Katalog

5 EYLÜL 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAtL ĞÜLGEÇ CUMHURİYET/5 Polonyalı TürkologDr. Danuta Chmielovvska: Dilinizi sürekli izliyoruz Osraanlılar Cemiyeti'nin en miihim iki kisisi" olarak söz ediyor. Namık Kemal ve Ziya Paşa'nın arkadaşlanyla birlikte 1867'de Avrupa'ya kaçtıgım, Paris'te ve Londra'da vatan ve hürriyet fikirlerini yayan Osmanlıca gazeteler çıkardığını anlatan Dr. Chmielowska, şu noktalara dikkat çekiPİKNİK PİYALE MADRA yor: "Namık Kemal, Ziya Paşa, Ali Suavi gibi yazarlar Avrupa'da çeşitli alanlardaki birçok kitabı okuyarak kendilerini yetiştirmiş, yeni dünya fîkirlerini kavramış, tngiltere gibi Turkiye'de de Meşrutiyet idaresirun kurulması için çalışmalar yapmışlardır. Namık Kemal ile Ziya Paşa yazılannda Tanzimat konusunu ele almışlar, Tanzimat'm iyi ve kötü yönleri, tatbikinde meydana gelen hatalar, müessisi olan Reşit Paşa ile halifelerinin Tanzimat'a ait meselelerde tuttuğu yollar, Tanzimat'ın memlekette doğurduğu ikilikler hakkında fikirlerini etraflı bir şekilde izah etmişlerdir. Tanzimat' HIZLI GAZETECt NECDET ŞEN m ilanından bir çeyrek asır geçmeden matbuat âlemine atılarak halkı sosyal ve siyasi alanda aydınlatmak için her tehlikeyi göze almış, devirlerinin aym zamanda en büyük mütefekkiri olan bu iki vatanperver Tanzimat edebiyatının Mesda değll ömeğln Dr. Danuta Chmielovvska, Ûzturkçe steükleri ya muhtelif yönleri hakkındaki fikirkından izledıklenni soylüyor. Yerieşen sözcökleri Polonyalı Turkologlann da lerini aktarmışlardır." kullandığını belirten Chmie)owska, artık "mesela" yerine "ömeğin' sözcüğüTanzimat edebiyatçılanmn devnü kuüanıyor. rin ekonomik ve sosyal yapısını ve iktisadi problemler yüzunden manki gazetelerde çıkan yazılar incelediklerinı ve yazılannda bu Avnıpa ik özellikle Fransa ile iliş da yer verdiler. O dönemde bazen konulara ağırlık verdiklerini beki kuran Osmanlı İmparatorlu Tanzimat'a ait yeniliklere karşı çı lirten Chmielovvska, Yeni Osmanğu'nda Tanzimat, Osmanlüar için kıldı, bazen de bu yuzden doğan lıların en çok üzerinde durduklaçeşitli değişikliklere neden oldu. sonınlara cevap ve çözum bulma rı konunun eşitlik olduğunu vurAvrupa ile sıkı temaslar kuruldu ya çalışüdı. O dönemde büyük va guladı. . ve böylece aydınlann yeni kuşağı tanperverlerin vatanlannı kalpten Ziya Paşa'nın Londra'yı terk yetişti. Modern eğilim görmuş sevdiği anlaşılmaktadır. edip Cenevre'ye geldikten sonra ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI olan aydınlar, ülkenin problemAyrıca Yeni Osmanlılar Cemi orada çıkardığı Hürriyet Gazetelerini anlayan, iyi niyetli ve açık yeti üyeleri Paris'te bulundukla si'nde "tdarei Cumhnriyet ile fikirli kişilerdi. Bu kişiler kendi n yıllarda Polonyalılarla temasla Hükıimeti Şahsiyenin Farkı" memleketlerine yararh olabilmek ra girmiştir ve bu dönemde Kont başlığı adı altında yayımladığı için yeni dönemde doğan bazı me Plater, Ziya Paşa ile göruşmüş, fı makalenin oldukça dikkat çekici seleleri araştırdılar ve çözum bul kir teatisinde bulunulmuştur." olduğunu söyleyen Dr. Danuta maya çalıştılar. Yazarlık mesleğıVarşova Üniversitesi öğretim Chmielovvska, bu makaleyi Osni seçenler kendi düşüncelerine üyesi Dr. Chmielovvska, Namık manlıcadan Türkçeye çevirdiğini hem edebi eserlerde, hem de o za Kemal ve Ziya Paşa'dan "Yeni ve bildirisinde bu makaleye ağırlık verdiğini anlattı. Yeni Osmanlılara ait belgeleri Milli Kütüphane'den edindiğini söyleyen ve Turk edebiyatını anlamak için mutlaka Türk tarihiyle yakından ilgilenilmesi gerektiğine dikkat çeken Chmielovvska, "Beni Tanzimat'tan gunumiıze kadar olan Türk tarihi ve edebi AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES yatı ilgilendirijor. Turk edebiyatını i>ice anlamak için Turk tarihini bilmek gerekiyor. Çunku ikisi arasında önemli bağlantılar var" diye konuştu. Yeni bir çalışma yaptığım ve son aşamaya geldiğini anlatan Dr. Chmielovvska, bu çalışması hakkında da şu bilgiyi verdi: "Osmanlı Imparatorluğu'nun çöküp Türkiye Cumhuriyeti'nin kurulduğu dönem çok enteres.au. Bu dönem çağdaş Türk edebiyatında, özellikle Cumhuriyet dönemi yazarlannın eserlerinde genişçe yer almaktadır. Ben bu yazarlann o dönemde Türk milletinin duygu ve düşüncelerini yansıtan eserlerini inceliyorum ve bunları toparlıyorum." Dr. Danuta Chmielovvska'dan edindiğimiz bilgilere göre, Varşova Üniversitesi Türkoloji Bölümü'nde ikisi asistan, üçü doktor ve biri doçent oltnak üzere 6 kişi görev yapıyor. Türkçeyi düzgün ve hatasız konuşan Chmielowska, Blr çeşit dogal peni« Selçuk Avcı'nın Avrupa Topluluğu'nun yanşmasına "Türkologlar olarak dilinizi dekatıldığı projesi, camdan bir sera gibi bir işyerinı kapsıyor. Camın önünde vamlı izliyoruz" diyerek Türkçe yeşillik var. Kışın yapraklar dökulünce güneş ıçeriye daha kolay giriyor. için şunlan söyledi: "Avrupalılar için diliniz zor. binanın güneşe bakış açısı ile sağsarrufa yönelik bir bina öngöriıÖzellikle cürale kunıluşu ve grayor. Yapılmaya kalksa metreka lanıyor. Bir sera, güneşte çok ısıresi yaklaşık 1.800 sterline gele nır. Bizim proje de esasen bir se mer öğrenilmesinde zorluk çekiyornz. Ben hâlâ Türkçeyi öğrenicek. Epey pahalı. Ama uzun va ra." yonırn. Çünkii yaşayan bir dil. dede enerjiden yapılacak tasamıfBath Üniversitesi'nde mimarlık Öztürkçe kelimeleri de biz Türla bina kendini amorti ediyor. oğrenimi gören 28 yaşındaki Av kologlar yakından takip ediyomz. TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN "Önemli olan izolasyon. Güne cı aslen elektrik mühendisliğinden Yerieşen kelimeleri biz de kullaşe yönelik, ışığı binanın göbeğine geliyor. İngiltere'ye 1973'te.yer nıyonız. Benim karşılaştığım ilk f916'OA SuSÛfil. UNLU FlUA YÖNETMENl bAV'D VVAgtC jtZZ^C^Jl kadar getiren bir tasarım. Bina lesen Avcı, 1988'den bu yana Öztürkçe kelime 'ömeğin' idi. Ar *^^^ da air condition yok. Doğal bir Londra'da kendi mimarlık büro bk ben 'mesela' keKmesini kullanAPU YAPlTfN/N ILK GÖSTSgtMl havalandırma sağladık. Isıtma, sunda çalışıyor. mıvonıın." SAAr 3S DAKİKAUK FİLM,£EY<eCl V£ TAISAFINPAN ÇOK SEĞEMlLMffTt, SıNEMA SANAr/M/N ÖNEMLİ g/Gt SAYILACAIC OLAN Varşova Üniversitesi Türkoloji Bölümü öğretim üyesiDr. Chmielowska, Istanbul'daki Uluslararası Tarih Kongresi'ne katıldı. Osmanlı împaratorluğu 'nda Sosyal Değişim lerde Tanzimat Yazarlarınm Rolü"başhklıbir bildiri sunan Polonyalı Türkolog, şusıralar Cumhuriyet dönemi yazarları üzerinde çalışıyor. ÜLKER GÖKTÜRK Varşova Üniversitesi Türkoloji Bölümü öğretim üyesi Dr. DanuU Chmieiowska, Polonya'da Türklerin çok sevildiğini ve son zamanlarda Türkoloji Bölümü'ne büyük ilgi gösterildiğini söyledi. "Bn ilgi ve sevgi tarihten kaynaklanıyor" diyen Chmielowska, "Polonyalılar zor durumda iken Turkier yardım etti. Bizler bu yardunı hiç unotamıyoruz ve sizlere karşı sevgimizi sirdüriiyonız" diye konuştu. Bu yıl lstanbul'da düzenlenen Uluslararası Tarih Kongresi'ne katılan ve "Osmanlı İmparatorlugu'nda Sosyal Değişimlerde Tanzimat Yazariannın Rolü" konulu bildirisiyle dikkat çeken Dr. Danuta Chmielowska, 10 yıldan beri Tanzimat'tan günümüze dek uzanan Türk tarihi ve edebiyatıyla yakından ilgilendiğini soylüyor. 19. yüzyılı Osmanlı tmparatorluğu için önemli ve yeni olaylar getiren bir çag olarak niteleyen Chmielowska, Tanzimat dönemiyle yakından ilgilenmesinin nedenlerini de şöyle açıklıyor: "Padişahm anlayışı dolayısıyla 'hasta adam' unvanıyla bilinen OİSA 3O KOtiUPA 6'ıR 8'tRıKİM<M YOK. KBİFİüK i NEZOE . ONU 0İLE 3İL5MİY0RUM ATden Selçuk Avcı'ya mimarlık ödülü Çeyreyle dost bir yapı Avrupa Topluluğu'nun açtığı "Kent içinde enerji tasarrufeden bina tasarımı" yarışmasında birincilik ödülünü Mimar Selçuk Avaaldı. 1973'tenbu yana îngiltere'de yaşayan Avcı'nın tasarımına ödül, 150'denfazla proje arasından verildi. EDİP EMİL ÖYMEN LONDRA "Camdan bir sera gibi bir işyeri. Camın onunde yeşillik var. Kışın yapraklannı dökiince içerije guneş daha kolay giriyor. Bir çeşit doğal perde." Avrupa Topluluğu'nun açtığı bir "kent içinde enerji tasarnıf eden bina tasarımı" yarışmasında trlanda'mn başkenti Dublin'de 150'nin üzerinde proje arasından birincilik ödülü alan mimar Selçuk Avcı anlatıyor: "Bir karau binasında enerji tasarrufu nasıl yapüabilir, onu göstemek istedik. Çevre ile dost bir >apı ortava çıkardık. Şimdi onde gelen araaç, binanın sağlayacagı gdir. Enerji tasamıfu bir önceiik sayümıyor." Binanın ne miktar guneşi, ne kadar sürede alacağı, bundan nasıl ve ne ölçüde yararlanacağı, bilgisayarla hesaplanmış. Yanşmdya katılan diğer tasanmlar arasında en yüksek teknik ve mimarlık notunu Avcı almış. Projede, ta SEylül f t "HOSGÖRÜSÜZLÜK" GÖSrERİMB GİRİYOR! J GRAHAM uşman "İYİTARAFU KÖTÜ TAMFI, YÜZBAŞI'YLA DÜŞMAN'I BİRBİRİNDEN AYIRT EDEBİLECEK MİSİNÎZ? " , SUZLUK", KUZ.GU GlSİ B/eÇOK yENİLİĞl "SEVSl HOŞGÖtSU£U2LÜfC v tŞLEYEfJ DÖtST AY&f Öy. \ OLUŞAN FİLM, Şu /VSA &4ÇUK7PÇIYOepu • CASPAf ÖrfCÜ (S'G SAHNESl SA6M)j/AHUD/ Öy/CUSu,O#7*ÇAĞ ÖYICUSÜ V£ BABİL V/V ÖYKÜSÜ. AY&tNTt Ç.EKİM( VB TÜRK VE DÜNYA KARİKATÜRLERİNDEN Victor Bcvcter babası tarafindan bir tavla oyununda Yüzbaşı'ya kayhedilir. Victor'un bundan sonraki hayatı son perdesi Panama'da oynanan aliştlmadıkserüvenlerie dolu geçecek ve King Kong'un sım asla çözülemeyecektir. "YÜZBAŞI VE DÛŞMAN Graham Greene'in serüven dolu son romanı" ÇAĞDAŞ BATIEDEBİYATI DlZlSÎ: 1 FARKLI ÖZENIİ Ölçek sok.No: 64 Elmadağ /İSTANBUL Tel 147 16 20132 27 90 Emre Senan Douiamzhavin Poosbkin