Katalog

3 ŞUBA T 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURİYET/5 SİNEMA AHLLA DORSAY HAYVANLAR İSMAIL GÜLGEÇ Atıf Yılmazyine 'serbest vezin' birfılmle karşımızda Şeytan artık insan Arkadaşım Şeytan / Yönetmen: Atıf Yılmaz / Senaryo: Ümit Ünal / Görüntü: Erdal Kahraman / Müzik: Mazhar Fuat Özkan / Oyuncular: Mazhar Alanson, Ali Poyrazoğlu, Yaprak Özdemiroğlu, Deniz Türkali, Bülent Kayabaş, Tank Pabuççuoğlu, Celal Hüsrev, Hüseyin Kutman / Bir Odak film yapımı (Dünya, Kadıköy). KİM KİME DUM DUMA BEHIÇ AK Eleştirmenlere göre en iyi Fransız filmi 'Küçük Hırsız Kız' MEHMET BASUTÇU PARİS Claude MiDer'ın, geçen yıhn son haftalarında gosterime giren filmi "Küçük Hırsız K12", Fransız Sinema Eleştirmenleri Sendikası'nın (Syndicat Français de la Critique de Cinema) üyeleri arasında yapılan geleneksel oylama sonunda "Melies Ödülü'nü" kazandı. Bir yıl boyunca Fransa'da seyirci önüne gelen yerli filmlerin en iyisine verilen bu ödülü, geçen yıl "Louis Malle, "Hoşçakalın Çocuklar" (Au Revoir les Enfants) adlı yapıtıyla almıştı. Fransa'da yaşayan sinema eleştirmenlerini milliyet ayrımı yapmadan bünyesinde toplayan bu sendıkanın 224 üyesinden 82'si oylamaya katıldı. François Truffaul'nun yıllar önce çekmeyi tasarlayıp gerçekleştiremediği. sonunda eski asistanlarından Claude Miller'ın özgun ve başanlı bir filme dönuşturdüğu "Küçük Hırsız Kız"ın hemen ardından, Fransız yaratıcı sinemasının başka bir ustası olan "Michel Deville'in "Kitap Okuyan Kadın" (La Lectrice) adlı yapıtı ikinci sırayı aldı. Son on iki ay içinde sinemalarda gosterime giren yabancı filmler arasında yapılan oylama sonunda ise iki yönetmenin eşit oy alması nedeniyle, "Leon Moussinac" Ödülü, John Huston ile Percv Adlon arasında paylaştınldı. Böylece, on altı ay once ölen John Huston'ın son yapıtı "Ölüler" (The Dead) yarunda, Batı Alman yönetmen Percy Adlon'un büyük ilgi görerek beklenmedik bir başan kazanan filmi "Bagdad Cafe" de yılın en iyi yabancı filmi seçilmiş oldu. Fransız Sinema Eleştirmenleri Sendikasf nın geleneksel ödulleri arasında, "NovaisTeixeria" en iyi kısa film ödülü de bulunuyor. Bir önseçim sonucu belirlenen aday yapıtlann sendıka üyelerinin Atıf Yılmaz, yine "serbest vezin" bir filmle karşımızda. Yılmaz'ın enerjisi bir yana, süreklı değişik, farkb, ustelik "riskli" gözuken şeyler yapmasına, sürekli yenüikier aramasına, kendi adıma buyuk saygı duyuyorum. "Arkadaşım Şeytan" bu arayışın yeni bir urunü. Ve son dönemdeki ADf Yılmaz filmlerinden "Adı Vasfiye", Blldtğfmiz şeytan değll •Arkadaşım Şeytan"dakj şeytan, bildiğimiz şeytan olmaktan çıkıyor, eskı gücünü yitiri"Asiye Nasıl Kurtulur", "Aahh.. Belinda". "Hayallerinı, Aşkım ve yor. Çünkü artık insanlar şeytana pabucunu ters giydiriyorlar Rlmde Ali Poyrazoğlu, şeytanın kuşkuya ve çökuşe SeıT'den, kimi ortak noktalara kayan değişımını ustalıkla verıyor (Fotoğraf: Mustafa Ziya Ülkenciler) karşm oldukça farklı ve özgün bir Şeytan, artık eski bildiğimiz egemenliğini kabullenmiştir. Böy fılmin o güzel sahnesinin sürpriz eser. şeydan değildir. İnsanlar üzerin lece şeytanlarla \e şeytanlıkla do etkisini bozmayalım. Filmin en Yılmaz'ın Ümit Ünal'ın senar deki etki gucünü yitirmektedir. lu bir "yeni dünvjT'da gerçek şey güzel buluşlanndan biriyse, kuşyosuna dayalı filmi, bir tür çağ Çünkü insanlar artık "şeytana pa tana iş kalmamıştır. Tası tarağı kusuz Fatih'in her akşam dert daş Faust uyarlaması gibi başlıyor. bucunu ters giydirecek" denli hi toplayıp geldiği yere gitmekten yandığı, üzuntülerini anlattığı vitMesleğinde bir turlu başarıya eri noğlu hinleşmişlerdir. (Nitekim, başka!.. rin mankeninin şeytanın hikmetiyşemeyen, yaptığı "cingıl" (yani gerçekten giydirirler de!..) Yalnız 'Arkadaşım Şe> tan" bu özetten le canlanıp Fatih'in yaşamına ka P Î K N İ K PtYALE M4DRA reklam muziği) beğenilmeyen, Ece bununla da kalmaz, dilimizde şey de anlaşılacağı gibi, özgun ve hoş rışan etli canlı bir kadın olması. Bar'da şarkı söylerken kendini tanla ilgili ne kadar deyim varsa, bir konusu, çağımızın Türkiyesi Önce "10 yıldır vitrinde gelinlik kimselere dinletemeyen mutsuz ve hepsini uygularlar: Şeytanın "ku ne ve dunyasına ironik bir yakla takıp kısmet bekleraenin" etkisiyumutsuz müzisyen Fatih, beklen lağına kurşun" akıurlar, "şeytanın şımı olan bir film... Şeytan'ın le azgın bir dişi olarak Fatih'e salmedik bir anda "şeytan'Ma karşı bacagını kırarlar" vs. Asıl sorun "müriüeri" arasında gazino, plak dıran manken, onun istekleri doğlaşıyor. Şeytan, başan karşıbğı on şudur: însanoğlunun artık zaten ve de reklam dünyamızı simgele rultusunda, sırayla eteği belinde dan "ruhnnu" isteyecektir: 5, 10 "ruh" denen şeye gereksinmesı yen "üç patron"un başı çekmesi, bir ev kadını, gergef ören romaııve>a niçin olmasm, 20 yıl için. kalmamıştır ki!.. O ruhunu şeyta bu çevrelerce nasıl karşılanacak tik bir sevgili, gözlüklu ve erkekŞeytanın her dediğini yerine getir na değilse de, paraya, uçkâğıda, tır, bilemem!... (Hele arabeskin bir si bir "bilinçli kadın" olursa da, mek kaydıyla, başan artık Fatih'in köşedönücülüğe satmış, bilgisa "şeytan bulnşu" olarak nitelenme hiçbir haliyle erkeği memnun edeolacaktır. Ancak ö>rkü, bu "mo yarlann ve onlarm ardındaki si de ilginç!.. Arabesk severler ne mez. Ve "şeytaıT'dan "kadın işledem Faust" yolunu izlemiyor. Kı "çokuluslu şirketlerin" holding der bilmeyiz ama!...) Zaten şeyta rinde ben bile başanlı sa zamanda, ozgun bir "gırgır" lerin, bankalann, sermayenin ya nın "müritleri" arasında kimler olamıyonım" iltifatını alır!.. Zaegemen oluyor. salarırun, iMF'nin vb. şeylerin kimler yoktur ki!.. Adlannı sayıp. ten şeytanın kendisinin de filmin sonunda tüm şeytanlığından sıyrılıp, kendi halinde, sorunlu, "aciz" bir ihtiyarcığa dönuşmesi de, filmin özgün buluşlarından fflZLI GAZETECİ \ECDET ŞEM biridir... / • SONUMUZ • V GELDl/ MURAT PAKIZE Filmi çok anlattım galiba.. TEMEL BULBÛL KORÇAGIN DENGE NEVROZ Ama "Arkadaşım Şeytan"da da (29) (38) (40 kusür) (30) Deneme ha birçok surpriz var, merak etmeMahpus Feylesof Nıhılıst yazan yın. Bu oldukça "hınar", temelKultür. bırıke bırıke gol olur Oyle de Batılı bir temaya bize özgü saBu pasaklı Roza Luksemburg bozuntuları sanıyorum kı, bu öykü surseydı, orneğın karşın yeşermeye Her sey arabeskleştı! Gıcık yısız özellik ve özgünlük katan, Her şeye umut ağaçlan var once bacaklarındakı kılları yolsun da 1040'ıncı gün Fazilel'le Hızh'nın (sahı. başlayan oluyorum1 Hızlı Gazetecı de bu birçok olayla, kişiyle ve olguyla oldukça, hasretınden prangalar Hızh'nm adı ne?) bir noktada kesışmesı furyanın yarattığı bir rezıllık! Ona ondan sonra memleketı kurtarmaya kalksınlar Necdet, aşırı toz pembe btr kaçınılmazdı. da gıcık oluyorum' Kulturun tatlı tatlı gırgınnı geçen film, Atıf eskıttığımız bağımsızlık, 1 tablo çızdı. Nerde Fazılet gıbı leb demeden sosyalızm ve demokrası Felsefe bir bakıma yemek gıbıdır. ly bir kultursüzluğü Sıze de gıcık 1 Yılmaz'ın fantastiğe olduğu den savaşımmın sabahlarında daha yemek sebzeyle etın, hububatla yağın oluyorum! Bu dunyada sevılecek leblebıyı anlayan bacılar? Oohoooo Hepsı li, zekâya ve "zekke" kotanlmış fazla ozgürlük ve ınsan ne kaldı! Allah herkesın cezasını kazma bunlann Yanına alıp bı bara konsensusudur Balıkla yoÇurt gotursen senı mahcup ederlef. Anasının versın! filmler türune de yeni bir kanat haklannm çıçeklendığt dur durak uzlaşabıleceğı gıbı, eylemlı solla uyuşuk sutyenını takar Dunlar Gıdıp sutyen almaya bilmez surecın suskıın bir soı da gun olur, kesıŞ4r. (Kımse korkmasın, açışım simgeleycn değişik bir ça aşamasmda. içerdeki tüm utanırlar da ondan Yazık' Adam gıbı bir Islamcılar ıkiıdara gelırse bızı kesmez) lışma... Keşke senaryodaki kimi volaaşlardan sevgi ve selamlar Butun bu çeşıtlılıK, bir ziyafet olarak neden kadın yok mu şu memlekette Kımı femınıst, kımı anarşıst, kımı turbanlı Tek "tekrarlar" önlense, film keşke bi ETıpı Cezaevı BBlok yorunılanmasın'' yol cınsel devrım1 "Bacı" da bu sofranın. (mesela) soganı... raz daha kıvrak, biraz daha akıcı olsa diyorsunuz gerçi. Ama bu haliyle de "Arkadaşım Şeytan" bü ÇİZGİLİK KÂMtL MASARACI yük bir keyifle izlenen hoş bir film... İlk filminde oldukça rahat, en azından aksaınayan bir oyun veren Mazhar Alanson'un yanı sıra Ali Poyrazoğlu, "şeytan"ın alaycılıktan ve kendine güvenden yenilgiye, kuşkuya ve çöküşe kayan değişimini büyük bir ustalıkla veriyor. Ve gerçekten has bir oyuncu olduğunu gösteriyor. Sinemanın ondan bu denli az yararClaude Miller'ın filmi Fransız Sinema Eleştirmenleri lanması ne yazık!.. Aym şey, kısaSendikası. Claude Miller'ın "Kuçuk Hırsız Kız"ını yılın en cık bir rolde çok başanlı olan Deiyi Fransız filmi seçti. niz Türkali için de söylenebilir. tümüne açık bir gösteride izletilmesinden sonra ya Erdal Kahraman'ın Avrupa filmpılan oylamada, Bernard Fevre'in (Fransa), ünlü lerin! anımsatan görüntü çalışmacaz ustasına adadığı "Chet's Romance" adlı ça sının yanı sıra, Mazhar Fuat AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GÖKHAN GIRSES lışması bırinci oldu. Bilindiği gibi, kısa filmlerin Özkan'ın muzığinden bilmem soz tanıtılmasına önem \eren Fransız eleştirmenler, etmeye gerek var mı? Cannes Şenliği'nde 27 yıldan bu yana düzenledikEvet sinemalarda gerçekten illeri "FJeştirmenlerin Haftası" adlı yan bölumün ginç bir Türk filmi var. "Moonprogramında geçen yıl ilk kez kısa filmlere de yer walker"ı ve "Rambo"yu dolduran vermişlerdi. kalabahklann ilgisine sunulur!.. ENGIN Tüketim maddesi Maykıl Ateşli Topuklar (Moonwalker) / Yönetmenler: Jerry Kramer, Colin Chilvers / Oyuncular: Michael Jackson, Sean Lennon, Kellie Parker, Brandon Adams, Joe Pesci / 1988 yapımı Amerikan filmi (As, Süreyya, Kristal) Bir yazar (bir eleştirmen, bir ga büyük "tezgâh" olarak algılamak zeteci, halkın nabzmı tutmak zo mumkün... Müziği de nerdeyse sirundaki bir "sütun sahibi") için nema kadar yaşamının bir parçakitlelere, yığınsal beğeniye ters sı yapmış bıri olarak, Michael düşmek, istenir bir şey olmasa ge Jackson olayından (tıpkı Madonrek!.. Ama yine bir yazar bir ga na olayından da olduğu gibi) hiç zeteci veya eleştirmen, ne denli kit etkilenmediğimi kendi adıma helesel olsa da, beğenmediği tutma men söylemeliyim. Bu hafif mudığı olgulan belirtmek, eleştirmek ziği, günumüzün deyişiyle pop ve yermek görevini de taşımıyor müziği artık izlemediğim (yaş gemu? Işte eleştirmenlik uğraşımın reği) ondan tumüyle koptuğum alçakgönüllü sınırları içinde ol anlamına da gelmiyor. Gerçek has dukça sık karşıma gelen bir sorun bir şarkı veya şarkıcı hemen farsal, çözülmesi zor bir ikilem. Kuş kediliyor: Son ayların örneğin kusuz nerdeyse omrümuzu adadı Chris de Bourg, Black veya Tracy ğımız sinema ve "sinemanın Cbapman gibi sesleri, gerçekten kurtulması" konusunda Harbiye büyük sesler, büyuk şarkıcılar... AS Sineması'nı ("Şampiyon"dan Ama bence şarkıcılıkları ve pop beri gorülmemiş biçimde) doldu müziğe gerçekten kattıklarından Mlchael Jackson Günumüzün ran kalabalığı görmek,filminken çok ayrıksı, zıpır, "farklı" olma süperstarı disine iyice çekiduzen vermiş, gö lan, sahnedeki "show"lan ve bunrüntüsunu, sesini duzeltmiş ve lara eklenen başdondürücu rek den ve bunlann çağdaş teknolo"ısnmış" bir sinemada çok büyuk lam Vampanyalanyla çağın buyuk jinin son olanaklannı kullanan bir bir seyirciyle birlikte tadına var tüketim maddeleri haline dönüş1 sinemayla perdeye aktarılmasııımak az sevindirici değil. Ama tüm turulen "Maykıl" veya Madonna dan "ibaret." Böylece film, drabunlardan geriye ne kaldığını be lardan, geleceğe hiçbir şey kal matik (veya "epik") bir devamlılığı bulunmayan, kendi içinde kılirtmek de bizim görevlerimiz ara mayacak. sa veya uzun tutulmuş bölumlersında değil mı? Ne var ki, tüm dünya gençleri den dev "clip"lerden oluşuyor. Yıhn belki en çok iş yapacak fil böyle düşunmüyor kuşkusuz. Ve Bunlar başta ve sonda Jacksonmi olmaya aday "Moonwalker" Michael Jackson çılgınlığı Ma ın "sahnesini" konserlerinden bödan geriye ne yazık ki pek bir şey donna'nınkiyle atbaşı sürüyor. lumleri gösteriyor bize... Arada ler kalmıyor. Filmi genel olarak Jackson'ın sahnedeki ünlu ıse, kuçük seruvenler yaşıyor Jakgünumüzün "süperstar"ı Michael "moon>valkay yurüyüşü" denen son... Ve sinemanın kimi ilginç Jackson'a adanmış bir küçük si kıpır kıpır adımlarından gelen türlerıni taşlayan, parodiyle oynema deneyi veya tam tersine Mk adıyla, "Moonwaiker A>da Yü kunme (taklit) arası seruvenler hael Jackson'un çağdaş, giderek ruycn", Jackson veya Madonna oluşuyor. Özellikle Elton John'u çağ ötesi gorkemli "pazarlanma" denli gunümuzün zevkini (ze\ksiz andıran bir "kötü adam" ve yarolayını bu kez perdeye geliren bir liğini ?) yansıtan 'Nideo clip"ler dakçılarınca izlendiği ve bir robota dönüşerek, sonunda "lazer" sılahlarla parçalandığı bolüm George Lucas filmlerine göndermelerde bulunuyor... "Moomvalker"da ancak yer yer Jackson kişiliğine akılcı ve ironik bir yaklaşımın yol açabileceği ilginç bir "self parodi" (kendi kendisiyle alay) filminin izleri var. Bu açıdan birkaç sahne, beklenmedik bir tazelik içeriyor: Jackson'ın çeşitli turlerde filmlerin çevrildiği ve bir grup "meraklı"nın saldırısından kurtulmak için hızla geçtiği bir stüdyodaki canlandırma kişilerle seruveni veya hepsi bastıbacak ve "fıriama" bir avuç küçuk zencinin alaycı biçimde yorumladığı "Bad" şarkısı / showunun parodisi gibi. 'Moonwalker'yılın en çok işyapan filmi olmaya aday TARİHTE BUGÜN MÜMTAZ ARIKA.\ 3 Şubat 1340 'TA SU&ÛU, İSTAURUL 'UN SİfZKEO SEMTİNPE SBLEPlYE TARAPINPAN YAPtLACAtC OCAM YtlcıMLA iteiLİ HASEe,8A£fHDA YEg AlMff77. SlRKBCİ'DEN CAĞALOĞUJ'MA POG/SU ÇlKAU YOL (ÇıUOlKl AHKA/SA CAPPSS/) ÛZ£RlfJPE, TREN GARININ ÖNUUE UZAYAN BÖUÜM, rAKINPA YIKILAC/İKrf. KONUYA İUŞHlN BıLPı&LEfi!. SİMALAHA VAPIŞrt/eiLMtŞ, MAL SAMPLEIZtUE HABER VERİLMİÇTİ'. YfKtM BED£LL£ieilVE K4GŞt ÇtKAN BıNA SAHIPLES/ /'£TEG.L££££ MAH/CEMEYe BAÇVUg/lglUePi. BU Yt&MIN AMACI, YOL USTÜUDEKf TflAMVAY RAYLAKtNIH YENİPEM PÛZEML£NME£l VS tSAfZfKI ÖA/ÛA/PEKİ ALANIhl GEMlŞLETILMEStrP/.. SİRKBCİ'DE YIKIM! Ama gerisi, tam anlamıyla boşluk! Ne hap gibi verilmiş konser 60 YIL ÖNCE Cumhuriyet bölumlerini, ne de sozümona bimevkıinden defnedilmesi lim kurgusal seruveni ciddiye almuhtemeldir. maya olanak yok. "Moomvalkeı" Bunun halefı kıın olacağı sinemacılığımızdan bir aydan çok meçhuldur. Bu meçhuliyet bir kuyrukluyıldız gibi geçip gide Deyli telgrafm Peşaver ecnebilerin endişesıni mucip cek ve sinema salonlarını doldu muhabiri gezeıesine şu haberi olmuştur. ran çocuklar bile bu filmi kısa bir veriyor: Baha Saka Kâbıldeki ecnebileri zaman sonra anımsamazken Efganistanın istikbali yakın daima himaye eylemişür. "Moomvalker", yalnızca kasaları zamanda taayyün edeceklir. nı doldurmuş sinemacılar için ko l/alı haztrda hukumferma olan thtimalki halefı Kâbilde ecnebilerin bulunmasına ıtiraz !ay unutulmayacak tatlı bir auı nisbi sükünetin çok zaman edecektir. olacak... devam etmesı muhtemel Kâbilde toplanan ve muhtelıf Ama butun bunlara karşın. si değildir. Herkes merakla nema salonlarının yeniden böyle Kandahara bakıyor. Lakin Asya anasıra mensup olan ayak takımı bir leşvik gorecek sine dolduğunu görmek, büyük mes'elenin Kâbılın dahilinde olurlarsa sefaretanelerı yağma keyif. Ve salonları, zorunlu olarak inkişaf eylemesi aglebi edeceklerdir. Bu arada gelmiş ana babalarının yanı sıra ihtımaldir. ecnebilerden biri oldürülecek dolduran kuçüklerin, yarının ger Baha Saka, taraftarları olan olursa haricî bir muharebe çek filmlerinin gerçek seyircisirıe haydut Kâbil efradı üzerinde zuhur etmesi muhtemeldir. O dönüşebileceğini, hiç olmazsa bu nufuz ve kuvveiini zaman Efgan mes'elesine bir de konuda bir umudun varolduğunu kaybetmışıir Haydut Kralın ecnebiler karışmış olacaktır. düşunmek, bilmem fazla iyimser büs butun nufuzunu Binaenaleyh Kâbıldeki kaybederek az zaman içinde lik olur mu? 3 Şubat 1929 ecnebilerin nakli şayanı dıkkat bir şekil almaktadır. Berlin 1 (A.A.) Troçkinin Almanyada ikamet etmek niyeünde oulunduğuna dair ecnebi menbalardan çıkan haberler hakkında restni mehajıl Alman memurlarının ne Moskovadan, ne de M. Troçkiden hiç bir vize talebı alınamış olduklannı beyan elmektedir. Troçki memalıki ecnebiveve seyanaıında Turkiyeye de uğramak arzusunu ızhcr etmiştır. Bu arzu is'af edılmıştir. Asilerin nufuzu kalmadı Troçkinin şehrimize geleceğine dair telgraf Sabık Sovyet ricalinden Troçki yoldaşın Turkiyeye muteveccihen Rusyadan müfarakat ettığı ve memlekelimızde ıkamet için 6 ay muddetle pasaport vızesı aldığı hakkında Berlinden şehrimize bir teigraf gelmiştir. Diğer bir rıvayete gore, Troçki "Krasniflot" ismindeki Sovyeı vapı u ıle Baiumdan harekel etınışıır. NITM MI SIIL'K ZKNrT GRAMOKOVMU