Katalog

13 NİSAN 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 TüVMtTt. YAYIN DÜN\ASINDA SANÂTEDEBIYAT HAYVANLAR ISMAIL GVLGEÇ OHCA DUMAN Dido Sotiriu'nun dilimizde yayımlanan ikinci romanu Buyruk Demokrasi için direnmek Buyruk I Dido Sotiriu / Turkçesi: Panayot Abacı / Boyut Yaymevi / 323 s. Dido Sotiriu "Buyruk" adlı romamnda, savaş ve savaş sonrası Yunanistanı'nın demokrasiye geçiş evresini, bu geçişte yitirilenlerin öyküsünü anlatıyor. Sotiriu, "Romanımda gerçek ya da düşsel kişileri, bilinen ya da adsız insanlan, bir romanda olduğu gibi tüm yönleriyle açıklamaya çalışmadım. Onlan salt olaylar içindeki düşünceleri ışığında vermek istedim" diyor. CELAL KIRCI Direnmek. Amaç, yönelinen doğrultuda tüm engellere karşın çok şey yapmaya çabalamak ve bir ideal uğruna yaşamaksa, bunun adı demokrasi olunca, kutsaldır. Dido Sotiriu'nun Bnyruk adlı kitabında, bu kutsallıkta suçlu damgası yiyip ölüme kadar götürülen karşıt görüşlülüğü, fıkiı suçlusu damgasının ardından onunla kolay başa çıkamama korkusuyla düşünenlen yok etmeye çalışmayı ve bu cinayetın ardından sonuçta asıl büyük suçu sahiplenemeyen bir sürü insanı görüyoruz. M r e n M Ur kuşak Soönu, 0 yıllara aıt txr şeyier vermek karannda olan kışı, buyruk altına gırmemekte dırenen o kuşağın büyüklüğü karşısında ürkmekten kendinı alamaz" diyor. Tarih göstermıştir ki, düşiln bir savaşımdır. Bu savaşımda fikir suçlusu tenmi ne kadar yanhşsa, demokrasi o kadar doğrudur. Çünkü demokrasi dolapta sakladığımız ve giymeye kıyamadıgımız güzel bir elbise olmaktan kurtulmadıkça, yalmzca adrndan bolca söz edilen ve her ıktidann üzerinde kendine göre rötuşlar yapabildıği sözde demokrasiler doğar. Bu sözde demokrasiler iasana kendine göre kısıtlamalar koyar, düşünceleri rahat dile getırmeyi engeller, fikir suçlulannı asabilir, kitaplan, dergileri yakabiür, yurt dışına çıkmayı ve yurda gelmeyi en gelleyebilir, bütün bunlann ardından "ben demokrasıyim" dıye de sürekli sırıtabüir. Dido Sotiriu, savaş ve savaş sonrası Yunanistanı'nın demokrasiye geçiş evresini, bu geçişte yitirilenlerin öyküsünü anlatıyor. "Gerçek ya da düşsel kişileri, bilinen ya da adsız insanlan, bir romanda olduğu gibi tüm yönleriyle açıklamaya çalışmadım. Onlan salt olaylar içindeki yerleri ve düşünceleri ışığında vermek istedim. Onlann düşünceleri, bir dönemin olaylannı ve özellikle iç savasırruzı izleyen yülarda oluşan durumu yansıtmaktadır. Tamklar, Dünyada Türk imajı Türkü Dünyaya Saydtran Adam / Orhan Koloğlu / Yeni Ozgür însan Yayınları / 160 s. TURGUT ÇEVİKER Tarihçi Orhan Koloğlu'nun geçen yılın ikinci yansında yayımladığı "Türk'u Dünyaya Saydıran Adam" adlı incelemesi, gözden kaçmış kıtaplardan biri yer aldığmı nereden büebilirdim. Koloğlu, kitabım Tan Oral'a armağan ederken orada bulünuyor sayılsa yeridır. Kitabın içeriğiy olmasam belkı de hâlâ bu değerle uzaktan yakından hiçbir ilgi li ve önemli çalışmadan habersi olmayan kapağı ise bu işte en siz olacaktım. büyük rolü oynadığı ileri sürüOrhan Koloğlu, kitabında lebılır. özellikle Kadıköy iskelesinde birçok kez gördüğüm bu 19191938 yılları arasında Türkitapta baştan sona karikatür kiye ve Kemal Ataturk üzerine çizilmiş yerli ve yabancı karıkatürlerden yola çıkarak Türk ımajım incebyor. Koloğlu, yıllar yüı süren çalışmalarında karikatüre hep önem vermiştir. Anımsadığım kadarıyla kitabında kullandığı malzemeden yola çıkaralo yıllar önce Milliyet'te Kurtuluş Savaşı üzerine, yakın geçmişte de Valan'da "Yeniçeri'den Komando'ya" başlığı altında iki yazı dizisi yayımlamıştı. Koloğlu, incelemesinde karikatür dışında Türkçede ilk kez yayımlanan başka birçok belgeye de yer veriyor. Ayrıca Atatürkün ölümu üzerine aynı yü dunya basınında yer almış duşuncelere yer verdikten sonra değerlendirme bölumunde Türk imajının dunyadaki durumunu irdeliyor. DUnyarun dört bucağından 25 yılda toparlanan malzemeyle oluşturulmuş bu değerlı çalışma, daha özenlı bir sayfa tasarımıyla baskıya hazırlanabilseydi, kuşkusuz daha iç açıcı bir görunüm kazanacaktı. Geçen haftalarda Hadi Lfluengin'in Cumhuriyel'te, dünya çizgi romamnda Türk ımajını ele alan ve çok ilgi gören bir yazı diasi yayımlamıştı. Çizgı sanatlarından yola çıkarak hazırlanan incelemeler umut verici bir gösterge halıne dönuşmeye başladı. Bu, hem cizerlerimiz hem de Satıcı ve iştal kuvvati pollsJ Köpru uzerinde Mustafa Kemal Paşa'nın kültür alanımız için sevindirici kartpostalları. Satıcı, ışgal polisine: "Çok bakma hemşeri, ruyana gırer." bir gelişme. Orhan Koloğlu'nun derlediği karikatürler ihbarlar, yıkım, kişisel ve genel durumlar, bilinen ya da bilinmeyen, yorumlanmış ya da yorumlanmamış ya da zamanın gazetelerınden yapılan alıntılar, kitabın dayanağı olan belgelerdir!' Bir dönemi tanıtmak, kişilerin yaşadıklarıyla, yazgılarıyla o dönemi yasatmak ve bunu kalemin ucundan en nesnd biçimde ıletmek... " O yıllara aıt bir şeyler vermek kararında olan kışi, buyruk altına girmemekte direnen o kuşağın büyükluğu karşısında urkmekten kendıni alamaz." Işgal yıllarındaki Yunanistanda bırlik, guven ve güçlülük. Aşk öpucuğü verir gibi vermek yaşamı. "Biraz düşun, nedenini anlarsın. tçinden korkuyu çıkarır ve ölümü düşunemeyecek duruma gelirsen, her şey o denli yiğitlikten yoksun olur ki yiğit olma gereksinmesini hiç duymazsın. Korkmamak çok önemli bir şeydir. Aptallar bunu anlayabilecek duruma gelebilirlerse, rautsuzluklarını azaltabüirler. Bir gün gelir de savaşta ölduğumu duyarsan, yatakta ölmeye hıç ruyetım yokrurşunu bil ki o ölum anında, içim neşe ve iyimserlik dolu olacak. Hatta ölüm beni gulerken yakalamış olabilirT Savaş anmdakı bu tek vücut oluş, savaş sonrasında yerini "yasa" devletinın acımasız kararlanna ve ınfazlarına bırakır. Savaş sırasında maizeme göndermek, nişanlarla onurlandırmak, yığıt ve yarı tann gibi lakaplarla sonuna kadar somuriip savaş sonrası alaşağı etmek. "...özgürlükler ve bağımsızlık uzenne bir diyeceklen var mı? Uğrunda savaştığumz ve savastığuuz uluslann kendı yazgılannı kendilerinın saptamaları konusunda ne diyeceksinız? Bizler için savaş bitmedi ve faşızm ölmedı. Bıze vereceğiniz odul bu ise sizi kutlanz, başardınız..:1 Hain ve vatansever kavramlan bir anda çarpıtılabiliyorsa, bunun adı da kullanmaktır. Sozde vatan hainleri artık bırer birer öldürülmektedır. Solcu avının sonu gelmemektedir. Halk ile ordu arasındaki uçurum, halktan yana görunen yüksek rutbeh subayların askeri okul öğrencılerine bile sınıfsal nefreti aşılamak için ellerinden gelenı yapmalarıyla daha da artmaktadır. "Ülkemiz... Sahip çıkmak için savaşım verdiğimız ülkemiz... Ve şimdi bu yüzden kan kusturuyorlar bızlere... Almanlan, tngilizleri, Amerikalıları buyur etseydik bu ülkeve, şımdi 'mutlu yaşam' sürenlerın arasında olacaktık." tnfazlar hep gerçeklesecektir ve bu infazlarm gerçeğı yıllar sonra demokrasiye biraz daha yakınlaşmış uluslarda bir hata olarak ele alınabilecektır. "Hangi ağız söyler ve hangi el yazabilir bunu? NlKO BELOYANNİ'Yİ ÖLDÜRDÜLER. öldurduler, yığidi yok ettiler... Cinayet 'alışılagelen' bir yerde yapılmış. 30 mart sabahı. Alman işgalcilerinın bile saygı gösterdikleri bir gun ve saatte. Pazar günü saat dördu on gece. Karanlıkta. Projektörlerin ışığı altında. Gün ışığında yapılmadı. Cinayetleri dehşet verir düşüncesiyle... Kişinin ölumu, insanın yücelmesi uğrunda savaşan milyonlarca insanla birlik olunca, ölüm, ölüm sayılmaz." Dido Sotiriu, Yunan halkı ıçın kaleme aldığı bu destanın başına bir başka banş savaşçısının, Nâzım Hikmet'in dizelenni koymuş: "Sther karanlıgıada / projektörleria ışığiDda, / kurşnna dizilen be>az karanfilli adamın foloğrafı dunı>or ustunde rnasamın... / Ve elindeki karanfil, / bu yiğit, / bu rczil / gunlerde / soylediği sozlerden biri gibi insanlara..." KİM KtME DUM DUMA BEHİÇ AK /jrflk 6cfiS£L bir Herşeyi 6oR.StL oiarak Ae//me/er/n re Jezvn PtKNİK PİYALE MADRA HIZU GAZETECİ NECDETŞEN SERSHB GB.IRSIHI2 ve CALlSttğfNlZ GAZETeYı AMA V/NB SiZı BULPVM IST£ ÇtZGİLtK KÂMtL MASARAO 1 AĞAÇ YAŞKEN EGİLİR KEMAL GÖKHAN GÜRSES M 1 \ y 1 \ «VTUİİ H YAYIN RAPORU NAZIM'DAN MELTEMLER Yazan: Hasan İzzettin Dinamo / Gerçek Sanat Yayınlan / 78 s. "Nâzım'dan Meltemler"de, Hasan İzzettin Dinamo'nun arkadaşı şair Nâzım Hikmet'e seslendıği şiirler yer alıyor. Başta "Kutsal lsyan" olmak üzere, düzyazı urünleriyle de tanıdığımız Dinamo'nun kitabında 17 şiir var. Şairin Sovyetler Birliği gezisınde Nâzım Hikmet'in mezannı ziyaret sonrasında yazdığı şiirle bütünleşen yapıt okuru duygulan dınyor. O T U Z YAŞ Yazan: Ingeborg Bachmann / Çeviren: Kâmuran Şipal / Bağlam Yayınlan / 188 s. sü yayımlanmışü. thmalyan'ın bir dönemi yansıtan belge niteliğindeki amlannı kapsayan kitabı için yazdığı "Okurken" başhklı yaada Mete Tunçay şöyle diyor: Kendi paynna merakla ve yer yer buyuk bır keyifle okuduğum bu kitabın edebı değeriru yargılamak bana düşmez. Fakat Türkiye'deki solun tanhinı arastıran biri olarak, içeriğini gayet önemli ve değerli buldum. Önce şu genel duygumu belırteyim ki, Vartan'ın sonuna kadar sebatla sürdürdüğu solculuğu, ıyi bir izci "moral"ine benziyor. " MELEK DEFTERİ FELLlNİ FELLlNİ'Yt Y^zan: Nur Akalın / Hil ANLATIYOR Yazan: Giovanni Grazzini / Yayın / 78 s. Çeviren: Cüneyt Akalın / Nur Akalın "Melek Defteri"nde yasamının çeşitli anlanna aıt Afa Yayınlan / 150 s. Yazar Giovanni Grazzini, İtalya'da yayımlanan Corriere della Sera Gazetesi'nin sinema elestirmeni. Grazzini, FeUini ile yaptığı röportajdan oluşan kitabında okur, siyaset, savaş, din, Italya, müzik, psikoloji, çocuklar, Dolce Vita Roması, sinema hakkında ünlu yönetmenın duşuncelerinı öğrenme fırsatını buluyor. izlenimlenni, düşlerini, duşüncelerini anlatıyor. Kısa, ama yoğun metınler (ya da metın parçacıkları) birer film karesı gibi canlanıyor okurun gozunde. Genç çizerlerden Kemal Aratan'ın desenleriyle suslenen kitap için "an'ların anılan" denebilir. Bir deftere, "Melek Lise Defteri"ne düşülen notlar duyarlı bir kişiliğin dunyastnı aktarıyor bıze. GARFIELD JM DAVIS RE3İME BAŞABy VJ. BU6Ür4 Ç4VIKH BÛ3AZ ş Ş Ll İÇMEHE IZTN VEJ2JMDCUM. CUMHURİYET KİTAP KULUBU'NDE YENt KİTAPLAR 001.091 002 379 Şıse La Fontaıne MasallanNasrettn Hoca Hikâyelen (1 h m ) La Fontaıne MasallanNasrettn Hoca Hikâyelen (3 hm) Belgelerie Fılısön Zamanı Durduramazsın Dünya Çocuklann Olsa Kışkırtılmış Erkeklık Bastınlmış Kadınltk Chartie Chaplın Fellım Fellim'yı Anlatıyor Evsahıplen Oüaıruma Mektuplar Söyle Alaın Ve Smema7 Melek Deften Boyama Kıtapları (8'lık) Sömürülen Atatürk ve Ataturkçülük Sıyasal Yazılar Eskı Yunanda Siyaset Felsefesi İkı Yıl Okul Tatili Otuz Yaş Medenıyetın Bekleme Odasında Buzların Çözülüşü Yerel Yöneömlerde Temsıl Ikt&at ve Siyaset Ûzenne Aykın Yazılar 1917 Ekım Devnnn Uzun Beklevtş Caligula Tüysuz Türk Dılı Dergisı14 Kitabın M ı YazarÇevlrmen Orhan Ouru Orhan Veli Orhan Velı Abu Rras Sıdney Sheldon/M.Harmancı Gulten Dayıoğlu Erda! Atabek A.BazınE.Rohmer/I.Kurdak Gıovannı Grazzını/C Akalın Füruzan Nurullah Ataç Alaın Bosquet/özdemır ince Ada YayiMvi Tur Oykü Şür Ryatı 30007350. Bachırunn'ın kitabında 7 öykü yer alıyor: Bir Avusturya Kentin 002 380 de Çocukluk, Otuz Yaş, Herşey, Katiller ve Deliler Arasında, Go 004 124 007 422 morrha'ya Bir Adım, Bir Wilder 007 423 muth, Undine Gidiyor. Otuz 007 424 yaşma basan kahramanına "Ye 011 076 ni bir dil olmadan yeni bir dunya 011 077 yaratılamaz" dedırten Bachmann 021402 19261973 yılları arasında yaşadı. 021 403 Kitapta yer alan öykülerde 'ben 022.362 dilşey' ilişkisinı sorgulayan yazar 061.050 kendi 'ben'ınin dışına çıkmayı ve 061.051 onun doğurduğu soruları yanıtla 097 533 113 032 mayı da amaçlıyor. BİR YAŞAM ÖYKÜSÜ Yazan: Vartan Ihmalyan / Cem Yayınevi / 308 s. 1913 Konya doğumlu olan Vartan thmalyan Fransa, Macaristan, Polonya, Çin ve Moskova'da yaşadı. "Benim ikı anadılımden ilki Türkçedir" diyen thmalyan'ın 1970'h yülarda Cem Yayınevi Arkadaş Kitaplar Çocuk Dızisi'nde "Ihmal Amca" adıyla dört öykü Adam Adam Alan Altın Altın Altın Nur Akalın 125.067 125.088 152.450 154 018 154 019 176 002 181 063 217.018 217 019 229 013 308 010 308 011 418 013 Asım Aslan Rosa Luxemburg/Zafer Üskul M.AIı Ağaoğullan Jules Veme Ingeborg Bachmann/K Şıpal Tarık Zafer Tunaya llya Ehrenburg/A Bılgı Oya Çıtçı ' Korkut Boratav Rosa Luxemburg/F Muzaffer Ertunç Barın Albert Camus/Bertan Onaran Woody Allen/Akgun Fırat Şiir 4700 Inceleme 13200Roman 9 9 0 0 Pocuk 2900.İnceleme 7000 Afa Sinema 4 0 0 0 Afa Sınema 4 0 0 0 Can Anı 4500Can Deneme 5100 Cem Şıır 3000 Hıl Dergi 3500 Hıl Öykü 2750 Remzı Çocuk 16000 Inceleme 7000 V Inceleme 5000 V Inceleme 12500 Bılgı Çocuk 25O0 Bağlam öykü 5000 Bağlam Inceleme 6500 Patıka Ftoman 5000 TODAIE Inceleme 4000 BOS Inceleme 4000 BDS Inceleme 3000. Bılım Övku 3000.Ara Oyun 3500 Ara Deneme 5 0 0 0 Dergı 1000 TDD ıfca? TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKAN 13 Nisan !9O8'DE Bü&ÜN, LE ILGILÎ S//e REKtAM f=ŞAhlSIZ SAStlVtA/DA YE/e ALMfŞTf. ÇeÇITLİ PAKLAK YÛZSYUEJZE YAZABlt£N YAĞLl 8İ/Ç UÇ ÜzBKlME SAO/CM/f KAĞtr BANrLA OLUÇTUKULAN KALEMfM AÇlLMASI ÇOK KOLAY01.USTUNDEBUI.UUAN ÇSMTİKL.EISOEAJ tCACir SAA/r ALINtYOR ,UÇ OJSTMYA K/*L.E*AlN 8U TEKtJİKJe tAASlN(N NEDEM, rAĞLI UCUfiJ ÇOK YUMUÇAK OLUÇUYOU. TAHTAYlA fCA PLANOIĞ(Nl>A , KOLAYCA LE CRAYONPAPIER KÂĞITKALEML UNE BANDELtTTE DE PAPIER OUIL SUFFIT DE DEROULER