Katalog

10 TEMMUZ 1989 HABERLER CUMHURİYET/9 Genel merkezciler ağır bastı Seçimin 7 Belirtisi vs. AHMETTAN Şişli kongresinde milletvekili Sarıgül ve Eren taraftarları çekişirken, Genel Sekreter Baykal, parti kongrelerinde dostluk, kardeşlik ve uyum istedi. Dsküdar Kongresi'nde, eşit oy alan adaylardan Tolga Yarman ile Fikret Çabuk arasında kura çekilecek. Bakırköy seçimini alan îbrahim Yener, "tlerici Demokratlar Grubu" adına seçime katıldığını bildirdi. ŞENAY KALKAN SHP'nin dün yapılan altı ilçe kongresinde ilçe başkanlıklarını genel tnerkez yanlısı adaylar aldı. Tartışmalı geçen Şışli ilçe kongresinde konuşan Genel Sekreter Deniz Baykal, "Parti kongrelerinde dostluk, kardeşlik ve uyum" istedi. tstanbul'da yeni oluşturulan ve yönetimleri görevden alınan 11 ilçeden şimdiye kadar 8'inin kongresı yapümış oldu. Bu ay içerisinde gerçekleştirilecek, Kâğıthane, Kartal ve Pendik'le kongreler tamamlanmış olacak. tlçe kongreleri, genel merkez ve muhalefet kanatlannın guç gösterisi halinde geçti. MYK ve PM üyeleriyle railletvekilleri kongreleri dolaşarak, adaylanna destek sağlarken, Genel Sekreter Deniz BaykaTın yalnızca Şişli kongresinde konuşması dikkati çekti. Dün yapılan kongrelerden Bakırköy en çok delegeye sahip olması açısından, Şisli de parti içı tartışmaların yoğunluğundan ilgi çeken kongreler oldu. Ali Topuz'un Şişli'de milletvekili Mustafa Sangül'un garajında yaptığı toplantıda, "SHP'yi solcular bastı, ilçe binasına giremez olduk" suçlamasında örnek olarak gösterdığı Şişli örgütünde mahalle delege seçimlerinde başlayan huzursuzluk, dunkü kongrede de surdu. Atamayla göreve gelen Fikri Yılmaz'la muhalefetın desteklediği Te>fik Sözmen'in listelerinın yarıştığı, divan başkanlığını Kemal Akar'ın yaptığı kongrede konuşan Baykal, "Üikenin sorunlan agırlaştıkça, iktidar hafifliyor. Bunu bir noktada durdurma ihtiyacı ortadadır. Ama Özal sandıktan kaçıyor. Kovaiamaya devam edecegiz" dedi. Bulgarıstan'la bir an önce bir goç anlaşmasının yapılmasının gereğini vurgulayan Baykal sozlerinı şoyle surdurdü: "Biz bir devletiz. Sınırlanmızdan kimin hangi şartlarla, ne zaman girecegine once biz karar vermeli>iz. 55 miljoııluk Turkiye'nin 9 milyonluk Bulgaristan'dan hesap sormak için 70 milyon olmayı beklemesi aczdir. Kıbns'taki soydaşlanmızın haklannı korumak için 55 milyon >a da 70 milyon olmayı beklemedik. Kim gelirse gelsin kapımız açıktır demek kolaydır. Onemli olan gelenleri burada yaşatabilmek. Gelenleri ayda 250 bin liravla beş nufus geçinmeye çalısan akrabalannın yanına yerleşlirmek çözüm degil." Hukumeti özelieştirmeler ve halen surmekte olan demir çelık grevinde aldığı tutum nedeniyle de sertçe eleştiren Baykal, "Özal'ın dilinin altında bir şey var. Açık soylesin. Sanayi kunıluşlart diyerek neyi sanyor. Bu vatanı sokakta bulmadık, sattırmayız" dedi. Baykal, daha sonra kongre delegelerine yonelik de şoyle konuştu: "Partinin gelişmesinde burada alacağımz kararların buyuk kalkı yapacagından kuşkum yok. Belediye Başkanınız Sayın Fatma Girik ülkenin her yerindeki seçim çalışmalarına buyuk bir ozveriyle katkıda bulunuyor. Bu anlamda Şişli örgutu, ilçe sınırlannı aşan hizmetler veriyor. Ben de Şisli seçimlerine dostluk, kardeşlik, parti butünlüğü ve uyumunun etkin olduğunu gosiermek için katıldım. Şişli orgutunun partimizi iktidara göturmeoe lemel dayaçe başkam seçildi. Muhalefetin adayı Osman Gokbudak ise 154 oy topladı. Üskiidar'da, Beykoz Belediye Başkanı Şevket Ankan'ın divan başkanlığındaki kongrede Ertugrul Günay, Nail Gurman ve Cüoeyt Canver birer konuşma yaptılar. Gurman konuşması sırasında yuhalanırken, eski il başkanı Ercan Karakaş'm ise "Başkan" sloganlarıyla karşılandığı görüldü. Seçimler sonunda, genel merkezin adaylan Prof. Tolga Yarman ve Fikret Çabok'un listeleri 112'şer oy alırken, muhalefetin ada>i Suat Dogan 111 oyda kaldı. Yönetim kurulunun yarısı ve il delegasyonu Doğan'ın listesinden oluştu. Yarman'la Çabuk arasında kura çekilerek yeni ilçe başkanı belirlenecek. tl Başkanı Mustafa Özyürek, tüm ilçelerdeki seçimleri genel merkez yanlılanmn kazandığım vurgulayarak, "Bu sonuçlar genel merkez dofrultusunda politika yapanlann zaferidir. Sol kanat büyük yenilgiye uğramıştır" dedi. Şimdiye kadar yapılan 8 kongre sonucunda, il delegasyonunda sol kanat lehine olan dengenin, genel merkezcilerin lehine ağırlık kazandığı belirtiliyor. SHPİstanbul örgütünde yapılan 6 ilçe kongresini atama ilçe başkanlan kazandı GUINLERINKOPUGU Şişli Kongresi'nde SHP Istanbul ilçe kongrelennden en tartışmalısı Şişli'de oldu. Bölge mılletvekılleri Mehmet AJı Eren ıle Mustafa Sangül'un taraftartannın göstensı, zaman zaman yumruklaşmalara varan tartışmalara dönuştu Sangül'un yandaşlan, Eren kürsüdeyken süreMi stogan attı. (Fotoğral Uğur Gunyuz) naklanndan biri olacagına inanıyorum." Sangül'un yönlendirdiği, kollannda "görevli" yazılı 1520 kişi, Baykal'ı sürekli "bravo" diyerek alkışlarken, milletvekili Mehmet Ali Eren'i de yuh ve ıslıklarla engellemeye çalıştılar. Eren konuşmasında, Şişli'de üye kayıtlan yenilenirken usulsüzlük yapıldığını, 1951'de CHP'ye, daha sonra da SHP'ye üye olanlann bile kayıtlarının silindiğini söyledi. Eren, elinde belgeler olduğunu, bu iddialarına karşı çıkanlann aksini kanıtladıklan takdirde hem partiden, hem de milletvekilliğinden istifa edeceğini söyledi. SHP'de uzun zamandır tek sesHlik yaratılmaya çüışıldığıru belirten Eren, sözlerinî şöyle surdurduk: "Bu, SHP'yi dikta partisioe çevirir. Partide tasfiye yok deniyor. Görevden alınan il, ilçe yönetimlerini, kavıtlan silinen üyeleri nasıl yonımlavacağız. Şişli'de Vaydı sflinenlerin yüzde 80'i eski CHP'lidir. Bunlar süinerek rai parti gerçek tabarana oturacak? Şişli'de mahalle delege seçimlerinde oy kullanan kara çarşaflılar, peçdiler mi bu partinin (abanı olacak?" Kongreye, eski ilçe başkam Cafer Özer Koç'un salona girerken kimlik kontrolünden geçirilmesi, SHP 11 Genel Meclisi üyesi Umur Kaflı'nın Sangül yanlılarınca içeri sokulmaması kavgaya varan tartışmalar yarattı. Seçimler sonunda Mustafa Sangül'un destelediği BaykalTopuz ekibinden atama ilçe başkam Fikri Vılmaz 211 oyla yeniden bu göreve seçildi. Muhalefetin adayı Tevfık Sözmen ise 128 oy toplayabildi. Milletvekili Viıksel Çengel'in başkanlığında yapılan Bakırköy kongresinde, üç liste çekisti. Erluğrul Günay, Erol Çevikçe ve Metin Tuzün birer konuşma yaptı. Tuzün konuşmasında, sosyal demokratlann yuzde 28 oyla iktidar olmasının mümkün olmadığını, bu durumdaki bir partinin iktidara alternatifim demeye hakkı olmadığını söyleyerek, "Adam gibi solcu, adam gibi demokrat olmalıyız" dedi. Son ana kadar genel merkezın adayı olarak bilınen atama başkan tbrahim Yener, yaptığı konuşmada, hiçbir gnıbun odayı olmadığını bildirerek "Herici demokratlar grubu" adına oy istedi. Seçimler sonunda, Yener 146 oy alarak ilçe baskanı olurken, muhalefetin adayı Beyzade Özkahraman 129 oy toplayabıldi. "Kanatlarustu" aday olduğu bildirilen Yakup Akyuz ise 122 oy aldı. Sol kanat delegelerinin boykot ettıği Buyukeekmece'de ise tek listeyle seçime gıdıldı ve Baykal kanadının desteklediği Benoz Özkan 70 oyla ilçe başkanı oldu. Kuçukçekmece'de de üç liste yarıştı. Atama başkan Hasan Çelebi 55 oy alırken, genel merkezin desteğindeki Celal Gül 175 oyla il Diğer kongreler SHP Bursa ıl kongresini, genel merkezin atadığı başkan Şemsettin Şen kazandı. Şen 298 oy alırken, muhalefetin adayı Yahya Şimşek 217 oy sağlayabildi. MYK uyesi Ali Dinçer, konuşmasında, partılerinin mılletvekilleri arasında bile aşırı uçlar olduğunu ileri sürunce, tepkilere neden oldu. Dinçer, kendisine müdahale eden Fehmi Işıklar'a "Lafım size degil" diye karşılık verdi. Erzunım il kongresinde de Baykala gnıbun adayı Çetin Bozkurt, sol kanadm adayı Mahmut Tuncer Caferoğlu'na fark yapt1, Bozkurt 69, Caferoğlu 38 oy aldı. Malatya merkez ilçe başkanlığınaMehmet Ekici yeniden seçildi. Ekıci 228, dığer aday Cahit Kurdal 110 oy aldı. "Başbakan Turgut Özal, cumhurbaşkanı olursa ne olur?" Bunalım yalnızca sıyasal alanda değii, anayasa ölçeğmde de patlak verir. Çünkü: Başbakan aynldığı için hukümet düşmüş sayılacak. \feni hükümeti kurmak için Meclis'e Cumhurbaşkanı Özalın görev vereceği kimse bulunmuyor Bu durumda parlamenter demokrasilerde gelenek olan çoğunluk partısı başkanına hükümet kurma görevi verilır kuralı işletilemeyecek. Bunun yerine Özal bir ANAP milletvekiline hükümet kurma görevi verebılecek. Cumhurbaşkanı Özal, başbakanlık görevinı doğrudan veliaht diye seçeceği bir ANAP'lıya verecek (Bu, şu anda Mesut Yılmaz olarak zıkredılıyor). Yeni başbakanın kuracağı Bakanlar Kurulu'nun görevi, ANAP olağanüstü kongresınin toplanması ve yeni parti genel başkanını seçınceye kadar sürecek. Bu süre içınde ANAP tuzüğünde açık bir hüküm yok Parti yetkilıteritongreiçin en az 45 günlük bir sure öngöruyor. Özal "veliaht" olacak kişıyı bu geçicı hükümetin başına getınrse yıpranabıleceğinı düşünerek bir başka geçiş dönemi "başbakam" düşünebilir. Bu ısım de hazır. Ali Bozer. Bozer zaten şu anda başbakanvekili sıfatı taşıyor. Özal'ın cumhurbaşkanı olması ile anayasa bunalımı yoğunlaşacak. Çünkü Başbakan'ın istifası halinde nasıl bir yol izleneceği anayasada açıkça yer almıyor. Sadece güvensizlık oyu verilmesi (Madde 110,111) ve Yüce Dıvan'a sevk edilmesi (Madde 113) halinde çözümler gösterilıyor. Cumhurbaşkanı özal, anayasadaki bu boşluğa sığınarak başbakanlık görevını vekâleten yürütme yoluna da gıdebılecek TBMM'de "güvenoyu" gerektırmeyecegı için de bu en uygun yol gibi görünecek. Müstakbel başbakam belırleyecek olan olağanüstü ANAP kongresinde neler olabıleceği ise ayrı bir konu. Kanatlar "Özal cumhurbaşkanı olsun", daha doğrusu "Özal gitsln" anlayışında bırleşmış durumdalar Suıkaste uğradığı son büyük kongrede bile kimse Özal'ı dinlememiş ve ıttıfakçılarca anahtar liste çıkarıldığı için ortalık karışmıştı. Cumhurbaşkanı olduğu ıçın dinleyici sıfatı ıle bile kongreye katıiamayacağı bir durumda özal'ın vereceği listeye kimse aldırmayacaktır. Özetle özal Çankaya'ya çıktığı anda bir iktidar boşluğu patlak verecektir Bunun süresi anayasada yazılı kurallar olmadığı için belli değildir MATBAACILIKTA PATLAMA İki soru: ~ 1992'ye kadar seçim yok diyen bir iktidar işçiye, memura bu kadar bol keseden zam yapar mı? "Enflasyonu düşürmek tek hedeflmiz" diyen bir hükümet Merkez Bankası'na bu ölçüde fazla mesai yaptırır mı? 6.5 trılyon olan emisyonun birkaç gün içınde 7.5 tnlyona çıkması bekleniyor. Trityon patlamasının bu hükümetin ömrünü kısaltacağı açık. Ekonomıpolitiğın kuralı işleyecek: "Enflasyonu düşüremeyen hükümetler düşer." Özal'ın Merkez Bankası'na fazla mesaı yaptırması; hükümeti ayakta tutmak için. özal'ın devlet kesesinin ağzını giderek artan biçımde açmasının nedeni nedir? "Seçlm ekonomlsl" deniyor. Görünürde teşhis doğru gibi. Tüm ekonomik belirtıler "seçlm yatınmı" kokusu taşıyor: 1. Jşçilere zam 2. Köylülere ucuz gübre ve düşük tarım kredisi. 3. Basına ucuz kâğıt sürprizi. 4. işadamlarına, şirket kurtarmaya sempati sinyali (Ercan Holding). 5. Memurlara enflasyonun çok üstünde maaş zammı. 6. Emeklılere (işçı, memur, BağKur) emeklı aylığı arttşj. Yakın Türk siyaset tarihı bu belirtilerin sonucunun hep seçim olduğunu ortaya koymuştur. Evet, seçim, ama hangi seçim? Cumhuriyet tarihinde bırbirı içine böylesine gırmış bir başka seçim tartışması yok. Seçimin 7 belirtisi ortada. Ama bu belirtiler hangi seçimin belirtıleri? Bu sorunun yanıtını vermek için şu soruya karşılık bulmak gerek. Özal kendisini hem curnhurbaşkanfığından hem de başbakanlıktan edecek bir seçime niçin gitsin? Bu soruya "demokrasl geleneği, siyaset pratiğ! gereği" gibısınden bir yanıt vermek Ozal'ı hıç tanımamış olmaktır 7. Milletvekıllerine ödenek ve yotluk bonkörluğu. SEÇİM SEÇİM İÇİNPE Seçimin 7 belirtisi cumhurbaşkanlığı seçımı için... Erken seçim Özal için hem cumhurbaşkanlığına hem de başbakanlığa veda demek. Koşullar ise böyle bir "veda"yı gerektırmıyor. Aksıne Özal şimdi 27 Mart sabahından çok çok rahat. Hele de SHP'nin persembe günü yayımladığı, sanki millet SHP'den katkıda bulunmasını istıyormuş gıbı, "katkıda bulunmayız bildirisl"nden sonra... O halde, zamlar Çankaya için "Milletln babası" imajı için ya da onun seçeceği kimseye tepki duymaması için. DEMİRELİNÖNÜ FARKI Anayasaya göre cumhurbaşkanlığı adayltğı için 19 ekım perşembe günune kadar vakti var. Bu, üç ay demek. Geçen üç ay, zamanın hep özal'dan yana ışledığinı ortaya koydu Özal'ın manevra sahası 27 mart pazartesıne göre kıyaslanamayacak ölçüde genışlemiş durumda. Seçim bozgununun sabahı kekeleyerek ancak, "Cekilmiyorum" diyebilen ANAP liderı, üç buçuk ay içınde ana muhalefeti "Özal'ın seçllmesine katkıda bulunmayacağız" noktasına kadar geriletmiştır. Önümüzdeki üç ay içınde ne olacak? Süleyrnan Demirel hafta içindeki bir görüşmemızde, seçimin 60 gün ıçinde yapılabıleceğını hatırlatarak bu tanh "ekimin son pazan bile olabilir" demişti. Ekimin son pazarı 29 ekim. Bu Cumhuriyet Bayramı'nda yapılacak erken bir seçim gerçekten "tarihi bir seçim" olabilir. Ancak ANAP liderınin bu tarihı fırsatı değerlendırmek istediğıne ilişkin şu anda hiçbir belirti yok. Demirel'e göre seçim için son fırsat, 60 gün hesabı ile Meclisın açılacağı 1 Eylül günü olabilir. Bu tarıh de tarihi bir gün. Hem Meclis açılır hem Meclis Başkanı seçilir hem de erken seçim kararı alınır. SHP lıderi İnönü ise Demirel kadar lyımser değıl. Onun "dateline"ı, erken seçim için (ölüm çizgisi) daha erken sona erıyor. Erken seçimden umudunu Demirel'den daha önce kesiypr. İnönü bir süre önce cep takvimine bakarak gönlündeki seçim tarıhini "10 eylül pazar" diye açıklamıştı. 60 günlük seçim takvimı gereksinmesıne göre 10 eylül "tarihi fırsatı" için seçim kararı alma tarihı 10 temmuz günudur. Yanı bugün son gün! Şimdi DYP lıderi Demirel'in öngördüğü 29 ekim pazar tarihi gündeme geliyor. Özal'ın seçılmesine "katkıda bulunmayacağım" açıklayan SHP, acaba DYP'nın seçim tarihi mücadelesıne katkıda bulunacak mı? Belirtiler, bulunmayacağım gösteriyor SHP stratejistlerı birinci parti olarak seçimdeki rakıplerinın ıkinci parti olması gerektiğıne karar vermışlerdir. SHP, iktidar partısı olmak için oylarını en az yüzde 10 arttırmak zorundadır. DYP de SHP gibi ANAP'ın yüzde 21.80'lık terekesıne göz dikmiş durumdadır. Ancak ikincı parti DYP, sağ bir parti olarak, yıne bir sağ parti olan ANAP'ın doğal mırasçısı durumundadır DYP'nın 810 hafta içınde hızla dağıtılacak ANAP'ın mırasına konarak iktidar olması daha büyük olasılıktır. Turkiye'de ancak yuzde 40'lara varabilmış bir sol seçmen kıtlesıni, yüzde 9'luk DSP gerçeğı karşısında SHP öyle haftalara sıkışmtş bir seçim takvimı ıle toplayamayacaktır. SHP'nin DYP ıle yollarını ayırmasının ardında yatan gerçek budur. Bu "gercek"ten yararlanarak, Özal'ın ya kendısint ya da bir sevdığını Çankaya'ya çıkarması büyüyen bir olasılıktır. Tıpkı daha sonra patlak verecek bunalım gibi... • Aynntılı bılgı ıcm telefon edmız ya da broSbP ısteyınız