Katalog

14 TEMMUZ 1991 Izzetbegoviç Türkiye'de • ANKARA (AA) Yugoslavya'nın BosnaHersek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Aliya tzzetbegoviç, resmi bir ziyarette bulunmak amacıyla bugun Turkiye'ye geliyor. tzzetbegoviç'in ziyaretı, Turkiye ile Yugoslavya arasındaki dostane ilişkilerin pekiştirilmesine olduğu kadar, Türkiye ile BosnaHersek Cumhuriyeti arasındaki ilişkilere yeni boyutlar kazandırma açısından da onem taşıyor. Konuk Cumhurbaşkanı'nın Türkiye"yi ziyareti sırasmda yapılacak goruşmelerde ikili ilişkilerin yanı sıra başta Yugoslavya'daki durum olmak uzere guncel konular üzerinde göruş alışverışinde bulunulacak. HABEKLER CUMHURİYET/U Ankarada çevik güç rahatsızkğı Diplomatik kaynaklar, Çevik Güç'ün asıl vurucu gücünü Akdeniz'deki ABD uçak gemisi USS Forestal ile İncirlik'teki Amerikan uçaklarının oluşturacağını bildiriyorlar. Bu nedenle, Çevik Güç'ün Irak'a karşı "farklı amaçlı" bir operasyonda kullanılabileceği belirtiliyor. SEMtH tDİZ ANKARA Kuzey Irak'taki çokuluslu gücün geri cekilmeye başlamasıyla birlikte Turkiye'nin "ilke" olarak topraklarında konuşlandınlmasını kabul ettiği "Çevik Giiç"un asıl amacına ilişkin tartışmalar büyuyor. Çevik Güç'ün oluşturulmasının, ABD ve Ingıltere'nin Irak lideri Saddam Hüseyin'in gitmesini istedikleri ve Irak'taki nukleer hedeflerin vumlabileceklerini artan bir şekilde telaffuz etmeye başladıklan bir döneme rastlaması, farklı olasılıkları gündeme getirmiş bulunuyor. Dışişleri Bakanlığı yetkilileri, "Poised Hammer" (Hazır Çekiç) adlı operasyon çerçevesinde oluşturulacak "Çevik Güç"ün asıl amacının, Irak yönetiminin yeni bir multeci sorununa yol açmasını engellemek olduğunu ısrarla bildiriyorlar. Esas olarak "caydıncı" rolü bulunan bu guce Turkiyenin sadece bu çerçevede ızin verdiğini ve katıldığını kaydediyorlar. Ancak diplomatik kaynaklar, 5 bin kişi olarak tasarlanan bu gücun asıl vurucu gücunun Akdeniz'de bulunan Amerikan uçak gemisi "USS ForestaT'ın yanı sıra İncirlik'te konuşlanmış Amerikan uçaklarının olacağına işaret ettiler. Bu nedenle söz konusu gucun Irak'a karşı farklı amaçlı bir operasyonda kullanılmasının "olasüık dışı olmadıgını" belirttiler. Aynı kaynaklar, ABD Başkanı George Bush'un geçen çarşamba gunu Cumhurbaşkanı Özal ile yaptığı telefon konuşmasında, Turkiye'den bu konuda "esneklik" göstermesini istediğini de iddia ettiler. Öte yandan Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Suud El Faysal'ın, bu tartışmalann sürduğu bir sırada Ankara'ya gelmesi de ayrıca dikkat çekiyor. Islam Konferansı Orgutu'nun 3 ağustosta Istanbul'da başlayacak olan dışişleri bakanlan toplantısına da katılacak olan Suud El Faysal'ın, buna rağmen ABD Başkanı Bush'un ziyareti öncesinde Turkiye'yi ziyaret etmesi de "anlamlı" bulunuyor. Türkiye'de konuşlandınlacak muttefik güce ve asıl amacına üişkin tartışmalar büyüyor ÖzalYılmaz anlaşmazlığı Kuzey Irakhları koruması için tasarlanan "Çevik Güç"un farklı amaçlara yönelebileceğini gösteren güçlu işaretlerin bulunduğu sırada, Cumhurbaşkanı özal ile Başbakan Mesut Yılmaz arasında söz konusu gucün amaçlanna ilişkin görüş ayrıhğı bulunduğu da hukumete yakın kaynaklarca one suruluyor. Bu çerçevede Saddam Hüseyin'in gitmesi gereğini dolaylı olarak çeşitli vesilelerle dile getiren Ozal'ın daha "kaü", "diplomasinin meziyetlerine" inanan Yılmaz'ın ise daha "ılımlı" yaklaşım içinde olduğu belirtiliyor. Mesut Yılmaz'ın bu bağlamda "Çevik Güç"un "amaç dışı" olarak kullanılmasına karşı çıkanların başında bulunduğu da ifade ediliyor. Dışişleri Bakanı Safa Giray'ın önceki gün konuyla ilgili olarak yaptığı açıklamada, Türkiye'nin "Çevik Güç"e ilke olarak onay verdiğini belirtmesi ve bu konuda daha kesin ifadelerde bulunmamasının bir nedeninin de hukumet ile Köşk arasındaki bu görüş ayrılığı olduğu sanılıyor. Demirel ve İnönü karşılar DYP Genel Başkanı Siikyman Demirel, Silopi'de "hazır çekiç" kuvveti bulundurulması konusunda, "Ülkemizde yabancı askerierin konuşlandınlmaana biz daima karşıyız. Böyle bir yol açılmamalı idi. Buradaki durum nazik" dedi. SHP Genel Başkanı Erdal İnönü de Silopi'de yabancı güç konuşlandınlması konusunun mutlaka parlamentoya getirümesi gerektiğini belirterek "Bu anayasanın ruhuna aykındır" dedi. Mübarek, Saddam'ı uyardı • KAHİRE (AA) Mısır Devlet Başkanı Husnu Mübarek, Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'i, nukleer tesisleri denetime açmayı reddetmesi nedeniyle muttefik kuvvetlerın yeni bır saldın başlatabileceği konusunda uyardı. Mısır Devlet Başkanlığı Sozcusu'nun açıklamasına gore Mubarek'in bu konudaki mesajı, uçuncu bir ulke tarafından Irak'a iletildi. Sözcu, uçuncu ulkenin hangi ulke olduğu konusunda bilgı vermedi. 2 Irak'a ültimatom BM Guvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi, Bağdat hükümetinin, 25 temmuza kadar nukleer bilgileri tam olarak açıklamadığı takdirde ciddi sonuçlarla karşı karşıya kalacağını bildirdi. Dış Haberler Servisi BM Guvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesi, Irak'a verdikleri ultimatomda, "Bağdat yönetiminin, 25 temmuza kadar Irak'ın nukleer programına inşkin bilgileri tam olarak açıklamadığı takdirde ciddi sonuçlarla karşılaşacağmı" bildirdi. Washington, bir suredir, Irak'ın nükleer tesislerine karşı yeni bir saldın duzenleyebileceği uyansında bulunuyor. Ancak AP'nin haberine göre Beyaz Saray yetkilileri, Irak'a önümüzdeki birkaç gün içinde bir saldın düzenlemenin söz konusu olmadıgını belirttiler. Irak, uranyumu zenginleştirmeye yarayan aygıtlara sahip olduğunu kabul etti. Ancak nükleer silah yapımına ilişkin bir programı olmadıgını ileri sürüyor. ABD ile Batılı müttefıkleri ise Irak'ın nukleer bilgileri tam olarak vermediğini, gizli nükleer silah programını sakladığını öne sürüyorlar. ambargonun gevşetilmesinden yana olduğunu açıkladı. Guvenlik Konseyi'nin 5 daimi üyesinden sert çıkış Zaho'da cekilmeye protesto Bulgaristan'a yeni anayasa • SOFYA (AA) Bulgaristan Parlamentosu, ülkeyi parlamenter cumhuriyet yapan yeni anayasayı, milletvekillerinin gerekli uçte iki çoğunluğuyla kabul etti. 400 milletvekilinden 309'u olumlu oy kullandı. Parlamento binası onunde açlık grevi yapan 23 milletvekiliyle bırlikte 100 kadar milletvekili oylamaya katılmadı. BaküTiflLs diyalogu • MOSKOVA (AA) Azerbaycan Devlet Başkanı Ayaz Muttalibov'un Gurcistan'ın başkenü Tiflis'e yaptığı bir günlük ziyaret sonucunda her iki cumhuriyetin karşılıkh olarak egemenliklerini tanıdıklarını ilan eden bir anlaşma imzalandı. Sovyet televizyonunun haberine göre Gurcistan adına Devlet Başkanı Zviad Gamsahurdia, Azerbaycan adına da Ayaz Muttalibov'un imzaladığı anlaşma çerçevesinde, Gurcistan'da yaşayan Azerilerin guvenlikleri garanti altına alınıyor. Aga Han'ın uyansı BM Genel Sekreteri Perez de Cuellar'ın Irak özel Temsilcisi Sadnıddin Aga Han, Irak'ın, büyük çaplı bir insani felaketten kaçınmak için kaynaklarını kullanmak zorunda olduğunu belirterek, uygulanan uluslararası ,#: Kuzey Irak'taki Kürtler, kamyonla dagda yetişen bazı meyveleri toplamaya gidiyorlar.(Fotoğraf: The Independent) Muhabirimiz Tuncay Özkanın bildirdiğine göre, muttefik guçlerin Irak'tan geri çekilme işlemleri dün de surdu. Fransız kuvvetleri dun geç saatlerde geri çekilerek Silopi'ye geldiler. Geri çekilme sırasmda Kürt göstericilerin Fransızlan bir süre engellediği öğrenildi. ABD ve Fransızlann bazı guvenlik görevlileri ile muhımmatı dışında Irak'ta muttefiklere ait birim kalmadıgı belirtildi. Irak'ın sınır kontrolunu yarın devralması bekleniyor. öte yandan ABD ve muttefik ulke birliklerinin Kuzey Irak'tan cekilmeye başlaması uzerine Zaholular gösteri yaptı. Türkiye sınırına doğru yuruyen Iraklılar, muttefıklerin askek ri araçlannın önüne geçerek dönuşlerini engellemeye çalıştılar. AA Silopı muhabirinin bildirdiğine göre ABD ve muttefik ulkelere ait askeri birlikler önceki gunden itibaren Kuzey Iraktan cekilmeye başladılar. Askeri birlikler dün de saat 08.00'den Korgeneral Gaaner'in konuşitibaren konvoylar halınde masından sonra da göstericileTurkiye sınınna hareket ettiler. ri n dağılmadığı göruldu. Askerlerin çekilmeye başlaması üzerine 4 bin kadar Zaholu, müttefiklerin gidişini protesto amacıyla yüniyuş yaptı. Iraklılar muttefik askerlerin çekilmesini önlemek için TürkiyeIrak sınır kapısına kadar geldiler. Muttefik ülke askerleri de sınırdaki köpriinün Irak kesimine geçişi engellemek için tel örgu ve barikat kurdular. Barikata kadar gelen Iraklılar, 'Yes yes Busb, no no Saddam", "Saddam'a ölum" yazılı pankartlar taşıdılar ve sloganlar attılar. Göstericileri ikna etmek için saat 12.00 sıralarında ABD'li komutanlanndan Korgeneral Jay Gaaner helikopterle Irak sırur kapısına giderek göstericilerle görüştü. Korgeneral Gaaner, şunlan söyledi: "Sizlerin ne istediginizi ögrenmek istiyorum. Mütlefik guçlerin gitmesini istemiyor, Saddam'dan korkuyorsanız, biz bunlar için önlem aklık. Irak ile kesin anlaşmamız var. Muttefik birlikler sadece Silopi'ye çekiliyor. Ama yine Irak'ta muttefik askeri bulunacak. Anlaşrnamıza gore Irak ordusundan bir tek kişi guvenlik bolgesi olan 36. paralelin içine girme>ecek. Bu bölgede uçak, helikopter uçuramayacak. Sizin guvenliginizi üzerimize aldık. Bırakıp gitmiyonız. Silopi'de konuşlandırılacağız. Her zaman yanınızdayız." Fedeml Başkanhk Konseyi, dün Briorti Anlaşması'nı onaylach Barışa Belgrad'dan yeşil ışık PakdemirK'nin Federal Başkanhk Konseyi, 14 saat süren toplantı ertesinde, AT heyeti ile Yugoslav liderler arasında varılan anlaşmayı kabul ederken ülkedeki tüm milislerin terhis edilmesini de kararlaştırdı. Dış Haberler Servisi Federal Başkanlık Konseyi, Yugoslavya'da iç savaşın barışçı yollarla çözumlenmesini öneren Brioni Anlaşması'nı dun sabah onayladı. Başkanlık Konseyi, 14 saat suren toplantı ertesinde Avrupa Topluluğu heyeti ile Yugoslav üderler arasında vanlan Brioni Anlaşması'nda yer almayan bazı ek maddeleri de kabul etti. Belgrad'daki toplantıya Sloven temsilci katılmadı. Yugoslavya hukümeti, Hırvatistan, BosnaHersek ve Slovenya tarafından kabul edilen Brioni Anlaşması'nı dun sabah onaylayan Başkanlık Konseyi, ülkenın tüm bölgelerindeki milislerin terhis edilmesini istedi. AP'nin haberine göre alınan bu karar, Brioni Anlaşması'nda yer almamasına rağmen Hırvatistan'daki Hırvat ve Sırp milislerin de eylemlerine son vermesini içeriyor. TANJUG Ajansı'ndan edinilen Başkanlık Konseyi açıklamasında, "Yugoslavya topraklan üzerinde yer alan tüm silahlı gruplann" 18 temmuza kadar terhis edilmesi öngörülüyor. Federal ordu birlikleri ile polis gıcu, bu kararın dışında tutuluyor. Başkanlık Konseyi üyeleri, orduya çağnlan tüm asker adaylannm birliklerine teslim olmasına da karar verdi. Slovenya ve Hırvatistan'ın, 25 haziran gecesi bağımsızlıklarını ilan etmeleri ile başlayan ıç savaş sırasmda federal ordunun goreve çağırdığı yedekleri terhis etmesi de kararlaştırıldı. Bu kararın, cumhuriyet vatandaşlarının federal orduya katılmasına karşı çıkan Slovenya ve Hırvatistan'a yönelik olduğu ileri süruluyor. Başkanhk açıklamasında, Yugoslavya'nın tüm sınırlannın ordu denetimine devredilmesi de yer alıyor. Sınırlann kontrolünün devri için 16 temmuza kadar süre tanındı. Slovenya'nın, Avusturya, Macaristan ve Italya ile olan sınırlarını denetımi alnna almaya kalkması, bu cumhuriyete federal ordunun saldırmasına neden ohnuştu. Konsey uyeleri, ordu barakaları etrafındaki barikatların da derhal kaldırılmasını öngorduler. Buna gore ordu birliklerinin hareket serbestliği sağlanmış olacak. Slovenya mılislen, ordu garnizonlarının çevresine kurduğu barikatların tumunu kaldırmamış, yollara barikatlar yerleştirmeyi de surdurmuştu. Konsey kararlan arasında bu barikatlann aym 16'sına kadar kaldırılması da yer alıyor. Slovenya'nın ele geçirdiği ordu muhimmatı ve binalanmn da yarına kadar devredilmesi öngörülüyor. Başkanlık Konseyi uyeleri, Slovenyalı yetkililerin rehin aldıklan federal askerleri bıraktıklarını açıklamalarına rağmen tum federal ordu uyeleri ile polis görevlilerinin serbest bırakılmasını da kararlaştırdı. BRÜKSEL AT çıkarması SABETAY VAROL BRÜKSEL Başbakan Yardıması Ekrem Pakdemirli, AT ile temasta bulunmak üzere önümüzdeki hafta Brüksel'e geliyor. Yeni hükümet, işbaşına gelir gelmez Pakdemirli'yi Brüksel'e göndererek dış pohtika konusundaki belli başh önceliklerinden birinin Avrupa olduğunu karutlamak istiyor. Pakdemirlinin Brüksel gezisinin, ABD Baş Başbakan Yardımcısı, Mesut Yılmaz hükümetinin AT ile üişkileri normall ırme politikası çerçevesinde temaslar yapac.' kanı George Bush'un Türkiye âyaretinin arifesüıde gerçekleşeceğine dikkat çekiliyor. Mesut Yılmaz hükümetinin Başbakan Yardımcısı Ekrem Pakdemirli, önümüzdeki perşembe ve cuma günleri Avrupa Komisyonu'nun iki başkan yardıması ile göruşecek. Türkiye^ nin AT nezdındeki daimi delegasyonunun önde gelen bir yetkilisi, "Ydmaz hukümeti güvenoyu alır almaz Ankara'nm gerçekleştirtttgi ilk girişİBtenlen birinin, AT ile temaslmn normalleştirmek üzere harekete geçmek olduğunu" ifade etti. Aym yetkili, Pakdemirli'nin ziyaretinin, bu hükümetin AT ile ilişkilerine verdiği büyük önemi göstennek amacına yönelik olduğunu belirtti. Bilindiği gibi Türkiye'nin AT'ye yaptığı tam üyelik başvurusundan "ohunlB" yanıt alamamasımn ardından Türkiye'nin toplulukla ilişkileri tam anlamıyla tıkamklığa girmiş bulunuyor. KaddafTden OzaTa uyarı • LONDRA (Reuter) Libya lideri Albay Muammer Kaddafı, Cumhurbaşkanı özal'ı uyararak, Türk topraklarmdan Irak'a bir saldırı düzenlenmesinin TürkLibya ilişkilerini bozacağını bildirdi. Libya televizyonunun bildirdiğine göre Kaddafi, Batı'nın, Arap halklanna boyun eğdirmek için uyguladığı "terör politikasına" Turkiye'nin yardımcı olmasını istediğini söyledi. Kaddafi, Özal'a yaptığı uyanda şöyle dedi: "Turk topraklanndan Irak'a duzenlenecek bir saldın Turkiye ile Libya arasındaki tum köprülerin atılmasına neden olacaktır. Sınıdi bakandan Ankara'ya ilginç ziyaret Prens Suud El Faysal, Cumhurbaşkanı Özal'a Kral Fahd'ın bir mesajını getirdiğini söyledi. Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı'nın, Bush'un Türkiye ziyaretinden önce ve Irak konusunda gerginliğin arttığı bir sırada Ankara'ya gelmesi dikkati çekti. ANKARA (Cımhuriyet Bürosu) Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Prens Suud FJ Faysal, Dışişleri Bakam Safa Giray'ın resmi konuğu olarak dün Ankara'ya geldi. Başbakan Mesut Yılmaz tarafından kabul edilen ve Dışişleri Bakanı Giray ile resmi göruşmelerde bulunan Suud El Faysal bugün Marmaris'e geçerek Suudi Arabistan Kralı Fahd'ın bir mesajını Cumhurbaşkanı Özal'a iletecek. Suud El Faysal ile yapüan resmi görüşmelerde ağırlıklı olarak Irak'a ilişkin son gelişmeler üzerinde durulduğu bildirilirken Korfez krizi zararına karşılık olarak Turkiye'ye Korfez ulkelerince taahhut edilen yardunlar konusunun da ele ahndığı beürtiliyor. Bu arada Türk tarafımn Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı, Bush'un Türkiye ziyareti öncesinde başkente geldi Cezayir'de olaylar • CEZAYİR (AA) Cezayır'in başkentinde, guvenlik güçleriyle İslamcı gruplar arasında çıkan olaylarda 1 kişi öldu, 11 kişi de yaralandı. Cezayir resmi haber ajansı, onceki gün İslamcı bir grubun, cuma namazından hemen önce Kuba Camisi'ni işgal ederek bir hoparlör yerleştirmeye çalışmasına mudahale eden guvenlik güçlerine taşlarla saldırdığını açıkladı. Başbakan Yılmaz, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı El Faysal'la bir süre görüştü. (Fotoğraf: Rıza Ezer) aynca 3 ağustosta Istanbul'da başlayacak olan İslam Konferansı Örgütü Dışişleri Bakanları Toplantısı öncesinde KKTC'nin örgüte tam üyeliği için Suudi Arabistan'dan destek istediği kaydediliyor. Konuk Dışişleri Bakanı özel uçağı ile geldiği Esenboğa Havaalanı'nda "dar kapsamlı" bir törenle Dışişleri Bakanı Safa Giray tarafından karşılandı. Törende, Dışişleri Bakanbgı'nda ilgili dairenin başkanı Ondar Ozar, Türkiye'nin Riyad Büyükelçisi Yaşar Yakış ile Suudi Arabistan'ın Ankara Büyükelçisı Abdülaziz FJ Hoca hazır bulundular. Bu arada Suud El Faysal'ın "küçük şeref salonunda" karşılanması dikkat çekerken buna gerekçe olarak "büyük şeref salonunda süren tamirat" gösterildi. Faysal, Suudi Arabistan Kralı Fahd'ın Türkiye ile istişarelere verdiği büyük önemden de söz ederek Cumhurbaşkanı Özal'a Fahd'ın bir özel mesajını ileteceğini bildirdi. Giray, Türkiye'nin Korfez krizi çerçevesindeki zararları kaı şılığında Suudi Arabistan ve dığer Korfez ülkelerince taahhut edilen yardımlann ele alınıp alınmayacağına ilişkin soruyu, "ikili ilişkilerin tüm boyutlanyla ele alınacagı" yanıtını vermekle yetindi. Konuk Dışişleri Bakanı dün oğleden sonra ilk olarak Başbakan Mesut Yılmaz tarafından kabul edildi. Dışişleri Bakanlığı çevreleri, Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı'nın Turkiye'ye yaptığı ziyaretin "olaganüstü" bir boyutu bulunmadığını söylediler. Dönemin Dışişleri Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin'in şubat ayında Suudi Arabistan'ı ziyaret ettiğini hatırlatarak bu ziyaEkrem Pakdemirli'nin Brükretin bunun karşılığı olduğunu sel'e gelişinin tıkanıklığı giderme belirttiler. talebi taşıyacağı kaydedildi. BaşBuna rağmen, ağustos başın bakan Yardıması Pakdemirli, da İslam Konferansı Örgütü Dı TürkiyeAT ilişkilerinin "belli şişleri Bakanlan Toplantısı'na ipoteklerden kurtanlması" gegelecek olan Fahd'ın, özellikle rektiği fıkrini AT komisyonu ABD Başkam Bush'un Turki başkan yardımcılan Frans Andye'ye yapacağı ziyaret öncesin riessen ve Martin Bangemann'de Ankara'ya gelmesi dikkat la yapacağı temaslarda savunaçekti. Bu ziyaretin aynı zaman cak. da Irak konusundaki gerginliğin Geçen hafta içinde Ankara, arttığı bir döneme rastlaması da TürkiyeAT Ortakhk Konseyi^ ilginç bulundu. nin önümüzdeki aylarda toplanNitekim Suud El Faysal ile masuıı "resmen" talep etmişti. yapılan görüşmelerde Irak'taki ö t e yandan Kıbrıs konusunun son gelişmelerin ağırhklı olarak TürkiyeAT ilişkilerinde en önemli 'Ipotek" olduğu biliniele ahndığı kaydediliyor. yor. Son olarak 1988 yıhnda Körfez ülkelerince, Turkiye' Mesut Yılmaz'ın dışişleri bakanye Korfez krizi zaranna karşı hğı sırasmda toplanması gereken lık olarak taahhut edilen yar "ortakhk konseyi", Kıbns konudımlann da gündeme geldiği be sunda çıkan bir görüş ayrılığı lirtilirken Türk tarafımn bu ko yüzünden toplanamamıştı. nuda "diplomatik bir öte yandan 2930 temmuz tahatıriatmada" bulunduğu ifade rihlerinde Hollanda'nın dönem ediliyor. başkanlığı altında Brüksel'de Bu sabah Marmaris'e geçecek toplanacak olan 121erin dışişleri olan Suud El Faysal, Cumhur bakanlan Türkiye ile ilişkiler başkanı özal tarafından kabul konusunu bir kez daha normal gündeme almayacak. edilecek.