Katalog

2 MAYIS 1989 HABERLER CUMHURİYET/9 SP Genel Başkanı Ferit tlsever: 1980 HALİL NEBtLER "Bütün sosyalistlere çağrım, bugün devrimci bir program ilan etmiş, düzene karşı mücadele eden, devrimci hedefler doğrultusunda kurulmuş, bağımsızlık ve demokrasi için mücadele eden, SHP'nin soîunda, onunla rakip olan bu çatı altında birleşmeleridir." Sosyalist Parti, 5 Şubat 1988 günü kuruldu, Anayasa Mahkemesi'nde yargılanarak beraat etti ve iki hafta önce ilk büyük kongresini tamamladı. Genel Başkan Ferit tlsever, Türkiye'de solun birliği, baharla birlikte gelen işçi eylemleri, partisi ve diğer sol gruplarla ilgili göruslerini açıkladı. Türkiye İşçi Köyti Partisi'nin bittiğini, sol için 1980 öncesine dönüşün mümkün olmadığını söyleyen Ferit tlsever, sorulanmıza şu yanıtlan verdi: Partiniz kuralmadan önce söreldi Mrttk çagnlan yapünız. Aacak slz partinizi knrdonaz ve knrncEilannız eski PDA veya 1İKP cevresindefl oluştu. Bir çevreniıı partisi göriıntusü olnsta. Bu SODBÇ dijer sosyalist gnıplann çagnnıza yanıt vermemesinden mi, yoksa sizin o gnıplann kaOluniBi istemeyişinizden mi kaymkbmfa? Her iki dunımun da nedealeri Mydi? tLSEVER Söze küçük bir düzeltmeyle baslayahm. Bizim, Sosyalist Parti'nin 72 kurucusu var. Bunların aşağı yukarı yüzde 90'ı, yüzde 85'i gibi büyük bir oranını Türkiye İşçi Köylü Partisi ya da Aydınlık'tan gelen arkadaşlar oluşturuyor. önce, parti kuruluşunda böyle bir tablo vardı. Şu anda, parti kurulalı 1516 ay oluyor. Birinci kongremizi yapük. Şu anda gerek yönetim bileşimlerine, gerekse üye bileşimlerine baktığımızda geçen 15 ay içinde bu oranın büyük bir hızla değistiğini görüyoruz. Yönetim bileşimlerine değişik sol çevrelerden gelen arkadaşlanmızın oranı, ya da 80'den sonra sosyalist olan arkadaşlanmızın oranı yüzde 60'lann üzerine çıkmıştır. Bu da Sosyalist Parti'nin kurulmasının, VE öncesi geride kaldı INSANLAR •/ / • ' GÖRÖ$ Kitap Vahşiler hariç bütün insanlar, kitapların hükmü altındadır. Voltaire ' birlik yolunda büyük bir adım olmasından, birlik çağrılarının somut bir girişimle hayata geçirilmesinden kaynaklanrnıştır. Yani 88 şubatına kadar birlik çagnlan vardı, ondan sonra kesildi demek doğru değil. Biz birlik konusundaki düşüncemizi, kJişemizi hayata geçirmeye başladık. Bu Umr, "bundan sonra birlik, bizim kurduğumuz Sosyalist Parti'nin çatısı altına gelmenizle olur" anlamında bir $ey mi? tLSEVER Yok. Bu anlamda değil. Böyle de olabilir. Ama böyle bir yoldan geçmek de gerekiyor Türkiye'de. Açık bir beraat karan "Türkiye'de sosyalizmin bittiği. Marksizmin modasının geçtjğı bir ortamda, bitme diye bir şeyin söz konusu olmadıgını, hatta yasal planda da var olabileceğini kanıtJadık." (Fotoğraf: Cumhuriyet) de şimdiye kadar görulmemiş bir işçi hareketi ile yüz yüzeyiz. Şimdi birlik kapalı kapılar ardında konuşma, çok kötü bir tabirle söylersek pazarhk biçiminde olmayacaktır. Bizim görüşümü2 şuydu: Birliği, bu sosyalist işçi önderleri gövdesi üzerinde inşa edelim dedik. Yani artık birliği şu şahsiyet, şu isim, şu şöhret düzeyinden kurtaralım. Birliği sosyalist aydınlar arasında bir tartışma ya da orada yaratılacak bir olay oünaktan kurtaralım, bu davanın asü sahipleri olan işçi gövdesi, işçi tabanı üzerinde inşa edelim. dık. Onunla birleşerek, birlik sürecine yeni bir güç katmak zonındaydık. Birlik konusu Şimdi birlik konusuna geliyorum. Birlik, yatarak, oturarak oimayacak bir defa. Temel kıstasımız bu. Yani birlik, sosyalistlerin Türkiye'de düzeni değiştirme mücadelesine faal olarak katılmalarıyla olacaktır. Bunun için parti bir araçtır, bir aygıttır. Bizi, hepimizi, örgütlü bir mücadeleye sevk eden bir siyasal kuruluştur. Sosyalist Parti'yi kurmaya karar verdigimLz anda, biz asbnda birlikçı olduğunıuzu, birliği söz düzeyinde bırakmayarak hayata geçirdiğimizi, buna taraftar olduğumuzu göstermiş olduk. Çünkü üç buçuk senedir panellerde tartıştığımız, konuştuğumuz birlik konusunu hayata uygulayacak adımlarla sürdürmek gerekiyordu artık. Birleşeceksek bir çatı olması lazım. Çatıyı sürekli hayal ederek, tasavvur ederek, bunun rüyasını görerek gerçekleştirmek olmaz. Birazcık o çatıyı, bu binayı inşa etmek için birkaç tuğla koymak, biraz harçla yapıştırmak falan gibi çabalara girmek gerekiyordu. Sosyalist Parti bu noktada kuruldu. dir: Bunların bir mevki kapma, bir köşe kapma, solda bir yer kapma çabası yok. Hiçbir grubu kendimize rakip görmüyoruz. Sosyalist Parti'nin rakibi düzen partileridir, düzendir. Kunılusunuzdan bu yana 16 ay gibi bir süre geçti. Bu süre içiade cezaevi direnişleri, ögrenci eylemleri, işçi harekeüeri gibi birçok önemli olay yaşandı. Sizce, Sosyalist Parti, sosyalist bir partinin yapması gerekenleri yaptı mı? Ülke gündemine yeterince etkin oldu mo? tLSEVER Sosyalist Parti olarak bugüne kadarki faaliyetlerimizi iki doğrultuda yoğunlaştırdık ve sonuçlarını da iki noktada görüyorum. Birincisi; Türkiye'de sosyalizmin yasal olarak da var olabileceğini kanıtlama mücadelesidir. Bu konuda bütün sosyalist arkadaşlar omuz vermiştir, destek vermiştir. Hepsinin elbirliğiyle, katkısıyla bunu sağladık. Anayasa Mahkemesi'ndeki yargılanmayı kastediyorum. Türkiye'de sosyalizmin bittiği, artık silindiği, Marksizmin modasınm geçtiği bir ortamda Sosyalist Parti, sosyalizmin bitmediğini, hatta yasal planda da var olabileceğini kanıtladı. F Ü S U N Ö Z B İ L G E N 90'ların ekonomik düzeni SOSYALİST ve sosyal demokrat partilerin üye olduklan Sosyalist Enternasyonal'in 67 nisan tarihlerinde Lozan kentinde toplanan Ekonomik Politikalar Komitesi IMF ile Dünya Bankası'nın politikalarını değerlendirdı ve kalkınmakta olan ülkelerin dış borç sorunlarını ele aldı. LOZAN DEKLARASYONU lanan parti temsilcilerinin hazırladığı rapora göre azgelişmiş Üçüncü Dünya ülkelerinden sanayileşmiş ülkelere olan kaynak akımı 1980 yılında 500 milyar dolar iken 1985 yılında 800 milyar dolara çıkmış. Abdulkadır Ateş HOŞGÖRÛ HEPİMİZE 6EREKLİ TİKP değiliz Şunu da söyleyeyim. 72 kurucu ile ilgili olarak bir oran verdim. Bunun değişmesi, Sosyalist Parti'nin şu imajı vermeye başlamış olması ile ilgilidir: Bu parti, Türkiye İşçi Köylü Partisi değildir. Bakın size samimiyetle söyleye» yim. Türkiye İşçi Köylü Partisi bitmiştir. Tarihe mal olmuştur. Türkiye'de 80 öncesi sol gruplar bitmiştir. Şunu kastediyorum: Kendilerini 80 öncesindeki yapılanyla, programlanyla, teorileriyle tekrarlayamazlar. Türkiye'de 80 sonrasında yeni koşullar, yeni durumlar, teoride yeni anlayışlar kazanmıştır Türk sosyalistleri. Türkiye'de 80 öncesine dönüş bitmiştir sosyalistler için. Kurulduğumuzdan beri çabalanmız, yeni bir sosyalist parti, iki binlerin Türkiye'sine yol gösterecek bir Sosyalist Parti inşa etme çabasıdır. Şimdi sanınm bu çaba birçok sol çevrelerden fark edilmeye başlannuştır. tlk kuruluşla şu andaki değişikligin buradan geldiği kanısındayım. En azından iyi niyetli gözler açısından şu görülmekte 1989 yılında ise 1 milyar 300 milyon dolara yükselmeKomite toplantısı sonrasın si bekleniyormuş. Yani Üçünda bir Lozan deklarasyonu cü Oünya ülkelerinin borçlada hazırlandı. Lozan'da top rı bir yana, sanayileşmiş 7 Batı ülkesine akıttıkları kaynaklann toplamı böyle hesaplanıyor. Batılılar borç veriyor, yardım ediyor görüntüsü altında aslında az gelişmiş ülkelerin kaynaklarını kendilerine aktarıyorlar. Bu hesaplan yapan Sosyalist Enternasyonal'in ekonomik komitesi, hazırladığı Lozan deklarasyonunda 199O'lı yıllarda bu düzenin böylesine sürüp gidemeyeceğini vurguluyor. Toplantıya SHP adına katılan Gaziantep Milletvekili Doç. Abdülkadir Ateş'e ortaya atılan yeni görüşleri sorduk, şöyle anlattı: "Ekonomik komitenin görüşüne göre 9O'lı yıllarda dunyada yeni bir ekonomik düzen kurulacak. Dünya Bankası'nın, IMF'nln, Birleşmiş Milletler'in ekonomik ve bolgesel örgütlenmelerinin şimdiden bu yeni ekonomik düzene uyum yapmak üzere hazırlanması gerekir. Yön degişikliği Burada katılımı sordunuz. Biz katılımı istemedik değil, 1985 yılında bu konu tartışümaya başlandı. ö y l e olsaydı, 1986'da bu partiyi kurardık, bir sene bekledik diyerek. Olmadı, 87'de kurardık. Üç sene, üç buçuk sene biz bu partinin kurulmasını bekledik. Ama partinin kurulduğu koşullarda durum değişmişti. Birlik sorununun yukarıda görüşmeler yoluyla çözümü mümkün değildi. Birlik sürecindeki temaslar ve yaptığımız çabalar bir yön değişikliğine uğradı. O da şu: TabanIkincisi ve çok önemlisi: Çok daki gelişmeye uymak zorundayderinden gelen ve Türkiye tarihin dık, bunu kavramak zorunday lkincisi; işçi sırufının düzenle entegre olduğu, bittiği propagandalan yapıldığı, işçi sırufının devrimci barutunun tükendiği söylentilerinin yayıldığı bir sırada Sosyalist Parti kuruldu ve be'n işçi partisiyim dedi. İşçi sınıfı bitrnemiştir dedi ve bu sırada işçi hareketi geldi. Türkiye işçi sınıfı, bütün dunyada işçi sınıfırun önümüzdeki yıllarda gelişmenin ve çağdaş her atılırrun öncüsü olacağını kanıtladı 89 baharında. Benim bütün sosyalistlere çağnm, bugün devrimci bir program ilan etmiş, düzene karşı mücadele eden, devrimci hedefler doğrultusunda kurulmuş, bağımsızlık ve demokrasi için mücadele eden Türkiye'nin, SHP'nin solunda, ona rakip olan, onunla arasındaki smırlan berraklastırmış bir devrimci partisi vardır. Bağımsızlık ve demokrasi için bu çatı altında birleşelim derim. 'Eylülekim 89'da yapılsın S A ÖĞRENCİLERİ "PETÇEVRE 89" KAMPANYASINDA GÖREV ALMAYA ÇAĞIRIYOR! Dünyanın ileri ülkelerinde, üstün özellikleri nedeniyle tercih edilen gıda maddesi ambalajı olan PET şişenin kullanımı, bütün dünyadaki gelişmelere paralel olarak ülkemızde de yaygınlaşmaktadır. Fabrikalarımızda üretilen PET şişelerin çevre görüntüsünü bozmasına engel olmak ve bunları ekonomiye yeniden kazandırmak üzere, koordinatörlüğümüz "PETÇEVRE 89" adı altında, yaz ayları boyunca sürecek bir kampanya düzenlemiştir. Tatil yapan vatandaşlarımızın ve yabancı misafirlerimizin, çevreye PET şişe bırakmamalarını, şayet varsa bırakılanların toplanmasını amaçlayan bu kampanyada görevlendirilmek üzere İstanbul, İzmir, Muğla, Antalya il merkezlerinde ikamet eden öğrenciler aranmaktadır. Yaz tatillerini yararlı bir konuda değerlendirip, Sasa elemanı olarak ailelerine ve kendilerine gelir sağlamayı arzulayan öğrenciler aşağıdaki adrese, mektupla başvurabilir. Başvuru mektubu şunları içermelidir: İsim soyadı, doğum tarihi, adres, devam edilen okul, sürücü belgesi cinsi, varsa öğrencinın kampanyada kullanabileceği kendi binek aracı, fotoğraf. DYP'den sonbaharda seçim çağrısı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) DYP Temsilciler Meclisi bir bildiri yayımlayarak Mecliste grubu olan ve olmayan bütün siyasi partilere en geç eylül veya ekim 1989'da seçim yapılması çağnsında bulunduğu büdiride, "Miüi iradeyi inkâr eden iktidara karşı meşru zcminlerde hak aranacagı ve bu hakkın mutlaka alınacağı" vurgulandı. Genel Başkan Süleyman Demird'in baskanlığında toplanan temsilciler meclisi tarafından dün yayımlanan bildiri, Genel Başkan Yardımcısı Mehmet Dülger'in düzenledigi basın toplantısı ile açıklandı. Bildiride gönlünü ve kapılannı gerçek demokrasiye, milli birlik ve bütünlüğe, sosyal ve laik devlet anlayışına yurekten inanmıs, haksızhk ve yolsuzluğa bulaşmamış herkese açık tutan DYP'nin, herkesi demokrasi bayrağının altında toplanmaya ve bu yüce kavrama sahip çıkmaya davet ettiği kaydedildi. Hükümet etmenin siyasi imkânlannın millet tarafından geri alındığına dikkat çekilen DYP bildirisinde, şu görüşlere yer verildi: "26 Marl 1989 günü milli irade, kendisine rağmen orada oturmak isleyenJeri önune kaüp götürmöştür. Böylece ara rejimin 3. ve SOD partisi de mukadder akıbedndcn kurtuiamamıştır. Bunun karştsında direnmek hiç kimsenin giicü dahilinde degildir. Milletin oyunu ve karannı gecersiz say mak ve çarpıtmaya çalışmak, sahipierine ve memlekete fayda getirmeyecek, aksine bıiyük zararlar doğnracak bir gaflettir. Hükiimetin altı boşalmıştır. İcraatın arkasında millet kalmamıştır. DYP bugün artık Türkiye'nin milletin iradesine uymayanlan o iradenin önünde mutlaka başeğdinne olayı ve gereği ile karşı karşıya olduğuna inanır. Herkesi, 'Biz bu ülkenin sahibiyiz ve son söz bize aittir' demeye ve onun geregini yerioe getirmeye çalışıyomz." Dülger, bir soru uzerine temsilciler meclisinde bazı uyekıin önerdiği gibi sinei millete dönüşün parti kararına bağlı olduğunu belirtti. Dulger, "O merhaleye gelindigi kanısında degiliz" dedi. DYP Genel Başkan Yardımcısı bir başka soru uzerine, DYP'nin kapılarının ANAP'lılar ve milletvekilleri de dahil herkese açık olduğunu söyledi. Poliseleletutuşunca BALIKESİR'deki öğrenci olayları, el e)e tutuşan iki oencin, yurt müdürü Naci Özer tarafından şikâyet edilmesı ve tartaklanması uzerine çıkmıştı. El ele tutuştuklan için tartaklanan gençleri koruyan arkadaşları polis tarafından yeriere yatırılarak coplanmıştı. Gazetelerde yayımlanan, öğrencileri yere yatırmış saçlarından sürükleyen polis resimleri de üzüntü yaratmıştı. Tam bu olaylann olduğu gun Dünya ekonomlsi artık entegre bir aşamaya ulaştı. Bu aşamada Ûçüncü Dünya ülkelerinin borçlarının artması ve bu ülkelerin giderek fakirleşmesi, zengln 7'lerin durumunu da sarsar. Çünkü sanayileşmiş 7 Batılı ülkenin de kendilerilerde arkadaşımız Fuat Koz ne yeni pazarlar bulması lutdu yukarıdaki insani fotoğrafı gerekiyor. Bu yüzden azgegetirdi. El ele tutuşmuş mutlu lişmiş Uçüncü Dünya ülkebir biçimde yürüyen bir kadın lerinin durumları ile de yakından ilgili olmalan lazım. ve bir erkek polis. Yani azgelismiş ülkeler öğrencileri coplamayı mari kan kaybediyor. Bu kan, safet haline getiren bazı güvenlik nayileşmiş ülkeleri besligörevlileri kendilerinin de aynı yor, ama bu ekonomik düduyguları yaşayabiien insanlar zen 90lı yıllarda değişmek olduklarını sık sık hatırlasalar zonında. IMF gibi kuruluşve gençlere biraz daha hoşgo ların da kendilerine buna rü ile yaklaşsalar sorunlar bu göre yeni bir polttika çizmesi gerekiyor." kadar büyümeyecek. Biz bu olayları hatırlıyoruz HAFTA içinde Afrika'nın bir ülkesinden, Nijerya'dan gelen haberler şöyleydi: "Askeri yönetim artında bulunan Nijerya'da demokrasiye dönüş tarihi olarak belirlenen 1992 yılına kadar siyasi faallyetleri yasaklanan eski politikacıların, bu yasağın kaldınlması için yönetimi zorladıklan bildiriliyor. Nijerya'da yasaklı liderier siyaset yasağını, 1985 yılında iktidan ele geçiren askeri yonetlmin sürekli biçimde gözardı ettiği temel insan haklannın ihlali olarak nlteleyerek, yasağın kaldınlması için her türlü çabayı göstereceklerini açıkladılar. Askeri yönetimin yalnızca iki partinin kurulmasına izin verdiği Nijerya'da, biri muhafazakarlardan olusan federalistler', diğeriyse güneyli sosyalistler ve ılımlılardan oluşan 'ilericiler' olmak üzere iki grup, parti kurma konusunda çalışmalannı sürdürüyoriar. Siyasi gözlemciler, ülkedekl yeni siyasat oluşumda eskl deneyimli politikacılann yerini almasını Nljerya için bir dezavantaj olarak nltelerken, askerler, yasakla ülkeyi kendilerinden sonra guvenilir ellere bırakmayı amaçladıklannı iddia ediyoriar." 1983 yılı Türkiyesi'nden dünyaya yayılan haberler de herhalde böyle ıdi. Kıtalar ve ülkeler değişiyor ama azgelismiş ülkelere giydirilen elbiselerin hepsinin dikişi birbirine benziyor.. HİJERYA'DAN HABERLER ÖPÛ$MEDEN ÇEKİŞMEYE SAHUR PR06RAMI GECE saat 0İ.30. TV ekranında önce kırmızı güller görünüyor, güllerin arasından tören üniformalı askerlerin rap rap yürüyüşü görüntüye giriyor. Derken Anıtkabir'in muhteşem görüntüsü, fonda İstiklal Marşı. Böylece TRT'nin sahur özel programı başlıyor. Sarışın saçlannı dökmüş bir spiker hanım, illere göre imsak saatlerini okuyor. Sahur programını açıkltyor, "bozgunculuk ve bölücülükten kaçınmayı öğütleyen" Kuran ayetleri okunup Türkçe açıklamasının yapılacağını da belirtiyor. Dr. Asaf Demirbaş ve Doç. Dr. Yaşar Nuri öztürk tasavvuf sohbeti yapıyorlar. insanda hayır ve şerrin aynı anda birieştiğini, insanoğlunun 30 sene sonra yiyeceği çorbanın hesabını yaptığını, ayağına diken batan insanın ne yalnız melek ne de yalnız şeytan olduğunu, insanın eğrisi ve doğrusu ile insan olduğunu öğreniyoruz. Daha sonra takım eibiseli kıravattı 10 tane erkeğin yan yana dizilmiş ve diz çökmüş vaziyette birlikte okudukları duaları ve "Efendim, padişahım, Allahım" diye terennümlerini dinliyoruz. Kaptanı Derya Kılıç Ali Paşa'nın denizi doldurup nasıl cami yaptığını anlatan programdan sonra Kuran okunarak özel sahur programı sona eriyor. Hasılı aşure gibi bir program... Aşure gibi İstanbul SHP'de sancı SHP'nin genel merkezce görevinden alınan istanbul İl Başkanı Ercan Karakaş, kendi yerine atanan Mustafa Özyürek'e görevi devrederken sıcak bir biçimde öpüşmüştü. Karakaş, görevi bir süre sonra yapılacak seçim ler sonucu yine kendisinin alacâğına inanryordu. Ne de olsa iki kez tekrarlanan seçimde örgüt kendisine güvenmiş ve oy vermişti. Ancak olaylar Karakaş'ın umduğu gibi gelişmiyor. Örgüt Karakaş'ı istediği için genel merkez seçim yapmaktan kaçınıyor. SHP İstanbul il kongresi, yasalarda ve SHP'nin tüzüğünde beiirtilen tüm uzatma Milli irade mitingleri DYP Genel Başkanı Süleyman Demirel "Milli Irade Mitingleri"ne ilk olarak 13 mayısta Bursa'dan başlayacak. lnegöl, Yenişehir, Iznik, Orhangazi, Gemlik, Mudanya, Karacabey, Mustafakemalpaşa, Orhaneli ve Keleş ilçelerinde halka hitap edecek olan Demirel, 20 mayıs cumartesi günü de Antalya'ya gidecek. Daha sonra Ankara'ya dönecek olan Demirel, 28 mayısta İstanbul'daki "Taksim Toplantılan"na katılacak. SUNI VE SENTETIK ELYAF SANAY1 A.Ş sürelerini aştığı halde bir türlü toplanmadt. İlk kongresi yapılmadan önce Karakaş'ın başkan olmasını isteyen örgütün icabına bakılmaya çalışıhyor. Önce uyeler ve delegeler, sonra on bir ilçenin kongreleri "halledilerek" il kongresinin Karakaş'ı yeniden seçmeyecek bir biçimde ayarlanması amaçlanıyor. PET ŞİŞE ÇEVRE KORUMA KOORDİNATÖRLÜĞÜ Sabana Işhanı 80]90 Salıpazan tstanbui Bu nedenle Özyürek ve Karakaş arasındaki sıcak devir teslim, yerini soğuk bir çekişmeye bırakmış durumda. Bakalım gerginleşme SHP'ye yarar mı zarar mı verecek? (Fotoğraflar: Ali Tevfik Berber)