Katalog

14 MART 1990 EKONOMİ CUMHURİYET/B Ağlar istifa etti • ANKARA (Cumhnriyet Bürosu) — Etibank eski Genel Müdürü ve Başbakanlık Müşaviri Fethi Ağlar görevinden istifa etti. Etibank'ın Devlet Bakanı Kâmran tnan'a bağlı olduğu dönemde genel müdürlük görevine gelen Fethi Ağlar, kuruluşun Devlet Bakanı Saffet Sert'e bağlanmasından sonra genel mudürlükten ayrılmıştı. NASAŞ'taki görevinden Etibank'ın başına getirilen Ağlar, kuruluşun bankacıkk hizmetlerinin ayrı bir çatı altında örgütlenmesi yönündeki Yüksek Planlama Kurulu kararına karşı çıkmıştı. Dolar tırmanıyor • TOKYO (AA) — Uluslararası borsalarda ABD Doları hızla değer kazanmaya devam ediyor. Tokyo Borsası'nın dünkü kapanışında, ABD Dolan'nın Japon Yeni karşısındaki değeri son 2 yılın en yüksek düzeyine çıktı. Tokyo Borsası'nın dünkü kapanışında, dolar düne göre 0.67 yen değer kazanarak 152.67 yene yükseldi. ABD Dolan'nın Alman Markı karşısındaki değeri de 1.7072 marktan 1.7118 marka çıktı. Japon Yeni'nin ABD Dolan karşısında hızla değer kaybetmesinin olumsuz etkisiyle, Tokyo Menkul Kıymetler Borsası'nın bugünkü kapanışında ise Nikkei Endeksi 747.66 puan kaybederek 33.000 puan sınırının da altına, 32.620.57 puana geriledi. Döviz varlıklan • ANKARA (ANKA) — Merkez Bankası'mn döviz varlıklan 23 şubat-2 mart günleri arasında haftada 37.4 milyon dolar azalarak 5 milyar 300.5 milyon dolar düzeyine indi. Döviz borçlannın 30 milyon dolar artarak 97.6 milyon dolara ulaştığı anılan haftada, kullanım konusu döviz mevcudu ise 67.4 milyon dolar azalarak 5 milyar 202.9 milyon dolara indi. Sahte riyal • ABU DABl (AA) — Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), körfez bölgesinde, piyasada sahte lran Riyali bulunduğunu bildirdi. BAE Merkez Bankası'ndan bölgedeki ticari bankalara gönderilen açıklamada, "Son zamanlarda yapılan araştırmalar sonucunda, sadece Kuveyt'te 992 adet 10 bin riyallik sahte banknot tespit edildiği" bildırildi. Menkul kıymet izııi • ANKARA (AA) — Sermaye Piyasası Kurulu tarafından şubat ayında verilen menkul kıymet ve diğer kıymetli evrak ihraç izinleri tutarı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 161.2 oranında arttı. SPK'dan yapılan açıklamaya göre, geçen yıl şubat ayında 80 milyar 319 milyon lira düzeyinde bulunan izin tutan, bu yılın aynı ayında 209 milyar 825 milyon liraya yükseldi. Yılın ilk iki ayında verilen toplam ihraç izinleri tutan da yüzde 145'lik artışla 376 milyar 366 milyon lira olarak gerçekleşti. TV fîyatının % 59'u vergiye • İZMtR (ANKA) — Televizyon satışlarında en büyük kârı devletin sağladıgı, bir televizyondan yüzde 59 vergi kesildiği açıklandı. Türkiye'nin en büyük televizyon üretici firmalardan Vestel'in Genel Koordinatörü Lütfı Yenel, şirketin yayın organı "Vestel Dünyası"nda yer alan yazısında, elektronik eşyaların Fıyatımn dış piyasalara oranla içeride çok yüksek olduğuna işaret etti. Tiirk başkanın ilk icraatı • BREZİLYA (AP) — Başkanlığına geçen hafta Prof. İbrahim Eriş'in getirildiği Brezilya Merkez Bankası, ülkedeki tüm bankaları hafta sonuna kadar kapattı. Eriş'in başkanlığa getirilişinden sonra alman bu ilk önemli kararın, acil ekonomik önlemler almak amacını taşıdığı bildırildi. Bankalann hafta sonuna kadar üç gün kapatıldığına ilişkin karar, cumhurbaşkanlığına seçilen Femando Collor de Mello tarafından dun açıklandı. Çark durdu, kâr eridiAralarında Koç, Sabancı Grubu'na bağlı şirketlerle 500 büyük sanayi kuruluşu sıralamasında üstlerde yer alan kuruluşların da bulunduğu 33 şirketin 1989'daki kâr artışı ortalama yüzde 32.4 oldu. Buoran 1987'de yüzde 116, 1988'de yüzde 121 olmuştu. ABDURRAHMAN YILDIRIM Önceki yıllarda kârlannı katla- yarak büyüten Türkiye'nin en bü- yük şirketlerinin geçen yıl önemli kâr kaybına uğradıkları belirlen- di. Aralannda Koç, Sabancı Gru- bu'na bağlı şirketler ile 500 büyük sanayi kuruluşu sıralamasında üst sıralarda yer alan kuruluşların da bulunduğu 33 şirketin geçen yılki kâr artışı ortalama yüzde 32.4 ol- du. Şirketlerin 1989 kâr artışları, enflasyonun yarısını dahi yakala- yamazken 1988'de bu oran yüzde 121, 1987'de de yuzde 116 olarak gerçekleşmişti. Önemli kâr patla- malarımn ardmdan meydana ge- len bu azalmaya en büyuk etken olarak ekonomideki durgunluk gösteriliyor. Bilançosu belli olan 33 şirket- tcn 6'suun kân 1988 yüına göre ge- riledi, 15'inin kârı ise enflasyonun altında kaldı. 33 şirketten sadece 12'si geçen yıl yüzde 69.7 olan enf- lasyonun üstünde kâr sağlayabil- di. Bu şirketler arasında yüzde 326 ile Deva Holding, yüzde 215 ile Enka Holding, yüzde 193.7 ile Peg Profılo, yüzde 156 ile Kartonsan, Kârlarda gerileme dönemi Şirket 1988 kân 1989 kârı Farfc *h milyon TL milyon TL ' Atamemo 5.192 2.888 Şlrket 1988 kân 1989 kân milyon TL nilyon TL FvfcN 44.3 Kepez Bektrik 9 669 10.104 4.4} T U K E T I G I G O Z U Y L E MERAL TAMER İnsan sağlığma saygısızhk | Alarte Hoiûıng 1299 2263 74.2 Koc Yatsrım 7 385 17 182 132 7 j Anadoiu Cam ı Aslan Cımento 8.833 -9.7 î Koruma Tarım 14.105 6.284 •55.41 6198" 2.263 -63 4 Mensucat Santr3< 14 629 16 950 158 Bagfaş 27 734 37.603 35 5 ı Pınar Sut 2 378 4 595 93 2 Bolu Cmento Brtsa 7 142 49.639 16 086 48.001 125 2 Raba« 5^7 •3.2 [Sarkuysan 11.021 _ 1 5 2 1 25.561 -79 8 131.9! Çelik Hala! Çukufova Etektrtk Deva Holdıng Eczacıbaşı Yatırım Ege Bıracılt* Enka Hoîdmg Gütre f abr<kalan Güney Biracılm Kartonsar Kav 10.574 111 186 2 025 1 713 18 926 1565 -3.377 6730 8 580 7 967 14 915 155.361 9 406 2.043 30 405 4933 60 9.424 22 0O6 15.113 410 Teletaş 39.71 T.Siemens 326 5 18.7 T Şışe Cam Yasaş 60 6 Aygaz 215.2 [Çanakkate Çim - | Maröın CüTiento 40 0 j Okan Tekstt 156 4 Peg Profıio 89 6 39190 15.542 12 084 2 969 13 088 2084 4 491 1.556 5 116 457.593 43 529 37.284 17 559 6 012 8 443 2753 8 429 3 206 15 028 606.049 99 139.8 ı 45 3 102 4 -35 4 32.1 87.6 1O6.0 193 7 32.4 NE, NEREDE, KAÇA yüzde 132 ile Koç Yatırım ve Sar- kuysan, yüzde 125 ile Bolu Çi- mento geliyor. Enflasyonun üs- tünde kâr eden bu şirketlerin bel- li bir sektörde toplanmadığı da dikkati çekiyor. 1988'e göre 1989'da kârı azalan şirketler arasında Koç ve Sabancı ile tş Bankası Grubu şirketleri de bulunuyor. En fazla kâr azalması Iş Bankası Grubu'ndan Mensucat Santral Grubu'na geçen Rabak- ta oldu. Yüzde 79.8 kâr azalması görülen bu şirketi, yüzde 63.4 ile Aslan Çimento, yüzde 55.4'lük bir oranla Koruma Tarım, yüzde 44.3 ile Akçimento ve 35.4 ile Aygaz iz- liyor. Başka bir Sabancı şirketi olan ve geçen yıl Japon Bridges- tone ile ortaklık kuran Brisa yüz- de 32 kâr azalması gösterirken Şi- şe Cam Topluluğu'ndan Anadoiu Cam'ın kârı yüzde 9.7 geriledi. Kâr azalması gösteren şirketle- rin geçmiş yıl mali durumlan göz- den geçirildiğinde Akçimento'da kâr kınlmasının 1987'de başladı- ğı, Rabak'ta ise geçmiş yülarda sı- nırh kâr artışının bulunduğu gö- rulüyor. Kârı azalan diğer şirket- lerin ise geçmiş yıllarda kârlannı kaüayarak büyüttükleri dikkati çekiyor. Kârlılık düzeyinin düşmesin- den, Türkiye'nin en büyük kuru- luşlan da nasibini aldı, 500 büyük sanayi kuruluşu içinde ön sıralar- da yer alan Çukurova Elektrik'in kâr artışı yüzde 39, Bağfaş'ın yüz- de 35, Teletaş'ın yuzde 10, T. Şişe Cam'ın yuzde 45'te kaldı. Şirketler 1989 yılında bu kâr düzeyleri ile son yıllann en kötu dönemini yaşadılar. Aynı şirketle- rin 1988 yılındaki kâr artışı orta- lama olarak yüzde 121, 1987'de de yüzde 116 olmuştu. Şirketlerin yükselen kâr eğrilerinin 1989 yı- lında kınlması ve önemli oranlar- da gerileme kaydetmesi, ekonomi- deki durgunluktan kaynaklandı. Durgunlukla birlikte mal satama- yan firmalar kapasitelerini de du- şürmek zorunda kalmışlardı. Eko- nomideki bu durgunluk, şirketle- ri en çok 1989'un ilk yarısında et- kilemişti. tstanbul Sanayi Odası- nın kapasite kullanım raporlanna göre yılın ilk çeyreğinde imalat sa- nayiinde buyüme yerine yuzde 13.7 üretim gerilemesi meydana gelmişti. Yılın ikinci çeyreğinde bu düşüş durmuş ve sonraki dönem- lerde yeniden üretim artışma dö- nuşmuştü. Rahat uykunun bedeli varEkonomi Servisi — Şöyle rahat bir uyku uyumanın faturası 100 bin liradan başlıyor. Günün en a2 7-8 saatini geçirdiğimiz yatağı alırken ve kullanırken nelere dik- kat etmeli ve nereden almalıyız? Yataklar hemen hemen her yer- de, aynı fîyattan satılıyor. Piya- sada daha çok fabrikanın belirle- miş olduğu fîyatlardan satış yapı- Iıyor. Hermarkanın "ber kese ye oygun" yatağı bulunduğu söyleniyor. Üretici ve satıcılara bir yatak alırken ve kullanırken nelere dik- kat edilmesi gerektiğini sorduk: Alırken: • Yatağı almadsn önce özdlikle içine bakılması gerektiği belirtili- yor. Bazı yalaklarda bu olanağı saflayan fermuariar bulunurken birçoğunda bulunmuyor. Yetkili- ler yine de mutlaka içine bakılma- sı gerektiğini belirtiyoıiar. Bir ya- tagın içinde bulunması gereken 4 temel malzeme var. Çelik vay, onon üzerinde sert bir keçe, iize- rinde pamuk ya da yiin ve en üst- te kumaş. • Tülbent gibi ince kurnaşlı yatak- lardan sakınmak gerekiyor. Kalın kunıaşlı olanlar daha dayanıkh. • Yatağın dik olması lazım. Knllanırkcn: • Yatağı kesinlikle katlamamak gerekir. Buküldüğü zaman yayı yerine gelmez, çemberleri, kenar- lan bozulur. kınlıp zamanla çö- kebilir. • Kesinlikle somya üzerine kon- mamalı. Demir ızgara ya da bir zemin üzerine konmalı. Markalara ve çeşitlere göre yatak fiyatları HALMCM • M M I |afeh yattk Tek kı^lk(9O-19O) Çm b ş * (90-190) Cifi b ş » (140-200) lkb(zi)pta* Tek taşH* (90-190) Çm tapNı (140190) SflMir ratt Tek kışıt* (90-190) Çrtt kış*k (140-190) MEKAM t29 000-408.000 207 000-520000 207 000-520 000 490 000-683.000 663 000461.000 - - KMFM YATA? 175 000-335 000 144.000-378 000 275.000-510 000 330 000-465 000 530.000-730 000 740 000-965 000 115.000-175 000 170.000-250 000 213.000-560 000 - 522 000-756 000 206 000-371 000 118 000-242 000 206 000-376 000 133 000-2SOOOO 218 000-386 000 224 000-395 000 249 000-532 000 284 000-705.000 105 000-154 000 185 000-210 000 "26 Ocak 1990 cuma günü nezle ve yüksek ateş- le yatağa düşunce 12 yaşındaki oğlumu iğneciye ve ust sokaktaki eczaneye yolladım. Gunde 2 Lin- cocin iğne ile iyileşeceğimden emindim. Ama uçüncu gün de ateşim düşmeyince moralim bo- zuldu. Çünkü pazartesi günü işe gitmem şarttı. Başucumda kalan son 2 kutuya gözyaşlan için- de bakarken, birden ambalajının delik olduğu dikkatimi çekti. Kutuları elime aldım. Son kul- lanma tarihi Ağustos 1987'ydi. Yanı ilacm 2,5 yıl once süresi dolmuştu. O ana kadar 'eskisi gibi dirençli olamadığıma' üzulüyordura. Ama delik ambalajları ve süresi 2,5 yıl once dolmuş ilacı görünce, üzuntum yerini 'ahlak değerlerini nerede bıraktığımız' sorusu- na bıraktı. Moda, Şair Nefi Sokak'taki Gençel Eczanesi, devletten parasını aldığı ilaa, üstelik de süresi geç- miş olarak bana satmıştı. Toplumumuz nere>e gidiyor?.. İlk kez protesto edi- yorum. Çünkü sanıyo- rum meydan çok boş kaldı:' Yukarıdaki satırlar ts- tanbullu okurumuz Be- tnl Çıgır'a ait. Betul Ha- mm bize yazarken, aynı mektubun bir kopyasını Eczacılar Odası'na, bir diğerini Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanbğı'na, bi- rini de ilacı üreten Ecza- cıbaşı firmasına yolla- mış. Mektup bize ulaştık- tan sonra önce Eczacı- başı'nı aradık. Eczacıba- şı Koordinatör Yardım- cısı Ayhan Suskun, "Konu adli bir ola>. Eczacı- nın bu ilacı satmaması gerek. Menşeini merak ederim" diyoıdu. Suskun , ayrıca "Sorumluluk bizimdir. Süresi geçmiş ilacı toplatmamız gere- kirdi. Ama ambalajının delik olmasından da anla- şılacağı gibi, ilaç saiılmı> gorünuyor. Bu yüzden bizira dikkatimizi çekmemiş, ilgilenmemişiz" şek- linde bir açıklama getiriyordu. Eczacıbaşı firması, Gençel Eczanesi ile de te- masa geçmişti. Eczacı, "Ben 6 kuluyu parayla sat- tım. Delik 2 kntuyu da parasız veıtlim" şeklinde bir "savunma" yapıyordu. Eczacının bu "savunmasım" ileıtiğimu Betül Çığır ise âdeta isyan ediyordu: "Benim çocuğum, eline 2 kulu ilacın bedava verileceği, acınacak bir çocuk izlenimi mi vermiş ki, eczacı eline tutuşturmnş olsun. Kaldı ki eve 6 kutu ilaç geldi. Maalesef son 2 kutuda olayı far- kettim. t)ileşmediğime gort muhtemelen kutu lann tümü delik ambalajlı ve süresi geçmiş ilaç- lardı. Bu sonımsuzluğu açıklamakta güçlük çe- kiyorum. Bu ilacı kimin kullanacağını eczacı bil- miyordu. Ya yüksek ateşli bir kuçuk çocuk için gerekli olsaydı belki ortada hayati bir tehlike söz konusu olabilirdi." Eczacıbaşı firması, kullanılmamış son kutuyu tahlil etmiş, antibiyotik aktivitesinin yüzde 12 düşmüş olduğunu saptamıştı. Ancak Eczacıba- şı'nın bulgularına göre insan sağlığı açısından önemli bir zarar söz konusu değildi. Betul Çığır'ın Sağlık Bakanlığı'na gönderdiği mektuba yanıt geldi. Ankara'dan gönderilen ya- nıtta, konunun tstanbul Valiliği'ne iletildiği ve va- liliğin olayla ilgileneceği beliniliyordu. Ancak İs- tanbul Valiliği'nden henüz bir ses çıkmadı. Eczacılar Odası'na gelince... Bizim izlenimimize gore Eczacılar Odası, arkadaşımız Ayşe Akman'ın ısrarh ve inatçı takibi sonucu konuyu biraz da gö- nülsüz gündemine aldı. Bu konuda yetkili oldu- ğu belirtilen Büro Şefi Ezel Cambaz hanımla defalarca aradıktan son- ra zar-zor temas kurula- bildi. Surekli not bırakıldı- ğı halde kendisi başlan- gıçta aramamakta diren- di. Sonuçta olay, yöne- tim kurulu gündemine alındı. Ancak gündeme alındığı ilk toplantıda "daha önemli başka ko- nular olduğu için görii- şulemediği" belirtildi. Ayşe Akman arkada- şımız ısrarla aramaya devam edince, eczacıdan savunma istendiği, bu savunma üzerine goruşme yapılacağı belirtildi. Ama Eczacılar Odası'nın genel havası, "Bu iş bizi ilgilendirir. Size de ne oluyor? Sizinle mi uğ- raşacağız?" türündendi ve arkadaşımız kendisi- ne "sert" ifadelerle kesik kesik ve "lütfen cevap verildiği" izlenimini edindi. Eczacılar Odası, bu arada 15 gun kadar önce Betül Çığır'ı davet etti. Oda Başkam Mehmet Do- maç, Betul Hanım'ın ifadesiyle önce Betül Ha- nım'ı suçlarcasma konuştu. Hatta Betul Hanım, "Ben değil de başkası olsaydı, bir de özür dile- yerek odadan çıkardı" havasım sezdi. Ama ko- nuşma ilerledikçe ve Betül Çığır kendi derdini an- lattıkça, Eczacılar Odası Başkanı'nın ilgisi de de- ğisti. Mehmet Domaç sonuçta, araştırma yapılaca- ğını, ancak çok geç sonuç alınacağını, sonuç al- manın 2 yıl kadar surebileceğini belirtti ve Betul Hanım'a, "Bir daha böyle bir şe> olursa savcılı- ğa başvurun. En pratik ve çabuk çöziinı böyle alınabilir" onerisinde bulundu. Çocuğa reva görülen ceza Çocuklanmızı yuvalara emanet ediyoruz. Pe- kiyi ya sonra? Antalya'dan ya/an Selahattin İjnal lslakoglu- nun mektubu, "sevginin ve hoşgoninün en yapı- cı eğitim" olduğunun sıkca vurgulandığı gunü- müzde hem uzücü hem de düşündurucü: "Alama'da bir yuvada, yemek yemediği gerek- çesiyle oğlumun suratı yemek tabagına bastırıl- mıştır. Yuvanın yöneticisiyle gorüşülmeye gidil- diğinde -ki kendisi pedagoji mezunudur- yaptığı hareketin doğru olduğunu savunmuş, 'Yoksa oto- rilem sarsılır. Çocukların disiplin altına alınma- sı gerekir' demiştir. Aynca bir başka çocuk vu>asında arkadaşımın çocuğu Dilini keserira' di\e korkutulmuş, dili- ne btçak değdirilmiştir. Bir diğeri ise cezalandı- nlmak amacıyla tuvalete kilitlenmiştir. Tüm anne ve babalan bana yardıma çağınyo- rum." BİMI BtMSA BİLGİ tŞLEM MERKEZİ TİCARET VE SANAYİ A.Ş ELEMANLAR ARIYOR Şirketimizin, gelişen organizasyonu ve sorumluluk alanları kapsamında A0ANA ve İSTANBUL işyerlerimizde görev)er\dirilecek UYGULAMA UZMANLARI Sabancı Grubu Şirketlerinde uygutanacak olan Temel Mali sistemlere ilişkin yabancı yazılım pakettennin uygulama çalışmalarında yetiştirilecektir. Aynı illerde görevlendirilecek SİSTEM ANALİSTLER UZMAN PROGRAMCILAR ve PROGRAMCILARIN uygulama geliştirme deneyimli, IBM 43XX, 3090, DOS/VSE, MVS, PV\, AS, COBOL, CICS, DL/I, VM, PROFS,, AMAPS, RDBMS konularından bir veya birkaçını bilmesi ve kullanmaları gerekmektedir. • Ûniversitelerin bilgisayar, endüstri mühendisliği, işletme, iktisat, istatistik veya diğer teknik bölümlerinden mezun olmak, • Çok iyi derecede ingilizce bilmek • Erkek adaylarda askerlikle ilişkisi olmamak aranan niteliklerdir. llgilenenlerin fotoğraflı özgeçmişlerini, aday oldukları görev ve bölgeyi belirterek 21 Mart 1990 tarihine kadar "PERSONEL" rumuzu ile P.K. 113 Mecidiyeköy - istanbul adresine göndermeleri rica olunur. Başvurular kesinlikle gizii tutulacaktır. Nüfus cüzdanımı. ehliyetımı, sigorta sicil karlımı, askeri kimlik kartımı ve askeri giri^ kartımı kaybettim. Hükümsuzdür. FATMA HÜLYA ERDOĞAN KALBINIZI KORUYUNUZ TÜRK KALP VAKFI ' Muayene, Teşhıs, Tedavı. I Uboratuvar, Röntgen 175 12 44/45-148 58 66 Tıp doktorlarımızın bayramını kutluyoruz. Eczacıbaşı