Katalog

16 MART 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 BEHIÇ DUNY\SENDA SANATEDEBIYAT KİM KİME DUM DUMA 4K dvuetr/ılıâıu/o &t>ı <favrcif)cic<i<jına ^ r t an%amtr?SH% #0//Uı favranl Pınar Kür yeni yapıtında Türk romanında denenmemişi deniyor Bir cînayet romanı Bir Cinayet Romanı / Pınar Kur / Can Yayınlan / 362 s. Soruntanm t FÜSUN AKATL1 Bir Cinajet Romanı'nı okuyana kadar Pınar Kur'un oykulennı romanlarına değışmezdım Hele o unutulmaz "Yaz Gecelerinde Keman" ve "Bir Aynlık Şarkısı", yazarın en sevdığım romanırun bı le onune geçerdı benım ıçm Ama şımdı, artık romancı Pınar Kur'u oykucu Pınar Kur'un vanına koyabılıyorum, kendı okuma/değerlendırme dırhemlenmle tarttığım da Uzun zamandır bu kadar keyıflı bir roman okumamışiım. Bir Cınavet Romanı, Turk yazınında pek el atılmamış bir ture gınyor Yaygın adlandınhşıyla "polısiye roman" turune Burada hemen uç noktayı belırtmem gerek 1) Turkçede "polısiye" denebılecek turde roman hıç yazılmamış değıldır, ama bunlar yazınsal duzlemde yer almazlar Tıpkı pek çok "mızahî" oyku yazılmasına rağmen, bunlar arasında vazınsal nıtelıkte olanlann sayısının son derece az olması gıbı 2) Bence, turun yaygın adı "polisi>e" olmakla bırhkte, Kurun romanının polıslık vanı ılınek seldır Dola>ısıyla yazann verdığı ada sadık kalıp bu anlatıyı bir ılışkılennı cınayet bazında çeşıtlı >erek çozumleyen (çözumlemek, halletmek değıl, analız etmek demektır, malum!), "kurmaca"nın teşrıhını yapan bir romandır bu Romanın «çınde bir oyun oynanmaktadır (hatta bırkaç oyun) ve romanın kendısı de bir oyunduı Kurmaca ıle ovun arasındakı kuramsal bağlantılann ıncelenmesı çok çekıcı bir konudur, ama bu yazının sınırlan ıçınde bu konuya (fizıksel anlamda) yer yok Bir Cinavel Romam'nın okunması sır^sında. romanın ıçındekı oyun(lar)a değılse dc, romanın kendısıvle sergılenmekte olan oyuna katılabılmek, okumada ağırlığı yapıtın kurgusuna ve ışleyışıne vermeyı gerekıırıyor Ozellıkle bu ışleyış, yanı kurulan duzeneğın (mekanızma) dayandığı ınce ışleıımış sağlam mantık, olanca karmaşıklığına karşın, başlıbaşına net bir okuma programı oluşturuyor Önce "clnayer, sonra "romaır Pınar Kur'un "Bir Cınayet Romanı"nı okumuş olanlann bırbırlenyle ve romanı ıkıncı kez okuyuşlarında kendılenyie tartışacak çok şeyien olacak Tam bir okuma içın, önce bir kez 'tınayet"ı, sonra da ıkıncı kez "roman"ı okumak neredeyse şart (Fotoğraf Yıldız Uçok) "cınayet romanı" dıve anmak da leyen yan sorulara dayandırılır Oysa ehmızdekı yapıt bu teknık ha doğru olacaktır 3) Bunların da ötesınde, Bir Ci öruntunün gereklerını >erıne genayel Romanı, adının ve kullanı tırmekle bırlıkte, ana sorusu ve lan teknıklerın uyandırdığı bek ona bağlanacak dığer öze değgın lentılen a>an bir vapıt Cınayet ro soruları "polisiye" nıtelıkte demanlannın ana sorusu "Kalıl ğıldır Başka bir devışle, yazınvaşam kim?"dır ve kurgu, bu soruyu besMantığın (mantık romanda malematık olarak vansıtılmış ve romanın baş kışılerınden bınnın matematık profesoru olmasıyîa sımgelenmıştır) ve zekânın egemenlığı altında bir romandır bu Zekânın yaşamın ıçınde yer alan bir yetı ve sahıp olanın, sahıp olduğu oranda, dunyaya bakışını ve tavrını belırleyen bir ozellık Matematığın (ya da aynı şey olan mantığın) ıse, yaşamın dışinda, onunla ılgısız, soyut ve ıçenksız bir dıl, bir duzenek olduğu duşunulurse; yaşamdıl/yaşamyazın /yaşamoyun/ vaşamkurmaca arasındakı gelgıtlenn, etkıleşımlerın, kopuklukların, bağlantı ve bağlantısızlıklann sorgulanması ıçın çok elveıışlı bir kavram çıftı seçmıştır vazar romanının zemınım oluşturmakta Bir Cınayet Romanı'nda duygusal duyarlığa neredeyse yer verıl•memıştır Bunun yaratabıleceğı kuruluk, soğukluk ve mekanıklık etkısınden sıyrılmakta ıse, kışı, mekân, toplumsal çevre betımlemelerınde öne çıkan ve ayrıntılara dek kılı kırk yaran gözlem gucu ıle hınzır, keskın bir mızah yazara yardımcı olmuş Gerçekten de, Turkıyedunya çıfte standardına göre değıl, tek standarda gore değerlendırıldığınde de çok başarılı olan bu cınayet romanı, yırıe tek standarda gore, enıkonu kalıtelı bir mızahı banndırmaktadır Yazınsal arlamlarının yanı sıra, yıne de bir cınayet romanı Bir Cinayet Romanı. Bu yuzden, ıpucu olabılecek herhangı bir kurgu çözumlemesıne gırme şansımı elımden alıyor, daha baştan. Yıne bu yuzden, romanın kılıt sorunsallanndan olan yaratmayok etme ıkılemıyle oynanan oyunlara da, romanın en basarıh yönlerınden bırı olan kışı çızımlerının analızıne de gırmeyeceğım Bu romanı henuz okumamış olanlara söylenebılecek şeyleı, ne yazık kı çok sınırlı ve fazla genel kalmak zorunda. Ama okumuş olanlann bırbırlenyle ve romanı ıkıncı kez okuyuşlarında (tam bir okuma ıçın, önce bir kez "dnavel"ı, sonra da, ıkıncı kez "roman"ı okumak, neredeyse şart) kendılerıyle tartışacak o kadar çok şeylerı olacak kı Bılıyorsunuz, bir cınayet romanında en or.emlı nokta, her şeyın bırbırını "tulmasf'dır Bir Cinayet Romanı'nda da her şey bırbırını tutuvor Olaylar, kışıler, ılışkıler, alıbıler, alternatıf çozumler v.b \ma yazınsal açıdan, bundan da önemlısı, romanın butunsellığınde yerı olan öğeler, anlatıyla aıılatım, kurguvla dıl, yaşamın gerçeklığı ıle kurmacanın gerçeklığı arasında kurulan dengeler, "ciddiyet" ıle "mizah" hepsı bırbirını tutuyor ve Pınar Kur'un bu son romanı, Turk romanında denenmemışı denemesıyle olduğu kadar, bu gınşımını tam başarıyla sonuçlandırmasıyla da seçkınleşıvor /nsan/ara ne. kaaor Aö/v atıvrvf>ıW PİKNİK PH4LE MADK4 Kültür Bakanhğı'ndan Mimar Sinan üstüne 2 kitap Koca Sinan anısına Kultur ve TUnzm Bakanlığı, Mımar Sinan uzerıne 2 tngılızce kıtap yayımladı. Bütün fotoğraflar tek bir kışmm, Samı Guner'm urunu. Guner cıltlerın hazırlanışını tumuyle ustlenmış. Metmler ıçm Prof. Dr. Metın Sözen'le işbirlığı yapılmış. Keşke Turkçe kopyalan da basılsa. HIZLJ GAZETEÖ NECDET ŞE Yuzvıllar sonra bıle bir de\ olarak anılan Sman'ı anlatan ıkı kı"Çağlann Mımarı Sınan" ve tabm ana yapısmı, haklı olarak fo"Sinan Donemınde Sanatlar." toğraflar oluşturmaktadır Mek 21 x 31 santımetreboyutunda, bı ke"den Budapeşte'ye kadar uzanan n 408 ve dığerı 360 sayfa, tngılız genış coğrafya parçasında konu ce. Sinan'ın 400 Anılış Yılı'nda lara bılınçle ve sevgı ıle yaklaşan Kultur ve Tunzm Bakanlığı'nca fotoğrafçılann çabası ıle toparlahazırlatılan bu ıkı cıltlık eser, kul nabılırdı bını aşkın goruntu Çatürumuzun dışa yansıvışında de ğın kulturune aşına, konulan kav ğerlı bir malzeme olarak ılgı go ramakta ve ayrıntılan bulmakta zorlanmayan. Tum fotoğraflar tek recektır Kendısınden öncekı tum deney bir kışının urunu Yorulmadan lerın bıleşımıne varan ve aşan ko koşturan, okşarcasına fotoğraflaca Sınan, yöreselden yola çıkıp ev yan. Bir gün helıkopterle göklerrensele ulaşır. Osmanlı kiasık ça de, bir gün mınarelerde Bir başğmın sımgesıdır Mımar ve mü ka gün turbelerın serınlığınde, hendıs olarak buyukluğunun ya muzelerın loşluğunda, brr bakınında ayrıntılara, suslemelere ege yorsunuz kubbelerın kenarında menhğı ıle de eşsızdır Yapılarııı delıkanlılara taş çıkartırcasma da buyuk bir ıncelıkle duyguları korkusuz Bıldınız değıl mı Sami tlk cılt "Çağlann Miraan Guner'ı' da yansıur. Sinan" (Sınan, Archıtect of Ages) Sinan'ın yetıştığı bölgelenn mıman mırası ıle başlıyor Ilk.donemlerı ve unlu 65 yapısı tek tek ıncelenıyor. Fotoğrafların çokça kullanılması, hatta metınlenn alt yazıya ındırgenmiş olması algılamayı kolaylaştırvyor Arada harıla, mınvatur, gravur gıbı belgelere yer verılmesı ve sık sık ayrıntılara yonelınmesı butunu zengınleştınyor Sınan sonrası gozden geçırıldıkten sonra bu cılt Sinan'ın 471 yapısının bstesı ıle bıtıyor Ikıncı cılt "Sinan Doneminde Sanatlar" (Arts ın the Age of Sinan) taş ışçılığınden seramığe, hdt sanatından mınyature, gıysıden halıya tum dalları kapsıyor Devnn görkemını gözler önune senvor Her sayfada ayrı bir hayranlık duymamak olanaksız Goz ve el dolduran kıtapları tanıtma toplantısında Kultur ve Tunzm Bakanı Sayın M Tınaz Tıtız, hazırlanış amacını açıkladı ve harcanan emeğı vurgulayarak Samı Guner'e plaket verdı Turkçe kopyalan basılacak mı bılmıyorum, ama gereklı olduğunu duşunuyorum Selımrye Camıı (Fotoğraf Samı Güner) MEHMET BAYHAN lki cıldın hazırlanışını tumu ıle ustlenmış Samı Guner Metmler ıçın, konusunda seçkın uzman Prof Dr Metin Sozen ıle ışbırlığı yapılmış Malzemelenn hazırlanışı ve baskı somnlannm çözumu tüm ayrıntılan ıle Samı Guner'ın çabalan ıie gerçekleşmış Tabıı yüksek enfıasyon oranı nedenıyle çalışma surecınde uste para harcanmasını da getırerek Bu tur çalışmalarda parayı duşunmez Samı Guner Ona şu ülkeye sergı gıdecek denır Hazırlar ve avlar sonra masraflarını belkı alabılır Şıkâyetı yoktur Ülkesıne karşı görevını yaptığını söyler "Fotoğraf çekerken var olan her şeyle sanki konuşuyorum, tat alıyorum. Milyon kere dolaştıgım verlerde gene avnı hejecanı duyuyonım. Ulkemde her şey van Dof a, tarih, kultnr. Ağaçlar, çiçekler, kelebekler. Mutluluk, sevinç bnnlar. Daha da ötesınde bir şevler. ama anlatamıyonım. Fotoğraflannı çekivonım, dovamıyorum." A ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GOKHAS YAYEV RAPORU BALONLAR Yazan: Furuzan Toprak/Gerçek Sanat Yayınları/110 s Funızan Toprak daha once hıçbır yerde yayımlanmamış oykulerını bir araya getırdı "Bogaç Han" adlı oyun ve "Dovme" adlı öyku kıtaplarıyla tanıdığımız Furuzan Toprak gen kalmış toplumlardakı çeşıtlı çarpıklıkları yaşayaşadığımızdan, dusuncelerım de \ A Z I L I GUNLER gunlenm de pek değışmiyor" (19851988) Yazan Tomrıs Uyar/Can Yayınlan/263 s. Tomris Lyar 1975 yılından be AYNALARDA YAZ rı yazımını surdurduğu ve Yazan Sezer Ateş "Gundokumu" olarak adlandırdı Ayvaz/Afa Yayınlan/96 s. ğı gunluklerıne bir yenısını ekledı Gundokumu yapmanın zor Çeşıtlı gazetelerde yayımladığı luklarım bılen, bunu zaman za şıırlerı, eleştırılen ve ınceleme yaman vazılannda da belırten Uvar zılarından tanıdığımız Sezer Ateş dıl, edebıyat, toplum ve yaşam us Avvaz Istanbul Unıversıtesı Edetune duşuncelerını aktarıyor yenı bıyat Fakultesı Sosyolojı Bölumu kıtabında Uyar "Gunlere mezunu Ayvaz, 1987 yılında AkaGırerken" başlığım taşıyan yazı demı Kıtabevı Oyku Başarı Odusında şoyle dıyor "1975'ten bu ya lu'pu almıştı "Aynalarda Yaz" Sena gundokumu yapıyorum Ne zer Ateş Ayvaz'ın ılk kıtabı Kısa uzucu kı gıttıkçe zorlaşan soluk oykuler yazan Ayvaz, ınsan ılışkıaJma koşullannda, gıttıkçe çuru lerıne bakışıyla, sorgulayıcı tutuyen bır dıl ve duşunce ortamında muyla dıkkatı çekıvor Y1TIK BAHAR Yazar: Türgay Fişekçi/Adam Yaymları/78 s. Turgay Fişekçı 198388 yılları arasında yazdığı şıırlerını bır araya getırdı Fîşekçı'nın kıtabında daha önce yazdığı beğenılen bırkaç şıırı de yer alıyor "Karda Işıltdar" adlı kıtabıyla 1980 Akademı Kıtabevı Şıır Başarı Odulunu kazanan Turgay Fişekçı 1983 yılında "Kuşkuluyum Yaşadıgımdan" adlı ıkıncı kıtabını yayımladı Fîşekçı'nın şıırlerını kısa, yalın ve lırık dıyerek nıteleyen Ataol Bchramoğlu şunları soyluyor "( ) Kentte bunalan, doğaya uzak duşmuş ınsanın sorunları şurlerının başlıca teması TARİHTE BUGÜN MLMT4Z 1929' PA SUSUN, GELENEKSEL TURK TIVArSOSUMUN UNLU OYUNCULAetNPAN KEL HASAN EFEHDı SS YAŞlNPA ISTBNSUL 'PA OLAİUÇTU YÖIZSUL g/G AıLENiN ÇOCUĞU OLAN »CEL HASAAJ, ILK SENÇLIK YILLAGMOA YOĞUgr SAT/C/L/Ğ' YAPAe, KOM/K MYGAN/ŞLAg/ VE KUÇUK fSMAfi. '//V yAMfA/OA TfyATTZOYA DOĞAL YETENEĞIMl £XHA/EP£ GOSTESMEYE KOYULAtUÇTU £>AHA SON&ALAIÇı KENC* KU/Z4N tCEL HASMN, UZC//V SL/GE TEK Kı&ıSI OLAGAK ME£L££INl tCRA ETM/f77 8/R KA2A SONUCU VASSILAÇMIŞ BU&NU, SAÇSız SAŞf, INCE SESIYLE "APTMt. UŞAK' TlPlNIN BENZE&SI2 OYUNCUSU SAY'LAH KEL HASAN f* AKSESUAR GLA8AK SuPUÜGE VE SAZ 7EMEt:E£/ KULLANMAK7MYPt 16 Mart TULUATCt KEL UASAN.. füruzon toprok CUMHURnET KİTAP KULÜBÜ'NDE YENİ KİTAPLAR Kod 002 374 007297 007298 007299 021397 KitatMfl Adı Buzdan Kılıclar Golden Sözlük/Türkçelng. Korku Yargılamyor Kanatlar Salpa YazarÇevirmen YayınCTİTür Adam Altın Altın Altın Akbank Can Can Cep Metıs Onur Remzı Remzı Remzı ABC Patıka TFK TFK TFK TFK BDS Aynntı Ryat 6 0 YIL ONCE 16 Mart 1929 Meclıse koşmuşlardtr Gazı Hazretlen her zamankı gıbı beşuş, ınultefıt ve zınde Rıyasettcumhur salonunda ayakla duruyor ve tebrıkata. "Teşekkur ederım" cumlesıle mukabele ederek, muhataplarının ellerını sıkıyordu Reıstcunıhurun nezdınden çıkanlar, muieakıben Meclıs Reısını ve Başvekı/ı odalarında zıvarel ederek, tebrıkalla bulunu vorlat dı Meclısın salonlarında ve korıdorlarında dolaşan Ankaranın lum bu mulemavız sıınaları ve bu vuzlerte ınsan, Buyuk Reısıınızın sıhhalı hakkında <,ıkarılan haınane 4 012 033 021398 023061 079066 mın aynntılanna gırerek anlatma 087089 yı deniyor Öykulerınde mızahı 097530 öğelen de yer yer kullanan Furu 097531 zan Toprak'ın "Balonlar" adını 097532 verdığı son kıtabında şu oykuler 148044 yer alıvor Unlu Gulmece Yazarı 176001 mız Ermış, Muzır Yaym, Balonlar 182 001 ya da Tıss', Luks Otehn îçındekı 182002 ler ve Dışındakıler, Unlu Bır Çıft, 182 003 Cevahır ve Hanımyengesı, Orta 182 004 Yerde Bır Şey, "Vallahı Bu Bır Ja 217016 guar", Kaçış 303011 Bınbır Çeşıt Istanbul ve Boğazıçı Yalılan Define Adasına Dönus Kuçuk Güzeldır Sınemada Gösterge ve Anlam Faşızm Ideolojı ve Uygulamalar Vtelkovan Yokusu Üstun Başarı(Öğrenmede ve Sınavlarda) Açık Toplum ve Düşmanları1 Harraps Dıctonary Sandınomın Ülkesı Felsefe Kummu Semınerten Dunya Problemlen Karştsında Felsefe Alman Fılozofları Uludağ Konuşmaları Ben Devletım Sakat Bırakırım YenıTanrılar Laöfe Tekın ArıkanYenalTaşpınar Irvın Shaw/Gönul Suveren Dean Koontz/Belkıs Çorakçı Gürol Sozen Yılmaz Guney John Conell/A Gökturk E FSchumaclıer/0 Denıztekın Peter Wollen/Z Aracagök Roger Buerderon/Kenan Somer Selçuk Baran Acar Baltaş Carl F*pper/Mete Tunçay Irfan Çangatın loanna Kuçuradı Halıl Nebıler A Vasquez Fıgueroa Roman 4 6 0 0 SözJük 22000Roman 9 5 0 0 Roman 6 6 0 0 Sanat 25000Roman 3000 Çocuk 3 0 0 0 Inceleme 5500 Sınema 4 0 0 0 lnceleme500OÛykü 4000Başvuru 6 0 0 0 Inceleme 12000Sözluk 16500 Gezı 4000Felsefe 5 0 0 0 Felsefe 3 8 0 0 lnceleme2500Felsefe 2 0 0 0 Röportaı 3 0 0 0 Roman 3 5 0 0 Ankara'da bayram Reısıcumhur Hazretlen bayram lebrıkalını çarşamba gunu hususı surette, saat uçte Buyuk Mıllet Meclısmde kabul buvurdular Meclıs Reısı, Başvekıl, Heyetı Vekıle erkanı, mebuslar, sefırler, bu meyanda Arnavulluk masluhalguzarı, ordu erkanı, vekaletler ve devaır ruesası, cemıyetler ve muessesai mumessıllen sıra ıle lebnkalla bulundutar Bavramtaşma resım olmadığından leşrıfata dahıl olmayan ve Buyuk Reıse muştak bulunan pek <,ok zeval, ıştıyoklarını gıdermek ıçın şayıaların asılsızlığmı bızzat kendı gözlenle görmekıen mutevellıt pavansız memnunıvet \e seunçlenne fırsal verınış oldu 16 Mart'ı ıınutma Dokuz sene e\ ve/ bııgun, şafak sokerken Şehzodebaşında kanlı bır cınavel ırlıkap edılımş, o gıin mazluın Turk neferlerının nıasum kanları behınn bır htrsla dökulmtiş, o gun tsıanbul ısgal allına altnımştı. Daha doğrusu mevcul ışgal ariık mukaddesala lecasuz eden kanlı bır zıılıım şeklını almıştı hakaı bu zuluınler, duşman hulvalannın akstne bızı sındınnedı Bılakıs o vakte kadar huznu ınatem ıçınde ağlavan \ureklerımızde, şımdı sungu gıbı, şımşek gıbı bır gavz ve gazep tutuştu ve o gıınden ıııbarer, kurtuluş cıdalı ateş puskurmeye başlayan bır vanardağ gıbı alevler saçarak duşmanlan ı ıldırdı »e ınağlup ettı Turk! 16 Vtart'ı unutma' Çıınkıı o gun duşınanların senı boğınak ıstedıler, fakat sonra kendılerı boğııldıılar j