Katalog

Cumhuriyet Tesisler eleman atıyor Sahibr Cumhunyel Maıbaacılık \e Ga^elecılık Turfc Anonım Şırkeli adma Nadir Nadi 0 Genel Ya>ın Müduru: Hasan Omal, Muessese Muduru: Emine UjaklıgH. Yazı Işlerı Muduru. Okay Gonensin. • Haber Merkezı Muduru: Yalçıa Baycr. Sayfa Duzeni Yonetmenı: Ali Ac»r, # Temsılaler ANKARA: Ahnct Ta«. İZMİR Hikmet Çctinkaya. ADANA C«ial Ba^angrç. (sıanbul Haberlen: Erhan Ak>ıldu. Dış Haberler Eıgun Baicı. Ekonomı: Cengiz Turhuı, kuhur Cetai Üsler, Spor Danışmanr Abdiilkadir Vucrlmın. Duzellme Rtfik Durbaş. Araştırma. Şshin Alpa). lşSendika: Şukran KMCIKİ, Yurı Haberleri: Nccdcl Dogan, Dızı Yazılar: Kercm ÇaJrçkan, 0 Koordınatör: Ahmel Konılsaa, • Mali Işler: Erol Erkııı. # Muhasebe BiUeal Vener # BuıçePlanlanıa: Sevgi Osmanbcşcogiu • Rcklam Ayjr Toran. Ek Yayınlar: Hnly» Akyol • Idare: Hnsrtin Gıınr. tşlcıme: Öader Çdik. Bılgılşlem: N«j| Inl. Basan *<* tayan. Cumhunyef Macbaacılık v< Gazefccılıic T A>Ş Turk Ocag: Cad. 39'4Î Cagaiogiu 34334 Isı PK 246İManbul Te! 512 05 05 (20 hat), Telc» 22246 F»x (1) 526 60 72 0 Bunlar Aakan: Zıya Cokalp Blv Inkilap S So 19 4, Tel 133 II 4MT. Tcta: 42344 Fajı (4) 133 11 41/428 • Iımir H Zıya Blv 1352 S 2 3. Td 13 12 30, Tcleı 52359 Fıx (51) 19 53 60 • Adan: InOnu Cad 119 S No I Kat 1. Tel 19 3^ 52 (4 hat). Tclcx 62155. Fax (71) 19 f 52 TAKVİM: 6 TEMMUZ 1989 tmsak: 3.33 Güneş: 5.31 Öğle: 13.13 İkindi: 17.13 Akşam: 20.46 Yatsı: 22.35 Turizm bitti, işçiye paydos ASUMAN ABACIOĞLÜ rini azaltma yollan aramaya başladılar. Nitelikli elemanını kaçırmamak için çok fazla maaş ödemek zorunda olan işletmeci, diğer yandan niteliksiz elemanlannın sayısını azaltıyor. Küçük konaklama tesislerinde yatınmcıların yönetici ve diğer alt kadrolarını kendi aile üyelerinden oluşturma yoluna gittikleri de gözleniyor. Turizmciler, akıllı yatırımcınm gerçek işletmecileri çalıştırma, işi bilenlere teslim etme uygulamasına giderek bu bunalımdan sıyrılabileceklerini belirtiyorlar. Akdeniz Seyahat Acenteleri Derneği sözcüsü Abdullah Tekiu, Türkiye'de turizme "altın yumurtlayan tavuk" gözüyle bakılarak herkesin otel yapımına girişmesi sonucunda turist sayısıyla yatak kapasitesi arasında büyük bir dengesizliğin ortaya çıktığını söyledi. Turizm işini bilmeyen yatınmcıların pazarlama ve tanıtım olayını gerçekleştiremediklerini ve yataklannı dolduramadıklarını vurgulayan Abdullah Tekin, "Son zamanlarda açılan yeni tesisler kendilerini gösteremezken, eski oteller kendilerini kanıtlamış olduklan için müşteriyi yakaladı" dedi. Personel çıkarma olayının yeni tesislerden kaynaklandığını belirten Tekin, yetişmiş elemana ağırlık verilirken, özellikle alt kadrolarda çalışan niteliksiz elemanlann azaltıldığını söyledi. Bazı tesislerde ise otel sahibinin gerçek işletmeci yerine aile üyelerini işin başına getirdiklerini kaydeden Tekin, şöyle konuştu: "Otel sahibi, önce bir yönetici bulu>or. Kendisi kenarda onu izliyor. Yönetici, rezervasyonlan, pazarlamayı yapıyor, oteli çekip çeviriyor, işi normal akışına soktuğu anda, otel sahibi 'Bu çok kolay bir iş, ben de yapabılirim' diyerek diimene geçiyor. Bu sakıncalı bir yöntem. Sadece yönetici bazında değil, biitiin aileyi her kademede görevlendirmesi de söz konusu. Bir siire işi uzmana bırakıyor, sonra ben de yapabilirim diyor." Antalya'dan bir turizm şirketi yöneticisi, "toplu işten çıkarma" yerine "peyderpey elemanı azaltma" şeklinde bir uygulama olabileceğini belirterek, özellikle mayıs ve haziran ayında devreye girmesi beklenen, ancak inşaatta bir aksama olan tesislerin önceden angaje ettikleri personeli geri çevirebildiklerini sövledi. 'Avrupa'ya bağlanacağız' Dış Haberler Servisi Macaristan'da çok hızlı bir siyasal değişim yaşanıyor. Ülke hızla çok partili sisteme, piyasa ekonomisine ve Avrupa'ya yöneliyor. 1990'da çok partili genel seçim yapılacak. Haziran ayı sonunda 1956 Macar ayaklanmasının önderi eski Başbakan İmre Nagy'nin kemikleri görkemli bir törenle "Şehitler Anıö"na gömüldükten kısa sure sonra ülkede 4'lu başkanlık kurulu oluşturuldu ve Komünist Partisi Genel Sekreteri Karoly Grosz'un yetkileri kısıtlanmış oldu. Halen başkanlık kurulu şu 4 üyeden oluşuyor: Rezsö Nyers (resmen devlet başkanı, eski sosyal demokrat reformcu), Karoly Grosz (Parti Genel Sekreteri Kadar sonrası siyasal reformu başlatan lider, şimdi "tutucu" duruma düştü.) tmre Pozsgay (Devlet Bakanı, siyasal reformun beyni, 1990 seçimlerinde partinin başkan adayı) ve Miklos Nemelh (Başbakan, genç bir ekonomist ve reformcu). Bu dörtlü başkanlık içinde Imre Pozsgay'ın özel bir yeri var. Pozsgay, 1956 isyanını "halk isyanı" olarak tanımlayan ilk Macar yetkilisi, Batı'da ve ülkesinde "siyasal reformun beyni" olarak tanımlanıyor. Federal .Almanya'da yayımlanan "Der Spiegd" Dergisi'nin son sayısında İmre Pozsgay ile yapılan geniş bir söyleşi, Macaristan'daki gelişmelere ışık tutuyor. Bu söyleşiyi okuyucularımıza sunuyoruz: Sayın Devlel Başkanı İmre Pozsgay, geçen hafta Macarislan Sosyalist İşçi Partisi (MSİP) Merkez Komite toplantısında gelecekte izlenecek çizgiye ilişkin bü\ük bir kavga patlak verdi. Sizin partiniz de Polonya'daki gibi parçalanma tehlikesi ile karşı karşıya mı? POZSGAV Tartışma çizgi konusundaydı. Ama Macaristan'da olup bitenler Polonya'dakilerden oldukça farklı. Ancak toplantıda Polonya deneyinin hayaletinin gezindiğini de reddedemeyeceğim. Kavga hangi konudaydı? POZSGAY Önümuzdeki seçimlerde izlenecek tavır konusu tartışıldı. Sorun şu: Macaristan'da parti, örgütleyici biçimi, kendi doğallığı \e politikası ile serbest seçimlerde varlığını sürdürebilecek kadar halkla uyum içinde mi, değil mi? Diğer bir sorun da acaba biz kendi rolümüzü olduğuııdan fazla mı abartıyoruz ve Macar halkının bu partiye ihtiyacı var mı? Peki hangi sonuçlara vardınız? POZSGAY Merkez Komitesi toplantısına katılanlann, partinin aktif olarak kamu yaşamına katılmaya devam etmesi ve Macar toplumunun bu partiye ihtiyacı olduğu şeklindeki kararlan, sanırım kendi rolünü abartma değildir. Ancak farklı düşünceler de vardı... POZSGAY Tabii, ancak şunu da üzulerek belirteyim ki parti içindeki bütün eğilimler MK'da temsil edilmemişti, en azından bütün eğilimler görüşlerini dile getirmediler. ;^^l^^MP Macaristan'da reformun beyni ve 1990 devlet başkanı adayı Imre Pözsgay Kadar ölüm döşeğinde BUDAPEŞTE (AA) Zaturre teşhisiyle hasianeye kaldtrılan Macaristan'ın eski Komünist Partisi Genel Sekreteri Janos Kadar'm sağlık durumunun iyice kötüleştiği bildirildi. Komünist Parti'ye yakın kaynaklar, Kadar'ın solunum ve dolaşım sis/emleriyle ilgili sorunlartnın arttığtnı söyleyerek, "Yarım saat içinde ya da birkaç günde ölebilir" dediler. KP Genel Başkanı Rezso Nyers ve Parti Genel Sekreteri Karoly Grosz, dün Kadar'ı hastanede ziyaret etmişlerdi. İMRE POZSGAY'DAN DEĞERLENDİRMELER Asya'ya veda, Avrupa'ya selam: Avrupa kültürünün ve Macaristan 'ın A vrupa'ya dönüşünün büyük bir taraftarı vesözcüsüyüm. Avrupa'ya yeniden bağlanmak bizim programımızda yeralıyor. Avrupa kültürünü 19. yüzyıldan itibaren sosyalist düşünceler olmaksızın düşünemiyorum. Koalisyon oiacak: 1990 genel seçimlerinden sonra yeni hükümetin birkoalisyon olacağını düşünüyorum. Bu, sosyal demokrat parti ya da Demokratik Forum 'la bir koalisyon olabilir. Komünist Partisi olarak muhalefete de düşebiliriz. İnisiyatifi boğan model: Şimdiye kadarki ekonomik model, ekonomiyi ortadan kaldırdı ve her türlü insani inisiyatifi boğdu. Gerçek ekonominin yerini göstermelik pazar veparaya dayalı göstermelik ekonomi aldı. Bu modeli kökten değiştireceğiz. Ege veAkdeniz'de, turizm sezonunun durgun geçmesi nedeniyle zor durumda kalan tesis sahipleri, personel azaltma yoluna gidiyorlar. İlk atılanlar niteliksiz elemanlar oluyor. İZMİR Ege ve Akdeniz kıyılarında zor durumda kalan konaklama işletmecileri personel azaltma yoluna gidiyorlar. Personel azaltma yöntemini uygulayanların yeni açılmış ve pazarlamasını yapamamış işletmeler olduğu bildiriliyor. İşten çıkarılan elemanlan ise "alt düzeyde çalışan niteliksiz elemanlar" oluşturuyor. Yönetici konumundaki yetişmiş elemanlar ise işletmeciler tarafından paylaşılamama durumunu surdurüyorlar. Turizm sektöründe yaşanan bunalım, çalışanları da etkiledi. Yataklarını doldurmak amacıyla fiyatlarını yarı yarıya indiren tesisler, kredi borçları nedeniyle de zor durumda kalınca giderle POKTRE parti lideri Reformcu IMRE POZSGAY Tiırizınde bayram umudu ANTALYA (AA) Yaklaşan Kurban Bayramı tatili, yerli turistleri, otel ve pansiyonların "baştacı" yaptı. Yatak ucretlerinde yerli turistler için cazip indirimler uygulayan turistik belgeli oteller, boş kalan yataklarını doldurabilmek için "taksitle ucuz bayram latili" kampanyası başlattılar. Akdeniz Turistik lşletmeciler Derneği (AKTİD) yetkilüeri, bayram tatilinde Antalya bölgesindeki turistik belgeli tesislerin doluluk oranlarının artmasının beklendiğini belirterek, otel ve tatil köyierinin bunun için özel fiyat uygulamalarına gittiklerini söyledi. Öte yandan Antalya Pansiyoncular Derneği Başkanı Kadir Tavan da belediye belgeli pansiyonların bayram öncesinde yatak ücretlerini yiizde 50 oranında arttırdıklarını açıkladı. Tavan, "Bir yandan turist gelmiyor, diğer yandan yalak ücretleri arttınlıyor. Bunun açıklamasını nasıl yapacaksınız?" şeklindeki sorusunu şöyle yanıtladı: "Biz zamlan uygulamayacagız. Sadece tabelaya asacağız. Eski fiyatlar devam edecek. Böylece tarifeye gore indirimli olarak yatak pazarlamış olacağız. Turistik belgeli liiks otellerin ezici rekabetine karşı, cazibemizi arttırmak için bu da bir yöntemdir." 55 yaşındaki İmre Pozsgay halen Macaristan Komünist Partisi içindeki reformcu kanadın önderi ve sözcüsü durumunda. Partinin dogmatik üyelerinin tasfıyesini ve ülkenin "çok partili demokratik sosyalizme" geçmesini, Avrupa'ya bağlanmasını istiyor. Güney Macaristan'da bir köylü ailesinin çocuğu olarak dunyaya gelen imre Pozsgay, ilk kez 1968'de Sovyetler în Çekoslovakya'yı işgalinı eleştiren bir yazısı ile göze çarptı. Merkez komitesınin propaganda bölümünde çalışan Pozsgay. toplumsal ve ekonomik reformları savunuyordu. Parti gazetesinde ülkede "plebisif'i öneren bir yazısı nedeniyle Kadar yönetimi tarafından kınandı. Buna rağmen kültür ve eğitim bakanlığına yükseldi. Entelektüellerie ve farklı düşünenlerle hoşgörülü bir biçimde diyalog ve tartışma ortamını POZSGAY Evet, MSİP Merkez Komitesi beni bunun için aday gösterdi, ben de kabul ettim. Devre dışı bırakılmanızdan korkmuyor musunuz? POZSGAY Hayır, topluma etkide bulunma olanaklanm azalmayacak. Komşulannız Romanya ve Çekoslovakya, idam edilen eski Başbakanınız İmre .Nagy'nin ve arkadaşlarının aklanması nedeniyle Macar yönetimine sert hiicumlar yönelttiler ve sizi "fasist" "revizyonist" olarak adlandırdılar. Bu öfke neden? POZSGAY Romanya'nın tepkisi artık Avruya uygarlığinın ölçülerine vurulamaz. Politik gelişmelerin böylesine anlamlı olmasına rağmen, ekonomik çöküntü, tıpkı Sovyetler Birligi'ndeki gibi süriip gidivor. POZSGAY Çunkü şimdiye kadarki model ekonomiyi ortadan kaldırdı ve her türlü insani inisiyatifi boğdu. Poütika ekonominin yerine geçti. Politika her şeyin yerine geçti. Politika bütün yaşam fonksiyonlarını emip yuttu. Ama Macar ekonomik programını en iyi arkadaşınız Rezsö Nyers yaptı. POZSGAY Hayır bu Nyers'e karşı oluşturulan model. Nyers 1973/74'te devre dışı bırakıldı. Ama aradan çok zaman geçli BASD1RMA (A A) Bandırma 'daki çevre kirliliğini önlemek amacıyla oluşturulan heyet, Kuş Cenneti ile Edincik kasabasında incelemelerine başladı. Çevre, Orman ve DSÎ genel müdurlukleh ile Türkiye Ticaret Sanayi Deniz Odaları ve Ticaret Borsaları Birliği'nden oluşan heyet, Kuş Cenneti'nin kirtenmesine neden olan Eğridere çevresindeki fabrikalarda incelemelerde bulundular. Kıış Cenneti kirliliği Göstermelik ekonomi POZSGAY Evet, o zamandan beri bu işe yaramaz modelle uğraşıp duruyoruz. Gerçek ekonominin yerini göstermelik pazar ve göstermelik paraya dayalı göstermelik ekonomi aldı. Yani her şey bürokratik bir koordinasyona tabi kılındı. Hukümet, hükümet gibi değil de idari konsey gibi çalışıyordu. Bunun sonucu insanlardaki her türlü motivasyon öldüruldü. Bunu nasıl değiştireceksiniz? POZSGAY Bunun sonucu, bir şeylerin değişmesi gerektiğinin en iyi belgesi olarak bu kriz ortaya çıktı. Macaristan'daki durumu hiç bir şekilde İspanyu, Yunanistan ya da Portekiz'de diktatörlükten demokrasiye geçişle karşılaştıramazsınız. Orada temelde her zaman gerçek bir ekonomi vardı. Önemli olan politik diktatörlüğün bertaraf edilmesiydi. Yani, Macaristan isçilerinin daha çok çalışması için yeni kafalar ve yeni bir hükumet yeterli değil mi? POZSGAY Hayır. Bu çok, çok yavaş bir süreç. Ancak, işçilerimiz motive edilebilecek kadar yetenekli. Çünkü ikinci ekonomi denen özel ekonomi de bütün engellere rağmen bir gelişme oldu. Devlet işletmesinde dalga geçen işçi, evinde ya da ikinci işinde olesiye çalışıyor. yaratması, geniş kesimlerce desteklenmesini sağladı. Halen devlet bakanı olarak politik koordinasyondan sorumlu, ayrıca başkanlık Kurulunun 4 üyesınden söyledi. Siz de aynı kanıda mısınız? POZSGAY Reformistlerde mezhebin köklerini arama eğilimi var. Ama ben, Marx'a, onu eleştirmek için dönülmesi gerektiğini söylüyorum, çünkü benim Marx'tan öğrendiğim en önemlj ilkelerden biri her şeyden kuşku duymaktır. Uzlaşmacı bir sosyalizmden tamamen vazgeçmek daha az zaman ve güç kaybına yol açmaz mı? POZSGAY Uzlaşmacı olgular kırılınca, sosyalizm yenilenmiş olarak ortaya çıkacaktır. Ben Avrupa kültürunun ve Macaristan'ın Avrupa'ya dönüşünün büyük bir taraftarı ve sözcüsüyum. Avrupa'ya tekrar bağlanmak bizim programımızda yer alıyor. Asya'ya veda, Avrupa'ya dönüş mü? POZSGAY Evet, tam da bu bağlantıda Avrupa kültürünü 19. yüzyıldan beri sosyalist düşünceler olmaksızın tasavvur ede birisı. Gelecek yıl yapılacak seçimlerde yeni yetkilerte donatılmış devlet başka.dığı için aday olacağını şimdiden acıklamış bulunuyor. POZSGAY Hayır, katiyen. Siz partinizi hükümette başka partilerle ortaklık içinde düşünebilecegini söylediniz. Sosyal demokratlarla mı, Demokratik Forumla mı ya da kimlerle ortaklık içinde? POZSGAY Bir koalisyonu rahatça düşünebiliyorum. Hatta gelecek hükümetin bir koaîisyon hükümeti olacağı kanısındayım. Çünkü hiçbir parti tek başına iktidarı alamayacaktır. Kiminle çalışacağımız seçim sonuçlarına bağh. Muhalefete düşeceğinizi de düşünebiliyor musunuz? POZSGAY Evet, tabii. Eğer serbest seçimleri ciddi olarak istiyorsak, bunu da düşunmek zorundayız. Öte yandan tarihte, baştan kaybedeceğini söyleyerek seçime gidecek kadar aptal bir parti yoktur. Peki kiminle koalisyon yapmak isterdiniz? POZSGAY Klasik parti bi Chris Evert Kapadokya'yı koruma çağnsı NEVŞEHtR (Cumhuriyet) Yok olma tehlikesi ile karşı karşıya bulunan Kapadokya bölgesindeki tarihi dinsel yapı ve peribacalarının korunabilmesi için uluslararası koruma kampanyası açilması gerektiği bildirildi. Kapadokya bolgesinde bir hafta incelemelerde bulunan İtalya'nın Sassari, Pisa ve Firenze Üniversiteleri'nden 6 bilim adamı, dünyaca ünlü kaya içine oyulmuş kilise ve peribacalarının yapılarında olan son değişiklikleri belirlediler. Bolgedeki açık tüm kiliselerin tamamen yok olma tehlikesi iie karşı karşıya bulunduğunu, yaptıkları araştırma sonucunda belirlediklerini söyleyen Sassari Üniversitesi Arkeoloji uzmanlarından Prof.Dr.Roben Caprara, doğal olaylar ve bilinçsiz bir şekilde yapılan insan tahribatına karşı korumasız duruma düşen Kapadokya'nın kurtanlması için tüm Hıristiyan dünyasına büyük görevler düştüğünü söyledi. Özellikle El Nazar ve Saklı kiliselerdeki tahribatın büyük boyutlara vardığıru belirten Caprara, "Tüm diinya insanlannın gözlerini büyüleyen gönintüye sahip Kapadokya bölgesindeki tarihi eserlerin girişilecek uluslararası bir kampanya ile korunabileceği gönisündeyiz. Bolgedeki koruma şimdiye dek sadece tarihi eserlerin dış bolumlerinin temizligi ve bakımı biçiminde gerçekleşmiş. Esas eserler maalesef korunamamış. Bu amacla incelemelerimiz sonucunda hazırladığımız koruma amaçlı projemizi tüm İtalya'daki üniversitelerie, hükümetimize sunacağız. Diğer bilim adamlanmızla yapacağımız göriişmeler sonrasında tüm hatlanyla Kapadokya bölgesinin tüm yönleriyle korunumunu esas alan projemizi Türk hükümetinin ilgili yetkililerine de sunacagız" diye konuştu. lım. Sonra ne oiacak? POZSGAY Böylece ortaya çıkacak olan reform partisi halkla çok daha kolay ilişki kurabilir. Böylece MSİP'in değerler sistemi ve yönü çok daha berrak olur. Ayrıca parti böylelikle ağır tarihsel yüku de atabilir. MK, ilk kez dört kişilik bir başkanlık kurulu secti. Burada genel sekreter Grosz'un yanısıra Nyers, Pozsgay ve Başbakan Nemeth, yani ülkenin önde gelen iiç reformcusu yer alıyor. Bu MK'da reforumculann çoğunlukta olduğu anlamına gelmiyor mu? POZSGAY Ben bunu şöyle formüle etmek istiyorum: MK, her gün daha açık bir şekilde tabanın baskısını ve ülkedeki havayı hissediyor. Aşağıdan çok belirgin bir hareket başladı. MK, kendini bu etkinin dışında tutamazdı. Yani MK iiyeleri zoraki reformcular mı? POZSGAY Kendileri, reformcu düşüncelerin bütün ayrıntıları ile hemfikir olraasalar da, Wim bledon ''da ynrı finaller LONDRA (Cumhuriyet) Wimbledon Tenis Turnuvası'nda tek erkeklerde Çekoslovak îvan Lendl, Federal Alman Boris Becker, Birleşik Amerikalt John McEnroe ile İsveçli Stefan Edberg yarı finale yükseldiler. Londra'dakı turnuvada İvan Lendl, Amerikalı rakibi Dan Goldie'yi 76, 76 ve 60'Iık setlerde yendi. Lendl, yarı finalde Birleşik Amerikalı rakibini yenen Federal Alman Boris Becker ile karşılaşacak. McEnroe ise Mats Wilander 'i yenerek yarı finale yükselen tenisçi oldu, McEnroe'nun yan finaldeki rakibi Stefan Edberg. Bayanlar arasmdaki yarı final maçları ise Steffi Graf ile Chris Evert ve Martina Savratilova ile şimdiye kadar adı çok duyulmamış Catarina Lindgrist arasında oynanacak. Motivasyon kalmadı Çünkü devlet ekonomisi işçiye o kadar düşük ucret ödüyor ki işçiler ikinci bir iş olmadan yaşa>amaz hale geliyor. POZSGAY Evet, konu bu. Bürokratik bir eşitleme ile her turlü motivasyon kaldırıldı. İşçilere daha çok para ödeyecek kaynağı nereden bulacaksınız? POZSGAY Yalnızca Macar kaynaklarından bunun sağlanamayacağı açıktır. Sermayemiz çok az ve ne yazık ki müthiş borçluyuz. Batının finans yardımına mı giiveniyorsunuz? POZSGAY Yabancı sermayeye iki nedenle ihtiyacımız var: Birincisi yatırımcılar ve ortaklıklar aracılığı ile Macaristan'a teknoloji transferi gerekiyor. İkincisi kredi alacağımızı umuyoruz, ama \alnizca borçlarımızı kapatmak için değil, küçük ozel girişimcilere kendi orta işletme birimi kuracak kadar kredi verebilmek için istiyoruz. Batılı >atınmcıları Macaristan'a gelmeleri için hangi gerekçelerle özendirmeyi diişünüyorsunuz. POZSGAY Yalnızca paralaıını burada daha rantabl ve kazançlı bir şekilde yatırabilecekleri gerekçesiyle. Bizim iyi eğitilmiş işgücümüz var. Ayrıca devlet garantisi veriyoruz: Birincisi serma\eyi koyanlar, istedikleri an gerekli görünce bunu geri çekebilirler ve ikincisi kazançlarını serbest kurdan dışarı götürebilirler. Macaristan'ın sabrının sınırı var, dünya bunu 1956'da gördu. Macar reformcuları halkın harekete geçmesini önleyecek bir başanyı ne zaman gösterecekler? POZSGAY 1991/92 yıllarına kadar. Gerçı bu tarihlerde borçlarımız en yüksek noktaya ulaşacak. ama o zamana kadar bııgımku düzellme politikasından çıku.ıs \e ekonominin canlanmasını sağlamış olacağız. O tarihe kadar sanayıde \apisal değişiklik de sağlanmış olınalı. Yoksa Macaristan bir sanayi müzesine donüşecek. Peki bütün bu ateşli planlar suya diiserse. o zaman İmre Po/sga> ne oiacak? POZSGAV Bana ne olacağı onemli değil. Ancak şu kesiıı: Eğer bunlar .basarılamazsa ulke tehlikeli biı duruma surüklenir. Ve bir Macar leljketine daha aslıııdu Avrupa iziıı veremez. Dogmatikler sustu Kim eksikti? POZSGAY Sosyalizmin inşasını geçmişteki gibi yalnızca eski diktatörlük biçimlerinde gören azınhk konuşmadı. Böylece tartışma yalnızca reformların temkinli ya da radikal veya fırtına gibi yapılmasını isteyenler arasında geçti. Farklı görüşler yalnızca mevcu* durumun tahlili sırasında dile getirildi. Şimdiki durumun anarşiye ve partinin bölünmesine giden kaotik bir durum mu, yoksa gayet normal bir gelişme mi diye tartışıldı. Proleterya diktatörlüğü ile demokratik gelişme ateşle su gibidir. Bu karşıtlık nasıl olur da bir parti içinde bir arada bulunabilir? POZSGAV Sonbahardaki parti toplantısının temel görevierinden biri bu soruya yanıt aramak oiacak. Bunun için her şeyden önce bütün yanlış anlamaları giderecek açık seçik bir programa ihtiyacımız var. Sayıca MSİP kadar büyük ve guçlü bir parti bir çok eğilimin bir araya gelmesi ile kurulabilir. Ancak diktatörlük ve demokratik sosyalizm arasında ortak bir payda yoktur. Peki, iki parti olmasına ne engel var? POZSGAY Sekter ve dogmatik güçlerin partiyi terk etmemesinden başka bir engel yok. Tasarrufa 200 milyon TL ANKARA (AA) Kültür Bakanlığı, ' 'Tasarruf Alışkanlığını Geliştirme Projesi'' çerçevesinde "işinize kanşmak gibi olmasın, ama boşuna yakmayın. Gereksiz yere açmayın. Paranızı havaya savurmayın, yazıktır. Benden söylemesi" şeklindeki gazete ve TV reklamları için 200 milyon lira ayırdı. Kültür Bakanı Samık Kemal Zeybek, ' 'Bundan doğacak fayda milyonlarla, milyarlarla ifade edilmeyecek kadar buyüktür" dedi. Badaf|e$teiVegöster<Macaristan'da halen hükümetlemuhalefetgrupları arasında 1990'dayapılacakçokpartiligenel seçim için, sistem tartışmaları yürütuluyor. Macaristan'da Komünist Partisinin yani sırasosyal demokrat parti ve aydınların oluşturduğu demokratik forum seçimlere büyük kampanyalarla katılmaya hazırianıyor. Fotoğrafta Budapeşte'de muhalefetgruplarınındüzenlediğibirgösteri. parti için başka olanak kalmadığını görüyorlar. Tabii burada Polonya deneyi de çok öğretici. Orada halk partiyi onaylamadı. Peki bu örnek sizi korkulmuyur mu? POZSGAV Hayır. Parti, büyüklüğe kapılmaması gerektiğini anlamalı. Öte yandan, bunu MK'da da söyledim. MSİP içinde her zaman antiStalinist ve antiRakosi bir kanat vardı, hatta en karanlık dönemde bile. Bunun için bizim patimiz diğer Doğu Avrupa partilerinden temelde farklıydi. Bu nedenle Batı Avrupa'daki sosyal demokratlarla ilişkisini daha erken açıklığa kavuşturdu. Peki partideki bir çok kişinin tamamen oportünist bir biçimde reform çizgisini benimsemesi, ama kalben Stalinist kalmaları tehlikesi yok mu? mıyorum. Ama Marx ve Engels'in diişiinceleri halklara terör ve baskı, açlık ve ekonomik çöküş getirdiler. POZSGAY Sosyalizm, pratikte tek ve tek başına kurtarıcı gerçek olarak sunulduğu için başarısız kaldı. Ayrıca tek mümkün hedcf olarak tanıtıldı. Eğer sosyalizm bu takıntılardan arındırılırsa, yeniden insancıl olabilir. Gelecek parlamento seçimlerinde partinizin çökmeyeceğini nereden biliyorsunu/? POZSGAY Muhalcfetleanlaşma içinde dü/cnlenecek bir seçim yasasına görc adaylar göstereceğiz. Seçmeıılcrin eline yeni bir program vercceği/ vc halkın sağduyusuna lıitap cdcceğiz, partinin yalnızca ba/ı dcğerlerini yok etmediğini, ba/ı değerleri de varattığını göstcıccoğiz. Si/ve hu yeterli mi? POZSGAV Halkı. bu partinin hâlâ en bu> uk dcneye ve ülkeyi zorluklardan çıkarmak için hâlâ en büyük ruhsal kapasitcye sahip olduğuna ikna etmeyi başarmalıyız. Belki seçim kampanyasının baskısı olsa, size daha akıllıca şeyler dc söylcyebilirdim ama şu anda aklıma bu gerçekler geliyor. Bu seçimlerde garanli\e alııımış sandalyeler, Polonya'daki gibi yüzdeler olmayacak mı? çiminde olanlardan biriyle. Macaristan Sosyalist Demokrat Partisi ve Demokratik Forum hükumet ortağı olarak ilk akla gelenler. Hür Demokratlar Birliği çok ciddi, entelektüel bir gücü temsil ediyor. Ancak bu örgütün entelektüel eleştiri merakı nedeniyle fazla kitle tabanı bulmayacağını ve klasik muhalefet rolu oynayacağını düşunuyorum. İltifaklar sorunu partinizin politik parçalanmışlığı nedeniyle daha da zorlaşacağa benziyor. Siz "Demokratik Macarislan Hareketi" adlı bir taban örgütıi kurdunuz. Devlel Başkanı Nyers'in kurduğu "Yeni Mart Cephesi" adlı bir örgüt var. Bunlar ne tur gruplar? POZSCAY Bunlar ilk planda partinin çoğulculuğunu ispatlayacak. Bu harekete katılanlar MSİP'in orıak belirleyenleri oldukian kanısındalar. Öte yandan, partinin halkla derinden bağı olduğunu \e farklı dünya goruşlerine ve politik duşuncelere sahip insanlarla birliktc çalışabileceklerini göstermek istiyorlar. Muhalefetle görüşmelerde, Sovyetler Birliği'nden farklı olarak Macarislan'da partili olmayan bir de\let başkanlığının oluşması konuşuldu. Devlel başkanının parti dışından olması gerekliği belirtildi. Buna rağmen başkan adayı oiacak mısınız? Arkeolojik kazdar ASTALYA (AA) Antalya bölgesindeki arkeolojik kazı ve araştırmaların bu yılki bölümüne başlandı. Antalya müzesi tarafından Elmalı ilçesindeki Frigya tümülüslerinde 1987 yılından bu yana sürdürülen kurtarma kazılanna bu yıl da devam edilecek. Antik Side Tiyatrosu 'ndaki çevre düzenlemesi çalışmalanntn bu yılki bölümüne de başlandı. Antik tiyatrodaki kazılar Doç. Dr. Ülkü İzmirligil başkanlığındaki bir ekip tarafından surdürülüyor. Kaş'ın Vluburun mevkiinde 1983 yılmda bulunan batık gemideki araştırmalar da bu yıl Cemal Plak başkanîığmda bir ekip tarafından surdürülüyor. 45 metre derinlikte yatan tunç devrinden kalma batık gemiden çıkarılan parçalar ve eşyalar da özel havuzlarda korunuyor. Bolgede bu yıl yeni bir arkeolojik kazıya daha başlanacak. Onları atamayız Bu giiçler partiden atılamaz mı? POZSGAY Hayır, bu antidemokratik olur. Ayrıca bunlar kendilerini yalnızta parti örgütüııde evlerinde gibi hissediyorlar. Halkla hiçbir ilişkileri yok. Peki bu dogmalikler ne oiacak? POZSGAY Karar vermek zorunda Kalacaklar. Ayrıca şimdi bunlara çok saygın bir yol gösterilebileceği kanısındayım. Eskiden partinin monopolcu ve monolitik yapısında partiden ayrılmak ya da atılmak aforoz edilmek gibi bir şeydi. Peki beton kafalılar m cr ya da geç kurtulduğunuz ı saya Oportünistlere hoşgörii POZSGAY Evet, bu tehlike var. Ben oportunistlerin reformu benimsemesini de zafer sayıyorum. Reform için mücadele ettiğim 30 yıl boyunca, oportünistlere karşı da anlayışlı ve hoşgörülü olmayı öğrendim. Çoğunluk kahraman değildir, bırakalım da insanlar değişsinler. Grosz,reformlarla"Marksist köklerr geri dönmek" istediğini