacak bir banş konçerçevesinde ABD yetkililerine rahatsızlık da ancak "dolaylı" tığını söyledi. feransına katılacağım açıklamaktan mutlu keleriyle banş görüşmeleri yapmak konu olasılığı konusunda" uyarmalasunda, fikir biriiğine vardığımız üç prensi rmı ise "Bizi bağlamaz" diyerek yönelik genel "alt düzeyli bir biçimde dile getirilecek. Hafız Esad'ın, pazartesi günü ABD'nin luk duyuyorum" diye konuştu. be bağlı kalacağını umuyoruz" dedi. Şamir, değerlendirdiler. karşılama" uygulamasını terkeİsrailFilistin sorununun çözümü için önerBaker, Israil Başbakanı İzak Şamir ve di söz konusu üç prensibi, görüşmelerin doğBush'un Ankara'ya Atina diği planı kabul ettiğini Washington'a bilderek Başkan Bush'u uçağm Genelkurmay'daki askeri yetmerdivenlerinde karşılayacak. Girit üzerinden gelecek olması dirmesi üzerine yeni bir Ortadoğu turuna ğer İsrailli yetkiUler ile görüşmeyi heyecanla rudan, önkoşulsuz ve bir dış etken olma kiüler, "TürkABD genelkurbeklediğini belirterek, Ortadoğu Banş Kon dan yapıhnası olarak sıraladı. Şamir aynBeraberinde eşi Barbara da Türk Yunan ilişkilerini çıkan Baker, dün Şam'da düzenlediği basın nuyian arasuMİa görüşmelerin feransı konusundaki ABD önerilerinin tsBush, özel personeli, korumala Çankaya gündemine sokuyor. toplantısında "Konferansa BM gözlemcisi rail'de de kabul görmesini dilediğini kaydet ca, Suriye'nin banş konferansı önerisine TBMM'yi Genelkurmay Başn, hekimleri, yardımcıları ve Bu çerçevede, özal'ın 1983'ten nin katılması, not alması. konferansa katı ti. İsrail, Araplar ve Füistinh'ler ile yapıla verdiği yanıtı, detayh bir şekilde bilmek is kanlığı'nın devre dtşı bırakması şeklinde" yorumlanabileceğine 300 gazetecinin oluşturduğu bu yana "Türk Yunan gergin lanlarla görüşmesi ve bunları BM Genel cak görüşmelerde BM'nin de yer almasına tediğini bildirdi. Resmi bir ziyaret amacıyia Londra'da bu ilişkin soruya ise "CMur mu öytoplam 600 kişilik bir heyetle MfHii gidenneje yönelik bir mis Sekreteri'ne rapor etmesi konusunda Suri karşı çıkıyor. lunan İsrail Dışişleri Bakanı David Levy de le şey! Hükümetin bilgisi, başkente gelecek olan Bush, ilk yon izlediğini" bir kez daha ye ile anlaştık" dedi. Baker, Mısır, S.Arabistan, Ürdün'de de düzenlenecek bir banş konferansında TBMM'nin bilgisi, onayı olmaziyaretini Amtkabir'e yapacak. vurgulayarak Ankara'nın son Körfez savaşmdan sonra beşinci kez bölABD'nin Ankara Büyükelçisi değerlendirmelerini aktarması geye giden Baker, Ortadoğu banşı konusun görüşmelerde bulunduktan sonra İsrail'e BM'den de bir temsilci bulunmasının "tar yacak. Oimaz öyle şey" yamtım bşmalan daha da güçleştireceğini" açıkladı. verdiler. Morton Abramowitz'in konu bekleniyor. da ABD önerisini, Suriye'nin kabul etme geçecek. ABD Başkaniy Yunanistan ile Türkiye'yi ayıran ihtilafların giderilmesini istedi Bııslı: Kıbms sorununu çözün Ankara Buslm hazır ABD Başkanı yarın geliyor Baker, Esad'la Orîadoğu Banş Konfemnsı'nı görüştü ABD üe Suriye anlaştı ABD, DIS POLİTÎKASINITAKTISIYOR2 'Hırvatistan'a saldın yok' • BELGRAD (AA) Yugoslavya Savunma Bakanı Veljko Kadijeviç, federal ordunun Hırvatistan'a saldınnayacağım açıkladı. Bir Hırvat yetkili, Kadijeviç'in bu açıklamayı Hırvatistan'daki Zadar Hava Üssü'nde Hırvatistan Devlet Başkanı Franjo Tudjman ile görüşmesi sırasında yaptığıru bildirdi. Yetkilinin verdiği bilgiye göre Tudjman da ülkesinde federal orduya yönelik saldınlara engel olmak için elinden geleni yapacağını söyledi. Körfez savaşı Amerîkalıları îkiye böldü YASEMİN ÇONGAR WASHINGTON "Eğer Kuveyt lahana ihraç etseydi, şimdi orada olmazdık." ABDnin Körfez savaşında üstlendiği rolü eleştiren bu slogan, petrolün Amerikan dıs politikasını ne denli beürlediğine dikkat çekiyordu. Savaş bitti Amerikan askerleri evlerine dündüler. Haziran ayı boyunca ve 4 temmuz BağımsızJık Günü'nde "geçit törenleri"nde ytlrüdüler. Ancak bir yanda kudamalar yapüırken, diğer yanda "Ne için öldük? Ne için öldürdük? Neyi kutluyoruı" diye soranlar da vardı. Körfez krizinde izlenen dış politika ABD'deki çeşitli çevreleri karşı karşıya getirdi. Amerikan halkının müdahaleciliğe karşı kesimi, yapılanlan, "büyük bir hata" olarak görüyor. Savaşı destekleyenler ise Saddam Hüseyin'in hâlâ koltuğunda olmasını eleştiriyor. "Madem Şeytan'ı yerinde, siyasi ve askeri gücünü de elinde bıraktılar, o zaman bunlara ne gerek vardı? Savaştn asıl uedeni Saddam'dan kurtulmak değil miydi?" Başkan Bush'un ikinci bir saldırıdan söz eden son açıklamalan, bu soruyu soran kesimi umutlandırıyor. Onlara göre Amerikan birliklerinin yeniden "ta, oralara" gitmesini gerektirmeyecek ikinci bir müdahale sorunu "kökünden" çözebilir. Dış politikanın oluşmasında önemli katkı ve etkisi olan akademikbürokratik çevreler ise Körfez savaşını ulusal çıkarlara uygun ve aykın bulanlar olmak üzere iki cepheye aynlmış. Harvard Üniversitesi Uluslararası llişkilerden Sorumlu Yardımcı Dekanı ve Harvard Dış llişkiler Merkezi Başkam Joseph Nye'nın adı "yeniden canlanmacılar" (revivalists) diye de tanınan grupla özdeşleşmiş. Nye, Körfez savaşında Amerikan ulusal çıkarları gereğince hareket edildiğini ve bu sayede Amerikan gücünün yeniden yükseldiğini savunuyor. Ulusal çıkann bileşenlerini sorduğumuzda, "lahana, değil petrol" diye başlıyor söze. Sonra "yeni dünya düzeni" ve "silahlanmanın denetimi" geliyor. ABD'nin petrol tüketiminin sadece yüzde 5'ini Körfez'den karşılaşması, Nye'ya göre belirleyici bir ölçüt değil. Petrolün geçici olarak varilde 40 dolar fıyat almasımn ekonomik daralmayı arttırdığını ammsatıyor ve Saddam Hüseyin'in petrol fiyatlanm yükselterek güce erişmesinin, ABD için ithalat faturasının kabarmasmın yam sıra büyümeyi önleyici makro ekonomik sonuçlar doğuracağmı savunuyor. VVashington'daki Gate Enstitüsü Uluslararası llişkiler Bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası llişkiler Konseyi üyelerinden Christopher Layne ise bu tezleri "bir aldatmaca" olarak görüyor. "Petrol için Körfez'e gittiğimizi söyleyenler, Irak'ın Kuveyt'i elinde tuttuğu durumda bile dünya petrolünün sadece yüzde 7'sini elde edeceğini bilmiyoriar mı? Aynca Saddam'ın petrolünü satmaya gereksinimi vardı. Saüşı düşüriip fiyatı yükseltmeyi nereye kadar sürdürebilirdi?" Nye'ın "yeni dunya duzeni" tezi, Başkan Bush'un 1990 şubatında ortaya attığı "soğuk savaş sonrası yeni dönem" değerlendirmesine denk düşüyor. Nye, Kuveyt'in işgalini "yeni dünya düzenine yönelen ilk tehdit" olarak görenlerden. ABD'nin bu tehdidi tersine çevirerek yeni dönemde istikrann ve barışın koruyuculuğunu yapacağını göster,diğıni söylüyor. Layne'in tezi ise tam aksi yönde. Ona göre Bush yönetiminin krizdeki tutumu "Soğuk savaş dönemine özgü bir Pavlov tepkisiyle gelişti. Bush, tarihsel gercekliğe dayanmayan bir analojiyle 1930'laria 1990'lan, HİÜer'le Saddam'ı özdeşleştirdi. Oysa bu analoji, bir ülke eğer komşulan için gercekten tehdit haüni alıyorsa, komsulannın da ona karşı birieşeceği gercegini gözardı ediyor. Eğer ABD askeri müdahaleyi reddetseydi, Suudiler, Mısıriılar ve Suriyeliler, hatta tranlılar Irak'a karşı bir savunma koaüsyonu oluşturabilirdi. Bir ArapIsrail ortaklığı güç görünse de tsrailin Irak'a yönelik herhangi bir saldınsında diğer Arap ülkelerinin Saddam'a yanaşması beklenemezdi." Layne sözlerini ambargonun ve siyasi diplomatik önlemlerin sonuna kadar denenmesi gercktiği görüşüyle bağlıyor. Körfez konusunda ayrışan iki görüş, ABD ekonomisinin gücüne Uişkin gözlem farklılıklarıyla destekleniyor. Müdahaleciliğe karşı kesim, savunma harcamalarındaki azalmanın "önemli düzeyde" olmadığını, global yükümlülüklerin iç ekonominin yükünü giderek arttırdığını savunuyor. Yeniden canlanmacılar ise vergilerde arttırıma gidilmesi yoluyla müdahaleci dış politikanın finanse edilebileceğini belirtiyorlar.