Katalog

24 TEMMUZ 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/11 TÜRKÎYE'den Petlas'ta deneme üretimi K1RŞEHİR (AA) Kırşehir'de kurulu Petlas Lastik Fabrikası'nda deneme üretimine bugün başlandı. Yapımtna 12 yıl önce başlanan fabrikada, Çekoslovak Barum firması patentiyle yılda 1 milyon 225 bin adet kara taşıtı dtş lastiği, îngiliz Dunlop firması patentiyle yıida 450 bin 500 iç lastik ile 8 bin askeri uçak lastiği iiretecek. Yetkililer, fabrikada üretime 1 eylüle geçileceğini bildirdiler. Sermayesinin yüzde 99.52'si Petkim'in olan fabrika için bugüne kadar 500 milyar lira dolayında yatırım yaptldı. Ağır borç yükü Hazine'yi sarsıyor bazıyeni ekonomik önlemler alınmadığı takdirde, yüzde 70'lik enflasyon oranlannın bile aranır hale gelebileceğin i belirtiyorlar. BİLAL C E T İ N mı^Al> \ ANKARA Ozal'ın ekonomi kurmaylannı şimdiden sonbahar korkusu sardı. Devlet hazinesinin iç borçlan yüzünden iflas noktasına geldiği bildiriliyor. îç borç geri ödemelerinin kritik bir düzeye ulaşacağı ekim ayı, ekonomi kurrnaylannca "kâbns ayı" diye nitelendiriliyor. "Ciddi ve tutarlı baa yenS ekonomik önlemler alınamaması tıalinde yüzde 70'lik enflasyon oranlannın bile aranır hale gelebileceği" öne sünilüyor. Türk ekonomisi, hafta başında Başbakan Turgut Özal'ın başkanlığında yapılacak "ekonomi rirvesTnde masaya yatırılacak. ^° n S ü n ' e r c ' e toplantı üstüne toplantı yapan ekonomi kunnayları, bir yandan bugün var olan ekonomik somnlara kıs a vadeli çözümler bulmaya çalışırken, diğer yandan da ekim ayında gündeme gelebilecek finansman krizine karşı önlem arayışına başladılar. Hazine'nin kaynak ve ödeme projeksiyonlannı inceleyen ekonomi kurmaylan, ekonomideki kaynakharcama dengesizliği ve yüksek faizli iç borçlanma politikalarının devlet hazinesini büyük ölçüde sarsaçağı görüşüne vardılaı. Edinilen bilgiye göre, ekim ayında • Hazine'nin ödemeleri görülmemiş bir düzeye ulaşacak. Hazine, 4 ekimde sadece bir gün içinde piyasaya toplam 1 tarihleri arasında toplam Hazine ödemeleri 3.54 trilyon noktasına getirdiğı görüşü yayılıyor. Başbakan özal'ın lirayı bulacak. Hazine'nin 15 günlükfinansman gereği 4 katılımıyla yapılacak ekonomi zirvesinde, uygulanan teşviklerin bir süreliğine dondurulması istenecek. trilyon lirayı geçecek. trilyon 230 milyar lira tutannda iç borç geri ödemesi yapacak. Ayrıca 115 ekim tarihlerini kapsayan 15 gündeki toplam Hazine ödemelerinin ise 3.54 trilyon lirayı bulacağı hesaplandı. 115 ekim tarihleri arasında Hazine, 1.4 trilyon lira iç borç, 300 milyar lira d»ş borç ödemesi yapacak. Ayrıca, kamu personeli ve emeklilerin aylıklan için de 1.8 trilyon lira ödenecek. 3.5 trilyon lirayı bulan bu ödemelerin üstüne yatırımlar ve diğer kamu harcamaları için yapılacak harcamalarla birlikte Hazine'nin 15 günlük finansman gereğinin 4 trilyon lirayı geçebileceği belirlendi. Bu durumda, bütçe gelirleri Hazinei nin bu harcamalannın finansmanın çok küçük bir bölümünü karşılamaya yeteceği için yine Merkez Bankası Banknot Matbaası'nın çahştmlması kaçımlmaz olacak. Yetkililer, Hazine'nin finansman dengesinin ağustos ve eylül aylannda da sağlam olmadığıru belirterek emisyon hacminin ekim ayında 10 trilyon lirayı aşabileceğini kaydettiler. Yapılan hesaplamalara göre, Hazine, 27 Aralık 1989 gününe kadar toplam 5 trilyon 602 milyar lira tutarındaki iç borç geri ödemesi yapacak. Bu arada, günlük ödemeler de ilk olarak ağustos ayından itibaren 700 milyar liranın üstüne çıkacak. 9 ağustostaki günlük borç ödemesi miktan 760 milyar Hraya çıkacak. Bu yüklü ödemenin hemen ardından da 1.71.8 trilyon liralık zorunlu maaş ödemesi gerçekleşecek. Bu durumda Hazine eğer 15 ağustosa kadar 1 trilyon liralık yeni tahvil ve bono satamazsa 15 ağustosta yeni bir emisyon patlaması kaçımlmaz olacak. Hazine1 nin günlük iç borç ödemeleri, 6 eylülde 940 milyar liraya çıkacak. 4 ekimde ise ilk kez trilyon duvannı geçerek 1 trilyon 231.2 milyar liraya ulaşacak. Ekim ayında ekonomiyi zorlaması beklenen bir başka sorunun da geçen yıl yüzde 85 gibi yuksek faiz oranlanyla bankalara yatan yüksek tutarlardaki 1 yıl vadeli mevduatın geleceği ile ilgili. Ekim aymm ikinci yansmda vadesi dolacak olan bu mevduatın yüksek enflasyon karşısında negatife dönüşen faiz oranlan yüzünden banka sisteminden çekilme tehlikesi olduğu belirtiliyor. Ekonomi kurmayları, ortaya çıkan tablonun enflasyon hızını düşürmek bir yana aynı düzeyinde tutmanın bile oldukça zor olduğunu gösterdiğini belirtiyorlar. Acil bazı önlemler alınmadığı takdirde halen yüzde 6570 düzeyinde seyreden yıllık ortalama enflasyon oranlarımn bile "aranır" olacağını savunan bazı ekonomi kurmayları, "etkili bazı yeni ekonomik önlemler alıntnası konusunda Başbakan Turgut Özal'ı ikna etmeye çalışacaklannı" söylediler. lş Bankası'ndan uluslararası çek ANKARA (ANKA) lş Bankası, döviz tevdiat hesabı bulunan müşterilerine dünyanm her yerinde geçerli çek karnesi verecek. lş Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre konvertibl döviz cinsleri ya da Türk Lirusı üzerinden düzenlenebilecek olan çekler, bankamn yurtiçi şubelerince verilecek ve yurtiçi ve dışında keş'ıde edilebilecek. TOBB'da endîse korosu MALATYA (AA) Bazı sanayi, ticaret odaları ve borsa başkanları ile meclis üyeleri, 1989 yılının ilk 6 aylık döneminin ekonomik açıdan iyi geçmediğini söylediler. Enflasyonun genel olarak 1988'e göre bu yıl daha yüksek olacağı ve temmuz ayı enflasyonunun ise yüzde 78 dolayında gerçekleşeceği konusunda görüş birliğinde olan işadamlan, emisyon hacmindeki artışın süreceğive emisyonun asağı cekilemeyece|i görüşunü dile getirdiler. İşadamlan TOBB'un Doğu gezisinde şu göruşleri dile getirdiler: Yalım Erez (Istanbul Ticaret Odası Başkanı, TOBB Başkan Vekili): Son 6 aylık dönemde, Türk ekonomisi hakkında iyimser olmak mümkün değil. Enflasyonun düşeceğine dair hiçbir emare gozükmemektedir. Önümüzdeki günkrde enflasyon artışı başta olmak üzere, üretimdeki düşüş ve gelir dağüımındaki bozukluk devam edecektir. Yıl sonunda enflasyonun ne olacağı konusunda tahmin yapmak mumkün değil. Çünkü talımin yapmak Türkiye'de en zor şey oldu. Yann ne tür kararların alınacağını bilmeden yaşıyoruz. Tahmin yapmak doğru olmaz, ancak şunu söyleyebilirirn ki yılbaşındaki tahminimizin üzerinde zamları para basarak karşılamak enflasyonu beklenen tablonun üzerine çıkaracak. Gerekli önlemler alınırsa enflasyon, faizlerde olduğu gibi kademeli olarak aşağı çekilebilir. Ancak göstergeler bu konuda bizi tekzip ediyor. TOBB 'un Doğu gezisine katılan, oda başkan ve meclis üyeleri, yılın ilk 6 ayının ekonomik açıdan iyi geçmediğini belirterek, emisyon ve enflasyonun artacağı, ekonominin daha da kötüye gideceğinden endişe duyduklarım dile getirdiler. bir enflasyonla karşılaşacağız. Fuat Miras (Deniz Ticaret Odası Başkanı, TOBB Yönetim Kurulu üyesi): Yatırımlar istenilen seviyede olmuyor. Enflasyon asağı çekilemediği gibi mevcut gelişmeler de enflasyonu arttırıcı niteliktedir. Ücretlere yapılan zamlar dolayısıyla hükümetin para basması bizi endişelendiriyor. Bu Rona Yırcaiı (Balıkesır Sanayi Odası Başkanı, TOBB Muhasip üyesi): Emisyon yükselmeye devam edecek, üretimde düşüş surecek, enflasyon geçen yıldan az olmayacak, temmuz ayı enflasyonu yüzde 78 dolayında gerçekleşecek. Bütçe açıklannın sağlam kaynaklarla kapatılması lazını. Talep arttırmakla, enflasyon ön Medyu'nın temmuz 1989 tayısı Ekonomi Servisi Aylık 'Medya' Dergisi'nin temmuz 89 sayısı yayımlandı. Dergide bu ay "Elden gazete dağıttmı; "Reklamcıhkta Fransız ekolü", "Reklamcıhkta sözlü gelenek" ve "Çikolota ve çikolotalı ürünler" başta olmak üzere reklamcılık ve pazarlamayla ilgili değisik konulara yer verildi. lenemez. Süreyya Sım Şahin (Ege Bölgesi Sanayi Odası Meclis üyesi): Iklim şartları nedeniyle tanm sektöründe gelir artışı en düşuk seviyede ve sanayi sektöründe de uretim düşme eğiliminde. Buna karşın emisyon hacmindeki gelişmeler yüksek enflasyonun habercisidir. Enflasyonun şiddetinin azalülması için kamu harcamaları sağlam kaynaklardan karşılanmalı. Sadi Ergün (Malatya Ticaret ve Sanayi Odası Meclis üyesi): Ücret zamlan enflasyonu arttıracak. Temmiz ayında enflasyon haziran ayına göre 12 puan fazla olacak. Emisyon aşağıya çekilemeyecek. Alaeddin Ceceli (Ankara Sanayi Odası Yönetim Kurul Başkanı, TOBB Yönetim Kurulu üyesi): Sağlam kaynaklardan para bulamıyorsaruz, para basmakla bir yere vanlamaz. Emisyonu bu düzeyde tutabilirlerse, enflasyonun tırmanmasını engelleyebilirler. Emisyon daha yukan çıkarsa gidiş iyi olmaz. Ortaklık tehlikeye girdi laponya kökenli otomobil üreticilerinin ABD 'de üretime başlamalanndan sonra, bufîrmalarve ABD'li otomotiv şirketlerine parça üretmek üzere kurulan A merikanJapon ortaklıklan zarar ediyor. Bu tür şirketlerin sayısı azalırken, şirketler içinde de sorunlar büyüyor Ekonomi Servisi 1980'li yıllarda otomobil parçalan üretimi için AmerikanJapon ortaklığına giren 126 Amerikan üreticisinin hemen hemen hepsi zarar ediyor. Daha çabuk ve ucuz şekilde Amerikan otomobil parçalannı Japon oto pazarlarına satmayı amaçlayan ortaklıklar şimdi Japon otomobil yan sanayii ürünlerinin Amerika'ya taşınmasına yanyor. Honda, Nissan, Mazda, General Motors ve Ford şirketleri için parça üreten bu ortaklıkların sayısı son on yılda 2725'ten 2225'e indiği gibi, kalan 40 milyar dolarlık endüstrinin de yüzde 20'si Japon şirketlerin elinde. ise aynı servisi verebilmek için ABD'de Japonya'da ise alacaklarından yuzde 20 daha fazla işçiyi işe almalan gerektiğini belirtiyorlar. Norio Kikuchi, Armco ile C.Itoh'nun ortak şirketleri Nova Çelik tşletmeleri'nin genel müdürü şöyle diyor: "Biz Japonya'da zamaıunda mal tesliminden dakikasıyla bahsederiz. Amerika'da teslim zamanı günlerie belirieniyor." Bu ortakhklarda malın kalitesi de başka bir sonın. Asahi Cam Şirketi, PPG Endüstrileri ile cam ve silecek üretimi için kurduğu ortaklıktan camın kalitesinin düşüklüğü gerekçesiyle ayrılıp, camını kendi üretmek istediğini belirtiyor. Nasco şirketinin genel müdürü Tsuneharu Matsuoka'mn da söylediği gibi JaponAmerikan ortaklıklan sadece para değil, fıkir ortaklıklan da olmalıydı. Ama tuttuklarını kolay bırakmayan Japonlar, otomotiv yan sanayii gittikçe daha çok rekabet içine girse bile, Amerikan pazarlarındaki yerlerini bırakmıyorlar. "En kdtü ihtimalle, Amerikan ortaklanmızdan ayrılıp, Japon firmalan olarak Amerika'da üretime dcvam ederiz" diyorlar. OTOMOTİVDEABDJAPON YATIRIMLARI Perşembepazarı'nda boş sokaklar Türkiye'nin en önemli hırdavat, demirçelik, sac piyasalarından Perşembepazan'nda bir yandan PerPa'ya tasınma telaşı sürerken, bir yandan da "büyük sessizlik" yaşanıyor. Yaz sezonu olmasına rağmen satış yapamadıklarını belirten Perşembepazarı esnafı, "Birçok malın bize maliyeü artmasına rağmen biz fiyatları sabit tutup kâr marjlarımızın erimesine razı oluyoruz. Birçok malda kâr marjı yüzde 20'lerden yüzde 35'e düştü" diyor. Pe^şembepazarı'mn tamamen PerPa'ya taşmana kadar önemini koruyacağını savunan mağaza sahipleri, genel fiyat hareketlerinin hâlâ bu piyasadan kontrol edildiğini ve izlendiğini belirtiyorlar. Yapı KredVden yeni uygulama DUNYADAN KISAKISA to tSTANBUL (AA) Yapı ve Kredi Bankası, Telecard sahibi müşterilerinin kinı, taksit, apartman gideri gibi ödemelerini, önceden belirleyecekleri üçüncii sahıslara, Tele 24 sistemi aracılığı ile gerçekleştirebileceklerini bildirdi. Bankadan yapılan açıklamada, bu tür ödemelerin telebanka yoluyla, müşterinin dilediği zaman istenilen tutarda yaptığı telebanka havaleleri ^biçiminde gerçekleşeceği ıkaydedildi. Havaleyi alacak 'kişinin mutlaka bankada jhesabı olması gerekmediği ifade edilen açıklamada, .havalenin, başka bankalardaki hesaplara t • veya banka hesabı olmadan doğrudan bir isime yapılabileceği belirtildi. Nasco'nun Genel MüdüruTsunetıaru Matsuoka, ortaldığm "fikiralışverişl" olduğunu söylüyor. \Ayakkabı bağına standart [ANKARA (ANKA) < Sanayi ve Tkaret Bakanhğı, elektrik fıs ve prizleri ile ayakkabı bağı ve çamasır ,suyu için zorunlu standart • uygulanmasını kararlaştırdı. ! Fis ve priz standardı ile \ ayakkabı bağı standardı altı • ay, çamaşır suyu standardı . ise bir yıl sonra zorunlu | olarak uygulanacak. ]Standartlarla, söz konusu • ürünlerin özellikleri, '. dayamklıkları ve çeşitleri ' belirleniyor. Buna göre ı erkek, kadm ve çocuk [ ayakkabılannm bağlarının \ayakkabıya bağlandıktan sonra serbest kalan uçları ' toplamı en az 30 cm. . olacak. Ayrıca bağ uzunluğunun hemşire ayakkabılarında en az 45, botlarda 130 cm. olması gerekiyor. dergisinde yer alan habere göre değişik yönetim metotlan, kalite ve işçilik üzerine artışmalar, Japonlarla Amerikalılann farklı amaçlarla işe girismiş olmaları otomobil yan sanayiindeki bu sorunlan arttırıyor. Amerikan yöOrtaklıkların başarısızlık ne neticileri işyerinde hiyerarşiyi sadenleri çeşitli. "Business Week" vunurken, Japon yöneticileri ise oybirliği istiyorlar. Amerikalılar, Japonlann cimriliğinden şikâyetçi. Bir şirkette alınacak not defterlerinin boyu 40 dakikalık tartışmaya neden olmuş. İşçiler arasında da sorunlar var. Amerikah işçiler Japon işçileri günlük jimnastik ve sıkıcı ithaf törenlerinden şikâyetçiler. Japonlar • ISVtÇRE'de işsizlik oraru haziran ayında yaklaşık son 7 yılın en düşük düzeyine geriledi ve binde 5 olarak gerçekleşti. tsviçre Federal Çalışma Bürosu'ndan yapılan açıklamaya göre en son 1982 yılının ekim ayında ülkede işsizlik oranı, binde 5 olarak kaydedilmişti. Isviçre'de, haziran ayında işsiz sayısı 16 bin 209 kişiye geriledi. Isviçre'de toplam işgücü sayısı 3.6 milyon kişi olarak tahmin ediliyor. • MISIR hükümeti, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) tavsiyeleri doğrultusunda gerçekçi kur uygulamasına geçti. Mısır basınında yer alan haberlere göre IMF'den mali destek bekleyen Mısır hükümeti, dolann serbest piyasadaki değerini yansıtacak bir resmi kur sistemini uygulamaya koydu. Petrol ithalatı yüzde 9.3 azaldı ANKARA (AA) Türkiye'nin hampetrol ithalatı, yılın ilk dört ayında yüzde 5.3 gerileyerek, 8 milyon 278.3 bin ton olarak gerçekleşti. Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı verilerine göre, bu dönemde, hampetrol ithalatı için 815.2 milyon dolar ödendi. Geçen yılın aynı döneminde ise, 858.5 milyon dolar karşılığında, 6 milyon 863.2 bin ton hampetrol ithalatı gerçekleşmişti. Bu yılın ilk dört ayında, Irak Türkiye'nin hampetrol ithalatında birinci sıradaki yerini korudu. Petrol ithalatının yüzde 6O'ı bu ülkeden karşılarurken, ithal edilen hampetrol miktan 3 milyon 840.2 bin ton olarak gerçekleşti. Geçen yıl Irak'tan 4 milyon 660.7 bin ton hampetrol ithal edilmişti. Türkiye'nin lran'dan ithal ettiği hampetrol, ilk dört ayda ge Petrol ithalatı Cezayir Irak İran Libya SSCB SArab Tbplam (10M ton) M v ) 5249 3840 2 5264 732.8 248.0 405.7 62783 77796 491.690 62586 100.032 31.841 51548 815.297 954 6031 7.68 12.27 191 6.30 100 çen yılın aynı dönemiyle karşılaştınldığında yüzde 68.2 oranında azalarak, 526.5 bin tona geriledi. Geçen yıl ocaknisan döneminde bu ülkeden 1 milyon 657.8 bin ton hampetrol alınmıştı. Böylece, Türkiye'nin hampetrol ithalatında tran'dan boşalan yeri Libya aldı. Hampetrol ithalatı içindeki payı bu yılın ilk dört ayında yüzde 12.27'ye çıkan Libya'dan, 732.8 bin ton ithalat yapıldı. m f ŞİRKETLERDEN HABERLER • TÖBANK tuketici kredisi uygulamasıyla 15 milyar tutannda 1020 otomobilin satışını kredılendirdi. • EMLAK BANKASI "Konut, Emlak Bankası'nın azmanlık alamdır" slogaruyla yeni bir konut kampanyası başlatıyor. Kampanyayla, Istanbul Ataköy 78. kısımlar ve Ankara Konutkent'teki konutlar satışa çıkanlacak. Emlak Bankası'ndan yapılan açıklamaya göre, ilk kez bu satışlarda olmak üzere, konutların 30 Haziran 1991 tarihine kadarki kalorifer yakıt masrafları, yönetim giderleri fiyatlara dahil ediliyor. • ŞAHİNLER HOLDİNG'ın Genel Koordinatörluğü'ne Mali lşler Koordinatörlüğü görevini surduren Adnan Pelvanlar atandı. 24 TEMMUZ 1989 Döviz Satış 2152 00 1615 08 161.68 1136.22 54.32 292.59 505.16 334.68 1007.49 333.00 1315.81 157.31 15.21 7265 61 3509.91 573.87 Efektif Alış 2145.55 1584.45 161.20 1132.82 53.29 289.08 495.58 333.68 1004.47 329.01 1311.87 154.33 15.03 7127.81 3499.39 562.98 Efektıf Satış 2158.46 1619 93 162 17 1139.63 54.48 293.47 506.68 335.68 1010.51 334.00 1319.76 157.78 15.26 7287.41 3520.44 575 59 Havat Sıgona A ş bir fktısaı Bankası DÖVİZ KURLARI Dövizin Cinsı 1 ABO Doları 1 Avustralya Doları Avusturya Şılini Batı Alman Markı I Belçika Frangı Danimarka Kronu Bn Markkası Fransız Frangı Hollanda Florini 1 isveç Kronu İsvıçre Frangı 100 italyan üreti 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Oinarı 1 Sterlın 1 S Arabistan Rıyali Döviz Alış 2147.70 1611.85 161.36 1133.95 54.21 292.00 504.15 334.01 1005.48 332.33 1313.18 157.00 15.18 7251.08 3502.89 572.72 Hangi poliçeler deterjan paketine benzer? Şimdi ülkemizde, hayatınızı ve geleceğinizi belli bir pakete girmeye zorlamayan ve sonsuz seçenek sunan bir sigorta var: • Sabit "hayat" • Sabit "prim" • Sabit "gelir" esasıyla düzenlenip, hayat sigortası adıyla pazarlanan tüm poliçeler, deterjan paketi gibi tek tiptir. ÜNİVERSAL HAYAT SİGORTASI Gamt MOdOrtuk: Buyukdece Cad 165 Esenıepe 80504 ISTANBUL Tel 174 97 50 110 hal) Fax 175 25 66 ıTel 1 4 4 1 6 2 Fax 1 4 4 1 6 4 Ankw« Td 117 99 80 Fax 1176984 Amaiy» Tel 1167 92 Fax 1 1 8 0 4 4 Tel 1 5 7 0 8 0 F a » 1 5 6 9 4 1 HAYAT D O T U I Tel 1 6 5 5 9 F a « 1 5 0 S 8 I m * T e ı 1 2 1 3 7 6 Fa< 1 9 1 1 7 4 /MURATA FAKSIMILE Istankvl: 175 44 93 Antalya: 123 0E5 h ı r n : 152 206 Adana: 122 533 E anmet a.m. SİGORTA A.Ş.