Katalog

15 HAZÎRAN 1991 DIŞ HABERLER CUMHURİYET/11 Dahok boşaltıhyor • DAHOK (AA) — Ait- yapı hizmetlerinin yeniden sağlanması amacıyla Dahok'ta bulunan müttefik birliklerin görevlerini tamamladıkları ve dünden itibaren kentten aynlmaya başladıkları bildirildi. Dahok'ta 3 hafta süreyle kalan müttefik birlikleri böylece Uk kez Kuzey Irak'ta buJunduklan bir mevkiden çekilmeye başlamış oldular. Org. Güreş Yıınan basınında • ATİNA (AA) — Genelkurmay Başkanı Orgeneral Doğan Güreş, Türkiye ile Yunanistan arasındaki dostluk ve işbirliğinin mümkun olabilecek en yüksek düzeye ulaşmasını arzuladığını söyledi. Orgeneral Güreş, Elefterotipia gazetesinde yayımlanan açıklamasında, "Türk ve Yunan başbakanlannın geçen yıl Londra'daki görüşmelerinde de mutabakata vardıkları gibi iki iılke arasındaki dostluk ve işbirliğinin en yüksek düzeye ulaşmasını arzuluyorurn" dedi. Gazete "Türk ordusundaki yüksek rtttbeli subaylar, hükümete Yunanistan ile diyalog için baskı yapıyor. Türk askeri yetkilileri, kulislerde, gerek askeri gerekse ekonomik nedenler yüzünden Türkiye için artık dayanılmaz bir hale geldiği için Kıbrıs sorununun da çözümü gerektiğini söylüyorlar" ifadesini kullandı. Kürtler, özerk bölgeye katmak istiyor, Türkmenler Tjizim', Bağdat 'vermem' diyor. KerkükHiıı anahtarı kiıııiıı olaeak?FATtH M. YILMAZ Kerkük ne olaeak? Bugünlerde Ankara ve Bağdat'ta yapılan görüşmelerin ana gündem maddelerinden birini bu soru oluşturuyor. Iraklı Türkmenlere göre Kerkük bir Türk- men kenti. Kürtler, Kerkük'ün, Kürdistan'a dahil edilmesini istiyorlar. Saddam yöneti- mi ise Kerkük'ün, Araplarla Kürtlerin bir- likte yaşadığı bir kent olduğunu, ancak Kürt özerk bölgesine dahil edümemesi göruşünü savunuyor. Kerkük üzerine tartışmalar, Bağdat'ta Kürt lideri Mesud Barzani ile Irak yönetimi arasında süren görüşmelerden Istanbul'da yapılan Sosyalist Enteraasyonal Toplantısı'n- da Kürdistan Yurtsever Birliği (KYB) lide- ri Celal TaJabani ile Irak Milli Türkmen Partisi Genel Sekreteri Muzaffer Arslan ara- sındaki konuşmaya, Tank Aziz'in önceki günkü Ankara temaslarından Talabani'nin dün Dışişleri Bakanı Kurtcebe Alptemoçin tarafından kabul edümesine kadar, bir dizi olaylar zincirinin önemli halkalanndan birini oluşturdu. Irak Milli Türkmen Partisi Genel Sekre- teri Arslan'la Kerkük üzerine görüştük. Ars- lan, Kuzey Irak'ta ortaya çıkan son gelişmelerle ön plana çıkan Kerkük tartışma- sına şu sözlerle yaklaştı: "Kerkük, bir Türk- men kentidir ve bu konuda ne Kürtlere ne de Saddam Hüseyin'e en kttçflk bir taviz ve- rüemez." Arslan, Kürt lider Talabani ile yaptığı gö- rüşmeye değinerek Kerkük'le ilgili olarak şunları söylüyor: "Sayın Talabani'ye Kerkük konusnnda kimseye bir taviz vermeyecegimizi soyledim. Bağdat'ta süren göriişmelerde, Kerkük ko- nusunun önemli bir püriiz oluşturduğu or- tada. Biz, Irak'ta yapüacak yeni düzen- lemelerde, Türkmenlere söz hakkı veriJ- mesinden, kendi dilimizi serbestçe konuş- maktan ve oluşfurulacak mecliste nüfusumuz oranında temsil edilmekten Sayuı Talabani'- ye bahsettik. Kendileri bunlan olumla kar- KİMLİKKARTIKERKVK Osmarüıdan bugünepaylaşüamayan kent TÛRKfYE ho •Duhok IRAN Dış Haberier Servisi — Kerkük, bu yüzyılın başından bu yana tartışma konusu olan bir kent. 1638 yılından 1918 yılına kadar kesintisiz olarak Osmanlı toprakları içerisinde yer alan bu kent,. 1926 yıhnda Ingiliz mandasındaki Irak'a bırakıldı. Misakı Milli sınırlan içerisinde yer almasına ve Lozan'da Milletler Cemiyeti'nde uğraş verilmesine karşın Kerkük, Irak topraklarına katılınca, kentte hızla bir Araplaştırma politikası güdüldü. Irak'ın petrol şirketinin merkezinin Kerkük olması ve Türkmenlerle Kürtlerin üzerinde hak iddia etmesi, Kerkük'ün Osmanhdan kalan mirasının hâlâ paylaşılamadığını ortaya koyuyor. şıladılar, ancak Kerkük konusunda ve isteklerimiz hakkında Bağdat'uı pek olura- lu bakmadığını soylediler." Peki, üzerinde tartışmalar yapılan ve bir türlü paylaşılmayan Kerkük'ün nüfusunun etnik dağılımı nasıl? Bu soruya Arslan'ın ver- diği yanıt şöyle: "Bu konuda saglıklı bir bilgi vermek çok giiç. Çünkü baskıdan uzak ve demokratik U- keler dogrultusunda bir nufus sayımına ge- reksinim var. Biz, bu konuda 1957 yılında yapılan bir sayıma göre hareket ediyonız. Irak'ın o zamanki nüfusu 6 milyon, Türk- menlerin bu niifus içindeki payı da 750 bin. Bunlann büytik çogunluğu Kerkük te yaşı- yor. Şimdi Irak'ın nüfusu 16 milyon. Bir oranlama yapddıgında ve nüfus artış hızı dik- kate alındığında Kuzey Irak'ta 3 milyon Türkmenin yaşaması gerekiyor. Bunlann yi- ne buyuk çogunlugunun Kerkük'te yaşadığı gerçegi Kürtler tarafından da kabul edüiyor. Sayın Talabani bize, Kerkük'ün bir Kürt kenti olduğu konusunda ısraıiı olmadıklan- nı, ancak Kürdistan özerk bölgesine dahil et- mek istediklerini söyledi. Biz buna karşı çıktık." Arslan, geçen ay sonunda ABD'de yaptı- ğı temaslarda da Kerkük konusunun gtinde- me geldiğini ve Amerikan yönetimine konuya ilişkin bilgi verdiklerini anımsatıyor ve söz- lerini şöyle sürdürüyor: "ABD yönetiminin giderek Kuzey Irak'- taki Türkmenlerle ilgilenecegini sanıyorum. Biz, Kuzey Irak'ta bir gercegiz. Saddam Hü- seyin ve Tank Aziz reddetse de bir gerçeğiz. Yıllardır baskı ve zulümle susturulan Türk- menler şimdi haklannı istiyor. Kerkük'ten başlayarak Irak yönetiminde söz sabibi ol- mak istiyor. Bu gerçegi Kürtler de göriıyor, valnız Bağdat yönetimi görmüyor. Şu an için şunu söyleyebilirirn ki Kürtlerle Kerkük dı- şında bir anlasmazlıgımız yok. Yüiarca bir arada yaşadık." Ya Saddam Hüseyin'le Barzani. Bağdat'- Arstan: "Kerkük Türkmendir, Kürtlere de Bağdat'a da verilemez. Talabani'yle yaptığımız förüşmede bunu endısine söyledim!' Talabani: "Kerkük'te çoğunluk Kürtlerde. Biz, Kerkük'ü otonom bölgeye katmaya çalışıyçnız. Türkmenlerle birlikte yaşarız" Saddam: "Kerkük bir Arap ve Kürt kentidir. Türkmenler isterlerse gidebilirler" ta Kerkük'ün Kürdistan özerk bölgesine da- hil edilmesi konusunda anlaşırsa? Arslan, bu konuda da şöyle konuşuyor: "Kürtlerle Irak yönetimi yıllardır göriis- meler yaparlar. Pek anlaştıklan da soylene- mez. Anlaşmalar yapılır, sonra rafa kaldınlır. Bizim şu anki en büyük teselli kay- nagunız budur. Yani Araplarla Kürtlerin hiç- bir zaman anlaşamayacagından yola çıkıyonız. Ancak, eger bu konuda bir anlas- maya vanlırsa o zaman mücadelemizi dataa etkin yoUarla sürdürürüz. Bu mücadele dip- lomatik yollardan başlayarak çesitli biçim- lerde olabilir. Ancak biz, Kuzey Irak'taki sorunun kesin hatlanyla çözümünün Sad- dam'ın iktidardan gitmesi ile gerçekleşecegi- ne inanıyoruz. Meşru kabul etmedigimiz bir yönetimin yaptıgı anlaşmalar biri baglamaz. Bu nedenle Saddam'ın verecegi bir taabhü- te uymak zonınlulugumuz da ortadan kal- kar." Sosyalist Enternasyonal'in Konsey Toplan- tısı nedeniyle konuşma fırsatı bulduğumuz KYB lideri Celal Talabani'nin, Kerkük tar- tışmasına ilişkin görüşleri de ilginç. Talaba- ni, Kerkük'ün Kürtlerin çoğunlukta olduğu bir kent olduğunu savunuyor. Talabani'ye gö- re bu gerçek, Cemiyet-i Akvam belgelerinde mevcut. Ancak Talabani, bu görüşlerine karşın şun- ları da söylüyordu: "Kerkik'ün Ula bir Kürt kenti olduğu konusunda ısrarh değflim. Kürt- lerle Türkmenlerin birlikte yaşadıklan bir kent Biz, Türkmenlerin cektigi acılan bili- yoruz ve bu konuda onlan anlayışla karşılı- yonız, ancak Bağdat, bir Türkmen SOTUHU ol- duğunu kabule yanaşmıyor. Bize Bağdat'ta, 'Kerkük bir Arap ve Kürt kentidir. Türkmen- ler isterlerse, başka yere gidebilirier 1 denfldi." Talabani, "Irak'U yapılan göriişmelerde Kürtlerin, Kerkük'ü otonom Kürdistan'ın başkenti yapmak istedikleri soyleniyor" şek- lindeki sonımuza şu karşılığı veriyordu: "Kürdistan özerk bölgesinin başkenti Er- bil'dir. Bu, tarihi bir gerçektir. Ancak bu ko- nuyu bana sormayin, çünkü ben Kerküklü- yüm. Bu konunun şu an için bir öoemi yok. Kerkük ne olaeak? Bu soruya Talabani'- nin verdiği yanıt da şu: "Onn zaman göste* recek." Bağdat'ın düştinceleri Irak Devlet Başkanı Saddam Hüseyin'in, "Kerkük bir Arap ve Kürt kentidir" şeklin- deki Talabani'ye ilettiği sözlerin hemen he- men aynısını, önceki gün Ankara'da temas- larda bulunan Irak Başbakan Yardımcısı Ta- nk Aziz de söylüyordu: "Irak'ta bir Türkmen sonınu yok. Türk- menler, BAAS partisine üye olup yönetimin ust kademelerine kadar yükselme hakkına sa- hipler. Kürt sonınu baska." Kerkük'ün ne olacağı şu an sisler arasın- da. Türkmenler, Kürtler ve Bağdat, "Kerkük bizim" diyorlar. Görüşmeler sürüyor, temas- lar yapılıyor. Kerkük, Kuzey Irak'taki soru- nun çözümünde "anahtar" olarak sivriliyor. Profilo'da fırsat farkı İRİPEŞINATTA VE FİYATTA 2OO BİN LİRA İNDİRİM! Üstün teknolojiyle üretilmiş Profılo Tek Kapılı Buzdolaplannda ve Otomatik Çamaşır Makinelerinde bayram özel indirimi başladı. Şimdi, 500 yerine 300 bin TL peşinat ödeyin ve üstün Profilo teknolojisiyle üretilmiş roll-bond evaporatörlü, emaye iç gövdeli buzdolabınızı ve 1000 sıkma devirli otomatik çamaşır makinenizi, 200 bin lira indirimli toplam fiyatla hemen teslim alın! Yalnız buzdolabında ve otomatik çamaşır makinelerinde değil, şofbenlerde, fınnlarda da Profilo'nun kolay taksitlerinden yararlanın. Bugün hemen bir Profilo Satıcısı'na uğrayın... Hep yeni kalan Profılo'lara fırsat farkıyla kolayca sahip olun! R O F I L O Profilo Yeni Kalır BUZDOLAPLARI Profilo 405 U w Profi]o415U« Profilo 485 OTOMATİK ÇAMAŞIR MAK. Profüo3200OÇM Profilo 3208 OÇM Profilo 3210OÇM RRINLAR Profilo FFınn Profilo FEC (Elekthk ocakJı-çakmakJı) Profilo TEC (Turbo, efcr. aakh, çakm^üı) Profilo PEC (Programlı) Profilo Delıu (Cam kapaklı-programlı) ŞOFBEN (Otomatik) PEŞİNAT ~ 500.000.- - 500.000.- - 500.000.- - 500.000.- - 500.000.- - 500.000.- - 300.000.- - 300.000.- - 400.000.- - 400.000.- _ 400.000.- - 200.000.- - BAYRAM tNDlRİMl 200.000.- 200.000.- 200.000.- 200.000- 200.000.- 200.000- 100.000.- 100.000.- 100.000.- 100.000- 100.000.- 50.000.- - INDİRİMU PEŞINAT = 300.000.- = 300.000.- = 300.000.- = 300.000.- = 300.000.- = 300.000.- = 200.000.- - 200.000.- = 300.000.- = 300.000.- z 300.000.- - 150.000.- ıo x TAKsrr 235.000.- 257.000.- 266.000.- 420.000- 475.000- 510.000.- 105.000.- 135.000.- 155.000.- 225.000.- 265.000.- 120.000.- TABJKAZİZİNARDINDAN Irak yönetimi 'memnun' SEMİH tDtZ ANKARA — Irak Başbakan Birinci Yardımcısı Tank Aziz'- in Ankara'ya yaptığı iki günlük ziyaret, Bağdat'ın somut bek- lentileri açısından umulan so- nuçlan vermedi. Ancak diplo- matik çevreler mevcut ortamda böyle bir ziyaretin gerçekleşmiş olmasını, "Türkiye tarafından Saddam Hüseyin yönetimine yapılan önemli bir jest" olarak nitelendiriyorlar. Yerli ve yabana diplomatlar, Birleşmiş Milletler'in Irak'a yö- nelik sert tutumunun sürdüğü bir sırada Bağdat'ın özellikle Kerkük-Yumurtalık boru hattı- nın açılmasına yönelik beklen- tisinin yerine getirilmesini bek- lemenin 'gerçekçi olmadıgını' bildirdiler. Aynı şeyin, uygulanan ticari ambargo için gecerli olduğunu kaydeden diplomatlar deneyimli bir diplomat olan Aziz'in de bu- nun farkında olduğunu kaydet- tiler. Aziz'in, bu beklentileri An- kara'da yine de "pro forma" olarak dile getirdiğini kaydeden diplomatlar, buna rağmen ziya- reti Irak açısından önemli kılan hususlar bulunduğunu belirte- rek bunlardan uçünü şu şekilde özetlediler: 1- Türkiye Körfez krizinin en başında petrol boru hattını ka- patmakla ve ticari ambargoya Tank Aziz'in Ankara'ya yaptığı iki günlük ziyaret, Bağdat'ın somut beklentileri açısından umulan sonuçları vermedi. Ancak ziyaret diplomatik çevrelerce Türkiye tarafından yapılan bir jest olarak nitelendiriliyor. katılmakla Batı'nın Irak politi- her mesajın kısa bir süre içinde Batı'nın 'dinlemeye hazır kula- gına gidecegini' bilerek davran- dı. Bu açıdan bakıldığında. Tür4ciye Irak için Batı ile yok olan ilişkilerin yeniden kurul- masında "ilk halkayı" oluştu- ruyor. Türkiye ile diyaloğun ye- niden kurulması yönünde atılan adımlar, böylece Bağdat için ay- nı zamanda 'Batı nezdinde atı- lan adımlar' oluyor. 3- Türkiye'nin Batı ile yakın- lığı aynı zamanda Irak'a karşı oluşturulan uluslararası koalis- yon Bağdat'a yönelik mesajlan açısından da önem taşıyor. Bu nedenle Aziz, başta Cumhur- başkanı Özal'dan olmak üzere 'Irak'ta demokrasinin kurulma- sı ve Bağdat'ın bölgesel istikra- ra katkıda bulunacak adımlan alraasj' yonünde Ankara'dan aldığı mesajların, koalisyonun görüşlerini de yansıttığını bili- yor. kasının "kilidi" olduğunu ser- giledi. Savaş sırasında tncirlik üssunün, müttefıkierin Irak'a karşı operasyonlarına açılması ise bu gerçeği daha da pekiştir- di. Bu nedenle Bağdat Ankara'- ya karşı duyduğu kızgınlığa rağ- men duygulannı açarak Türki- ye ile ilişkilerin normalleştiril- mesinin önemini biliyor. 2- Bağdac, Cumhurbaşkanı Özal'ın Körfez krizi çerçevesin- de başta ABD Başkanı Bush ol- mak üzere Batıh liderlerle geliş- tirdiği yakın ilişki ve diyaloğu da göz ardı edemiyor. Dışişleri Bakanı Alptemoçin 'in Tank Aziz'i karşılarken ziyaret sırasında elde edilen bilgilerin "BM kararları ışığında değerlendirileceğini" söylemesi ise Türkiye'nin halen hangi kampta olduğu konusunda kuş- kuya yer bırakmıyordu. Bu ne- denle Aziz Ankara'ya verecegi JVASHINGJVN "Özal, Irak'ta bagımsız Kürdistan'dan çekinmiyor" UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON — Amerikan yönetimi çev- relerinde yapılan bir analize göre Cumhurbaş- kanı Turgut Özal Irak'ta güçlü bir Kürt yöneti- mi ortaya çıkmasından korkmuyor. Geçen haftalarda Amerikan yönetimi içinde Türkiye ile ilgili çeşitli toplantılar yapıldı. Bu toplantılarda Kuzey Irak'ta ortaya çıkabilecek güçlü bir Kürt yönetiminin Türkiye ve bölge açı- sından ne anlama gelebileceği tartışıldı. Üzerin- de görüş birliği beliren bir değerlendirmeye gö- re "Irak'ta bağımsız bir Kürdistan ortaya çıksa dahi, bunun Türkiye'yi tebdit edecek bir yapı arz etmesi olanağı bulunmuyor." Buna göre "Bir Kürdistan olasılıgı uzak, ama eğer gerçekleşse dabi karaya sıkışmış bir ülke olacagından her açıdan Türkiye'ye muhtaç olaeak." Yönetimin derinliklerindeki izlenime göre Özal, bu durumu görüyor ve Türkiye'nin sınır- lanmn ötesinde otonom, hatta bağımsız bir Kür- distan ortaya çıkma olasıhğından korkmuyor. Aksine, böyle bir gelişmeyi beküyormuş gibi ha- reket ediyor. Bu çevreler Kürt lideri Celal Tala- bani'nin geçen günlerde, 'Özal bizim dayımız' şeklindeki açıklamasının aronı özenle çizmiş, Ta- labani'nin bu sözlerinin Amerikan yönetiminin değerlendirmesini doğruladığını düşünüyorlar. Dikkat cekici bir başka unsur da ABD yöne- timi çevrelerinin özal'm bu konuda bürokrasi içinde fazla destek görmediğini not etmiş olma- sı. Bu çevrelere göre güçlü bir Kürt yönetimi, özal'ı ne kadar korkutmuyorsa, Türk Dışişleri ile savunma çevrelerini de o kadar korkutuyor. Bir yönetim yetkiüsi şöyle diyor: "Özal'ın Kürt konusuodaki politikalannın dogrulagu şunıdan anlaşılmalıdır: Eger bugün Irak'taki bataklıkta biz olmasak, az olacakünız. Özal, çok başanh bir manevra ile bizj Irak'a sok- tu ve Türkiye'yi Iraklı göçmenlerden temizledi. Üstelik içeride reformlar yaparak, dışanda da Kürt liderlerle diyalog başlatarak bölgenin Kürt politikalannı kontrol etmeye başladı. Bundan böyle bölgede Türkiye'ye ragmen hiçbir Kürt ha- reketi yaşayamaz. Eger bir sey olacaksa, bu an- cak sizin kontrolünüz alOnda mümkün olur." Temsikiler Meclisi bir imarmn duasıyla açüacak Bush'tan kurban bayramı mesajı VVASHUSGIOIN (AA) — ABD Başkanı George Bush, kurban bayramı nedeniyle Müs- lümanlara bir mesaj yayımladı. "Amerikan Müslüman Konse- yi" adlı orgürten gelen istek üze- rine Başkan Bush, Dışişleri Ba- kanlığı ve Ulusal Güvenlik Kon- seyi yetkililerinin deneliminden geçen metni video banda okudu. Beyaz Saray'dan Müsluman- lara hitap eden Bush, "Hoşgö- rii" çağrısında bulundu ve "Muslumanlar için kutlu oian bu günde herkesin inançlann- dan ölüriı baskıyla karşılaşan ve inançlan yüzünden acı çeken milyoniarca kadın ve erkeği ha- tuiamasım diliyorum" dedi. tlk kez Müslümanlara mesaj yollayan başkanın video teybi- nin ABD'deki Müslüman kuru- luşlar tarafından dağıtılacağı ve TV istasyonlarına verileceği bil- dirildi. Beyaz Saray kitle örgüt- lerinden gelen istek üzerine baş- kanın her yıl yüzlerce video me- saj yayımladığını duyurdu. Amerikan Müslüman Konse- yi'nin Kongre ile teması sonu- cu 25 hazirandaki Temsilciler Meclisi oturumunun bir imamın yapacağı dua ile açılması karar- laştınldı. Senato ve Temsilciler Meclisi'nin oturumları her gün değişik mezheplerden bir rahi- bin duası ve "bayrağa, vatana bağlıhk" andının içilmesi ile başlıyor. Kongre'de ilk kez dua edecek Müslümanın New York - Brooklyn Camii imamı Sıraj Vaha olacağı belirlendi.