Katalog

CUMHURİYET/14 HABERLERİN DEVAMI 5 MAKT 1991 Ankara kaygüı (Baştarafı I Sayfada) Batı'nın bır anlamda "yeşü ışA" yakması olarak yorumla- nıyor Ancak rejmı karşıtı gın- şunlerın tran'dakı îslam devn- mını destekleyen fanatık Şıı gnıplarm denetımınde gehşme- sı de başta NVashıngton olinak üzere Balı başkentknm tedırgın edıyor tran'dakı Îslam devnmınden 10 yıl boyunca yakından etkı- lenmış olan Türkıye de aynı şe- kılde bu kez sınırlannda Bır ba$ka radıkal Îslam yönctımın ışbaşına gelmesını ıstcmıyor Ankara'yı kaygılandıran bır dı- ğer unsur ıse Irak'ın güneyınde- kı Şulenn ayakianması ıle mey- dana gelecek otonte boşluğun- dan yararlanan Kürt unsurlan- nın da kuzeyde başkaldırmala- n Bu dururnda ülkenm bır ıç sa- vaşa surüklenmesı ve Irak'ın toprak bütünlüğünün tehlıkeye düşmesı, özellıkle Iran ve Sun- ye'nın bu dururnda alacağı tav- n kestıremeyen Ankara'da ye- nı bır tedırgınlık yaratıyor Genış bır etnık yelpazeye sa- hıp olan Irak'ı ıç karışıkhklara ve bölünmeye çok uygun kılan unsurlar şöyle sıralanıyor — Ülke nufusunun yüzde 60'ıru gttney bölgelerınde yaşa- yan Şııler oluşturuyor Şulenn tanhsel olarak ülkenın en az ge- lışmış bölgelennde ya$adıkları ve egjtım dılzeylerınm dığer et- nık gruplara oranla gen olduğu bıbnıyor Nüfus çogunluğuna sahıp olmalanna karşın Şulenn Baas Partısı ıçındekı temsıl oranlan Sünnılerden sonra ge- hyor. Ülkenın orta ve kuzey bolgesınde yaşayan büytlk gelır dOzeyı ve sıyası etkısı yüksek Sünru aılelerın Baas ıçınde tam bır egemenlıgı söz konusu Bu nedenle özellıkle tran-Irak sava- $ı dönemınde Şıılenn ayakian- ması olasıljğına karşı bu bölge- de özcl önlemler alındı Muhammed Bekır El Ha- kım'e bağlı Şu gruplannın Bas- ra'da başlattıklan bıldınlen ıs- yan da özellıkle Iran'a yakınlı- p ıle dıkkat çekıyor Bu ısyanın Iran yönetımı tarafından olma- sa büe Cumhurbaşkanı Rafaan- caai'nın temsıl ettıgj "ıhnk" ve "pragmatik" kesıme karşın ağırlığını her düzeyde hıssetüre- bılen mollalann destegıne sahıp olacağına kesın gözüyle bakılı- yor — Irak'takı dığer önemlı ıs- ukrarsızlık urtsuru da kuzey bölgelennde yaşayan ve varlığı- nı yönetıme her zaman hıssettı- ren Kürt azınlıgı Kürt gnıpian ıçmde önemlı bır yere sahıp oiao Kurdıstanı Cephe'nın özellikle son ddnemde Batı başkentleny- le dryalog kurması ve bagımsız- lık düşüncesınden vazgectıgını ıma etrnesı Batı'yı olduğu kadar Ankara'yı da bır ölçude rahat- latrruştı, ancak ülke güneyınde başlayacak ıstıkrarsızük dalga- sırun bu azınlıgı farklı bıçımde etkıkyebüecegı gozanh edılemı- yor özellıkle Irak'ın parçalanma- sı olasılığının artması durumun- da sılahlı Kürt gruplaruun ülke- nın kuzeyındekı petrol zengını kentlerde deneumı ele gecırme- lerı ve yenıden bağımsız devlet hedefîyle hareket etmelen mum- kıin görünüyor Ülkenın ıçıne süruklendığı bır "iç savaş" or- tamında sayılan ve sıyası etkı- lerı daha az olan Türkmenlenn de Mezhep bıruğınde bulunduk- lan Kurtlenn yanında yer alrna- sı beklenıyor — Bu arada Baas Partısı'nın fllkedekı varhğuun sürüyor ol- ması ve Körfez savaşına ragmen elde kalan güçlu kara sılahlan- nın bu partı ıçındekı Sünru gnıplann denetımınde bulun- ması bır ıç savaşın çok kanlı bo- yutlara varabıleceğıru düşündü- rilyor Ankara, guney kornşu- sunda "sınır öteıine tafabSecek" böyle bır ıç savas yaşanmasını ıstemıyor Krızın başmdan ben ıdeal çözümün Baas ıçınde meydana gelecek ve reform boyutu olan bır yenüeş- me hareketı olduğunu ıfade eden Türk yetkılıler Washıng- ton. Şam ve Tahran eksenınde Irak'takı kanşıklığı kışkırtacak pohtıkalann ızlenmemesı gerek- tığını savunuyorlar Bu neden- le ateşkesın lüm unsurlanyla bır an önce yünirlüğe sokulmasının ve BM Güvenlık Konseyı'nın bölgede banşın sağlanmasına yönelık kararlannın vakıt gecı- nlmeden devrcye gırmesının önemıne ışaret edıyorlar. Taşar'ın kongre oyunu (Baştarafı 1. Sayfada) Ancak on dakıka arayla salona gıren adayiardan Semra Özal alız alkışlar alıyordu Sem ra Ozal'ı omuzlara kaldırama- yanlar, rakıbı Talat Yılmaz'ı havalarda dolaştırarak salona sokuyorlardı 1 ' WL tki ölçürh muhafazakârla- nn lehıneydı Yansız gözler 'Semra Ozal kaybetti' dıye ba- kıyordu kongreye Sıra uçuncu ölçüme gelmıştı Dıvan başkan- lığj secımı Soluk kesen bır yanşma ya- şandı Delegelenn tek tek attık- İan oylar sayıhrken salondakı dev ekranda yalruzca Mustafa Tasar'ın san, Hayrettın Elmas - ın da kırmızı oy pusulaları gö- rülüyordu Delegelenn gözlerı dev ekranlarda, tek tek çeteie tutuyorlardı Seçım sırasında fazla oy atıyoriar' dıye bagıran Istanbul Mılletvekılı Baki Al- bayrmk'ın saptaması, sayımda doğnı çıktı 30 oy fazla kullanıl- mıştı Kullanılan oyun yüzde 10'undan daha az oy cıktığı ıcın gelışıgüzel seçılen otuz oy sayım dısı bırakıldı Ancak muhafazakârlann bu 'geHşıguzel'e de ıtırazı vardı Çünkü Taşar'ın adaylık pusula- sı daha küçük ve ınce kâğıttay- dı İkıye katlanarak zarflanmış- tı Elmas'ın pusulası ıse daha büyük ve kalındı Dörde katlan- mıştı Zarflann seçımını Semra özal yanülan yapnuştı Atılan otuz 'Taşar oyu'na karşılık, bu yöntemle otuz 'Elmas oyu' elen- mıştı Muhafazakârlar hesapla- nnı şöyle yapıyorlardı —Kullanılan 640 oydan res- men*313'ü bıze çıktı Buna sa- yım dışı bırakılan 30, ıptal edı- len yedı o>-umuzu da ekleyın Bızım oy toplamı 350 eder Ta- şar, kâgıt üzennde 320 oy almış görünüyor Bunun da fazla atı- lan 30 oyunu duşun Böylecebız dıvan başkanlığı seçımını 35O'ye 290 kazanmış oluyoruz Kongre başkanlığını Taşar kazanmışn» ama seçım Semra özal'ın yıtıreceğıne ılışkın önemlı ıpuçları venyordu Bu üçüncü ıpucu, en somut olanıy- dı Bu yûzden olsa gerek, kuhs- lerde yıne 'Turgat özal haber gdnderdi' sözlen dolaşmaya basladı Anlatılaniara göre dı- van başkanhgj seçımı sonrası, lstanbul'da oldugu halde kong- reye gelmeyen Teşkılat Başkanı ve tstanbul Mılletvekılı Ortaan Demirtaş'ı son gehşmeler uzerı- ne Cumhurbaşkanı Turget Özal aramıstı Özal'ın mesajı, 'Bu iş boyle olmmz. ÇekilsİBkr bepsı- •i affedecejuı' yolundaydı An- cak muhafazakâr cephenın Cumhurbaşkanı'na gönderdığı yanıtın 'hayır' oldugu anla$ı- hyordu Son üç gösterge, kongreden bır gece önce muhafazakârlann topladığı 377 ımza, kongre sa- lonunda muhafazakâr ağırlığı ve dıvan başkanlığı seçımını gö- runürde yıtırmelerıne karşın, gerçekte kazanmış olmaları, Semra özal'ın seçılemeyeceğını ortaya çıkarmıştı Ancak ıkı tarafın da lıstelen okununca, Semra özal yanlıla- nnda bır umut belırdı Çünkü Talat Yılmaz'ın lıstesınde bır çözülme olmuştu Yılmazcılar ıse ısrarla 'Semra özal'ın da hs- tesiai okn' dıye bağırıyordu Çünkü muhafazakârlann umut ları Semra özal'ın 'tabana dayanmayaa' yönetım kurulu adaylanndaydı Sonunda mu- hafazakârlann beklentısı boşa çıkmadı Semra özal'ın lıstesı, büyük bır çatlak yarattı Usku- «Ur, Beşıktaş, Bakırkoy delege lerı, "Biz bu listeye oy venaeyiz" dıye bagırıyorlardı Taşar, kongreye ara venp Hıl- ton Oteh'nde, 'Seaıra Hanım'- •• iistesinı topariama'ya koyul- du Ancak bu da sonuç verme- dı. Semra özal'ın seçımı yıtıre cegıne ılışkın son ve en önemlı gösterge de ışte bu 'liste becerik- sizhti'ydı Kongrenm kaybedıleceğı Ta şar tarafından ıyıce anlaşılmış- tı Dıvan başkanı seçılınce yap- tığı konuşmada "1992'de de ik- tid«r aşkıyla dolo ANAP'lıian gonnekten gunır duyD>onım" demıştı Taşar Ancak Semra özal'ın ıl başkanı seçılemeyece- ğını anlayınca 'başka asklar'ı yeğleyıp 'iktidar aşkıyla'yla do- lu kongreyı ıptal edıyordu Ta- şar'ın 'koogre kazaıma ustalıgı' ANAP'ta catırdama arttıkça 'koBgre ıptal etme ustalıfı'na dönüşmüştü Akademi Saddamla (Baştarafı 1 Sayfada) uygun kıüktakıler çoğunluk- tajdı Gınşın 50 bın ura oldu- ğu maskelı baloda en büyük ıl- gıyı Saddam Hüseyın ve yanın- dakı Iraklı asker gördü Asker ünıformalan ıle maskelı baJoya katılan MSU öğrencüen adlannı vennekten ısrarla kaçındılar Komando teçhızatlı asker, elın- dekı tabancayla 'komatan'ını korurken sıyah beresınde 'I lo- ve K«w«it', ünıformasının üze- nnde 'Not war' ve 'Gozden Irmk oiaa göaiMen Iran otaıaz' ya- zan Irak Iıden Saddam Hüseyın küığındakı Öğrena, ABD'lı ra- hıple günah çıkarttı MSÜ Gu zel Sanatlar Akademısı Mezun- lar Dernegı'nce düzenlenen ba- loda süpurge başlı adam ıle şey- tan asalı cadı, göğuslerıne 'Scwl' füzelen başüklan takmış büyûcü ıle şeytan, fınncı kalfa sı ıle Azen guzel, en sevılen Amenkan TV dızilerınden bu-ı- nın kahramanı olanAlf ıle kır mızı başlıklı kız, hamıle rahıbe ıle papaz, Arap petrol şeyhlen ve hunler, sünnet ^ocuğu kılı- ğındakı gençler, heavy- metalcıler, amelıyattan yem cık- mış doktor ıle uzayb kadın,/na- den ışçısı ıle mını eteklı genç kı- n, Ku Klux Klan üyesı ıle Tar- zan'ı yan yana dans ederken görmek mümkttndü Maskelı baloda öğrencılerın yaru sıra okulun ögjetım üyelerınden Prof SadiOdş, eşı Merih Ozıs, Prof Tamer B^ogla, eşı Nevin Bayoğto dev pıstie bırbınnden ılgınç kılıklanyla gece boyunca eğlendıler Bölgesel güvenlik tartişiliyor Irak'ta ayaklanma yayılıyor Mitterrand, Güvenlik Konseyi'nin toplanmasmı istedi. îran Devlet Başkanı Rafsancani, Körfez'de bölgesel güvenlik konusunda diğer ulkelerle işbirliğine hazır olduklannı söyledi. Dtş Haberter Servisi — Kör- fez'de savaşın sona ermesının ardmdarj, bölgede yenı düzen- lemelere ılışkm önenler tarüşıl- maya başlandı Fransa Cumhurbaşkanı Francois Mitterrand. BM Gü- venlik Konseyı'nın ılk kez dev- let ve hükümet başkanlan duze- yınde toplanıp, Israıl-Arap an- laşmaziığı, Körfez knzı ve silah- lann kontrolu gıbı sorunlan gö- ruşmesını önerdı Iran Devlet Başkanı Ali Ekbcr Rafsancani, hükümetmın Ortadoğu'da böl- gesel güvenlik sıstemı ıle ışbır- lığı yapmak ıstedığmı söylerken ABD yetkıhlen Arap-tsraıl an- laşmazhğında bu- çözümü zor- lamak ruyetınde olmadıklannı söyledıler kı Arap ulkderı ıle ılışkilennın ıyı olduğunu ve bölgenm savaş sonrası guvenlıgı konusunda dı- ger ulkelerle ışbırhğı yapmak ıs- tedıklerını söyledi AP ve AFP'nın Tahran rad- yosuna dayanarak bıldırdıklen- ne göre Ra/sancanı şöyle konuş tu "Iran, Körfez bölgesinde gBvealigin knnüması için diger •lkekrie saminıi bir işbûügi yapnaya hazırdır." Rafsancani, ABD ve Batılı müttefiklenne de uyanda bulu- narak bölgede asken bırlık bu- lundunnak ya da bır güvenlik sıstemı zorlamaktan kaçınmala- nru ıstedı Rafsancani, yöreye dışandan bır güvenlik düzeru zorlamarun başansızhğa uğra- maya mahkûm olduğunu söyle- di Telefon dıplomasisi îran Cumhurbaşkanı Haşunı Rafsancani, bölge güvenJıgının, bölge ülkelennce sağlanması ge- rektığını vurgulayarak bölge dı- şından gelen her türlü güvenlik sıstemı planının, başansızhğa mahkûm olduğunu söyledi Iran televızyonunun habenne göre dün Rafsancanı'yı telefon- la arayan Fransa Cumhurbaşka- nı Francois Mitterrand, Körfez 1 de banş ve guvenlığın sağlana- bümesı ıçın, ıkı ülkenın yardım- laşmasımn geregıne dıkkatı çek tı. Mitterrand, Iran Cumhurbaş- kanı'nın bölge güvenhğının böl- ge ülkelennce sağlanması gerektığı yolundakı görüşünu destekledığını vurguladı. nın banş konusunda bölünmüş olmalan nedemyle yapılamadı- ğmı belırten Mitterrand, ancak şımdı durumun farkh olduğunu söyledi Mitterrand, Kuveyt'ın kurta- nlması ıcın guce basvunılması- na ızın veren BM Güvenlik Konseyı'nın, banşa dönülmesı ıcın düzenlemeler yapmasının da görevı olduğunu kaydettı Kuveyt'ın kurtanlmasının bölgedekı dığer sorunlar arasm- da çözulen bır problem olduğu- nu behrten Mitterrand, "Taafc- Mtler alüna gfrOdf. Umııtlar dogdıı. Banlan yanıtlamak Baker'in eezİSİ gerek" dedı e Ortadoğu konusunda bır ya da bırkaç uluslararası konferans düzenlenmesını tavsıye eden Mitterrand, Fransa'nın her yer- de dıalogtan yana olduğunu söyledi Televızyon konuşmasında çokuluslu güç bünyesınde Kör- fez'de bulunan Fransız bu-lıkle- rının çekılmesuıe de degınen Mitterrand, butün Fransız as- kerler ırun sonbahardan önce Körfezı terk etmış olacaklannı söyledi Bazı alaylann nısan ayında, bazılannm mayıs ayında Fran- sa'ya döneceklerını belırten Mitterrand, "Fruaz gncteıi sonbakardan öoce Korfezi terk etmiş olacaklardır" dıye konuş- tu Dış Haberter Servisi— Irak'- ın guneyınde Devlet Başkanı Saddan Huseyın'e karşı Iran yanlısı Şıılenn başlattıkları ayaklanma başkente yayılırken Basra eyaletı genel vahsı üe ken- tın valısının ve Saddam'ın oğlu Oday'ın çaiışmalarda öldürül- duğu bıldınldı Saddam'a sadık seçkın Cumhunyet Muhafızla- nnın ayaklanma hareketlenne müdahale ettıklerı ve sert çatış- malann oldugu da gelen haber- ler arasrnda ABD Irak'takı ayaklanmanın cıddı boyutlarda olduğunu doğruladı Bağdat Radyosu, ulkenuı bırhğme yöne- lık bır darbe gınşımıne karşı halkı uyardı Devnm Komuta Konseyı Başkan Yardımcısı lzzet tbrahim ayaklanmanın oldugu bölge yönetıcılenne, Saddam çekılen 7 bın Irak askerınm ıse Saddam'ı bır darbe gınşımıne karşı korumak ıcın Bağdat'a ge- tınldığı haber venldı ABD'nin yaklaşımı Pentagon ve Beyaz Saray kay- naklan ıse Irak'takı başkaldın- nın cıddı boyutlarda olduğunu, en az altı kente yayıldığını ve Saddam'ın devnlmesını sevrnç- le karşüayacaklannı duyurdular Beyaz Saray yetkıhlen ancak Irak'takı muhalefet hareketın- den herhangı bır yardun çağnsı almadıklannı da vurguladılar Konuya ılışkın olarak Savun- ma Bakanlığı sözcusü Pete WU- Hams ayaklanmanın Kumayt, El-Amarah, Zubayu- ve Qualal FaJıh kentlerıne de yayıldığına ılışkın bügı aldıklannı söyledi ABD Dışışlen Bakanı Jı Baker'in savaş sonrası dönemı- ne ılışkın bölge hderlennın gö- rüşlerını almak uzere 9 günlük bır Ortadoğu ve Avnıpa tunına çıkacağı bıldınldı Baker'in tu- ru sırasında Mısır, Turkıye, Is- raıl, Sunye ve Sovyetler Bırlığı'nı zıyaret edeceğı bıldınldı Reuter' ın habenne göre Amenkalı yetkılıler, ABD'nin, Arap-lsraıl anlaşmazhğı ya da Irak'ta savaş sonrası yönetımı konulannda bır çözüm zorla- mak nıyetınde olmadığım söy- ledıler Arap Bush, Mitterrand'Ia görtişecek Mitterrand'ın önerisi Fransa Cumhurbaşkanı Fraoçois Mitterrand, BM Gü- venlik Konseyı'nın ılk kez dev let ve hükümet başkanlan düze- yinde toplanmasını önerdı. Mitterrand, televızyon ko- nuşmasında Körfez knzı ıle or- taya çıkan ve aralannda tsraıl - Arap çatışması, kaynaklann paylaşımı ve sılahlanmanın kontrolünün de bulunduğu çe- şıtlı sorunlara değınerek "Bu baglamda, kuralduguadan bu yaoa ilk kez BM Gavenlik Koa- 'BİB deviet ve bıknmel baç- dnzeyinde topUnması da$anulmuyor" dedı Böyle bu~ toplantımn tkıncı Dttnya Savaşı'nın müttefıklerı- ABD Başkanı George Bush ıle Fransa Cumhurbaşkanı Françots Mıtterrand'ın Körfez'- de s»vaş sonrası dönemı göruş- mek üzere bır araya geleceklen bıldınldı Fransa Dışışlen Bakanı Ro- land Dumas, Europe 1 *adyo- su'nda yaptığı konuşmada, Bush'un ısteğı ıLzenne yapılacak gönlşmerun yakında gerçekleşe- ceğını bıldırdı, ancak tanhını belırtmedı Iyı haber alan kaynaklar gö- ruşmenın bu ayın ortalannda Fransız Antıllen'nde yapılaca- ğını öne sürdüler Iran Devlet Başkanı Haşeml Rafsancani, öncekı gün yaptığı konuşmada, Iran'm Körfez'de- Irak karşıtı koalısyonda yer alan 8 Arap ülkesının dışışlen bakanı, savaş sonrası bölgesel güvenlik düzenlemelennı göruş- mek üzere bugun Surıye'nın başkentı Şam'da bır araya gele- cekler Mısu-, Sunye ve altı Kör- fez ülkesının katüacağı toplan- tıda, "bans ve gavenlik için Şam deUarasyonn" adh bır bel- genın ımzalanması beklenıyor Belgenın, güvenlik konusun- dakı bınncı bölümü, asken ış- bırhğı voluyla Körfez ülkelen- nın herhangı bır saldınya karşı konımayı amaçlayan duzenle- melerı kapsıyor Prens dondti Kuveyt Vehaht Prensı Şeyh Saad El AbduUan El Sabah, dün ulkesıne döndü ABD Ön cüluğundekı muttefık kuvvetle- nn Irak bırhklennı Kuveyt'ten çıkarmasındarı sonra, ıktıdarda- kı El Sabah aılesınden, ülkesı- ne dönen ılk kışı Velıahd Prens oldu TÜRKIYE SUUDI ARABISTAN Hüseyın'e bağhhklannı göster- me çağnsı yaptı AP'nın bıldırdığıne göre ayaklanmanın oldugu bölgede, Kuveyt'ten dönen bazı askerle- rın de ısyancılara katıldığı, Cumhunyet Muhafızlannın ıse ellerınde kalan tank ve sılahlar- la olaylan bastırmak ıçın müda- hale ettıklerı bıldınldı AP, böl- gede çok sert çatışmalar olduğu- nu duyurdu Bağdat hükümetı dün yayım- ladığı büdınde, tum asker ka- çaklannın bır hafta ıçmde üsle- nne dönme koşulu ıle bağışlana- cağını ılan ettı Sunye, Irak hal- kının, kendılennı felakete sü- rukleyen Bağdat bderlennı ceza- landırmaya hakkı olduğunu bıl- dırdı Fransa da Irak muhalefe- tını Saddaffi Huseyin'ı devırme- ye çağırdı. Tflrkıye sınuından Baglılık çagnsı Irak'ta yönettmdekı devnm Komuta Konseyı Başkan Yar- dıması tzzet Ibrakon'ın, dırenış- çılenn elıne gectığı bıldınkn do- ğudakı ıkı bölgenın yönetıcılen- ne, Saddam Hüseym'e bağlıuk- larını göstermelen gerektığını söyledığı bıldınldı AFP'nın îran haber ajansı IRNA'ya dayanarak bıldırdığıne göre Basra'da gösterıcüerle Sad- dam yanlısı askerler arasındakı çatışmalarda Basra eyaletı genel vahsı ıle Basra kentının vahsı öl- dürüldü İRNA, yöreden kaçan mültecılere dayanarak verdığı haberde, çatışmalarda Saddam 1 ın oğlu Oday'ın da öHürüldüğu- nü bıldırdı Ajanslar, Güney Irak'ta cu- nartesı günü başlayan Şü ayak- lanmasının 5 kente yayıldığuu bıldınyorlar Basra, El-Amara, Nasınye, Kut Ah-EJ Garbı kent- lennde şıddeüı çatışmalann ol- duğu bıldınldı Kürtlere çagn Bekir El Haktaı dün düzen- lediğı basın toplantısında Şule- nn Basra, El Amara, Nasınye ve Samawa kentlennde denetımı ele geçuxhklerun, ısyanın kuzey- de Kut kentınde de yayılmakta olduğunu söyledi AFP'nuı ha- benne göre El Hakrm, ülkenın kuzeyındekı Kürtlere de çağnda bulunarak bu- an önce örgütle- nıp ayaklanmalaruu ve "ildnci ceofceyi" açmalannı ıstedı. Beyrut'takı bu- Şu muhalefet grubu da güney Irak'ta sılahlı bınlerce Şunın Saddam yanlısı güçlere karşı çarpıştığmı, bazı Şulenn muttefık bırlıklenne de saldırdığını öne sürdü Irak hal- kının yaklaşık %6ffı ulkenuı gu- neyınde yoğunlaşan Şulerden oluşuyor Kürtlerte çaüşma AP'nın haberme göre Sunye 1 nın başkentı Şam'da açıklama yapan bır Irak muhalefet örgü- tu lıderı Süleymamye ve Musul yörelennde de Kürtlerle Irak bır- lıklen arasında çatışmalar oldu- ğunu ılen sürdü. Asker kaçaklanna af Bağdat Radyosu'ndan dün yapüan açıkJamada, bır hafta ıçmde üslenne dönmelen koşu- lu ıle tüm asker kacaklan ıçm af ılan edıldığı duyunıldu Devnm Komuta Konseyı tarafından ya- yımlanan bıldınde, affuı ülkenın güneymdekı Cumhunyet Muha- fızlanm da kapsadığı behrtıldı Sunye*de hükümet organı Ti»- rin gazetesınde çıkan bu* yazıda Irak halkının başlanna Kuveyt felaketını getıren lıderlerı ceza- landırmaya hakkı oldugu behr- tıldı. Fransa Dışışlen Bakanı Ro- land Ramas ıse Irak muhalefe- tıne yaptığı çağnda bırleşıp, Saddam Huseyin'ı devırmeleri- nı ıstedı Esirler serbest Irak'ın BM temsılcısı Abdal Ernir El Anban ülkesının tüm muttefik esırlen bugün serbest bırakacağım duyurdu Irak bır ıyınıyet gösterısı olarak öncekı gün de bın kadın, altısı Amen- kalı toplam on muttefik esırı serbest bırakmıştı. Ünîversitede olay8gözaJtı tsianbul Haber Servisi - l.Ü.Edebıyat Fakurtesı ıle Hu- kuk Fakültesı'nde bır grup oğ- rencı, Şırnak olaylan ıle kaçar- ken çukura düşüp öiduğti öne sttrülen fmran Aydın ıçın dü- zenledıklen forumdan sonra polıs kulübelerını tahnp ettı. Dün 14 30 sualannda Edebıyat Fakûltesı kantınınde forum düzenle>-en yaklaşık 100 öğren- 1 a daha sonra kapıya yurûdü- ler Kapıdakı pohs noktasını taşa tutan öğrencıler burada- kı polısuı sılah çekmesı üzen- nedağüdılar Daha sonra oku- la gelen çevık kuvvet pohslerı kuşkulaııdıklan 2'sı kız 8 öğ- rencıyı gözaltına aldı. Oiaydan sonra rektörle görusmek üze- re rektörluk bınasına gıden öğ- renaler, coplanarak dağıtıldı- lar Gözaltına aiınan öğrencı- lerden 7'sının adları şö>le: Cem Tiryakı, Rıza özer, Sema özdemir, Zuhal Zengın, Mesut Badem, Hüseym Gullttce, Ay- han özdemir. Savaş sonrası ABD'ningözü Türkiye'de ÖzalrANAP (Baftarafı I. Sasfada) alabılmek ıçm gazetecıler büyuk çaba harcadılar Cumhurbaşka- nı Özal Ege Unıversıtesı'nde öğ- renalerle bırhkte yemek yerken kongreyle ılgılı sorulannı ılet- mek ısteyen gazetecılere Büvu- kelçı Kaya Topen, "Camhurbaş- kanı bu konuda beyanat vermı- yor. ANAP'ın lc ışleridir diyor" karşüığını verdı. Başbakan Yıldınm Akbulut da Cumhunyet muhabırının "Koogreoın ertelenmesinı nasıl degerleııdiriyorsunaz" sorusunu "Hayır, Uçbir yorum ympmaya- cagım" dıye yanıtladı Daha sonra îstanbul'a gelen Akbulut'u havaalanında rrullet- vekülen Baki Albayrak ve Ad- •an Yıldız karşıladı Şeref Salo- nu'nda 25 dakıka Başbakan'la gönışen tstanbul mılletvekıllerı- nın, kongre hakkında Akbulut'a bılgı verdıklen ve Dıvan Başka- nı seçılen Mustafa Taşar'ın tu- tumundan yakındıkları öğ- renıldı Albayrak, görüşmeden sonra, Başbakan Akbulut'un, kongredekı olaylan hoş karşıla- madığını belırttığını ve "ANAP'U boyle olaytann ya- şanmasmın uzucn oldnganu" ıfade ettığını söyledi Albayrak, konuyu bugünkü ANAP TBMM Grubu'nda gündeme getıreceğını de behrterek Başba- kan ve ANAP Genel Başkanı Akbulut'un bu konuda, "gunu gddiginde karar verecegini" söyledi Başbakan Yıldmm Akbulut ıse gazetecılerın Istanbul Kong- resıyle ılgılı sorulannı yanıtla- madı Akbulut, sorular üzerıne "Hiç bir şey yok" demekle yetındı UFUK GÜLDEMİR WASHINGTON — Körfez'- de knz sonrasında yapılacak gü- venlik duzenlemesının ana nok- talan, ABD Dışışlen Bakanı Ja- mes Baker'in bu hafta bölge ul- kelennın lıderlerı ıle yapacağı danışmalarda az çok bellı ola- cak Ancak şu ana kadar gelen ışaretler bıle Türkıye'nın knz er- tesınde ABD'nin gözunu çevıre- ceğı ulkelenn başında geleceğı- nı göstermeye yetıyor Şu nokta artık kesınlık ka- zanmış durumda Böyle bır gü- venhk düzenlemesmde NATO veya CENTO türü bır model he- def alınmayacak Öte yandan böyle bır guvenhk duzenlemesı- nın, Körfez ulkelenne dayan- ması gerektığı konusunda da goruş bırlığı var Ancak bu ul- kelenn nüfuslan, caydına nıte- lıkte bu asken güç çıkannalan- na elvermıyor Dolayısıyla ola- sı bır Körfez güvenlik duzenle- mesı kapsamında kendilennı korumak ıçın Batıhlara mı, yok- sa bölge ulkelenne mı dönecek- len sonısu guncelhk kazanıyor Körfez knzı şunu da ortaya çıkardı Eğer Batı'nın ılen tek- nolojısı olmasaydı, Irak füzelen Suudı Arabıstan'da cıddı can kayıplarına yol açabıhrdı Bu bakımdan da Körfez hderlen- nın, ülkelerının güvenlıklennm sağlanmasında bu yeteneğe sa- hıp Batı'ya dönmelen pratık bır sonuç olarak sıvnhyor Gercı, güvenlıklerını Batı'ya emanet etmelerının sıyası bazı sakınca- lan bulunuyor, ama dığer yan- dan da Patriot fuzelennın per- formansının, bu ulkelerdekı en dındar ve Batı aleyhtan çevre- lerı dahı etkıledığı bıldınhyor Aynca Batılı guçlenn Muslu- manlar ıçın kutsal olan Suudı topraklarına gelerek tabulan yıkmış olması Batı'nın bu yön- de ılendekı rolünü kolaylastırı- yor ABD'nin, potansıyel sal- dırganlan caydırrnak ıçın önem- lı mıktarda denız ve hava gücu bıraktıktan sonra çekılmeyı dü- şünmesı ıse Suudı Arabıstan'ın savunmasının yalnızca yerel bır guvenhk düzenlemesme bırakıl- mayacağını göstenyor Oysa buna karşılık bölge ül- kelennden 'paraiı asker' çağn- şımı yapacak asken bırlıkler ge- tınlmesı, Körfez ülkelen ıçuı da- ha buyuk sıyası bu- sorun olarak uç verme mtelığı taşıyor özel- lıkle Suudı Arabıstan, geçmışte de oldugu gıbı hıçbır bölge ul- kesıne kolay kolay bu kartı ver- mek ıstemıyor Yenı guvenhk duzenlemesı çerçevesınde bölgesel asken tat- bıkatlann artması, ülkeler ara- sı heyetlenn gıdıp gelmesı, hat- ta yıne bölge ülkelen arasında bazı asken anlaşmalar yapılması düşunülüyor, ama Suudı Ara- bıstan'ın ana savunma stratejı- sının yıne ABD'ye dayalı olaca ğı yönunde ışaretler bulunuyor Turkıye'nın, olası bır knz er- tesı güvenlik sıstemınde doğru- dan yer ahnaktan çok, ABD'mn bu gıhenlık sısterrum takvıyesım kolaylaştırabılecek bır rol oyna- ması gerektığı yönunde bır gö- ruş ortaya çıkmış bulunuyor Bu konudakı sorulanmızı ya- nıtlayan yönetım mensuplan, son haftalarda Cumhurbaşkam Turgut Ozal ve Dışışlen Baka- nı Alptemoçin'ın 'yaratıcı duşuncekr' ortava atmış olduk- lannı not etmış ABD Dışışlen Bakanı James Baker Ankara zıyaretınde özal'm bu duşuncelenıun aynn- tılannı öğrenmeye çahşacak Ancak bu konu henüz çok ge- nel bır manzaranın parçası Do- layısıyla da Baker'in Ankara'- ya somut bu- talep ıle gelebıle- ceğı olgunluğa ulaşılmış değıl llende üslerın Ortadoğu kap- samında kullanılmasını mum- kün kılacak yasal bır duzenleme ıçm Ankara'nın kapısımn çalın- ması olasılığı her zamankınden fazla, ama Baker'in bu zıyaretı aynntıh taleplenn değıl, "ne yıptık, ne'ygpılabiiir" sonısu- nun zıyaretı Bunun da ötesın- de Cumhurbaşkanı özal'ın şu ana kadar söyledıklen, ABD'- nin ılensınde Yam Baker'rn bu aşamada özal'ı dınlemek ıste- mesı doğal Buna ek olarak Türkıye'nın, yenı güvenlik düzenlemesmde rolünün ne olacağını, yalnızca kendı öncehklerı ve ABD'nin beklentılen değıl, Körfez ulke- lennın bu role naal bakacağı da etkıleyebılecek Turkıye ABD'- nm Ortadoğu kontenjanlan ba- kımından ne kadar vazgeçılmez bır konumda olduğunu bu knz- de de gösterdı Ama Körfez gü- venlik rejımı ıçm özel bır taah- hüte gırmesı ne ölçüde gereklı 7 Sıyasal sorunlar yaratabılecek taahhutlere gırmeden de kendı- sınden beklenen ışlevı yenne ge- tırebıleceğını (üslen açarak) gös- termedı mı 7 Turkıye'nın bu tur bu- guvenhk duzenlemesı ıçıne gırmesı, Ortadoğu'dan uzak durmak ısteyen Avrupa'yı ne öl- çude mutlû edecek 7 NATO, Türkıje sayesmde sürekh olarak bölgesel çatışmalann ıçıne çekıl- me tehdıdı ıle mı yaşayacak 7 Bu sorulara venlecek yanıt- lar, Ankara'nın Körfez güven- lik rejımınde bır role dıkkatle yaklaşacağını ortaya koyuyor Uvarr mektubu gönderdi Özal: ATile ilişkiler*açıııazda" SABETAY VAROL BRUKSEL — Dün yapılan AT dışışlen bakanlan toplantı- sı öncesınde Cumhurbaşkanı Inrgut Özal, topluluk üyesı ul- kelenn devlet ve hükümet baş- kanlanna bır "uyan" mektubu gönderdi. Mektupta, topluluk- la Ankara arasındakı ıhşkılenn mevcut durumu "tçmaz" sözcü- ğüyle nıtelenu-ken son gehşme- ler karşısında "Turk kamuoyu- nua dununun dddlyetinden de- rin rahatsızfak duydnğu" belır- tıhyor Bu arada özal'm "uyan" mektubuna rağmen Yunanıstan, Türkıye-AT üışkılennın gehştı- nlmesıne "yeşil ısık" anlamına gelecek 4 malı protokolün ser- best bırakılmasını bu- kez daha engelledı Toplantıda, Yunanıs- tan Dışışlen Bakanı, Irak'ın Ku- veyt'ı ışgalıyle Türkıye'run Kuzey Kıbns harekâtı arasında benzer- lık kurarak "bu alanda çifte standârt uygulanmaması gerek- tlgini" söyledi Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın BrttksePdekı topluluk çevrelerınde "uyan" olarak de- gerlendınlen 1 maıt tanhlı mek- tubunun, Körfez savaşının bıtı- mınden hemen sonra yazılması dıkkat çekıyor özal'm mektu- bundan Ankara'nın "tam iıyeiüc" başvurusundan çok, ko- mısyonun daha önce önerdığı gıbı "mevcut ortaklık anlaşma- sı çerçevesinde" ıkıh ortaklık ılışkılerını gelıştırme arzusuna ağırhk verdığı anlaşılıyor Cumhurbaşkanı Özal'ın mek- tubu, Körfez knzı boyunca Türkıye'nın takmdığı tutumu anımsatma gereğı duyuyor Bu konuda özal, AT üyesı ülkele- rın lıderlerıne şunu dıyor "Turkiye, büdiginiz gibi Körfez knzinın başından beri topluluk- la paylaştıgımız ortak degeriere baglılı|ını bir kez daha kanıtla- dı. Bnnu yaparkeo de çok onemii siyasi ve ekonomik rizi- kolann altına girdik. Topluluk bize 175 milyon ECU'luk bir yardun yapmaya karar verdi. Gosterilen bu ilgiyı memnnn- lnkla karşılamakla beraber Turkiye'ye karşı uygulanan ay- nmcı tutumu anlamakta buyuk guclnk çektigimizi betirtmek is- terim." Mektupu, Türkıye'nın Avru- pa Komısyonu'nun ısteğme uya- rak "gnmruk biriifl" anlaşma- sını yürürlüğe koyma nıyetını ıfade ettığı vurgulanıyor Buna rağmen "tekstil dalında yunır- lukte olan kotalann arttınlma- sa talebinın" karşıhksız kaldığı ammsatılarak, Türkıye'nın duy duğu "hayal kınklıgı" kaydedı- lıyor Bu arada topluluk Türkı ye arasındakı ıthalat-ıhracat dengesımn topluluk lehıne, Turkıye aleyhıne büyüdüğu de ıfade edılerek "thntcatımıza ko- nan engdkr, 4. mali protokolün 19Wden beri dondunılmaa, or- taklık aniaşmasuun oygulanma* ması, siyasi tenıas duze>1nin do- şuklugu, ilişkikrimizin içınde bulunduğu çıkmazı açıkca orta- y» koyuyor" denıyor Cumhur- başkanı Özal, çıkmazın sürme- sının ve ıhşkılenn sürüncemede kalmasının ışlerı daha da kar- maşık hale getırdığını behrterek "Turkıye-toplnluk" ve 'Turki- ye-aye olkeler" ılışkilennın ge- leceğınm bundan zarar gördü- ğünü mektubunda söyluyor özal, Körfez savaşırun bıtme evresıne gırdığı ve bölgede ban- şm örgütlenmesının söz konusu oldugu bır sırada Türkıye'nın "toplulukla ortaklık anlasması bulunan ve Avrupalı tek bölge ulkesi" olduğunun altım çızıyor ve "belirtilen nıyete aykın bi- çimde, ittşkiknn geliştirilmemis olmasının, Turk kamuoyunda dvnundan dddi nıhatsıdık du- yulnusı" sonucu doğurduğunu behrtıyor özal daha sonra "Bu- tun bu nedenier, AT'nın niyet- lenni eyleme donuşturme arzu- sunda olup olmadıgı sorusunu sonnamıza neden oluyor" dıyor özal, devlet ve hükümet baş- kanlanndan, dışışlen bakanlan- na, topluluk-Türkıye ılışkılerını geiıştırmelen yönunde tahmat vermelennı de nca edıyor Bnıksel'de dün yapılan AT dı- şışlen bakanlan toplantısında 12 ülkenın bakanlan, Turkıye ıle ıhşkılenn adım adım hızlandınl- masına ve "sessız diplomasi" uygulanmasına karar verdı. Atı- na dığer ulkelenn tüm çabala- rına rağmen 198O*den beri askı- da olan 4 malı protokolü ser- best bırakmaya yanaşmadı AT- nın yürütme organı olan Brük- sel Komısyonu ıse protokolü serbest bırakmaya yanaşmadı AT'nın yürütme organı olan Brüksel Komısyonu ıse protoko- lün ongörduğü 600 mılyon ECU'luk yardım serbest bırakıl- madığı sürece dığer ıyıleştıraıe önenlerı paketının yururluğe konamayacağı konusunda ısrar- lı Ankara'nın da aynı kanıda ol- duğu bıldmlıyor Dönem Başkanı Lüksemburg Dışışlen Bakanı Jacques Poos, toplantı sonrası duzenledığı ba- sın toplantısında "Topluluk, Turkiye ılışkilennın hızlandınl- ması için tum bakanlar arasın- da goruş biriigine vanldıgını" ve özal'ın mektubunun bu eğılı- mın doğmasında etkılı olduğu- nu belırttı. cak olursak, dar gelirti bir Bağ- Kur sıgortalısının 7 çocuğu var- sa, bır de annesı varsa, kan ko- ca ile bıriikte 100 bın lıra tutu- yor. Obur taraftan belki maddi bakımdan fevkalade geüşmiş bi- risinden de 3 kişflik alacak olur- sak, 30 bın lıra almamız gerek. tster kışi başına sagiık primi aia- lım ıster primleri yukseltelim, boyle bır sistemde dar geUrli grnplann odeme guçlerinin ası- lacagı kanısına vardık. Bunun için de Bağ-Kur sigortalunız olan Katma Deger Vergisi mu- kelleflerinden net odenen Kat- ma Deger Vergısı'nın yuzde 10'u kadar bır katkı payı almayı uy- gun bnldıık. Yalnız burada bak- kaldaki ekmek auşvenşı veya gı- da alısvenşinden almayacagız. Mahsup uygulanarak Katma Deger Vergisi vergi dairelerince veya mal mudurluklerince tah- si ediürken onun yuzde 10'u ka- dar Bag-Kur katkı payı alma taslagiıu arz ettik." Yetlcıh, başka turlü sağhk hız- metlennın bugünkü pnmlerle üstesınden gelmenın olası bu- lunmadığını ıfade ettı ve "Ya dar gelirti olup olmadıgına bakma- dan can acıtacak bir prim siste- mi geliştirecektik ya da bu sis- teme geçecektik" dıye konuştu Taslağa göre katkı payı dışında Bağ-Kur sıgortahlannın pnmle- rını ödemeyı surdureceklennı vurgulayan yetkıh, şu bılgılerı verdı "Katkı payını, veremediğimiz hizmeüeri verebilmek ve her tur- lu iyflcştinneleri >-apabılmek ba- kımından bır kaynak olarak du- şunduk. Çunku bizim devlet destegimiz yok. Işte Saddam geldı geçti. Ocak şubal geçti. Kendi yağımızla kavrulduk. Ama kavrulurken ne çektiğinıi- zi bir Allahla bız biliriz. Bizim böyle bir imkâmmiT olmadıgına göre yine bizim mukefleflerimiz- den odeme guçlerine gore veya Katma Defer Vergisi ödemeleri- ne gore bir fon almayı uygun bulduk. Fon değıl de katkı payı adı alünda bir meblağ tanal et- meyi uygun bulduk." Bağ-Kur yetkılısı, katkı payı- mn kunsemn camnı aatacak bır tutar olmadıgına dıkkat çekerek "Lstelik, Turkıye'de bunun ör- nekkri var. Savunma Sanayii Destekleme Fonu, Çırakuk Fo- ou gibı... Bu, bıze buyuk ranat- lık sağlayacak" dedı Bağ-Kur'un ıflastan kurtanl- ması ıçın yenı çözüm olarak Bağ-Kur'ludan Katma Değer Vergısı'nm yüzde 10'u kadar katkı payı alınacak Bağ-Kur ıçın hazırlanan yasa taslağı ıflasa karşı bır tür gelır- le bağlantıh fon nıtelığınde ek pnm sıstemı getırdı Bağ-Kur'lu ödedığı katma değenn yüzde 10'u tutannda Bağ-Kur'a yenı ödeme yaparken bugüne kadar ödedığı prım sıstemıne de öde- me yapmayı surdürecek