Katalog

20 NtSAN 1989 KÜLTÜRYAŞAM HAYVANLAR İSMAİL GÜLGEÇ YÖNETENŞAHİN ALPAY CUMHURİYET/5 \AYIN DIMYASINDA İNrFJ EME4RASTIRMA Sokrates'in Sokrates ve İnsan Sevgisi /Lazslo Versenyi, Çev. Ahmet Cevizci, Gündoğan Yayınları, Ankara 1988, 232 s. AHMET ARSLAN Felsefe, esas itibarıyla, bireyin doğruyu arama, doğruya sahip olma hakkı ve ihtiyaa ile doğru olduğuna inandığı şeyin doğru olduğunu başkalarına, onlarla ortak olarak paylastığı ve hesabı verilebüir bir yöntemle gösterme talep ve gerekliliğinin kesiştiği yerde ortaya çıkmıştır. Bu anlamda Sokrates'in felsefeyi ilk kez bütün derinliği ve belirleyici özelliği ile ortaya koyan kişi olduğundan söz etmek mümkündür. Sokrates'in mahkemesi ve ölümü en aşağı hayatı ve öğretisi kadar, hatta ondan fazla ilgi çekmiş; günümüze kadar devam eden farklı yorum ve değerlendirmelerin konusunu oluşturmustur. Sokrates "trajik bir kaderin kurbanı olan trajik bir kişi", "inandığı dava uğruna can veren bir şehit", "kendisıni daha yüksek bir amaç için feda eden bir kahraman" olarak değerlendirilmiştir. bir şey olarak anlıyorsak, Sokrates "bir dava uğruna can veren bir şehit" de değildir. Tersine, " o kendisini onaylayan, en tam ve zengin bir yaşamı amaçlayan, bireysel bir insan varhğıdır. ölümü, idealistik bir öA'eri eylemi olmak bir yana, bunun tam karşıtı, kendi doğası ve kendi doğal kendmi gerçekleştirrne isteği tarafından dikte edilmiş pratik, bireysel bir zorunluluğun ürünü olan bir eylemdir." Eğer kahramanlıktan "ki Pratik bir zorunluluk Eğer trajik bir kişiyi, bütün iyi niyetine, özgür iradesine, aklına, hayatına hâkim olma ve onu bilinçli olarak yönlendirme yönündeki bütün çabalanna rağmen, tabiatta kendisiru aşan kudretlerin, tannların veya Kader'in karşısında yenik bulan bir kişi (örneğın Sophokles'in Oidipus'u); trajediyi de, bu iki unsur ve boyutun birbiri ile acı verici, uyancı veya antıcı bir karşıtaşması olarak anlıyorsak, Sokrates trajik bir kişi, ölümü de bir trajedi değildir. Çünku o isteseydi seyrini rahatça değiştirebileceği ve hayatmı kurtarabileceği olaylann akışını bilinçli olarak değiştirmemiş ve bir anlamda intihar etmiştir. Eğer bir davayı insanın kendisinin "temsil ettiği" ve kendisinden daha değerli olan (örneğin yargıcın adaleti temsil ettiği gibi) şinin daha yüksek bir erek uğruna kendisini yadsımasını anlıyorsak, Sokrates'in eylemi kahramanca bir eylem de değildir". Çünkü Sokrates en yüksek değeri insanda. birey insanda gören ve birey insanın kendisini insan olarak gerçeklestirmesini insanın en yüksek ereği olarak düşünen bir hümanisttir. Eylemler ve duşünceler Peki o halde, Sokrates'in mahkemesi ve olümunu nasıl yorumlayacağız? Sokrates bir ahlak filozofuydu. "Bir ahlak filozofu • Sofistlerin insana dönuşleri, fiziksel doğa ve Tanrı yerine insani sorunlar üzerinde durmaları Sokrates'in mahkemesini ve insanın ıslah edilmesi ve eğitilve ölümünü nasıl mesi konusuna duydukları ilgiyyorumlayacağız?.. Ayın, le Sokrates için gerekli "Hümadünyanın etrafında nist Aydınlanmacı" temelleri hadolaşan bir cisim olduğuna zırlamaları. ilişkin bir önermenin • Sokrates'in bir yandan bu zedoğru olduğunu, ayın min, iklim ve temelden hareket etdünyanın etrafında mek ve bu anlamda "en büyük gerçekten dolaşıp Sofist" olarak değerlendirilmeyi hak etmekle birlikte, öte yandan dolaşmadığını tahkik çeşitli ve önemli noktalarda Soetmek suretiyle göstermeniz mümkündür. fistleri aştıkları tezi. • Platon'un birçoklannın düAma yoksullara yardım etmenin 'doğru'olduğunu şündüğünün tersine olarak Sokrates'in bir devanıı olmaktan çok ancak yoksullara yardım ona bir "ihanet 1 " olarak yorumederek gösterebilirsiniz. lanabileceği, çunku Sokrates'in hümanizmini, budünyacılığını, lirdi? Ayın dünyanın etrafında hazcı ve yararcı mutluluk anlayıdolaşan bir cisim olduğuna ilişkin şım, antihümanizmi, aşkmcılığı, bir önermenin doğru olduğunu; Öte dünyacılığı, çileciliği ile tahrif ettiği tezi, vb. ayın dünyanın etrafında gerçekSadece profesyonel felsefe aras P I K N I K PİYALE ten dolaşıp dolaşmadığını tahkik etmek suretiyle göstermeniz tıncısı veya öğrencisinin değil, humümkün ve gereklidir. Ama yok manizma ile yani "insanın kendisi sullara yardım etmenin "doğru" üzerinde odaklaşan, insanın nihai olduğuna ilişkin bir önermenin doğasıyla ilgili sorular soran ve bu doğruluğunu ancak yoksullara sorulan 'insani olan'ın sınırlanyardım ederek gösterebilirsiniz. nı aşmaksızın cevaplandırmaya Dilimıze Ahmet Cevizci tara çalışan düşünce türüyle ilgilenen fından son derecede başanlı bir her aydm okuyucunun ilgisini biçimde kazandırılmış olan Ver çekmesi gereken bir başucu senyi'nin, orijinal adı Socratk kitabı. Humanism (1963) olan eserinde • Prof. Dr. Ahmet Arslan Ege tanışılan iki önemli mesele, yuka Üniversitesi öğretim üyesidir. nun eylemleri duşünceleriyle çelişecek olursa gerçek değerinden çok şey yitirir". "lyonyalı doğa fılozofu Anaksagoras tüm kuramlannı geri alabilir... Ancak bu, öğrettiklerinin doğruluğunda hiçbir fark yaratmazdı. Güneş yine bir taş kütlesi olarak kahr ve evren yine tohumlardan meydana gelirdi". Ama Sokrates ahlaka ilişkin öğrettiklerini ve bildiklerini kendi hayatında ve pratiğinde uygulamazsa, artık bir ahlak füozofu olarak kalamazdı. Çünkü bu takdirde onun "doğru" olduğunu ileri sürdüğü şeyin gerçekten "doğru" olduğunu ne gösterebi nda kısaca sergilemeye veya belki kendi hesabıma biraz da öznel yorumumu katarak değerlendirmeye çalıştığım meselelerdir. Versenyi'nin bu kitabı, içerdiği Sokrates'le ilgili başka birçok ilginç problemlerin tartışılması ve Versenyi'nin bu problemlerle ilgili kişisel yorum ve değerlendirmeleri bakımından da son derece önemli, ufuk açıcı, felsefi bir eser niteliği taşımaktadır. Ele alınan problemler arasında şunlar sayılabilir: KİM KİME DUM DUMA BEHti; AK Mfca Maireddin. pirşvn, karanlıkt'a <j k Ama, başka ytrde arar Çvnko. orvsı âdk P/Mi? Hocaya Jorarfor Ele alınan problemler MADRA KISA KISA ÖZAL'I AŞMAK IÇtN / Osman Ulagay, AFA, Nisan 1989, 136 s. E.F SCHUMACHER Osman Ulagay, 24 Ocak Deneyimi Üzerine ve Özal Ekonomisinde Kim Kazandı Kim Kaybetti başlıklı kitaplarından sonra, şimdi de Özai'ı Asmak İçin adlı bir kitap yazdı. 15 Nisan 1989 tarihli Cumhuriyet'te geniş bir özeti verilen kitap üzerine bir değerlendirme yazısını önümüzdeki haftalarda yayımlayacağız. Ulagay kitabını sunarken şöyle diyor: "özal Olayının aşılması için özal'ın çekip gitmesinin yeterli olmadığını, 1980'ler Türkiyesi'ne damgasını vuran bu olayın aşılması için 'özal Olayı'nı ciddiye alarak kavramaya çalışmanın ve bu olaydan dersler çıkartmanın gerekli olduğunu düşunenler kitabın tam da şu dönemde çıkmasını umarım yadırgamayacaklar." KÜÇÜK GÜZELDİR / E.F. Schumacher, Çev. KIZIL ORKESTRA Osman Deniztekin, Cep Gilles Perrault, Çev.: Hüsen Yayınlan, Istanbul 1989, Portakal, E Yayınları, 230 s. Küçük Güzeldir açarken, aslında göze batan bir ekonomik verimsizliğe, çevre kirlenmesine ve insanhk dışı çalışma koşullanna neden olduğunu ileri sürmektedir... tnsanın sermayenin kölesi kalacağı yerde, sermayenin insana hizmet edeceği bir dünyaya giden yolu göstermektedir." MEDENIYETİN BEKLEME ODASINDA / T a n k Zafer Tunaya, Bağlam Yayınları, Mart 1989, 272 s. Seçkin anayasa hukukçumuz Prof. Dr. Tank Zafer Tunaya, 19491988 arasındaki yaklaşık 40 yıl içinde yazdığı, çeşitli gazete ve dergilerde yayımlanan yazılarından ve kendisiyle yapılan söyleşi HIZU GAZETECİ NECDETŞE* 0UNUSEVİŞMEYE VB O YÜZYILLARIN GERÇEĞİ VE MİRASI/ Server Tanilli, Say Yayınları, Ocak 1989, 623 s. Server Tanilli'nin bir uygarlık tarihi niteliğindeki kapsamlı çakşması Yüzyılların Gerçeği ve Mirası: İnsanlık Tarihine Giriş başlığını taşıyan kapsamlı kitabının dördüncü cildi yayımlandı. "Aydınlıklar Yüzyılı", 18. yüzyıla ayrılan bu ciltte, 18. yüzyılda bilim ve felsefe alanındaki olup bitenlerden, Fransız Devrimi'nin siyasal sonuçlarına kadar uzanan gelismeler anlatılıyor. KARAR ZATE.N TARIK ZAFER TUNAYA ÇİZGİLİK KÂMİL MASARACl olt'nun Fransa'da ilk kez 1967 yılında yayımlanan tarihsel araştırması Kızıl Orkestra dilimize çevrildi. Kitap, Ikinci Dunya Savaşı yıllarında komünist partilerine bağlı militardarda oluşan bir gizli casusluk örgütünün, iyi iş yapan bir dışalımdışsatım şirketi görünümü ardında, Nazi Alman yönetiminin en üst organlarına kadar sızmaları ve böylelikle Nazi Almanyası'na agır kayıplar verdirmelerinin öykusünü anlatıyor. Yazarın "Kızıl Orkestra" adını alan örgütten ve Nazi gizli polisi Gestapo'dan hayatta kalan taruklardan topladığı bilgilere dayanan belgesel bir yapıt. tstanbul 1989, 544 s. Fransız gazeteci ve yazar Perra YEREL YÖNETİMLER Ruşen Keleş Fehmi Yavuz, Turhan Kitabevi, GenişletilTanınmış iktisatçı E.F. Schu miş 2. Basım, Ankara 1989, macher'in 1970'lerde yayımlandı 330 s. ğında Batı ulkelerinde buyuk ilgi çeken kitabı Small is Beatiful Prof. Dr. Ruşen Kekş ve Prof. (1973) dilimize çevrüdi. Yayıması Dr. Fehmi Yavm'un birlikte kaAbacus, Schumacher'in kitabını leme aldıklan ve yerel yönetimler şöyle tanıuyordu: "Küçük Güzel konusunda temel başvuru kaynadir, Batı dünyasının ekonomik ği niteliğindeki kitaplarının gozyapısına devrimci bir açıdan bak den geçirilmiş yeni baskısı çıktı. maktadır. Dr. Schumacher, insa tlk basımı 1982 yıhnda yapılan kinoğlunun bugün kâr ve ilerleme tabın yeni basımında "Anayasa pesinde koşturmasının dev örgüt ve Yerel Yönetimler" başlıklı yelere ve artan bir uzlaşmaya yol ni bir bölüm yer alıyor. •••••••••••••••••a •••••••••••••••••• ••••••••••••••••a* •••••••••••••••••a lerden yaptığı seçmeleri Medeniyetin Bekleme Odasında adını verdiği yeni bir kitabında topladı. Bir bölumu tnsan Derisiyle Kaplı Anayasa adlı önceki deneme kitabından alınan makaleler Tunaya'mn, gençlik ve üniversite, dünya olayları, "tarihin güncelliği" konusundaki duşüncelerini içeriyor. AĞAÇ YAŞKEN EĞİJLİR KEMAL GÖKHA* GÜRSES YURTDI^ENDAN Ikinci Dünya Savaşı'nda Türkiye İngiltere'nin dünyaca ünlü ve saygın yayınevi Cambridge Universily Press'in (Cambridge Üniversitesi Yayınları) bu vıl yayımladığı kitaplar arasında, bir Türk tarıhçısinin çalışması da yer alıyor. Boğaziçi Üniversitesi öğretim üyesi Dr. Selim Deringil'in yayınevinin "Uluslararası îlişkiler" dizisinde çıkan İngilizce kitabı Turkish Foreign Policy During the Second World VVar: An 'Active' Neutralitj (İkinci Dünya Savaşında Türk Dış Politikası: 'Aktif Tarafsızlık) başlığını tasıyor. Deringil'in Ikincı Savaş'ta Turkiye'nin izlediği politikarun bilımsel açıdan ilk kapsamlı incelemesi niteliğindeki arastırması, yakın tarihimizin anlaşılmasına çok değerli bir katkı oluşturuyor. Tüıkçe yayımlanmak üzere olduğunu oğrendiğimiz kitapla ilgili bir değerlendirme >azısını yakında bu sayfalarda okuyabilirsini;.. Deringil, unla karikatürcümuz Ramiz Gokçe'nin (19001953) İkinci Savaş'ta Turkiye'nin taraf olan buyuk devletlerle ilişkileri üzerine karikaturünü kitabına koymuş. Bu çok anlamlı karikaturu biz de yukarıda aktarıyoruz. GECEKONDULAR Cezmi Sevgi, Konak Belediyesi Yayıru, İzmir, Arahk 1988, 278 s. Ege Üniversitesi Coğrafya Bolümü öğretim üyesi Doç. Dr. Cezmi Sevgi'nin Kentleşme Siirecinde İzmir ve Gecekondular başlıklı kitabı, 198384 yıllarında gerçekleştirilen bir alan araştırmasına dayanıyor. Kadifekale, Ba>Taklı, Altındağ, Karabağlar ve Narlıdere gecekondu bölgelerinde Örnekleme yontemiyle seçilen 1990 hane başkanı ile yapılan görüşmeler yoluyla toplanan bilgiler temelinde, İzmir gecekondularında yaşayanlann sosyal ve ekonomik özellikleri yanında gecekondulann fıziki mekânla ilgili sorunları inceleniyor. İZMİR VE \mcnk,inın V?Iİ1M ' V I ~ J GARFIELD jm DAVIS GÜZEEL. GA2HELP OLJAPA ÜÜ IÇECEĞIM . R\ıs\ an.n Komsvı^u' SÜRELİ YAYINLARDAN T O P L U M VE BİLİM, Sayı 43/44, GüzKış / 198889. Toplum ve Bilim'in son iki sayısı bir arada yayımlandı. Son sayıda, Huricihan lslamoğlu lnan'ın 16. yüzyıl Osmanlı tarırnı üzerine incelemesi, Stefanos Yerasimos'un Pontus sorununu ele alan incelemesi, Nur Vergin'in "Pozitivist Optimizm ve Sosyolojinin Doğuşu" başlıklı makalesi ile Burhan Şenatalar'ın "ABD'de 1988 Başkanlık Seçimlerinde Ekonomik Temalar" başlıklı yazısı başlıca katkılar arasında yer alıyor. "luihun Haın Dtıııv.Liıiı TARİHTE BUGÜN MVMTAZ 20 Nisan CUMHURIYET KİTAP KULUBU'NDE YENİ KİTAPLAR Kod: 002.381 011.078 022.362 022.363 064.035 079.068 079.069 090.059 183 034 200 038 217.020 308.012 415.011 Kitahın Adı: Karagoz un Gör Dediği Özai'ı Asmak İçin, Butun Dünyadan Özur Diliyorum Loş Ayna Türk Halk Edebıyatı Antolojısi Biz Duvar Yazısıyız Krızler ve Türkiye Ekonomısine Etkilen Gençlik Çağı Marksist Estetik r l ıtrındekı Kaplan Ben Devletım İnsan Hakları Tanımam MayOayBir Mayıs Günu Damdakıler Halit Naci Osman Ulagay Demirtaş Ceyhun Erhan Bener Cemil Yener n.ABOÛLHAMİT YILDIZ'A TASINIYOR.. 1876 'PA BU&ÜN, PAD/ŞAH U A8OÜI HAMtr, OOLtoA&AHÇE SABA YIA/PAN YILOIZ KASRl'NA 7*$INMlŞn'. ABPÜLHAMir, İKİYÜZOntZ GÜN OTVG0UĞU DOUMA8AHÇE SA KAYI'MI GÜVEUUSl AÇICIKjpAN SAKINCAU 8ULDUGUNOAKJ, ÇOK PAHA tCÜÇuK. OLAAASfMA tC4JZŞ/fiJ, Y/lOIZ KASe/ V£ ÇEvegSlA/SARAY HALİCI, PAR OPALA&A YGŞLSŞMEiZTE GUÇUJK ÇSKMıÇTl. YILDIZDAta ÖZEL PAİRES/MPE(SASDAy YAŞAVAN PAptŞAH, PEI/L£T IŞLERİAIOEN AgKtA/ ZAMA/VlAI£/A/DA ÖZEL HO8/SI OLAM MA£AA/GOZ£U*:iA U6£AÇlR VEYA KueoueoUĞU ÇEVlRl PAN GELEN H4&4A/C/ PETTE/er/P A// OlcuTZ/epU Yazar/Çevirmen: Melih Gürsoy Atalay Yfjrükoğlu Murat Belge Alkı Zeıs/Nıkı Stavndı W. Faulkner/S Aközlu Alı H. N6y7t YayıneviTOr: Fıyatı: Adam Kankatur8800Afa İnceleme3750 Cem Deneme 4000 Roman 5500 Cem Inkılap Antolojı 9500 Metıs Belge 4000 Metıs lnceleme8500 Özgür Psıkolojı 10000 inceleme8800 BFS Boyut Roman 4000 BDS lnceleme3500 Ara Oykü 2500 Yanar Oyun 5000