Katalog

17 TEMMUZ 1989 EKONOMİ CUMHURİYET/U TÜRKÎYEVen Etibank'ta modernizasyon KONYA (AA) Konya'nın Seydişehir ilçesinde kurulu Etibank Alüminyum Tesisleri'nde modernizasyon çalışmalarına önümüzdeki günlerde baştanacağı bildirildi. Modernizasyon çalışmalan enerji tasarrufuna yönelik olacak ve 30 milyar liralık bir yatınmla gerçekleştirilecek. Çalışmalann ihale aşamasma geldiğini, enerji tüketimînin asgari düzeye indirilmesinin kurulacak elektrolizhane ile sağlanacağını belirten müessese müdürlüğü yetkilileri, "Yatırım toplamt kuruluşun özkaynaklanndan karşılanacak ve yılda iki milyon liralık enerji tasarrufu gerçekleştirilecek" şeklinde konuştular. Tüketici kredisi tam yol ğ Bankalar, yüksek maliyetle topladıklan fonları, ^ fminimum risk ile satma olanağı buldukları tüketici ^u kredisi uygulamasının birinci yılında kredi limitlerini Tgenişletme arayışı içine girdiler. LEVENT GÜRSES Bankalann yüksek maliyetle topladıklan fonları sanayicilere satamamaları Uzerine yaklaşık 1 yıl önce başlattıklan tüketici kredisi uygulaması yaygınlaşıyor. Tüketici kredisi, hedeflenen kesim olan orta gelir grubundan beklenen talebi görünce, bankalar kredi limitlerini ve çeşitlerini arttırarak plasman hacmini genişletme arayışına girdiler. Ekonomistler ve bankacılar tüketici kredisinin yaygmlaşmasındaki nedenleri şöyle sırahyorlar: • Bankalar ellerinde biriken ve plase edemedikleri fonları, tüketiciye aktarmaya çalışıyorlar. Geçen yıhn ekiminde faizlerin yükseldiği dönemde orta gelir grubundan yüksek maliyetle topladıklan fonları sanayiciye satamadılar, şimdi bu fonları orta gelir grubuna satma amacındalar. • Bankalar kurdukları istihbarat birimleriyle tüketiciye krediyi seçici davranarak veriyorlar. Böylece riski yayıp, minimize ediyorlar. • Taksitli satışlarda aracıyı ortadan kaldıımak hedefleniyor. Bankalann daha önce verdikleri kredilerin bir bölümü satış şirketleri ve bayiler kanahyla yeniden tüketiciye dönüyordu. Tüketici kredisi taksitli satışlarda bayii ortadan kaldınrken, tüketici daha uygun koşullarla mal sahibi olabiliyor. • Bankalar, mevduat hacmindeki artış hızında görulen yavaşlamayı tüketici kredisiyle durdurma amacındalar. Yani mevduat piyasasındaki paylannı korumak EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY ' Tüketici kredisinin amacına ulaşabilmesi için düşük Ifaiz ve kredi limit ve vadelerinde stardardizasyon 7 gerektiğine işaret eden uzmanlar, bu konuda yasal 'düzenlemelerin zamanının geldiğine de dikkat çekiyorlar. bil (yüzde 26), beyaz eşya (yüzde 23), ev eşyası (yüzde 21) alıyorlar. Bankanın Ford Taunus, Renauk, Vestel, Auer gibi Fırmalarla taksitli satış anlaşması bulunuyor. 1 milyon kredi isteyenlerin belgelenebüecek net gelirinin 450 bin, 5 milyon talep edenlerin 1 milyon 800 bin lira olması gerekiyor. Tüketici kredisine ayırdığı miktar 40 milyar liraya ulaştı. Pamukbank: Beyaz eşya, elektronik eşya, tatil kredisi, mobilya ve okul taksidi için 'Bizim Kredi' adı altında ayda yüzde 7.5 faizle alt sınırı 500 bin lira olan ceşitli miktarlarda krediler veriyor. Son olarak üst limiti 5 milyon liradan 15 milyon liraya çıkardı. Sağlık, duğün, doğum, ev ve otomobil tamıratı harcamalan için "Hızır Kredi" uygulaması başlattı. 5 ile 25 milyon lira arasında 2 yıl vadeye kadar uzanan otomobil kredisi veriyor. Son olarak konut kredisi uygulamasına da başladı. Garanti Bankası: Sadece otomobil kredisi veriyor. Otomobil kredisi almak isteyenler otomobil fiyatının yüzde 25'ini peşin verdikten sonra geri kalan miktar için 6 aydan 24 aya kadar degişen vadelerde kredi alabiliyorlar. Limitler 5 milyondan 25 milyona kadar değişebiliyor. En çok talep yüzde 35 ile işyeri sahiplerinden geliyor. Vakıflar Bankası: 500 bin ile 5 milyon lira arasında 3 aydan 12 aya kadar vadede tüketici kredisi veriyor. Yıllık faiz yüzde 75 olup talep edenler aylık gelirinin üç katı miktannda kredi alabiliyorlar. Paranın Kokusu ve Anestezisiz Operasyon Mürekkep kokusunu sever mısınız? Paranız kokuyor mu? Paranızı koklayınca mis gibi mürekkep kokusunu duyuyor rnusunuz? Gazetelerde ya da televizyonun haber bültenlerinde izlemişsinizdir. Arjantin'de tam bir kaosa yuvarlanan ekonomiyi ayakta tutabilmek için başkanlık görevini erken devralan yeni Devlet Başkanı Carlos Menem, "anestezisiz bir operasyon yapmak zorundaolduklarını" açıkladı. Petrol ürünlerine yüzde 600'ün üzerinde zam yapıldı. EleKtrik. telefon ve bazı dığer kamu hizmetlerine yapılan zamlar yüzde 200 ü buldu. Bu yıltn şubat ayında 17 austraie (Arjantin para birimi) eşit olan 1 dotann değeri yeniden sıçratılarak 1 dolar 655 australe eşitlendi. Yaklaşık ıkı ay önce, 14 mayıs günü yayımlanan "Pazar Notlan"nda Arjantın'deki durumu özetlemeye çalışırken şunlan yazmışım: "Gunluk enflasyonun yüzde 2'yi bulduğu bir ortamda kimse elinde Arjantin parası australi tutmak istemiyor. Ellerfne geçen parayı anında mala çevirmek isteyen insanlar dükkânlara saldınrken dükkân sahipleri de stokçuluğa yönelınce fiyatlar daha be; ter tırmanıyor, darhklar başgösteriyor. Banknot matbaası. 24 saat çalıştırıimasına karşın piyasaya para yetiştiremiyor, mürekkebi kurumamış paralar elden ele dolaşırken likidiie sıkıntısı çeken bankalar mevduat toplayabilmek için aylık faizi yüzde 100'ün de üstüne çıkartıyorlar. Bu koşullarda para sahibi herkes parasını bir an önce dolara çevirip ülke dışına kaçırmanın yollarını arıyor" Bu yazının yazıldığı tarihte, yani mayıs ortasında 100 austral olan dolar şimdi 655 austral, mayısta yüzde 60'a yaklaşan aylık enflasyon haziranda yüzde 115'i bulmuş Türkiye'deki durum şu an için Arjantin'deki duruma hiç benzemıyor. Umarım hiçbir zaman da benzemez. Ancak son günlerde bizim de paramız iyice mürekkep kokmaya başladı. Bayram öncesindeki günlerde arhlı kamyonlarla taşındığı söylenen mürekkebi kurumamış paralar, on gün içinde 2 trilyondan fazla artış gösteren emisyon hacmi hiç de hayra alamet işaretler deBu anormal tırmanısla bayram öncesinde 8 trilyon lirayı aştı emisyon hacmi. Artış oranı yılbaşına göre yüzde 80'e varıyor, bir yıl öncesıne oranla tse yüzde 95'e dayanıyor. Emisyon hacminin ve diğer parasal göstergelerin enflasyonu nasıl ve hangi süre içinde etkilediği tabü bir tartışma konusu. Atna bu boyutlara varan bir parasal genişlemenın enflasyon yaygınmı körüklemesi sanınm kaçmılmaz. Tartışılabılecek olan şey bu etkinin boyutlan ve zamanlaması. Bu arada çok önemli olan nokta, geçen gunkü yazımda da vurgulamaya çalıştığım gibi, emisyondaki bu patlamamn psikolojik etkisi. Emısyondakı bu anormal patlama, hükümetin enflasyonun iplerini tamamen elinden bıraktığı, işin kontrolünü tamamen elinden kaçırdığı şeklinde yorumlanmaz mı acaba? Böyte yorumlanırsa herkes nasıl davranır'' Vatandaş eskısınden biraz daha fazla miktarda elinegeçen, mürekkebi kurumamış banknotları bir an önce harcayıp mala çevirmek telaşına kapılır mı? Türk parasından kaçma telaşı dövıze yönelişi yeniden gündeme getirir mi? Böyle bir durumda, "piyasada belırlendiği söylenen" döviz fiyatlan ne olur? Doviz fiyatlarındaki bir kıpırdama kendini besleyen bir spekülasyon sürecıni başlatabilir mi? Böyle bir durumda Merkez Bankası'nın müdahalesi ne kadar etkili olur? Son zamanlarda belki biraz sıkça ortaya atıyorum bu gibi soruları, ama ekonomide bir süreden beri durgunluk atmosferi içinde korunur görünen dengelenn ansızın bozuluvermesi tehlikesi de maalesef her geçen gün artıyor, uyarının dozunu da galiba arttırmak gerekiyor. Bunlan yazarken Merkez Bankası Başkanı Rüşdü Saracoğlu nasıl acaba bugünlerde diye düşünmeden edemiyorum. Sayın Saracoğlu, Türk parasından kaçışı önlemek, döviz spekülasyonunun belıni kırmak, TL.'nın pul edilmesını önlemek için geçen yıhn ekiminden beri yogun çaba harcadı, izleyebildiğim kadar. Ama şimdi imzasını taşıyan trttyontar, mürekkebi kurumadan ortalıkta uçuşmaya başladı. Bu ortamda, geçen yıldan beri binbir zahmetle korunabılen dengelere ne olacak acaba? Oturmuş görünen sistem bu sıkleti taşıyabilecek mi? Sayın Saracoğlu bu sürecı nasıl yaşayacak? Sorulması gereken bir diğer soru da şu Türk ekonomısinde bundan sonraki büyük operasyonu kım, hangi koşullarda yapacak? Bugünkü tutumun ekonomiyi yeni bir operasyona dogru götürme olasılığı oldukça yüksek görünüyor, ama bu operasyonu kimin hangi koşullarda yapacağını kestirmek çok zor. inşallah işler iyice sarpa sarmaz da "anestezisiz operasyona" gerek kalmaz. ABD: Uygıdamanın üçyolu Başta ABD oîrnak üzere Batılı ulkelerde yıllardır sürdtirulen tüketici kredisi uygulamasının, gayri safi milli hasılasırun üçte ikisini tüketime ayıran ABD'de nasıl gerçekleştiği konusunda Doç. öztin Akgüç şunlan söylüyor: "Üç yöntem var: Birincisi, banka müşteriye beüi bir kredi limiu tanıyor. Anlasmaya varılan miktan raüşteri belli bir vadede geri öduyor. lkincisi, banka krediyk satış yapan fırmalarla anlaistiyorlar. Doç. Öztin Akgüç, bankalann fonlan plase edebilme araytşı içine girdikleri bir dönemde, tüketici kredisinin ımdada yetiştiği görüşüne katıhyor ve bu konuda yasal /iüzenlemelerin gerekliliğine dikkat çekiyor. Doç.Akgüç, tüketici kredisinden ortadireğin yararlanabilmesi için faizlerin düşük tutulması ve bankalann meslek, kredi litniti ile vadeler konulannda standardizasyona gitmeleri gerektiğini savunuyor. lstanbul Üniversitesi Bankacıhk Araştırma Enstitüsü öğretim uyelerinden Yard. Doç. Targan Ünal ise bankalann kredi riskini dağttmak ve piyasadaki mevduat payiru korumak gibi iki nedenle tüketici kredisi ne 'sanldıklanm' vurgulayarak, "Taksitli sabşı firma yeritıe banka yapıyor. Zaıen, taksitli satışlar ftrmalann mali vapısını bozuyor. Böylece firma direkt olarak pazara girme imkânı buluyor ve taksitli satışlarla ugraşmıyor. Ancak tüketici kredisinin bazı sektörierde talebi canlandıracağını söylemek henüz erken" diyor. şıyor. F'trma alacağuu bankaya devrediyor ve aradan çeküiyor. Tüketici ödemeyi bankaya yaptıktan sonra, banka da fırmaya geri odeme yapıyor. Üçüncüsü kredi kanlan. Tüketici kredi kartıyla para odemeden ihtiyaçlanru satın aldıktan sonra 1520 gün içinde kendi adına ödeme yapan bankaya parayı geri tidüyor. 1520 gün içinde ödemezse faiz ç.tiışıyor." disi uygulamasında operasyon ve bilgi toplama maliyetinin çok yüksek olduğunu, ancak riskin minimize edilmesinin de önemli bir avantaj olduğunu ifade ediyor. Tüketici kredisi uygulamasım halen Yapı Kredi Bankası, Pamukbank, Garanti Bankası ve Vakıflar Bankası sürdurüyor. Bankalann konuyla ilgili faaliyetlerini ve koşullarını şöyle özetlemek mümkün: Yapı Kredi Bankası: Genel amaçlı tüketici kredileri ve otomobil kredileri var. Son olarak olomobil kredisinin limitini 30 milyon liraya, tüketici kredisini de 5 milyondan 10 milyon liraya çıkardı. Tüketici kredisinden en çok talep edilen 5 milyonluk kredinin 12 aylık vadede aylık taksıt miktan 674 bin 690 lira. Otomobil kredisinin vadesi 3 aydan 24 aya kadar değişiyor. Tüketici kredisi kullanımında memur ve işçiler (yüzde 25), yönetici kadro (yuzde 13), işyeri sahipleri (yüzde 12) ilk sıralan alıyorlar. Amaca göre dagılımda ise ilk sıralan otomo Unilever, Faberge ve Ejiraeri'i aUyor Ekonomi Servisi tngüiz ve Hollanda sermayeli iinlü tüketim malları üreticisi Unilever Grubu, Faberge ve Elizabeth Arden Kozmetik fırmalannı 1.55 milyar dolara satın alacak. Yapılan açıklamada yaklaşık bir ay içinde satış işleminin gerçekleşeceğinin tahmin edildiği bildirildi. Dünyanm en büyük 20 özel kuruluşu arasında yer alan Unilever, deterjandan gıda urünlerine kadar geniş bir yelpazede üretim yapıyor. Unilever, 1988 yılında dünya genelinde yaklaşık 30 milyar dolar ciro yapmıstı. Bankalann kurdukları istihbarat birimleriyle geri dönüşü yuzde 100 olanlara kredi verdikierini vurgulayan Yard. Doç. Ünal tüketici kredisinin faizinin şimdilik yüksek olmadığııu savunuyor. Targan Ünal, 1988'de bankacıhk sektöründen mevduat kaçışının sözkonusu olduğunu ve bankalann tüketici kredisiyle mevduat piyasasındaki paylannı korumayı amaçladıklannı vurgulayarak kredi kartlannın yaygınlaşmasıyia mevduat paylannı koruma çabalarının hız kazanacagını vurguluyor. Yapı Kredi Bankası Bireysel Bankacıhk Bölüm Başkanı Meral Bekiroglu ise tüketici kredisiyle, "ortadireğin birbirini finanse eltiğini" savunarak, "Bankalar, para alır, para satar ve maliyetine göre faiz tespit eder. Eskiden fonlann tümü sanayiye gidiyordu, şimdi belli bir bölumu orta gelirli kesime gidiyor" diye konuşuyor. Tüketici kredisinin tüketimi teşvik eden bir yöntem olmadığını, ancak arn canlandırabileceğiııi ileri süren Bekiroglu, tüketici kre Pamuk verene faiz yok ADANA (Cumhuriyet Cüney tlleri Bürosu) Çukobirlik, bu sezon pamuğunu birliğe bağlı kooperatiflere satan tiretici ortağından geçmişteki alacağına ait gecikme faizi tahsil etmeyecek. Küılü pamuk taban flyatı önümüzdeki av açıklanıyor. Çukobirlik Genel Müdürü Mustafa Boyacıoğlu, dün dü'zenlediği basın toplantıstnda, 1989/90 ürilnü pamuk taban fıyatımn dünya borsalarındaki hareketin de göz önüne ahnarak saptanacağını bildirdi. Yaptıklan bir araştırmada Çukurova kosullarında bir kilogram küllü pamuğun bin 170 lira 75 kuruşluk bir harcama ile üretileceğinin saptandtğını açıklayan Boyacıoğlu, "Taban fîyotm ne olabileceği konusunda ilgili kuruluslardan da göriiş istedik. Bu yıl uygulayacağımız taban fiyatı ağustos ayında açıklanacaktır." Zîrvede yardım ikilemi SABETAY VAROL PARİS Sanayileşmiş 7 Batüı ülkenin Paris Zirvesi dün sona erdi. 3 gün süren zirvenin ardından yayımlanan ortak bildiride, ağırlık Üçüncü Dünya Ülkeleri'nin borç sorunu çevre korumaya verildi. Toplantılar süresınce, ekonomik yardımda öncelik konusunda " 3 . DunyaDogu Avrupa" ikilemi yaşandı. Bu yılki 7'ler zirvesinin başlıca konusunu yoksul ve kalkınmakta olan ülkelerin zengin lere ve büyük bankalara olan borçlanna çözüm yolları bulmaya çahşmak oluşturdu • Bu ülke borçlannın 1 trilyon 300 milyar doları aştığı ifade ediliyor. Devrim kutlamalan nedeniyle şiddetli eleştirüere uğjayan ve sol kanattan gelen suçlamalarla karşılasan Cumhurbaşkanı Mitterrand, zirvede yoksullann avukatlığına soyunmuş göründü. Fransa'da kuüamalar için bulunan 34 ülke lideri arasında Hindistan, Mısır, Senegal ve Venezuela ortak bir bıldiriyle yeni bir kuzey güney zirvesi toplanmasını istedüer. Dörtlü, Paris'te devrim kutlamalan vesilesiyle bulunan hem zengin hem de yoksul birçok ülke yöneticileri ile yaptıklan temaslar sonucunda "kalkınmış ülkelerie kalkınmakta olan ülkeler arasında ârve düzeyinde \e düzenli damşma toplantılan yapılması için koşulların gunumuzde elverişli hale geldiğini" ifade ettiler. Asya, Afrika, Ortadoğu ve Latin Amerika'yı temsil eden bu ülkeler Mitterrand'ı gerekli adımları atmaya çağırdılar. Fransa Cumhurbaşkaru, zirvenin yoksul ülkelerin borçlan alanmda hatın sayılır bir adımla bitmesini ne pahasına olursa olsun arzuladığı için 4'lerden gelen öneriyi kabul ettiğini hemen açıkladı. Ama enesi gün Amerikan ve Ingiliz delegasyonundan olumsuz tepkilerin gelmesi gecikmedi. Amerikalılar Güney ulkelerine yardırn yerine Doğu Avrupa ülkelerine yardımı tercih eder bir tutum içinde oldular. Başkan George Bush'un Varşova ve Budapeşte gealerinin birkaç gün önce sona ermiş olması, şüphesiz Washington'un tavnnda etkili oldu. tngiltere'nin ise, borçlann azaltılması yönünde "bürokratik" bir yapırun teşekkülünden çekindiği vurgulandı. Kanada, Fransa'nın girişimine ilke olarak destek veren tek ülke oldu. Italya'nın da Mitterrand'ın peşinden gidebileceği, ama hukümet bunalımı yuzünden açık tavır alamadığı belirtildi. 'NGINLERIN PARIS TÖPLANTISI KAMOY anketi tş dünyası: Bunaknun çözümü erken seçim Ekonomi Servisi Iş dünyasında "ekonomi endişesi" sürüyor. Türkiye'de ekonomik ve siyasal bunaiım yaşandığmı kabul eden iş dünyası çıkış yolunu erken seçimde görüyor. KAMOY Kamuoyu Araştırmalar Merkezi'nin sorulannı yanıtlayan 1172 işadamının yüzde 54.7'si ekonomiyi "endişe verid " , yüzde 20.8'i de kötü olarak nitelendirdi. lstanbul, Izmir, Ankara, Adana, Konya Bursa, Gaziantep, Kayseri, Mersin, tzmit, Trabzon ve Erzurum'da sektorel dağıhma göre yapılan "ekonomik araştırmalar" anketine yanu verenlerin yalnızca yüzde 21.0'i ekonomiyi "sağlıklı" buldu. Ekonomiyi "kötü ve endişe verici" bulan işadamlannın toplam oraru yüzde 75.5'i bulurken, yalnızca 3.5'lik bölüm değerlendirme yapmaktan kaçındı. işadamlannın yüzde 53.7'si, "Yerel seçimler sonrası ülkenin ekonomik durumunu nasıl degeriendiriyorsunuz" sorusunu "Eskiden kötü" diye yanıtladı. "Eskiyle aynı" diyenlerin oranı yüzde 21.0 düzeyindeyken, "lyiye gidiyor" diyenler yuzde 14.0'te kaldı. Yüzde 11.3'lük bolüm ise bu soruyu yamtlamadı.KAMOY'un sorulannı yanıtlayan işadamlannın büyük bölümü, yerel seçimler sonrası Türkiye'nin "siyasal bunahma" girdiğini belirtti. Bu yonde görüş bildirenlerin oranı yüzde 64.3 gibi yüksek bir düzeye ulaşırken, siyasal bunaiım görmeyenler yüzde 24.5, bu soruya yanıt vermeyenler de yüzde 11.2'de kaldı. İş çevreleri, kabul edilen siyasal bunalımdan çıkışın ise "erken genel seçimden" geçtiğini kabul ediyor. KAMOY'un anketine katılan işadamlannın yüzde 45.7'si erken genel seçimi bunalımdan çıkış yolu olarak gösterirken, yüzde 18.5'i paniler arası uziaşma, yüzde 20.3'ü de bugünkü iktidann sürmesini istedi. İş dünyasına göre erken seçim beklentisine girilmesi ekonomiyi de olumsuz etkiliyor. Anketi yanıtlayan işadamlannın yüzde 80.5'i, erken seçim beklentisinin ekonomiyi olumsuz yönde etkilediğini kabul ederken, yüzde 10.0'u beklentinin bir şeyi değiştirmediğini, yüzde 9.5'i de erken seçim beklentisinin ekonomi üzerinde "olumlu" etki yarattığını savunuyor. İşadamlannın • yüzde 70.8'i "muhalefet partilerinin net alternatif ekonomik politika ortaya koyamadıklannı" belirtiyor. Oram yüzde 21.8 olan, "net alternatif ekonomik politika varlığını" kabul edenlerin ise yüzde 34.5'i bu "allernatifi DYP'de" göruyor. SHP'yi tercih edenler yüzde 10.3 düzeyindeyken, ANAP'ı onaylayanlar yüzde 20.7'lik oran oluşturuyor. iş dünyasının yüzde 90.2'si "vergi adaletsizliğini", yüzde 92.6'sı "gelir dagılımı adatetsizliRİni", yuzde 63.4'ü de "riişvet ve yolsuzluklann büyük boyullarda" olduğunu kabul ediyor. Katılımcüann yüzde 85.3'ü yeni "yatınma gidilemeyecegini", yuzde 54.3'ü de "ekonominin geleceğinden uıtıutsuz" olduğunu belirtiyor. Konya'da antepfıstığı KONYA (AA) Konya yöresinde özeilikle dağlık bölgelerde başlatılan antepfıstığı aşılama çalışmaiarmdan olumlu sonuç alındığı bildirildi. Yetkililer, bugune kadar 100 bini aşan antepfıstığı ağacından ürün alınmaya başlandığmı kaydettiler. Yetkililer, özeilikle Toros Dağları'nın eteklerindeki ferleşim merkezlerinde büyük ilgi gören antepfıstığı üretiminin gelecek yıllarda yörenin önemli gelir kaynaklanndan biri haline geleceğini kaydediyorlar. Doğuda konut sorunu Ortak bildiri Zine sona erdikten sonra açıklanan ve üzerinde son düzenlemelerin yapılacağı 27 sayfalık ortak bildirinin neredeyse yansı çevre koruma konusuna aynldı. Böylece, çevre konusu, G7 zirvesinde şimdiye kadar ilk kez bu kadar büyük önem kazanmış oluyor. Liderlerin ortak bildiri taslağında, doğal çevrerun korunması yolunda, "kararlı bir tavır alınmasına ivedilikle ihtiyaç olduğu" kaydedildı. Taslakta, "Global ekolojik dengenin daha iyi korunmasının gerekliligi konusu, dünya genelinde giderek daha fazla önem kazanıyor" denildi. Sanayileşraiş ülke liderleri ayrıca, Üçüncü Dünya ulkelerinin borç yükünün hafifletilmesi amacıyla, ABD Hazine Bakanı Nicholas Paris hatırası Sanayıleşmış 7 Batılı ülke lideri ile AT temsilcisi, Fransız Devrimi'nin 200. yıldönumünde hatıra fotoğrafı çekiirdıler. Soldan sağa, AT Komisyonu Başkanı Jacques Delors, Itaiya Başbakanı Ciriaco de Mita. F.AImanya Başbakanı Helmut Kohl, ABD Başkanı George Bush, Fransa Cumhurbaşkanı François Mittenrand, Ingiltere Başbakanı Margaret Thatcher, Kanada Başbakanı Bnan Mulroney, Japonya Başbakanı Sosuke Ono. Brady tarafındân mart ayında açıklanan borç larının azaltılması konusuna önem vermeleplamnın desteklenmesini ve dünya ekonomi rini istediler. sinin iyileştirilmesi yönündeki çabalara katıOrtak bildiri taslağında, enflasyonun, sohmın antınlmasını istediler. run olduğu ulkelerde ekonomik politikalara Ortak bildiri taslağında, Brady Planı, hedef oluşturmaya devam edeceği kaydedile"ABD'nin borç stratejisi" olarak anıldı. Li rek, özeilikle ABD, Kanada ve İtalya'nın bütderler, pjan çerçevesinde, kreditör ticari ban çe açıklarını daha fazla azaltmalan gerektiği kalarvn Üçüncü Dünya ulkelerinin dış borç belirtildi. Kuraklık hayvan kestiriyor İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) Bu yıl üreticinin büyük zararlara uğramasına neden olan kurakhk. hayvancıhğı da etkiledi. Ureticilerin yem fiyatlannın yükselmesi, ancak et ve süt fiyatlarında değişme olmaması üzerine ellerindeki hayvanlan "besleme" yerine, "kesime gondermeye" başladıklan bildirildi. Üreiiciler, "Ç°k zor durumdayız. Kuraklık olunca yem de olmadı. Hayvanlara bakmamız mümkün değil. Çaresiziz. Hükümetten yardım bekliyoruz" dediler. TZOB Başkanvekili Reşit Kurşun da "damızlık hayvanlarm bile kesime yollandığma" dikkat çekerek şunlan söyledi: "Hayvancılığımızdaki bu acı tablo, tüketiciye de yansıyacaktır. Bazı ürunlerin fiyatlan artacak. Köylü hayvanını besleyemeyip kesmeye başladıysa bu, çok kötü bir göstergedir. Hükümet acil tedbirler alarak, üretieiyi desteklemeli. Yem fiyatlarında sübvansiyon yapılmalı. Yoksa bu gidişat Türk hayvancılığım tamamen öldürür. AT'nin pazarı haline geliriz!' ERZURUM (AA) Erzurum Yapı Kooperatifleri Birliği Başkanı Hamza Emeç, Doğu Anadolu Bölgesi'nde konut kooperatiflerinin mali bir kriz içinde bulunduğunu savunarak Doğu'ya kreditendirmede öncelik tanınıp, kredilerin zamamnda vehlmesini istedi. Emeç, Erzurum'da Yenisehir ve Dadaşkent toplu konut bölgelerinde halen 6 bin konutun inşaatımn sürdüğünü, ancak parasızlık nedeniyle bu inşaatlarm durma noktasına geldiğini savundu. ABDÎNGILTERE ÇayKur'dan ihracat TRABZON (AA) Çay Işletmeleri Kurumu (ÇayKur) Genel Müdüru Nejat Urat, Türk çayının dış pazarlarda alıcı bulmaya başladığını belirterek "SSCB pazarı açıldı. Şimdi sıra körfez ülkelerinde" dedi. Genel Müdür Ural, ÇayKur olarak başlatılan ihracat hamlesinde bugüne kadar Ingiltere, ABD, Hollanda ve Federal Almanya'ya çay ihraç edildiğini bildirdi. Devlerin gündemi enflasyon WASHINGTONLONDRA (AA) Sanayileşmiş ulkelerdeki enflasyon endişesi gundemindeki yerini koruyor. Geçen yıl >1izde 4 enflasyon yaşanan ABD'de, geçen ay toptan eşya fiyatlan gerilemesine karşıhk, yıllık enflasyon oraru yüzde 7.6'da direniyor. Ingiltere'de ise yüzde 8.3'lük yıllık enflasyon geçen ay da geriletilemedi. ABD Çalışma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, toptan fıyatlar endeksi, haziran ayında mayıs ayına göre binde 1 oranında geriledi. Toptan fiyatlardaki gerilemede başlıca enerji ve gıda urünlerindeki fiyat duşüşleri etkili oldu. ABD'de mayıs ayında toptan fiyaf endeksi artışı ise, binde 9 olmuştu. ABD'nin haziran ayı enflasyon verileri, böylece, bazı bağımsız ekonomistlerin "toptan fıyatlann gecen ay binde 3 oranında arttıgı" yolundaki tahminlerini yamlttı. Ancak ekonomistler, enerji ve gıda ürünleri dışındaki kalemlerin fiyatlarındaki artışın haziran ayında ortalama binde 7'ye ulaştığına ve bu oranın 1986 yılı ekim ayından bu yana kaydedilen en yüksek oran olduğuna dikkat çekiyorlar. Bu arada, haziran ayında toptan fiyatlarda yaşanan duşuşe rağmen, ABD'de enflasyon oranı, ilk 6 aylık dönemde yıllık bazda yüzde 7.6 olarak kaydedildi. Bu oran, 1988 yılı genelindeki yüzde 4'lük enflasyon oranının neredeyse iki katına yaklaşıyor. ABD'de toptan fiyat artış oranının beklenenin altında kaydedilmesiyle enflasyon kaygıları biraz yatışırken, perakende satışların haziran ayında düştüğünün açıklanması ise, ekonomik durgunluk endişelerini arttırdı. Ote yandan, Ingiltere'de yıllık bazda enflasyon oranının, mayıs ayının ardından haziran ayında da yuzde 8.3 olarak gerçeklestiği bildirildi. İngiltere Çalışma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, ülkede tüketici fiyatlan endeksi haziran ayında bir onceki aya göre binde 3 oranında yükseldi. Mali piyasalarda ise, bu oranın binde 5 dolayında olacağı yolunda beklentiler bulunuyordu. İngiliz yetkililer, ülkede yıllık enflasyon oranının haziran ayında en yüksek düzeye ulaşmış olabileceği ve daha fazla yukselmeyeceği yolunda tahminlerde bulunuyorlar. DOVİZ KURLARI Dovızın Cınsı 1 ABD Dotarı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilıni 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın MarKkası 1 Fransız Frangt 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 İsvıçre Frangı 100 Italyan Liretı 1 Japon Yeni 1 Kuveyt Dınarı 1 Sterlin 1 S.Arabıstan Riyali Dovız Ahş 2129.18 1613.29 161.06 1132.97 54 19 291 96 501.28 334.51 1005.28 330.62 1315.93 156.27 15.24 7236.46 3463.12 567.78 Dövız Satış 2133.45 1616.52 161.38 1135.24 54.30 292.55 502.28 335.18 1007.29 331 28 1318 57 156.58 15.27 7250.96 3470 06 568 92 17 TEMMUZ 1989 Efektıf Alış 2129.18 1585.86 161.06 1132.97 53.27 291.96 492 76 334.51 1005 28 330 62 1315.93 15361 14.98 7113.44 3463.12 558.13 Efektıf Satış 2155.00 1632.85 163.01 1146.71 54.85 295.51 507.35 338.57 1017.46 334.63 1331.89 15816 15 42 7324.20 3505 11 574 67 /VHJRATA FAKSIMILE İstaakul: 175 44 93 »ütalyi: 123 0C'3 B«sa. 1SZ 206 Mana: 122 533