Katalog

CUMHURİYET/12 DftVİZ KURLARI MvUn Cinsi 1 1 1 1 ABD Dolan AlmanMarkı Avustralya Dolan Betçta Frengı 17 Mayıs 1991 Etektîf Alış 397105 2329 76 3060 71 11148 686 91 307 86 28 59 691163 1033 49 Efektıf Satış (JkMUZRm 3994 95 2343 77 3129 24 113 98 69105 314 75 29 02 6953 21 1065 30 $ 1 7044 Alman Maria $ 5 7810 Fr Frangı $ 1 9187 Hol Flonnı $ 1 4444 Isv Frangı $ 1269 23 Ital Lıretı $ 137 65 Japon Venı $ 3 7500 S Arab Riyalı £17404$ Dfivlz Alış 3975 03 2332 09 3113 64 113 41 687 60 31318 28 88 6918 55 1059 99 Dftviz Satış 3983 0 0 1 FF osuu\p 100 ttalyvı Urett 1 JaponVani 1Stw»n 1 S Arabistan Riyalı 2336 76 3119 88 113 64 688 98 31381 28 94 6932.41 106211 Emîrliklere hemsîre ihracı BİLAL ÇETtN ABU DABt Birleşik Arap Emırlikleri (BAE), Turkiye'den hemşire ve sağlık elemanı istiyor. Bu ulkedeki temaslarını sürdüren Devlet Bakanı Işın Çelebi, Türkiye'nin BAE'de tarırrun gelişmesi için teknik yardımda bulunacağtnı söyledi. tki ulke arasındaki karma ekonomik protokol de bugun imzalanıyor. Nüfiısu 1.7 milyon olan BAE'de hizmet sektörunde çogunlukla yabancılar çahşıyor. Ozellikle doktor ve hemşireye gereksinim duyduklarını belirten ulke yetkilüeri, bu konuda Türkiye ile işbirliği arayışmda. BAE'nin Türkiye'den gelecek sağlık elemanlarına ayda 9001000 dolar maaş, bedava ev ve yılda bir kez Türkiye'ye gidiş dönuş uçak bileti vermeyi taahhüt ettiği öğrenildi. BAE'nin ne kadar sağlık elemanı istediği ise henüz kesinlik kazanmadı. Edinilen bilgiye göre Sağlık Bakanı Halil Şıvgın ile BAE yetkilüeri, bu konuda geçen gunlerde Cenevre'de bir göruşme yaptılar. tlk aşamada sağlık elemanı gönderimiyle başlayacak ilişkilerin ileride ilaç ihracatı konusuyla yaygınlaştırılabileceği belirtildi. den uzmanlar istiyorlar. 25 mayısta Turkiye'den bir heyet, iki ulke arasında yapılabilecek işbirliğini göruşmek uzere bu ülkeye gıdecek. Devlet Bakanı Işın Çelebi, BAE'de Twrkiye için önemli bir potansiyel bulunduğunu belirterek temasları konusunda şu bilgileri verdi: "Görüşmelerden memnunuz. Özellikle iki ulkedeki serbest bölgeler arasında işbirliği yapılması gündemde. Nakliyeden kaynaklanan sorunlar kesinlikle çozulecek. Dubai Sanayi ve BAE, petrole bağımlılıktan Ticaret Odası yetkilüeri, benim kurtulup tarımı da geliştirme ça söylediklerimi yanlış anladılar. basmda. Bu çerçevede Türkiye' İşadamlan arasında bir iş konseyi oluşturulacak. Bu, ilişkilerin artmasına katkıda bulunacak." Turkiye ile BAE arasındaki karma ekonomik protokol de bugun imzalanıyor. Protokol çerçevesinde karşıhklı goruşmeler önümuzdeki gunlerde de surecek. Çelebi, Abu Dabi Fonu'nun, Türkiye'deki projelerin finansmanı konusunda da maddi katkıda bulunacağını söyledi. Ancak bu kaynağın ne zaman ve hangi miktarda sağlanacağı açıkhk kazanmadı. İki ülke arasında tarımın yanı sıra turizm alanında da ortak yatınmlar planlanıyor. Çelebi, kıyı bankacılığımn da önemli bir potansiyel olduğunu vurgulayarak "Bahreyn'deki kıyı bankaları, Körfez savaşı nedeniyle giivenli olmaktan çıktı. Bu konuda tstanbul önemli bir alternatif" dedi. Türkiye'nin BAE Büyükelçisi Uğurtan Akıncı, iki ülke arasında kurulabilecek ilişkilerin altyapısının sağlam olduğunu belirterek "Burada Türkiye bir Avrupa ülkesi olarak tanınıyor. Körfez krizi sırasındaki politikamız kabul gördü. BAE'nin dışişleri dairelerinde Türkiye 'Avrupa masasında' yer alıyor" diye konuştu. Çelebi ve beraberindeki heyet, yann da Kuveyt üzerinden Katar'a geçecek. EKONOMİ 18 MAYIS 1991 Sahte sözleşme imzalayan sendikacı UFUK TEKİN ADANA Haklş'e bağlı eski Özdemirtş ve bağımsız ÇelikIş sendikalannın birleşmesiyle kurulan öz Çeliklş Sendikası'nın genel merkez yönetimi, sendikanın Çukurova bölgesindeki 3 bin üyesinden sorumlu olan temsilcisi Nezir Evgin'in işine "sahte sözleşme imzaladığı" gerekçesiyle son verdi. Genel Başkan Mehmet Aras ile Genel Sekreter Metin Tiirker'in de imzalannı taşıyan sendika kararında, Ceyhan'da kuruhı Mosaş Metal Ambalaj Sanayi işyerinde, Çahşma ve Sosyal Güvenlik Bakanhğı'ndan yetki ahnmadan sözleşme yapjldsğjna yer verildi. Araştsrma sonucu imzalanan sahte sözleşnîeyle işyşîinde çahşan 150 kadar işçinia ücretiae birinci yıi yazde 60 ve ikinci yıl da yüzde 25 oranmda zam yapılmasınsn öngörüldfiğü anlaşılds. BORSADA (OncaM) Mnft andaks: 3421 21 Malı endeks: 3047 30 Sınaı endeks 3649 92 (önctM) BHeşik endeks: 3441 28 Mali endeks: 3065 08 Sınaı endeks 3671 38 : 3474.74 MaH M M K 304041 SMK N M E 3741.4$ • .07 MaİMMks: 2001.44 S M I M M C MM.77 Kolü, Bundesbank'ı Hokatladı Ekoiiomı Servisi Fânarss dunyassmn en guçiu adamianndan biri olan Bundesbank (Aimanya Merkez Bankass) Başkam Karl OHo Pöbt'un mifasj, bir merkez bankasımn ne kadar balsmssz olursa o!sun, sonunda hükumeti karşssmda boyun eğece|ini bîr kez daha gösJerdi. 1989 yihnda, zamanın başbakanı sosyal demokıat Hehnut Schmidt carafmdan bu goreve getiriien Kari Otto Pöhi, dunyansn en bağımsız merkez bankasinı H yü boyunca yonettt. Bundesbank, Î9S7 yslsnda kabul edilen bıt yasayla hukumetierin mudahalesınden korunuyor. Bu yasaya göre asıl görev: markın değerini korumak oian Bundesbank, bu ilke hukumet pohtikaianyia çehştiğmde, sıyası iktıdara kar$ı çıkma hakkma sahip. Ayrıca Bundesbank Başkanı da 8 ytfhk bir süre îçin atanıyor. Dört yılda bir genel seçım olduğundan böylece başkan, siyasi değişimlerden de korunuyor. Ayrıca geleneksel olarak merkez bankası başkanı, maüye bakanından daha guçlu. Örneğın 1972'de zamanın Maliye Bakanı Karl Schüler, Bundesbank'la yaptığı bır savaşs kaybederek istifa etmek zorunda 9 12474* 10440 1900 3114» »Mİ Dünyanm en bağımsız merkez bankası oiarak biîinen Alman merkez bankası Bundesbank'm lî yıilık güçlü başkanı Karl Otto Pöhl, Birleşik Almanya'nm kurbanı oldu. Para birîiği konusunda Kohl hükümetiyie çatışan ve sonunda istifa etmek zorunda kalan Pöhl'un yerine Hıristiyan Demokrat eğüimîi Tietmeyer'in getirileceği söyleniyor. Bir sosyal demokrat olarak tanman Karl Otto Pöhl'de Helmut Schmitd dönemi bittikten sonra Hıristiyan Demokrat Helmut Kohl dönemmde ^örevini sürdurdu. Ancak Maliye Bakanı Thco Waigel'le sık sık çatıştı. Anlaşmazhk uç noktada yoğunlaştı. Buniardan birincisı, Kohl hukumeüntn Avrupa Merkez Bankası ile ilgilt planlarsydi. Pohl, ge!e kaimıştı. 500 1177» 1TSJ» 122251 74M 1500 800 cekte oiuşacak bu bankada, 'hükümeîlerin esiri' olmakla suvladıği Fransa ve Ingıltere merkez bankalannm modelinm ahnmasından korkuyordu, Öte yandan Pöhi, KohPun kendisine sormadan Fransızlarla anlaşarak bir Fransa Almanya Ftnans Konseyi kurmasına da çok sinirlenmsşü. İkinci sorun, Almanya'nın birliğı nedeniyle çıktı. Pöhl, Kohl hükumetinin yîne kendisine sormadan sfci ülkema marklarım birbirine eşitienıesjni hazmedemeds. Almanyalar birieştikten sonra Bundesbank'îaki yeai yapüanma projesi de Pohl'u kızdtîdî. Bundesbank'm başmda başkan, başkan yardımass dört merkez bankası goreviisî ve 11 Alman eyaktinin birer temsikisinden oluşan 17 fcişiiifc bir yonetîm kuruîu buiunuyordu. Göreviîie son verilen NeAîmanyaiar birieşince Ooğu ASmanya zir Evgin hakkmda daha önys oluşturan 5 eyaletten de birer temsiici ce Çahşma ve Sosyal Güaimak gerekti. EyaSet temsaeilerinm ken venlik Bakanbğı müfettişîedi işine kanşmasından zaten rahatsız rince "sendika aidaiıyia sioîan Pöhl, bu yeni "taşralılar"m Bundes yasi şube müdfirünÜB odabank yonetim kuruiuna çöreklenmesme sını doşettiği" için soruşturma açilmıştı. Aynı sendikaşiddetle karşı çıkti. c! Ekinciîer Hoîding'e ait Butun bunlar Pohrun sonunu hazsr Adana'da kuruiu haddehaladi. Onceki gun istifassm açıklayan nede çahşan 200 işçi adma Pöhl'ün, ocakta gorev suresi dolan IMF yapılan toplu iş sözleşmesiyle sağlanan Direkîoru Michel Canıdessus'nun yerı çok yüksek zam oranîarım, olarak açıklane geçebiieceği soyîeniyor. Bir başka ola mış, gerçek aniaşüdığında sılık da Pöhl'un özel sektöre geçmesi. işçilerden tepki görmüştü. Pöhl'un yerine ise yine Bundesbank yönetıcüerinden Hans Tietmeyer'in ataRefik Baydur nacağı soylentisi var. Tietmeyer, Maüye Bakanı Theo NVaigel'ın yakm çahşma arkadaşı. FONLARI Ç*N Iş VMnm1 lşVabnm2 lşYatnm3 Iş V 6 S 4 iş Yatinnv6 intertbn1 lnterfon2 lntedDn3 lnterfon4 interion5 İktısat Yat1 iktsatYa2 İKfisat \fet3 İktısat VSrt4 Iktsat Adlım Fon Garanti >Stınm1 Garant Yatınm2 Gsr3ntı Y3tınn)3 Garantı \Winm4 Garant VMnm5 EsbankFon 1 EsbankFon2 EsbankFon 3 YKBVİJtınmF YKBSektörF YKBHİsseF YKBKamu F . YKBükrtF YKBKarmaF. YKBDovcF YKB Kapıtal F. YKB Aktrt F Vakrf Fbn1 ValoiFon2 Vakrf Fon3 Vakrt Hısse Vakrf Oünya Fon Vakrt Fon6 Dışbank Mavi Fon Dtşbank Be/az Dışbank Pembe Tutun Fon1 Tutfin Fon2 Mrtsuı Fon1 Mıtsuı Fon2 Fınans Fon2 Finans Fbn3 Finans Fon4 Fınans Fon5 üraai Fon1 Ziraat Fon2 Sraat Basak Fon 2raat Fon4 Halk Fon1 HalkFon? Pamuk Fon Pamuk Hisse Emiak Fon1 Ermak Fon2 lmpex Fon1 impex Fon2 Tobank Fon Simer Fon Oena Fon Ege Fon Katkınma Fon Dennr Fon Tanş Fon Ortak Fon Turkbank Fon N«Fon Etı Fon 1307B7 14.03B9 0910S9 17.0150 17 MAYB 1991 04.0650 190957 141257 2702.89 0708B9 090130 100239 08.02B9 2802B9 1112.89 2210J7 1003B9 120230 300550 290351 1611JB7 3110B9 110750 021187 0703B8 0703B8 0703B8 070358 0703.88 020139 19.0630 190650 09.05.88 2404B9 1&10S9 22A390 26.0350 14.0650 280628 10O4A9 280650 0407B8 101250 1507.88 201059 2007B9 1812B9 200350 051150 0910.89 14.0250 14 0250 200650 011189 080190 02 0150 280650 220190 18.0750 020250 040550 280350 120290 160450 04X690 080590 0705.90 110650 270890 030990 051150 011190 10300 20.000 10.000 10.000 10.000 10661 9560 9559 11200 10.000 9764 9.806 9596 9390 10000 9576 9731 10437 9536 9209 10319 10000 10000 10477 9785 9713 9328 9294 10.000 9542 10.000 48.279 10,444 9594 9374 10.057 20558 9795 9693 10000 10011 11021 10000 40000 10500 10428 9558 10000 10100 10.000 10.000 10.000 11397 10357 10724 10469 10000 10000 10086 9562 10000 10000 10308 10000 10000 10006 10000 IOQOO 10000 10000 10000 9556 77003 49116 20351 17.256 14571 58731 50614 26164 21490 11347 48574 40059 19073 19268 14 423 60,160 26269 14455 11302 9385 60731 20171 14113 55759 43215 62587 42517 36621 43.103 18722 13590 13.243 43523 111234 20412 13.771 17225 13341 38431 51762 14 436 42546 12021 154341 18706 22315 19380 11691 12721 22399 17025 17503 16432 21505 16S47 22 779 15448 18575 14 730 17638 12 795 15795 17675 18550 15417 15896 14938 15137 13363 13001 12848 12398 77101 49091 20376 17275 14687 58300 50672 26194 23518 11242 49043 40115 19100 19295 14417 60241 26.158 14482 11256 9396 60312 20.198 14132 55324 43.268 61659 42566 43158 18740 13596 13322 43572 111365 20.436 17192 13356 38.419 51313 14 451 42598 12035 154566 18732 22348 19408 11572 12 740 22337 17036 17518 16445 21517 16348 22 793 15444 18605 14 749 17663 12303 15313 17693 18574 15434 15514 14558 15153 13378 13009 12 864 12 413 013 005 012 0.11 0.11 012 0.11 0.11 0.12 •0.93 014 014 014 014 0.04 013 043 019 041 011 013 013 013 012 012 •148 011 013 0.13 010 0.04 060 011 012 012 0.08 •019 0.11 0.03 010 010 012 012 015 014 014 014 016 015 028 0.06 006 008 005 001 006 003 016 013 014 006 011 010 013 011 011 013 011 011 006 012 012 rick Gopal adındaki kişinin imTAYFUN GÖNÜLLÜ zaladıkları anlaşma şoyle: ANKARA Yurtdışında iş "Mustafa Çağlarçapan, Panabulma vaadiyle kandırılan va ma bandıralı Vignesswara gemitandaşların sayısı artıyor. 167 sine 20 bin dolar peşin para Turkun Sri Lanka'da 3 ay mah veriyor. Singapur'dan 167 TUrkii sur kalmasmdan sonra, şimdi de aidıktan sonra Mısır'dan 160 150 Türkün Kahıre"ye götürül Türku alıp, bunun karşılığında düğü anlaştld». Son 3 aytçinde, da 150 bin dolar Ödeyecek. TuUzakdoğu uikelerıne goturulen nus'tan alacağı 100 kişiye karişçi sayısının 500 olduğu belir şılık da 50 bin dolar. Btttttn bu tiliyor. Türklerin tngiltere'ye gotürülBatu Turizm firmasının Ingil mesinden sonra gemi Turkiye^ tere'de iş bulma vaadiyle Singa ye gelerek, 400 kişiyi, 400 bin pur'a goturdüğu 167 Turkun doiar karşılığında Singapur'a daha sonra Sri Lanka'da mah goturecek." sur kalması, birçok olayın da İşçi sımsarlarmın pasaport meydana çıkmasma yol açtı. Ay sahtekârhğı da yaptığı ileri sunı firmanın Kahire'ye göturdu ruldü. 4 kişiyi yine Singapur'a ğu 150 işçinin nerede# olduğu götüren 2 işçi simsannm, uçakbilinmiyor. Kahire Buyükelçili ta bu kişilerin pasaportlannı alği'nin kendilerini izlememesi dıkları, yerine Yunan ıçın çeşitli otellere dağıtıldığı bil pasaportları verdikleri belirtildi. dirilen 150 Turkun, oturma izin Simsarlara adam başına 5 bin leri ile dövizlerinin bittiği dolar verildiği, vatandaşların büdirildi. Batu Turizm firması Singapur'da sahte pasaport ile nın Singapur'daki işçileri tngil yakalanmasından sonra simsartere'ye göturmek için hiçbir ların 4 kişiden toplam 20 bin dohavayolu şirketi ile anlaşamadı lar aldıkları öğrenildi. Ancak bu ğı, bunun uzerine Green Sees 4 Kahramanmaraşh yurttaşın adlı denizcilik şirketi ile anlaş Singapur'da sahte pasaportla tığı belirtildi. Bufirmanınanlaş yakalandıkları, simsarların da tığı gemiye daha sonra Sri kaçtığı bildiriliyor. Lanka'da haciz yüzunden el 101 Türkün 19 nisanda konmasından sonra ortaya çıkan belgeler, büyuk işçi kaçak RomanyaMacaristan sınırım vızesiz geçerken yakalandığı belirçılığını ortaya çıkardı. tildi. Bu vatandaşların Yetkılilerin elinde bulunan Avusturya sınırına kadar arabelgelere göre Batu Turizm fir bayla gittıkleri, daha sonra sının masından Mustaf a Çağlarçapar. yurüyerek geçmeye çahştıkları ile Green Sees şirketinden Pat kaydediliyor. siiîisarları Göçmen işçi Verimlilik sorunu büyük Mgmslın dev mağazm Ekonomi Servisi Koç Grubu şirketlerinden Migros'un Atakoy Atrium'daki 5 bin metre karelik mağazası açıldı. Migros Atrium, yaklaşık 40 yıldır Turkiye'de faaliyet gösteren ve 1974'te Koç Grubu'nun ıştıraklen arasına katılan Migros zıncırinin en buyuk mağazası. Sayıları her geçen gun artan vebirbirinden farklı buyuklukteki mağazaların "M" harfini olçu alarak ayrıştıran Migros, geleneksel mağzalannı "M", Alsancak ve Kızıltoprak buyukluğundeki mağazalannı "MM" olarak smıflandırıyor. Migros Atrium ise şirketin 'MMM" sınıfındaki ilk mağazası. Yaklaşık 30 bin çeşit urunun satışa sunulduğu Migros Atrium'da kitap, keset, ev bilgisayarları, çiçek gibi değişik urunlerin satışımn yanı sıra tatil organizasyonu, otomatik vezne kanahyla bankacılık gibı hızmetler de sunuluyor. 3 katta yakaşık 5 bin metrekarelik alana yayılan Migros Atrıum'da, alışveriş arabalanyla yuruyen merdivene binilebildiği gibi, otomatik tartı ve çizgikod sistemi sayesinde zaman kaybı buyuk olçüde önlenıyor. Tüm Istanbullulara hizmet vermesi duşunulen Migros Atnum'un 500 araçlık otoparkı bulunuyor. Migros Turk AŞ, Şişli'deki Golden Plaza ve Anadolu yakasındaki Migros Goztepe ile "MMM" sınıfındaki mağazalarının sayısını yakın zamanda uçe çıkartmayı planhyor. İşSendika Servisi Çimento İşverenieri Sendikası'nın Abant'ta düzenlediği toplantıda konuşan TÎSK Başkanı Refik Baydur, işsizliğin nedeninin sendikalann işçi anketlerine dayalı toplusözleşme taslağı hazırlamalan olduğunu söyledi. Sanayinin çok ciddi üretim ve verimlilik sorunları olduğunu bildirerek bakanlar"ve siyasetçilerin bu sorurilara c'id' di yaklaşımlar göstermeleri halinde ancak bozulan işçiişveren ilişkilerinde yakınlaşma sağlanabileceğini savundu. Çimento tşverenleri Sendikası'nm Başkanı Mesut Erez ile toplusözleşme taslakları haztrlanırken ne ölçüde zam istenebileceğinin objektif kıstaslara bağlanmasını istedi. özellikle 1991 yılmda işçi ve işveren sendikalan ilişkileri ile iş barışmda önemli gelişmeler olduğuna işaret ederek on yüda dünyada çok şeyin, ancak Türkiye'de çok az şeyin değiştiğini belirtti. Bilim adamlarmm panelist olarak katıldığı, çimento fabrikalarının üst düzey yöneticileri ile çimento müstahsillerinin egitimini amaçlayan toplantıda, yasalar ve uygulama uzerinde değerlendirmeler yapıldı. KONUK YAZAR Parasal program açıklamak Doç. Dr. HURŞtT GÜNEŞ zamanda Hazine'nin bankasıdır ve Hazine"nin açıklarını gerektiğinde üstlenmek durumundadır. Hazine'nin açıklarını MB kapatmaz ise, kısa vadeli iç borçlanma hızla artar. Bu da, zaten yüksek olan faiz ödeme yüküyle beraber, orta ve uzun vadede daha büyük bir parasal politika sorunu doğurur. Bilindiği gibi, Körfez savaşı kamu finansman dengelerini daha da bozmuş, TCMB'nin parasal program uygulamasını daha da zorlaştırrruştır. Nitekim, Saracoğlu TCMB'nin 1990 yılı sonu yapılan genel kurulunda, bu sorundan açıkça yakınmıstır. Ancak Saracoğlu'nun çevresindeki uzmanlar hâlâ bazı gerçekleri kavrayamamışlardır. 1. Bir parasal program her turlu ekonomik konjonkturde uygulanabiliyorsa, başarılı olur. 1990 yılı parasal programı aslında yapısı itibarıyla belli bir konjonktür yaşandığı için geçici bir başarı göstermiştir. Bu nedenle, bugün olduğu gibi bu koşullar geçerliliğini yitirince TCMB da parasal programını açıklayamaz duruma düşmüştttr. 2. Parasal politikalar maliye politikalarından bağımsızlaştınlamazlar, bağımsızlaştırılmamahdırlar da. Bir parasal programı başanlı kılacak en büyük etmen uygulanan maliye politikalarının yönüdür. Anlaşıldığı üzere, Saracoğlu parasal programını açıklamadan önce, hukumetin bu yıl ıçinde ızleyeceğı tarımı destekleme politikasını ve kamu bankalarının TCMB'nin talimat ve arzularına ne derece uyacaklannı bilmek istemektedir. Saracoglu hem destekleme, M.Ü. tktısat Fakültesı Ingılizce Ekonomi Bölumu Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 16 Ocak 1990 tarihinde fiyat istikrarı amacıyla bir parasal program açıklamış ve her yıl böylesi bir programı açıklayacağını Başkan Rüşdü Saracoğlu belirtmişti. Bu program, TCMB'nin geliştirdiği ve kendisinin en kolay kontrol edebileceği para arzı tanımı olan "MB Parası"nı kontrol etmeyi hedefliyordu. Bu değişken kontrol edilirken MB döviz arzını yükseltecek ve böylece TL'yi bankalararası para piyasalanndan çekecekti. Bu politikayı 2 Şubat 1990 tarihinde bu sutunlarda yayımlanan bir makalemiz Üe eleştırmiştik. Bu eleştirilerimiz şu temeılerden kaynaklanıyordu. 1. Türkiye'nin bugün (Ocak 1990) yaşadığı döviz bolluğu görüntuseldır. Aslında, net rezervlerımiz düşüktür. Kaldı ki, brüt döviz rezervlerindeki artış bile kısa vadeli bir gelişmedir. Türkiye gibi dövize çok ciddi gereksinimi olan bir ulkenin, sadece döviz rezervlerine dayalı bir parasal kontrol politikası izlemesi döviz savurganlığı sonucu doğurabilir. Beklenmeyen gelışmeler ile bu rezervlerde anı bir duşme olursa, parasal kontrol başanlamaz. 2. Parasal polıtıkaları maliye politıkalanndan bağımsızlaştırmak çok zordur. Sıyasal yetkılıler, parasal yetkinın de, yanı bir araç olan TCMB'nin de kendı gudumunde olmasını ısterler. TCMB aynı hem de KtT fiyatlarının dünya fiyatları ile bağlantılı olarak belirlenmesini arzulamaktadır. Bu da göstermektedir ki, TCMB Hazine'den bağımsız bir parasal programı istese de uygulayamamakta, yani maliye politikalarından kopamamaktadır. 3. Turkiye'de enflasyonun kontrolü için reel kur revalüasyonuna gidilebilir, ancak bu geçici olmalıdır. Çünkü ekonominin yapısına göre döviz kıttır ve enflasyon oranının altmda gerçekleşen devalüasyonlar ödemeler dengesini olumsuz yönde bozar. Halbuki TCMB döviz kuruna çok ciddi müdahalelerde bulunmuş ve TL'yi 1990'da tüm konvertibl paralar karşısında reel olarak değerli hale getirmiştir. 1991 yılmda ise ABD Dolan hariç hemen hemen tüm konvertibl paralar karşısında bu politika sürmektedir. 4. Parasal kontrol politikasında en önemli unsur parasal hedeflerin seçilmesidir. Bu hedeflerin mutlaka amaç ile çok sıkı bağlantılı olması gerekir. Oysa TCMB dar tanımlı para arzını veya MB parasını, dîğer bir deşiyle kendi bilançosunu kontrol etmektedir. Kuşkusuz bilançonun büyümesini kontrol etmek daha kolaydır. Ancak ampirik çalışmaiar bu tanımların fiyatlarla ilişkisinin daha zayıf olduğunu, daha geniş tanımların fıyatlar uzerinde etkin olduğunu göstermektedir. Bunun da temel nedeni diğer bankaların kredi genişlemesi yoluyla para arzını arttırmalandır. TCMB bunun kendi sorumluluğunda olmadığını iddia etmekte ve TCMB'nin bir parasal politika aracı olduğunu bu anlamda reddet mektedir. Bu çok yanlıştır. Kaldı ki TCMB'nin iç kredi hacmini kontrol etmesi bile yetersiz kalmakta, bu kez döviz kredileri yoluyla TCMB programının hedefleTinin üstünde bir bilanço büyümesi gerçekleşmektedir. 1990 yılına baktığımızda gerek toptan, gerekse perakende fıyatların artış hızının ilk 7 ayda düştüğünu, sonra tekrar yıikseldiğini görüyoruz. Yetkililer bunu yorumlarken para politikasına bağlamışlardır. Oysa aylık yuzde artışlar itibanyla MB parası ilk 5 ay kontrollü artmış, 6'ncı aydan itibaren kasıma kadar yüksek oranlarda çoğalmış ve yıhn son iki ayında net olarak azalrnıştır. Kanımızca TCMB hedeflerini yakalayabilmek için son iki ay çaba göstermişlerdir. Oysa enflasyon üzerindeki etkisi kuşkuludur. Artık açıkça görülmektedir ki ne uygulanan parasal program modeli doğru ve etkindir, ne de TCMB bağımsızdır. Daha da öte doğru dürüst bir maliye politikası da olmadığına göre enflasyon kontrol edilemeyecektir. Oysa bugün Turk ekonomisinin çok ciddi birfiyatistikrarı gereksinimi vardır. Geçici bir mali konjonkturde siyasal destekle uygulanan bu para politikası aslında çok önemli yan etkilere rıeden olabilir. Maliye alanında ciddi bir reform ele alınmalı, para politikalan bunlara uydurulmalıdır. Gerçekçi bir para politikası fiyat düzeyiyle yakından ilişkili olan daha geniş anlamlı para arzı tanımlamasına ağırlık vermeli ve konvansiyonel parasal politika araçlanm kullanmalıdır. Böylece hem TCMB'nin hem de ticari bankaların kredi hacimleri daralır. İkinci bir konu da döviz rezervlerimize göz dikilmesi ve ısraf edilmesidir. TCMB'nin çevresindeki iktisatçıları bu hususlarda sürekli yüksek sesle uyarmak gerekiyor. İşSendika Servisi Türkiye Ortadoğu Amme tdare Ens. Insan Hakları Araştırma ve Derleme Merkezi'nce düzenlenen 'tnsan Hakları ve Kamu Görevlileri' sempozyumunda kamu çalışanlannın siyasal katılım ve sendikal haklarına bir an önce kavuşmaları gerektiği, Türkiye'nin dünyadaki geüşmelerin çok gerisinde kaldığı sonucunda birleşildi. Doç. Oya Çiftçi, kamu görevlilerinin siyasal haklarıııın sınırlandırılmasında, demokratik katılıma kapalı ve kamu görevlilerini 'kapıkulu' gören siyasal kültürun rol oynadığına işaret etti. Siyaset yasağının kaldırılması gereğine işaret ederek, kamu çalışanlannın ikinci sınıf vatandaş konumundan kurtarılmasını istedi. Dr. Cahit Tutum, saygın ücret ve yaşam düzeyi için sendikal hakların verilmesi zorunluluğuna işaret etti. Prof. Öner Eyrenci, kamu görevlilerine sendikal haklarda Ulkemizin dünya genelinin çok gerisinde kaldığına işaret ederek hızla yasal değişikliklerin yapılmasını savundu. Prof. Mestu Gülmez de Türkiye'nin uymakla yükumlü bulunduğu insan hakları belgelerine uygun, yönetsel, sendikal ve siyasal katılıma olanak verecek duzenlemelerin ıvedi bir gereksinme olduğunu vurguladı. Mçmurlar 'kapıkulu' p il değil