Katalog

Cumhuriyet Sahibi: Cumhuriyet Matbaacıük vc Gaznecilik'Turk Anonim Şirkfli adına Inanbul Haberlen: Eıfcaa Akyıldu, Dış Haberler: E i f u Balo, Ekonomı: Ctngiz Ttırtıu, Kultflr: Cdal Vatr, NMUT Nadi # Genel Yayın MfldürU: Hısan Cemal, Müessese MudurU: Emtimt Spor Damjmam: AkdUkadir YocHmma, Düzeltme Rrfik Dnrbaş, Arasurma. Şahia Alpty, lşSendika ŞukVfMkhfU, Yazı Işlri MudurU: Okıy GÖKOSİI, • Haber Merkczı MUdürü: ı u Kclcati, Yun Haberlerı: Necdcl Dofuı, Dızi Yazılar Kcmn Çakşluia, • Koordınator: Abmel Korubaa, Yılçm B«yer, Sayfa Duzem Yönetmenı: Ali Aau, • Temstlcıler ANKARA: • Malı Islen Erai Eıkat, • Muhasebe: Bakat I b n • BıltçePlanlama. Scvfi Onoabejeotlu • Reklam. Ahnct T u . İZMİR Hlkmtl Çttiokay*. ADANA: CdaJ 1 Ayft Tom, Ek Yaytnlar Haljı Akjol • tdare: Huryia Gorer. tşlctme: ÖMter Çttik, BilgiIşlem: NaU luj. Basan * Yaym. Cumhunya Matbuaiık vc GuetcaJjk T.A.Ş. Tttrk Oajj Cad. 39/41 C*|alathı 34334 Ist PK 246lsunbul Td: 512 05 05 (20 hal). Tdex 22246 F « (1) 526 60 72 # Bumlar M n Zıy» GOkalp Blı Inkılıp S. No: 19/4. Tel 133 11 4147, Tclcc: 42344 Fıx (4) 133 II 41/428 • hmb. H Zıy. Blv. 1352 S2/3, Td: 13 12 30. Tcta: 52359 Fu. (51) 19 53 60 " : lnönu C«d 119 S. No I Ka 1. Tel 19 37 52 (4 hM). T d a 62155. F«. (71) 19 37 52 TAKVİM: 3 HAZİRAN 1989 tmsak: 3.30 Güneş: 5.26 öğle: 13.07 İkindi: 17.06 Akşam: 20.37 Yatsı: 22.24 Çalınan tarih, 'aydınlanan gerçek ÖZGEN ACAR NEW YORK Dunyanın en önemli üç kilise mozaiğinden bıri sayılan Kanakarya Kilisesi mozaiklerini 11 parça halinde Kıbrıs'tan kaçırıp dördünü bir Amerikalı eski eser tüccarına satan Aydm Dikmen'in bu satış işinde "kazık yediği" Indianapolis Eyalet Mahkemesi'nde belirlendi. Tarafların mahkemeye getiremedikleri Aydm Dikmen, duruşmada " g ı y a b ı n d a kaçakçılık suçuyla" itham edilirken, taraflarca " B D tarihsel ve dinsel eserierin kaçınlmasında kilil adam olarak" tarutıldı. Bazı Amerikan gazeteleri Dikmen'in "etini kolunu sallaya sallaya" Türkiye'den çıkıp, Münih'teki karargâhına donduğünü, kendisiyle yaptıklan telefon konuşmasına dayanarak açıkladılar. Dikmen'in Amerikalı gazetecilere "CHup bitenlerden hiç bilgim yok. Bir Tiirk gazelesi başıma bu işi açtı" dediği bildirildi. Yargıç James Noland'ın yönettiği "Kanakarya mozaikleri" davası Indianapolis Eyalet Mahkemesi'nde sürüyor. Davacı Kıbrıs Rum yönetimi ile Ortodoks Kilisesi ruhani liderliğinin gösterdiği tanıklann dinlendiği ve çapraz sorgulamalannın yapıldığı duruşmada, Kıbrıs Rum yönetimi bir başka ilginç yönteme daha başvurdu. Duruşmaya gelemeyen bazı tamkların noter huzurunda alınmış yazılı ifadelerine ek olarak mahkemede görsel etki yaratmak amacıyla ifadeleri video banttan dinletip gösterildi. Kıbrıs'tan kaçırılan Kanakarya mozaikleri ile ilgili dava Indianapolis Eyalet Mahkemesi'nde sürüyor Çocuklarda otizm ADANA (AA) Aiienin ilgisiztiğinin çocukta ağır ruhsal bozukluğa ve içe kapanıklığa (otizm) neden olduğu bildirildi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri Ana Bilirii Dalı Başkanı Prof. Mehmet Ünal, büyüklerde şizofreni olarak tanımlanan ağır ruhsal bozukluğun çocuklarda "bebeklik otizmi" olarak adlandırıldığını kaydetti. Otizmin ne zatnan başladığmı bilmenin oldukça zor olduğunu ifade eden Ünal, otizmin kalıtımsal ve biyolojik nedenlerden kaynaklanabileceği gibi, genelde ailelerin ilgisizliğinden ortaya çıktığınt vurguladı. Tarihimozaiklerin ABD'ye kaçırılmasında 'kilit adam' olarak nitelenen Aydın Dikmen, kendisiyle telefonda konuşan Alman gazeteciye, ''Başıma ne geldiyse aleyhimdeyayın yapan bir Türk gazetesinden geldi'' dedi. Mozaikleri Amerikalı bir eski eser tüccarına satan Aydın Dikmen 'in bu satış işleminde "kazık yediği" mahkeme tarafından belirlendi. Kanserden ölüm döşeginde bulundugu iddia edilen Aydın Dikmen 'in ' 'turp gibi olduğu'', AmsterdamMünih arasında mekik dokuduğu ortaya çıktı. Kalabalık bir ekiple davayı izleyen Kıbrıs Rum yönetimi ise duruşmalarda "Türklerin adayı işgali" temasını işlemeye özen gösteriyor. Dikmen hakkında yeni dava İZMİR (Cumhuriyet Ege Bfirosu) KKTC'den çok yüksek değerdeki arkeolojik eserleri sahte belgelerle yurtdışına çıkardığı öne sürülen Aydın Dikmen için Konya'da yeni bir dava daha açüacağı öğrenildi. Dikmen'in Konya'daki evinde bulunan koleksiyonunda yapılan incelemede 99 parça kayıt dışı eser ortaya çıkarılmış, bilirkişi incelemesi sonucu bunlardan 8'inin arkeolojik değerde olduğu saptanmıştı. Dikmen, bu eserleri yurtdışından nasıl getirdiğine ilişkin belgeleri henüz savcılığa sunamadı. Konya Cumhuriyet Savcı Yardımcılan'ndan Sıtkı Kalfa, surdürmekte olduğu soruşturma konusunda şu bılgıleri verdi: "Aydın Dikmen'in Konya'daki evinde resmi bir koleksiyonu var. Buradaki eserierin tümü müzede kayıtlı. Ancak yapılan son incelemede 425 kayıtlı eserin yanında 98 adet de deftere geçmemiş eser bulundu. Bunlar Etnografya Müzesi'nde yediemine alındı. Selçuk Universitesi'nden öfretim üyelerinin oluşturduğu bilirkişi heyeti bu eserierden 8'inin arkeolojik değerde oldugu görüşüne vardı. Biz de Dikmen'e bunlan nereden ve nasıl satın aldığım sorduk. Kendisi belge getirecegini soyledi, ama benuz belge geürmedi." Edinilen bilgiye göre Dikmen'in avukatları Konya'ya gelerek eserler konusundaki soruşturma hakkında savcılığa bilgi vermek istediler. Ancak savcılık bu konuda sadece Dikmen'in kendisiyle muhatap olabileceğini söyledi. da mahkeme kayıtlanna göre Konya'daki şömineli >illası"nda yaptığı görüşmelerle ilgili. Magosa yakınındaki Akdoğan (Lysi) Koyü'ndeki kiliseden tüm kubbe ve mimberin kaçırılmasından sonra bunu Teksas eyaletinin Houston kentinde Menil koleksiyonuna satan Aydın Dikmen ile bu konuda aracı olan Yannis Petsopoulos arasında Dikmen'in Konya'daki evinde geçen taruşmalı konuşma acıklandı. llk kez dünyaya "Cumhuriyet "te iç yüzu açıklanan bu duvar resimlerinin pazarhğının yanı sıra, aynı anda Kanakarya mozaiklerinden dördünün pazarlanması olayının ilginç bir aynntısı da mahkemede belirlendi. Freskleri Houston'daki koleksiyoncuya satan Aydın Dikmen, aynca dört mozaiki de daha pazarlamaya çalışırken alıcıya, mahkeme tutanaklanna da geçen deyimiyle, "bazı yalanlar" söylemişti. Ailesi tstanbul'dan Yunanistan'a göç etmiş, özellikle Bizans ve Osmanlı sanat eserlerini Londra'da pazarlayan ve dünyanın en önemli "Kium" kitabını yazan, lznik çinileri uzmanı Yannis Petsopoulos, satış işinde aracılık yaptığı Dikmen'in bu yalanlarını yakalayınca soluğu Konya'da almış ve Dikmen'e hesap sormuştu. 4 ... Mahkemede gıyabında yapılan her turlü suçlamalan işitmekten yoksun kalan Aydın Dikmen'e bu iddialan ilet(Arkan 15. Sayfada) Turizme köstek FRANKFURT (AA) Son günlerde Türk turizmini baltalamak isteyen çıkar çevrelerine bir yenisi daha eklendi. Federal Almanya'da yayımlanan Die Welt ve Bild gazetelerinde yer alan bir haberde, kötü niyetli bazı kişilehn, Istanbul'da tatilini geçirmekte olan Avrupalı turistlere zehirli meyve suyu ikram ederek, soymaya çalıstıkları kaydedildi. Dönüş bileti OK'li avukat Rumlann Indianapolis'te kilise, bilim adamı, eski eser sorumlusu, diplomat ve basın sözcüsü ve hukukçudan oluşan geniş bir karargâhta davayı yüriittüğu gözlenirken, KKTC'nin avukatı Joseph D. Yusuf un "Başına gelecekleri peşinen kestirmişcesine tek başına geldiği Indianapolis'ten bürosunun bulundugu New Jersey eyaletine avıu gun dönecek biçimde uçakta dönüş yerini de önceden ayırttığj" açıklandı. Amerika'da KKTC'ye yakın bir kaynak, "Biz bu davaya KKTC'nin tanıııması, adının duyurulması için müdahil olmak \e bir şans denemek için katılmayı istemiştik. Biitçemizdeki üç kuruşla, yiiz binlerce dolar isteyen Amerika'nın herhangi ünlü bir avukatlık firması ile anlaşamazdık. Şimdi sadece eyalel istinaf mahkemesinde temyizi düşunuyoruz. Ona da gider miyiz, gitmez miyiz henüz karar almadık" gibı bir değerlendinneyle yetindi. KKTC'nin başvurusunun reddedilmesi olgusunun dışında dört günlük duruşmalarda dikkati çeken hususlar ise şu noktalarda toplanıyor: TED eğüim hizmet ödülü ANKARA (AA) Türk Eğitim Derneği (TED) 12. Eğitim Hizmetleri ödülü, geçen yıl vefat eden Prof. Dr. Selahattin Ertürk adına eşi Nermin Ertürk'e verildi. Konuşmalardan sonra Prof. Dr. Selahattin Ertürk'ün kızı Yakın Ertürk, babası ile ilgili anılannı anlattı. Yakın Ertürk, aynca babası Selahattin Ertürk'ün "Diktacı Tutum ve Demokrasi" adlı kitabından çesitli pasajlar okudu. Çin heyvti IstanbuVda İSTANBUL (AA) tstanbul'da bulunan Çin Halk Cumhuriyeti Uluslararası Anlayış Derneği heyeti, Türk Kadmını Tanıtma ve Güçlendirme Vakfı'nı ziyaret ettiler. Şişii Etfal Hastanesi'nde incelemelerde bulundular. Çin Halk Cumhuriyeti, Uluslararası Anlayış Derneği Genel Sekreteri Yu Wen başkanhğındaki 8 kişilik heyet, hafta sonunda tstanbul'un tarihi ve turistik yerlerini gezecek, 5 haziran pazartesi günü Ankara'ya gidecek. Tavşana kaç, tazıya tut 1... Rum taruklar her fırsatta, "Tiirk ordusunun Kıbns'ı işgaü"nde başlarına gelenleri acıklı bir öykü içinde anlatıyorlar. Kanakarya Kilisesi'nin bulundugu Boltaşlı Koyü'nden bir tanık olan Theodorus Avram, "1974'te Tiirk ordusu adayı işgal ettiginde, bcni zorla Türkiye'ye goturdıiler. Güzelce bir dövdükten sonra serbesl bıraktılar. Ancak şiddetli baskılar yaparak 1976'da kuzeydeki köyıimden güneye göç elmek zonında bırakıldım" dedi. Tanık, bu sözleri mozaikleri satm alan Indianapolisli sanat eserleri tüccan Bayan Peg Goldberg'in avukatlanmn şu iddiasına karşıhk olarak soyledi: "Aydın Dikmen, Goldberg'e 'Türk ordusu Kıbns'ı işgal edince pek çok ki Genc Dikmen Mozaikleri Almanya üstünden ABD'ye kaçıran Aydın Dikmen. lisenin yanı sıra, Kanakarya Kilisesi'ni de yerle bir etti. Ben de bu mozaikleri eski esere tutkumdan dolayı kilisenin molozları arasında bulup kurtardım.' demişti..." Avram, bu iddiayı çürutmeye yönelik ifadesine geçmeden önce Türklerin vahşetini mahkemede dile getiriyor ve ondan sonra şu sözlerle "sadede" geliyor ve "Tavşana kaç, tazıya tut" diyordu: "1976'da kuzeyden zorla aynlırken kilise hâlâ ayaktaydı. Aydın Dikmen'in 1974'te Turk ordusunun bu kiliseyi yerle bir ettigi ve kendisinin bu mozaikleri kilisenin molozlan arasında buldugu iddiası ise doğru degildir." Bu arada duruşmayı bir gözlemci olarak UNESCO adına izleyen Kanadalı Avukat Stephen J. Skelley ise gazetecilere mahkeme koridorunda bir demeç verirken, "Bu mozaikler Kanakarya Kilisesi'nden çalınmış olup, kuzeyde yaşayan Türkler UNESCO'nun, topraklann Gmç ba Kanakarya Kilısesı'ndekı 20 mılyariık mozaikin en önemfisi "Genç Isa." da bu eserlerle ilgili denetim yapmasına izjn vermiyor" diyerek KKTC ile birlikte Türkiye'yi kınayacaktı. 2... Rum yönetiminin Washington'daki basın sözcüsü Marios Evriviades, alıcı tarafın avukatlanmn "Rum yönetiminin bu mozaiklerin çalınıp, Kıbns'tan kaçınldıgını gereken bir biçimde diinyaya duytırmadığı" yolundaki savını çürütmek için mahkemede verdiği ifadede görevinin gereği olarak bu konuyu ABD'de duyurmak için neler yaptığını tanık olarak tek tek anlattı. Ancak karşı tarafın avukatı Joe Emerson, "Anlaşılan siz bu eserierin satışını ya da Kıbns'a dönusünü sağlamaktan daha çok Türkiye'nin aleyhinde propaganda kampanyası yürütmüşsünüz" deme gereğini duyUu. Konya'daki evde pazarlık 3 ... Mahkemede ortaya çıkan bir başka önemli aynntı ise Aydın Diktnen'in Kıbns eserlerini pazarlama konusun 10 merkeze otomatik ialo'> ANKARA (AA) 10 merkez daha şehirlerarası ve uluslararası tam otomatik telefon görüşmesine açıldı. PTT Genel Müdürlüğü 'nden verilen bilgiye göre, otomatik telefon görüşmesine açılan merkezlerle kod numaraları şöyle: SulusarayTokat 47566, KazankayaYozgat 47376, DoğankentYozgat 47356, ArkentBalıkesir 6738, GümüşAmasya 47175, HamamözüAmasya 47176, KuyucakAntalya 32185, ÇaltıBilecik 2288, TuzaklıBilecik 2287, KirazlıBolu 2661. ATÇevre Sorunlan Konseyi 8 haziranda ÂFden Akdenizl kurtarma girişimi MİNE G. SAULNIER BİLBAO Akdeniz'i korumaya ödenek konusunu görüşecek olan AT Çevre Sorunlan Bakanlar Konseyi, 8 haziranda Luksemburg'da toplanıyor. Kısaca MEDSPA diye adlandırılan Akdeniz Bolgesi Çevre Koruma Planı, İtalya, Yunanistan, Fransa ve İspanya'ya 600 milyon ECLJ (yaklaşık 600 milyon dolar)'lık bir yardım ongöruyor. Plana göre bu yardımdan yararlanacak olan dört AT uyesi. Akdeniz'i kurtarma çalışmalarına aynı oranda katkıda bulunmakla yukümlü. İspanya'nın dönem başkanlığı sırasında çıkartmak için özel olarak çaba harcadığı yardım tasarısı, henuz kâğıt ustünde bir proje olmaktan ileriye geçmedi. Oysa Avrupa Komisyonu'nun Akdeniz'e acil mudahale gereği konusunda aldığı ilk karar 1984 Çevre Günü'ne dünyu TVsi 5 Haziran Dünya Çevre Günü dolayısıyla birçok ülkede televizyonlar orîak yayın yapacak. EDİP EMİL ÖYMEN ~ LONDRA 5 haziran Dünya Çevre Günü dolayısıyla bir çok ülkede televizyonlar ortak yayın yapacak. ABD Başkanı George Bush tngiltere Başbakanı Margaret Thatcher ve pop müzik sanatçısı Sting başta olmak üzere çok sayıda tanmmış kişinin mesajlan ortak yayında bir milyar seyirciye iletilecek. Londra'da Wembley Stadyumu'nda yapılacak müzik şolenine katılacak olan Diana Ross, Iskoçya'dan katılacak olan Elton John. Herbie Hancock, John Denver, Bob Geldof, George Benson, Lisa Ronet, Richard Gere gibi "çevreye duyariı" sanatçılar da ortak yayında yer alacak. BBC televziyonun buna ek olarak aynca hazırladığı " D o ğ u " programında ise îngiltere Veliaht Prensi Charles, doğal çevreyi koruma konusundaki görüşlerini ayrıntılı bir mülakatta aktarma fırsatını bulacak. 2.5 saat surecek programda çevreyi tehdit eden gelişmelere karşı girişimlerde bulunan örgütlere Brüksel'de Birleşmiş Milletler Dün>a Çevre Günü dolayısıyla yapılacak ödül dağıtımı da naklen yayınlanacak. Avustralya'da ise salı gunü değişik bir program hazırlandı. Başbakan Bob Hawke, televizyona torunu Sophie ile birlikte çıkacak Havvke, "Sophie şimdi 4 yaşında, 2000 yılında 15 yaşında olacak. Yetişkinliğin eşiğinde kendi amacları, beklentileri ve hayalleri olacak. O ve onun gibi gençlerin bütün bu beklentilerini ne ölçüde gerçekleştirebilecekleri, bizim kendi çevremize ne kadar ciddi ve ictetı baktığımıza bağlı" diyecek. tarihini taşıyor. Yarı kapalı bir deniz olan Akdeniz, kirlilik acısından "Avrupa'ıtın işkembesi" olarak adlandırılan Kuzey Denizi'ne yaklaşmış bulunuyor. Deniz planktonu ve balık turlerinin bir çoğunu yok eden atık sanayî suları dışında, Akdeniz havzasım oluşturan kıyı şeridi, aşırı nufus, yapılaşma, entansif tarım ve orman yangınlan sonucu ilerleyen bir çöllenmevie karşı karşıya. 29 mayısta İspanya'nın Valencia kentinde başlayan Akdeniz seminerinde sunulan venlere göre Akdeniz'e kıyısı bulunan ulkelerin içinde AT üyesi olanların 133 milyonluk nüfusu, 40 yıl sonra 230 milyona erişecek. Aynca her yaz 100 milyon turistle kabaran Akdeniz kıyıiarında, her yıl 200 bin hektar orman, yangın sonucu yok oluyor. Tarım alanlarında aşırı gübreleme ve ilaçlama ise toprak altı kaynakları zehirliyor. Petrollş'in çağrısı IşSendika Servisi Petroltş Sendikası Genel Başkanı Münir Ceylan, çevre günü nedeniyle yaptığı açıklamada, sendikaları, resmi kuruluşları ve siyasi partileri çevre sorunlarının çözümü amacıyla ortak bir platform oluşturmaya çağırdı. Ceylan, "Petrollş olarak bu jHatformda tüm olanaklanmız ile yer alacağımtzı şimdiden açıktarız" dedi. Ödülleri payiaştlar Hark Bohmun 'Yasemin' adlı filmınde bir Türk kızıyla Alman genci arasındaki çağdaş bir RomeoJuliet öyküsünün anlatıldığı filmde Yasemin'i oynayan babası Kızılderili, annesi Türk olan Ayşe Romey ite Tevfik Başer'in Yanlış Cennete Elveda filminde başrolü oynayan Zuhal Olcay, olağanustü kişisel başarıları nedeniyle en iyi oyuncu ödülüne değer görülerek birer Altın Şerit Film Odülü aldılar. 6ELEN i MAYIS'PA KAUCARAARSA ? Zuhal Olcay ve Ayşe Romey 'e Alman Film Ödülü Altın Film Şeridi 'l&s Dün sahiplerini bulan Alman Film Ödülleri'nde, Hark Bohm'un "Yasemin"i en iyi film seçildi. En iyi kadın oyuncu ödülünu Ayşe Romey ile Zuhal Olcay paylaştılar. GÜNER YÜREKLİK BATI BERLİN Bu yılın Al man Film Ödülleri dun Theater Des VVestens'te düzenlenen bir törenle sahiplerine verildi. Alman sinema dunyasından seçkin konukların katıldığı torende ödülleri Federal İçişleri Bakanı Dr. Wolfgang Schaeuble verdi. Sekiz yüz bin marklık en iyi film ödülunu Hark Bohm'un "Yasemin" adlı filmi aldı. Altın Film Şeridi ile ödüllendirilen "Yasemin"de Şener Şen'le birlikte başrolleri paylaşan getıç film yıldızı Ayşe RomeySchlagenbof ile Tevfik Başer'in "Yanlış Cennete Elveda" adlı filmınde başrolu oynayan Zuhal Olcay, "Olağanustü kişisel başanlan" nedeniyle en iyi oyuncu ödülune değer gorulduler ve birer Altın Film Şeridi aldılar. En iyi on Alman yapımı film arasında Altın ve Gümuş Film şeritlerine aday gosterilen Tevfik Başer'in "Yanlış Cennete Elveda" adlı filmine de 300 bin marklık "Destek Öduliı" verildi. Sanatsal çalışmaları madden desteklemek amacıyla verilen bu para ödüllerinin yeni film çalışmalarında kullanılması gerekiyor. Tevfik Başer boyle bir ödülu iki yıl once de "40 Metrekare Almanya" filmiyle almıştı. Federal Almanya'nın kuruluşunun 40. yıldönümü nedeniyle bu yıl ilk kez aynca on film jüri ozel ödülüne aday gösterildi ve Bernhard Wicki'nin 1959 yapımı "Köprii" adlı filmiyle Alexander Kluge'nin "Diine Veda"sı (1966), Fassbinder'in "Maria Braun'un Evliliği" (1978) adlı filmi ve Margarete von Trotta'nın "Kurşunlu Zaman"ı (1981) birer Altın Filın Şeridi aldı. Filmlere bu öduller son 40 yıl içinde Alman tarih anlayışına ve sinemasına katkılan nedeniyle verildi. Türk Yeşilleri 1 vaşında ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Geçen yıl Dünya Çevre Haftası'nda kurutan Yeşiller Partisi, yarın bir yaşını dolduruyor. Kurulduktan sonra 12 ıl ve 20 ilçede örgütlenmesini tamamlayan Yeşiller Partisi, Türkiye genelinde örgütlenerek seçimlere katılmaya hazırlanıyor. Yeşiller Partisi Genel Başkanı Prof. Dr. Celal Ertuğ, pariinin birinci kuruluş yüdönumunün kutlamalarla değil, sorgutamalarla geçinleceğini belirterek eksıkliklenn saptanarak giderilmeye çalışılacağını soyledi.