Katalog

CUMIİUK1Y£1/W \AZJILJ\MA 14 TEMMUZ 1991 Roma'dan 'Hanımeli ve ıhlamur kokan gecelerde, rıhtımda gözümü saatlerce yıldızlara diker, düş kurardım' diye anlatıyor eski Caprililer. Gerçi hâlâ ıhlamur ve hanımeli kokuyor Capri, ama böyle sakin sakin düş kuracak bir yer pek kalmamışartık. NİLGÜN CERRAHOĞLU ROMA "Ben ilkgençligimio vazlannı Capri'de geçirdim. Hanımeli, ıhlamur kokan gecelerde nhtımda gozumu saatlerce yıldızlara diker, duş kurardım. Capri o zamanlar dunyanın en muhteşera, ama gercekten en muhleşem adasıydı." Böyle anlatıyor 2025 yıl oncesinin Caprısı'nı tektuk kalan eskı Caprililerden Christiana Berni Canini. Gerçı hâlâ özellikle ılkyaz gunlennde hanımeli ve ıhlamur kokuyor Capri, ama boyle sakin sakin duş kuracak bir yer pek kalmamış artık. Temmuzağustos aylarında her saat başı 'Marina Grande' adı verilen ana iskeleye yanaşan denız otobuslerı, video kameraları ve polaroıd makınelerinı yuklenmış turıst orduları kusuyor. Bu aylarda adaya ayak basan tunst sayısı gunde 15.000'ı geçiyor çoğu kez.. Marınaya yanaşan kotra ve yatlar gerçek bir deniz kuşatması ızlenimi veriyorlar. Dısiplınlı sıralar halinde guneşın altında demir almayı bekleyen tekne sahıplerı arasında sık sık ıtıraz seslerı yukseliyor, kufurleşmeler oluyor. Yat sahiplerı her yaz o kadar çok olay çıkartıyorlar ki adanın 46 yaşındaki muteşebbis belediye başkanı Constantino Federico bu yaz artık marinada şehir trafiği duzenler gıbı tekçıft plaka uygulamasına gıtmeyi duşunuyor. Belediye başkanı ayrıca, adanın 'aristokrat' eski sakinlerini kaçıran tur kafilelennden de kurtulmanın yolunu arıyor. Turistlerı de tekçıft uygulamasıyla içeri sokamayacağı içın bunları en azından Capri'nın merkezinden uzaklaştırmayı planlıyor. Nıtekım bundan böyle tur kafılelerının, en guzel kahvelerin bulunduğu 'Piazzetta' meydanında konaklamasını yasaklıyor başkan Federico. Yenı uygulanmaya başlanan kurallara gore, şık muşterılerin buluşma yerı ve 'piyasa' alanı olan buyukçe bir salon boyutlarındakı Piazetta'da gömleksız ve şortlu dolaşmak da yasaklanmış bulunuyor. Ama otorıter belediye başkanı Constantino Federıco'nun tüm çabalarına rağmen VlP'ler adayı temmuzağustos aylannda zaten 'offlimits' (alan dışı) ılan ediyorlar. Genellikle en keyifli aylar olan haziran ve eylulu burada geçiren jet sosyete, çoğu kez yalnız vıllaları ve yatları arasında yaşıyor. Arada bir unlu 'Faraglioni' restoramnda ya da 'Guarracino' barı veya Piazetta 1 dakı 'Vuotto' kahvesinde bir aperitıf alan tek tuk unlu simaya rastlamak mumkün oluyor. Gecesi l.S milyon lira olan 'Quisisana' otelınin muzıkli terasında görunmek ıçin vıllayat trafiğıne bazen ara verıyorlar. VlP'ler, vaktiyle adayı keşfeden Roma Imparatoru Tiberius gibi hep sarp yamaçlara hâkim kayalıklar uzerinde tunemiş villalarda oturuyorlar. En tepedeki Tiberius'un villasT, hâlâ adanın en çok ziyaret edilen turistik atraksiyonlarından birinı oluşturuyor. VlP'ler, denize doğru inen kayalıkların uzerinde yuzyülık incir ağaçlan, çamlar, selvıler ve palmıyeler arasında gizlenen villalarda yaşıyorlar. Vaktiyle Bismarck'lar, Savoia'lar gibi Avrupa aristokrasisınin kremasının oturduğu bu villaları şimdi Valentino, Rocco Barocco gibi moda dunyasının unlu ısımlerı, Mondadori ya da Buitoni makarnalarının sahipleri Buıtonıler gibi sanayıcıler, Edwidge Fenech gibi sınıf atlayan artıstler işgal ediyor. Çoğunun evi, ada halkımn, erişilmez fiyatları nedeniyle, 'tannlar vadisi' dıye adlandırdığı bolumde odaklaşıyor. Yaz aylannda 'barbar' turist gruplarından ve bu erışılmeyen ısımlerden uzak en ideal kafa dınleme yerini, dağlık bir ada olan Capri'nin yaylası sayıian 'Anacapri' oluşturuyor. Öteden ben Alberto Moravia, Rossana Rossanda gibi yazarların ve entellerin favori buluşma noktası olan Anacaprı'nin limon ağaçlan arasında yayılan beyaz evleri, Capn'dekı yazlık ev fiyatlarının yarısına kiralanabiliyor. Capri'nin luks restoranlan, kahveleri ve butiklerinin yerine, Anacapri'de kır lokantalan ve pizacılar göze çarpıyor. Günubirlikçi turistleri Anacapri'den 15 dakikalık bır otobus yolculuğu uzak tutuyor. Turistler, sapa buldukları Anacapri'ye pek gelmiyorlar. Bu nedenle hâlâ sezondışı bır Yunan adası atmosferini koruyabilen Anacapn, kıyıları tuketılen Akdemz'ın otantik koşelerını arayanlar için geriye kalan nadir kaçış noktalanndan birinı oluşturuyor. Ihlamur kokardı Capri geceleri Kopenhag'dan Biraz güneş, biraz içki, biraz caz Kopenhag'dacaz festivalibaşladı. Mayısın başından bu yana şarıl şanl olan havalar da festivalle birlikte birden açmca tişörtünü, mini eteğini giyen, caz dinlemek için sokaklara, parklara döküldü. Festivalin kalbi sokaklarda atıyorsa da beyin fonksiyonu caz kulüplerinde sürüyor. FERRUH YILMAZ KOPENHAG Şu sıralar Kopenhag'ın orasından burasından caz sesleri yukseliyor. Çunku caz festivali başladı. Mayısın başından bu yana şanl şanl olan havalar da festivalle birlikte birden açınca, tişörtünü, mini eteğini giyen caz dinlemek için sokaklara, parklara döküldü. Kopenhag Caz Festivali, sırf unlu isimleri bir araya getirmekle yetinmiyor, caza olan ilgiyi korumak ve hatta arttırmak için şehrin orasına burasına açık hava sahneleri yerleştirip ücretsiz konserler sunuyor. Buralardan yukselen caz sesleri sayesinde festival, ahalinin haberi olmadan sadece ilgililerüıin fark ettiği bir olay olarak kalmıyor. Capri'nin 2025 yıl onceki sakin halinden pek bir şey kalmamış. Temmuzağustos aylannda her saat başı ana iskeleye yaklaşan deniz otobusleri, video ka meralan ve polaroid makinelerini yuklenmiş turist orduları kusuyor. Bu aylarda adaya ayak basan turist sayısı gunde 15.000'i geçiyor çoğu kez. Himmelbjerget 'ten Danimarka dümdüz bir ülke. Dağlar bir yana, bir küçük 'dağ' bile yok görünürde. Tek dağı da bu'GökDağı.'Ben bu 'Gök Dağı'na çıktım. REFİK DLRBAŞ HİMMELBJERGET Aar hus, başkent Kopenhag'dan sonra Danimarka'nın ıkıncı buyuk kentı 200 bın genç nufusu var. Bır unıversıte kentı. Aarhus'un bır başka ozelliğı, Danımarkada yaşayan Turklerin buyuk çoğunluğunun bu kentte olması. Yaklaşık 20 bın Turk Aarhus'ta yaşıyor ve buyuk çoğunluğu, Sıvas'ın Şarkışla kazasından. Ahmet, Danımarka'ya ılk gelenlerden. 1%8 yılında gelmış ışçı olarak. Bır Danımarkalı ıle beş yıl evlı kalmış. Oturma ıznı 'Alçak' ülkede dağa tırmanmak alınca Danımarkalı kansından ayrılıp Şarkışla'daki karısını yanına almış Daha sonra da annesını, babasını, kardeşını, kardeşınin çocuklarını... Artık koyden getırecek akraba kalmayınca, ekonomık durumu bozuk olanları getırtmışler. Boylece Aarhus'ta bır kuçuk Şarkışla kolonisı kurulmuş... Abdulgani Çılınkkaya, "Yakuida Aarhus'la Şarkışla kardeş şehir olacak" dıyor, tıpkı Stockholm'la Kulunun olduğu gıbı... Soz nereden nereve geldı Aarhus'tan Hımmelbjerget'e gıderken. Danimarka dumduz bır ulke. Daha doğrusu coğrafi anlamıyla 'alçak' bır ulke. Beş saatlik volculukta tren en kuçuk bır tunele bıle gırmedi. Çunku Danımarka'da dağ dıye bır şey yok. En yuksek dağı da Himmelbjerget, 167 metre. Turkçe soylersek, 'Gok Dağı'.. Hemen hemen Danimarka'nın tam ortasında bulunuvor, Aarhus'a 40 km uzakhkta. Ahmet'ın arabasıyla kenarına meşe ağaçlan serpıştınlmış yoldan Hımmelbjerget'e çıkıyoruz 'goç' macerasını dınleyerek. Mosso Golu'nun kıyısından geçıp Ry'e doğru uzanıyoruz. Ry'e geçen yol sağa kıvrılarak Cağaloğlu yokuşunun onda bır mevılınden kuçuk bır duzluğe varıyor. "Dağlar" dıyorum, "Dağlar nerede?" Otelin kafeteryası henuz kapalı. Guneşin ışınları çamların, meşelerin yaprakları arasından suzulup tahta masalann uzerıne düşuyor ama henüz pek ısıtıcı değıl. Otelin onundeki yola çıkınca, dağın dağ olduğunun farkına varıyorsunuz. Eteklerını aşağıda golun kıyısına uzatmış bır yamaç. Işte Dammarkalıların 'dağ' dedıklerı burası Dağın ustunu bır kuçuk park halıne getırmışler Dağ butun Danımarkalılann ama dağdakı ağaçlar, karşıdakı e\de yaşayan bır adamın. Parkın ıçınde yururken taş heykeller karşılıyor sızı Ve zıncırlerle çevrılı bır meşe Atlantcfdan Coca Cola imparatorluğunun başkenti ağacı. 5 Haziran 1915'te, kadın haklarının ahndığı bu tanhın anısına kadınlann diktığı bır meşe ağacı. Yani Danimarkah kadınların anayasa meşesi. Meşe ağacının hemen arkasında, yıne aynı tarıhı taşıyan Margret Caz festivaline, biraz ücretsiz he Dagmar Thyra'nın heykelı. olması, biraz guneşlenip bira içThyra da kadın hakları savunu mek, birazcık da müzik dinlemek için takılanlann bir kısmı cusu. Dedim ya Danimarka 'alçak' daha sonra caza takılmaya başbır ulke, dumduz. Tek dağı da layabüiyorlar. Böylelikle festibu 'Gok Dağı'. Ben bu 'Gok Da val dışında da caza ilgi sürüp gitsin istiyor festival düzenleyiğı'na çıktım Ey dunyanın dağcıları, yuk cıleri. Aynı zamanda da 6O'lı sek dağlara tırmanmak sıze he yıllarda ünlü cazaları banndıryecanlı gelebilır. Ama bır de dığından dolayı kazandığı Avdunyanın bu en 'alçak' dağına, rupa'nın caz merkezlerinden biGok Dağı'na tırmanmayı dene ri unvanını koruyabilmek de amaçlardan biri. Dile kolay, yın bakalım. Ustelik başınız donmeden.. tam 137 ayrı ucretsız açık hava konseri var 10 gun boyunca. Caz kulupleri dışında 10 günlüğune caza kapılannı açan normal cafelerdeki ücretsiz konserler de cabası. Caz festivali aynca Kopenhag içın önemli bir turist atraksiyonu. Drınk ÜellClOUS anc/ Refreshıng \ NOSTALJİK GEZİ Coca Cola Muzesi'nde çıktığımz nostaljik gezinin her durağında Coca Cola tarihinden tanıdık eşyalar, tanıdık yuzler karşılıyor sizi. Uzerinde, zamanın en populer vodvil yıldızı Hilda Clark'ın resmini taşıyan tepsiler, en çok ilgi goren hediyelik eşyalardan. AHU ÖZYURT ATLANTA Amerikan kulturunun sımgesi olan bir şeyi seçmenızı ısteseler neyı seçerdinız? Pek çok ulkede bu soruya verilecek yanıt, kırmızı uzerıne beyaz harflerle yazılan ıkı kelımedir. Hanı o ılk okumayı soktuğumuz yıllarda ne olduğunu bır turlu bılemedığımız, buyuklerımize "Bunun içinde ne var? Meyankoku mu? O ne demek?" dıye bıktınncaya kadar sorduğumuz şey. Meşrubatın adı: Coca Cola. Atlanta, Coca Cola imparatorluğunun başkenti. Bu içecek gunluk yaşarmn o denli önemli bir parçası olmuş ki insanlar gerçekten kahvaltıda bile Coca Cola içıyorlar. Geçen ağustos ayından bu yana Coca Cola ile ilgili her şey, Atlanta'nın merkezindeki 'Coca Cola Dünyası' Muzesi'nde sergıleniyor. Serginin en guzel yanlanndan bın, Coca Cola'nın evrimini görebilmek. Muzeyi gezmeye, Atlanta'da Coca Cola günlük yaşamın o denli önemli bir parçası olmuş ki insanlar gerçekten kahvaltıda bile Coca Cola içiyorlar. Coca Cola ile ilgili her şey, Atlanta'nın merkezindeki 'Coca Cola Dünyası Muzesi'nde sergileniyor. SergideCoca Cola'nın evrimini görebilirsiniz. uçuncu kattan başlıyorsunuz. Ilk gozunuze çarpan, devasa bır şışeleme makinesı ve etrafında donen belki 200, ışıl ışıl cam şişe. Oyle abuk subuk, ortalığı çöpluğe çeviren aluminyumlar değil bunlar. O herkesin bildiği, mustehcen (!) şekilli guzelim cam şışeler.. Çocukluğumuzun anıları arasından gulumseyen, kapaklarını toplayıp annelerimizden azar ışıttiğimiz şişeler. Bu manzarayı takıben, sırasıyla, en eski Coca Cola reklamları, taklıt Coca Colalar, Olimpiyatlar ve Coca Cola reklamlan, en populer Coca Cola reklam muzikleri serginin diğer bir bolumunu oluşturuyor. Bu arada ortalıktaki dev kutu kola şeklindeki monıtörlere dokunup 19411990 arasında dunyada olan önemli olaylan izleyebiliyorsunuz. Bir başka ek Caz festıvalının kalbı sokakranda ıse bır Coca Cola rekla larda atıyorsa da beyin fonksimının napıl çekıldiğıni ızlemek yonu caz kulüplerinde sürüyor. Al di Meola, Bob Berg, FJaioe Gelelim tehlikeli bölgeye: Elias, Mike Stern, Tom Scott, tkinci kata indiğinizde başka ül David Sandborn, Kip Hanrakelerde uretılen meşrubatlarla han gıbı isimler bu tür yerlerin tanışıyorsunuz. (îstısna: Çamlı zıyaretçisi. Bu tur yerlerin baca gazozu ki herhalde gazozla şında da unlu caz kulubu Montrın en ıyısıdır maalesef buraya martre geliyor. Bu yıl Montulaşamamış). Içebüeceğınız ka martre'a yuklu programıyla dar Coca Cola, Fanta, Sprıte, Krıdthuset de eklendi. KrıdthuDıet Coke, kafeınsız Diet Coke, set'te Arto Tunç'u Al dı Meoıstemediğinız kadar değişik meşla'nın arkasında dinlemek rubatlar, Japon gazozu, Venezuela meyvelı gazozu vs. hepsi bır mumkun oldu. arada. Artık midenızı delinceye kadar içmek serbest. Zemin kata, haince bir strateji ıle hediyelik eşya satış reyonu yerleşmiş. Her köşede en az 10 dakika harcayarak "Ah şu tshirt'u mii alsam, yoksa şu anahtarlığı mı" diye söylenerek, her sayıyı Turk Lirası'na çevirerek ayaklannız ağırlaşmış ve cebiniz hafiflemiş bır şekilde muzeyı gerıde bırakıyorsunuz. Eh, bu yorgunluğun uzerine artık bir Pepsı içmek gerek, değil mi? Ben burnumun dibinden akıp geçen hayata uzanamama duygusuna sahip olmamak ıçin 10 gunluğune evimin kapısına kilit \urup muhürledim. Ne de olsa konserler sabah 11 'de başlayıp ertesı sabah 5'e kadar suruyor. Bu arada bir yere kıvrıhp uyumak da mumkun. Sizin bu satırları okuduğunuz akşam, ben de uzun suredir susuz kalan çiçeklerime su vereceğim ve şimdıden gelecek yılki festivali özleyeceğim. AYDIN DOĞAN VE DİNÇ BİLGİN ORTAK ŞİRKET KURUYOR BerUn'den ELEKTRONİK SİSTEMİN KARI: BORSA SEANSLARI EVİNİZDE! Türk sermaye piyasaları bilgisayarlarla donatılıyor, elektronik sisteme geçiliyor... İlk uygulama sonbaharda... Borsadaki yatırımcılar için çok şey değişecek, seanslar evlerdeki televizyonlardan izlenebilecek... Sistemin mimarı Benoechea, yalnız Panorama'ya konuştu: "Bu sistem, kullanıcıların dostu..." • • • • »raiN o o a * VE WNC BILGIH OHTMI $IKKET KUÜUTOK Bul topu, al parayı Berlin sokaklarındaki Yugoslav genç yere koyduğu kare biçimli hah parçasının uzerinde üç kibrit kutusunu gezdiriyor. Kutulardan birinin altında yaldızlı küçük bir top var. Top hangi kutunun altında?' Yüz mark koyan, iki yüz mark alıyor. Ne kadar kolay bir para kazanma yolu! Ama kimin için? DtLEK ZAPTÇIOĞLU BERLİN Berlin, birleşmesinden sonra yalnız butun Doğu Avrupalılann değil, her milletten ve her yaştan insanın talihini aradığı şehir. Ulkesindeki iç savaştan kaçan Lubnanlılar ve Tamiller, Romen Çingeneleri ve Rus Yahudileri ahşverişe gelen Polonyalılar ve bir parça duvar bile bulamayıp hayal kınkhğına uğrayan Japon turistler bu yaz aylannda Berlin'i âdeta panayır yerine çevirdi. Berlin kımilerı ıçin gerçekten "taşı toprağı altın" şehir. Ceplerinı yasal olamayan yollardan dolduranlann başmda (cep başka nasıl dolar?) Yugoslavlar geliyor. Ülkelerindeki iç savaştan uzak Yugoslav gençleri, Berlin sokaklannda çeteler halinde kumar oynatıyor. Doğu Berlin'in ünlu Aleksander Meydanı, Batı'nın unlu Kurfurstendamm Caddesi "Top hangi külâhın altında" oyununu oynatan Yugoslav delikanlılarla dolu. Açık saçık filmler gösterdıği için butun Avrupa'da en sevilen TV kanalı haline gelen RTL Plus, bu oyunun populerleşmesinde onculuk etti. RTL Plus'ta cumartesi akşamlan el çabuklukazanma yolu! Ama kimin için? Aleksander Meydanı'ndaki kalabalıklardan birine yanaşıyor ve seyrediyorum. Evet, işte kuçuk top soldaki kutunun altında, şimdı ortaya kaydı, sağa, yine sola, en sonunda ortadakı kutunun altında kaldı. Dikkatle izlediğim için yanılmama imğuna dayanan bu oyunu seyircı kân yok. Top ortadaki kutunun lerle oynayan Italyan Salvatore, altında. uç daireyi çuha bezin uzerinde "Haydi eesaret" diyor Yugoskanştırıp duruyor ve seyircıye lav, "İşte gördunuz Matmazel, "altında kırmızı bir işaret bulu siz soyleyin." Ortadaki kutuyu nan dairenin hangisi" olduğunu gosterecek oluyorum. "Yok ö>soruyor. RTL Plus'a telefon edıp le yağma" der gibi kafasını salkatıldığınız oyunda epey para lıyor, "once para" diyor, "yüz kazanabiliyorsunuz. Bılemeyıp mark ver, iki yuz al, bu kadar kaybederseniz cebinizden para basit." çıkmıyor. Tabii bu işte bir bit yeniği olBerlin sokaklannda oynanan masa oyunu oynatanlann hepoyun farklı. Oyuna en az yuz sinin ıflas etmesı gerekırdı. Cemarkla giriliyor, kazanırsanız iki saretim yok. Benim yerime yakatını alıyorsunuz. Kaybederse nımda duran Doğu Alman, biniz cuzdanınız hafıfliyor. raz da on beş yaşlarındaki kızıYugoslav genç yere koyduğu nın ısranyla elini cebüıe atıyor. kare biçimli halı parçasının uze Adam cuzdanından yuz mark rinde uç kibrit kutusunu gezdi çıkanrken ben yerdeki kutulara riyor. Kutulardan birinin altın bakıyorum. Yugoslav tek bir hada yaldızh kuçuk bir top var. reketle topun bulunduğu kutu"Top hangi kutunun altında?" yu ortadan sağa itiveriyor. Şimdi Yuz mark koyan iki yuz mark top sağda. Ama kaşla göz araalıyor. Ne kadar kolay bır para sında yapılan bu küçük, ama hayati önemdeki operasyonu cuzdanından para çıkarmakla meşgul olan adam görmedi. Ortadaki kutuyu sevinçle açtığı gibi mosmor kesiliyor. Boş! Ama nasıl olur? Yugoslav "Yamldın" diyor, sağdaki kutuyu kaldınyor, "bak işte top buradaydı." Hile yok! Doğu Alman için yüz mark çok para. Kız babasımn kolunu çekiştiriyor. "Baba, bari paramızı geri alalım" diye yalvarıyor. Adam parasım geri aimak için oynamaya devam ettiği oyunda tam uç yuz mark bırakıp ağlamaklı bir yuz ifadesiyle kaçıp gidiyor. Derken yanımıza gelen uç Türk genci oyuna katılıyor. Biri parayı çıkanrken öteki kutulann her hareketini takip ediyor ve sonunda topun olduğu kutunun uzerine ayağım koyuyor. Hilesi sökmeyen Yugoslav biraz önce Doğu Alman'dan aldığı paralan Türklere verdikten sonra tasını tarağını toplayıp can sıkmtısıyla kendine Türklerin olmadığı başka bir yer aramaya gidıyor. Bilmıyor ki 150 bin vatandaşın yaşadığı Berlin'de Türk olmayan yer bulmak imkânsız. t'i İMKB KULİSLERİNDEN UYARILAR • Altı aylık kârlar önemli: Migros. Kordsa, Arcelik, Esbank, Finansbank, Teletaş, Sarkuysan, Söksa... • Kav'dan sermaye artırımı... • Çanakkale Çimento ve Bagfaş'tan haber var... Euromoney. dört Türk bankasının sıralamasını karıştırdı mı? Dünya Bankası'nın "icraatın içinden" rapoaı. Demirel. Özal'dan daha başarılı Kaptanlığın havası başka: Özel bir "amatör yat kaptanı" kursu "Video show"la yazlık villa satışı... Şehir >ehır dolaşmayın! Küçükbakkalköy Acarlar'da 115 m2 yeni daire sahibinden acele satılık, 75 milyon. 341 81 77 Kızıltoprak, Bağdat Caddesi Yolaç Iş Merkezı'nde devren kıralık buro Tel: 348 10 16 Koşuyolu'nda 140 m2, 3 oda, salon, kooperatif hissemi devredıyorum. 346 45 55 E 223222 Nolu Ehlıyetimi kaybettim, httkamsOzdur. ÖZCAN TABAN