Katalog

CUMHURİYET/2 OLAYLAR VE GÖRÜŞLER düşünmez misiniz? Bu dünyada bizim sonsuz mul şıya getiren bu diyaloğu Voltaire 200 yılı aşkın bir luluk veya felaketimizden daha önemli ne vardır? süre önce Fransa'da 16. Louis döneminde yazmış. Yeryüzünde yüz türlü din vardır ki anlamsız ve Diyalog, değerli dostum ve hukukçu meslektaşım, Tann'ya eş koşucu saydıklan inancınız için sizi ce Yargıtay 10. Hukuk Dairesi Başkanlığı'ndan emekli hennem azabına mahkum ederier. Şu halde bu ve bu dairenin onursal başkanı Saym Refet Özdeinançlan inceleyip irdeleseniz ya! mir tarafından Turkçeye çevrilmiştir. Ben kendiMEDROSO Onları nasıl inceleyip irdeleyebi sinin izniyle bunu günümüz diline çevirip yeniden sütunlarıma geçiriyorum. "Yeniden" dedim, çünlirim; ben Yakubî değilim ki! kü bu diyaloğa ilk kez 15.8.1949'da, yani yaklaşık BOLDMİND tnsansımz ya, bu yeler. MEDROSO Yazık ki siz benden daha çok in 40 yıl once, ilk kez yine bu sütunlarda yer vermiştim. Ondan sonra toplumsal ortam ve koşullanmız sansınız. BOLDMİND Düşiinmeyi öğrenmek sizin eli hemen hemen değişmediği için, kimileyin onar, kinizdedir; siz bir zekâ ile doğmuş bulunuyorsunuz; mileyin beşer yıl arayla bugüne defin en az beş kez fakat engizisyonun kafesi içinde bir kuşsunuz; En * yayımladım. Çünkü yurttaşlanmın, hiç değilse gizisyon mahkemesi kanatlannızı kemirmiş; ama okurlarımın, aydın kafa ile karanlık kafa arasınonlar yeniden oluşabilirler. Geometriyi bilmeyen daki aynmı görmelerini istiyordum. onu öğrenebilir; her insan bilgi edinme gücüne saNe yaak ki ortaçağ kafah okumnşlann sayısı githiprir. Paranızı eraniyet edetneyeceğiniz kimsele tikçe çoğalmaktadır. Bunun önüne geçilmezse, ülrin eline nıhunuzu bırakmış olmanız ayıptır. Ken kemizde ne denli çok sayıda fabrika, yol, büyük Jiliğinizden düşünmeye cesaret ediniz. otel kompleksleri yapılırsa yapılsın, halkımız keMEDROSO Eğer her insan kendi kendine dü sinlikle ortaçağ karanlığına gömülecektir. Din ve şünecek olursa bunun garip bir karışıklık getirece inancı herkesin kendi vicdanına bırakıp toplumsal yaşamda akılcı ve bilimsel düşünce egemen olmani söyleniyor. BOLDMİND Tam tersi. Tiyatroda bir oynn dıkça, sözünü ettiğim görkemli yapı ve yapımiazlenirken herkes duşüncesini özgürce söyler ve sü nn hiçbir degeri yoktur. Yine ne yazık ki yöneticilerimiz bu gerçeğin ayırkunet bozulmuş olmaz; ama yeteneksiz bir ozanın küstah konıyucusu, zevk sahibi kişileri, kötü gör dında değiller! düklerini iyi bulmaya zorlamak isterse, o zaman 1) Dominicainler, Hıristiyanlığın bir mezhebine ıslıklar yükselmeye başlar ve bir kez Londra'da ol bağlı olan papazlar olup o donemde Portekiz yöduğu gibi, iki taraf birbirlerinin başlanna elma ata netimine egemen durumda idiler. Bunlar, güya din bilirler. Ruhlan zincire vuran zorbalardır ki yer adına en aamasız işkenceleri uygulayan engizisyonyüzündeki felaketlerin bir kısmına neden olmuşlar cu kesimi oluşturuyordu. H.V.V. dır. Biz tngiltere'de, ancak herkesin duşüncesini 2) Voltaire bununla, Endülüs Islam uygarlığırun açıkJama hakkından özgürce yararianabildiği gün tspanya ve Portekiz'de egemen olduğu dönemlerden beri mutluyuz. de Hıristiyanların din ve vicdan özgürluğune kaMEDROSO Biz de hiçbir kişinin duşüncesini rışmadığını anlatmak istiyor. H.V.V. 3) Bununla din reformuna katılmış olan Protessöyleyemediği Lizbon'da tam bir dinginlik içinde tan ülkelerin halkları anlatılmak isteniyor. H.V.V. bulunuyoruz. BOLDMİND Dinginlik içinde yaşıyorsunuz, 4) Yakubîler, bu adı taşıyan ve XII. yüzyıl başama mutlu değüsiniz; bu dinginlik, sesizlik içinde lannda kurulmuş bulunan bağnaz bir Hıristiyan tauyumla kürek çeken mahkumların dinginliğidir. MEDROSO Ruhumun kürek mahkumu ol rikatına bağlı rahiplere verilen addır. Bunlann Paris'te Saint Jacques Sokağı'nda buiunan manastıduğunu mu sanıyorsunuz? (5). BOLDMİND Evet, nıhunuzu ondan kurtar rı Fransız devrimi sırasında, 1790'da yıktınlmıştır. H.V.V. mak isterdim. 5) Buhar makinesinin bulunmasından önce geMEDROSO Eğer ben kürek cezasını iyi bumiler kürekle yürütülür ve mahkemelerce "kürek luyorsam? BOLDMİND Bu durumda ona mahkum ol cezası"na hüküm giyenler, yıllarca gemilerin alt katlannda ayaklanndan zincirle bağlanmış olarak maya layıksmız." kürek çekerlerdi. Bu cezanın bir sının yoktu, ömür * * * Aydınlık düşünce ile ortaçağ kafasını karşı kar boyu da olabilirdi. H.V.V. 26 ŞUBAT 1989 Sayısal gerçek, kimi zaman insanın suratına okkalı bir şamar gibi çarpar. Suleyman Sanlar'm dünkü Cumhuriyet'te yayımlanan haberi hepimizin suratına vurulmuş bir tokattır. Hepimizin yüzu bu to1707 yılına doğru Ingilizlerin Siraküza Savaşı' np alan ve bugün koruyuculannı/ arasında bulunı kazandıklan, Portekiz'i koruyup bir süre için nan Hollandalılar basına tam bir özgüriük verdikkadın utancıyla pençe pençe kızarmalı. kendi adamlanndan birini Ispanya'ya kral yaptık leri ve insan duşunceleri alışverişi yaptıklan için • lan sırada yaralanmış olan General Milord Bold Tann'nın lanetine uğramış olsunlar? Çiçero'nun ANAPın iktidara geçtiği 1983 yılından bu yana 458 yayın için mind, Bareges kaphcalannda bulunuyordu. Savaş özgnrce yazraış bulunması yüzünden Roma Impatoplatma karan verilmiş. Bu yayınlann sorumlusu olarak (yazar, alanından bir buçuk fersah (beş kilometre) uzak ratorluğu daha mı az güçlii olmuşlur? çevirmen, yayıncı ve gazeteci) 2792 kişi yargılanmış. Çeşitii mahlıkta yük arabalarının gerisinde attan düşerek yaMEDROSO Bu Çiçero da kimdir? Bu adam kemelerde 368 müsadere ve imha karan verilmiş. Bu yayınlardan raJandığı için Boldmin gibi oraya, sulardan yarar hakkmda konuşulduğunu hiç duymadım; burada 39 bin 38 kilosu 1986 yılında SEKA'da imha edilirken yaklaşık 40 lanmak Uzere gelmiş bulunan Kont Medroso'ya söz konusu olan Çiçero değil, kutsal babamız, Paton yayın adli emanette imha edilmeyi ya da mahkeme karannı rastladı. Kont Medroso (Portekiz), engizisyon ajanı dovalı "ermiş Antonyus"tur ve ben hep, insanlar bekliyor. 458 toplatma karannın dökümü şöyle sıralanıyor: 76 kiidi. düşünmeye koyulurlarsa Hıristiyan Roma dininin tap, 11 ansiklopedi, 96 siyasal içerikli dergi, 55 haftalık magazin Boldmind, ancak söyleşi sırasında senli benli yok olacağını duydum. dergisi, 79 seks dergisi, 14 müzik kaseti, 4 video kaseti, 5 kartolurdu. Bir gün içki aldıktan sonra Medrosa ile şu BOLDMİND Buna inanmamalısınız; zira sİ2 postal ve takvim, 64 günlük gazete, 48 haftalık magazin gazetekonuşmayı yaptı: dininizin Tannsal olduğuna ve cehennem kapılasi, 1 telefon rehberi, 5 atlas. Müsadere ve imha karan verilen ya"BOLDMİND Demek Siz Dominkaiıuerin (1) nnın ona iisliin gelemeyecegine guveniyorsunuz; yınlann dökümü: 139 kitap, 5 atlas ve ansiklopedi, 88 siyasal içeajamsınız? Ne kötü bir iş yapıyorsunuz. böyle olduktan sonra hiçbir şey dini kesinlikle orrikli dergi, 54 magazin dergisi, 63 haftalık magazin gazetesi, 1 MEDROSO Doğrudur. Fakat ben onlann tadan kaldıramayacaktır. telefon rehberi, 4 müzik kaseti, 4 video kaseti, 10 günlük gazete. kurbanı olmaktansa hizmetinde bulunraayı ve kenMEDROSO Hayır, ama o bir hiçe indirilebi1983 yılından bu yana 1881 basın davasında 2792 gazeteci, yadim yanmaktansa başkalannı yakmak felaketini lir; düşünce sahibi olmak yüzündendir ki fsveç, Dazar, yayıncının yargılanmasında 2000 yıl hapis cezasıyla milyaryeğlerim. nimarka, sizin bütun adanız, Almanya'nm yarısı larca Hra para cezası verilmiş. Bugün 26 yazıişleri müdürü cezaBOLDMİND Ne igrenç bir seçiş! Boş inanç artık Papa'nın uyruğu olmamanın korkunç felaevinde. 13 gazete hakkındaki 303 dava sürijyor. lannızla kokuşmakta sizi özgür bırakmış olan o keti içinde inliyor (3). Eğer sahte inançlarına göre Önce bu haberi başbakanın koltuğu altında konut yazarlığı yapMagribilerin boyunduruğu altında yüz kat daha davranmayı sürdürürlerse insanların yakında sademayı gazetecilik sanan meslektaşlara özellikle sunmak; sonra da mutlu idiniz; o Magribiler ki galip bulundukian hal ce Tann'ya ve erdeme tapmakla yetinecekleri söyüzerinde düşünmek gerekmez mi? de ruhlara pranga vnrmak hakkını, o korkunç hak leniyor. Cehennem kapılan bu kadar üstünlük sağ* kı benimsemek isteınemişlerdi (2). larsa engizisyon mahkemeleri ne olacak? 1980'lerde Ûzal yönetimiyle "çağ atlayan Türkiye"nin gerçek MEDROSO Ne yapmamı isüyorsunuz? Bizim BOLDMİND Eğer ilk Hıristiyanlar düşünce yüzü budur. ne yazmamıza ne konuşmamıza, dahası ne diişnn özgürluğune sahip bulunmasalardı, Hıristiyanlık olYazarlarını, sanatçılarını, gazetecilerini cezaevlerine; kitaplamemize izin vardır. Konuşursak sözlerimiz istenil mayacaktı. Dognı degil mi? nnı, kasetlerini, dergilerini, filmlerini, gazetelerini "imha"ya yoldiği gibi yorumlanıyor, artık yazılanmız için ne anMEDROSO Ne demek istiyorsunuz, sizi hiç layan bir yönetimin geçerli olduğu ülke, uygarlık dünyasının kutsal lam verilraez ki! Dahası var; gizli düşüncelerimiz anlamıyorum. krtabında betımlenen bir cehennemdir. Oyle bir Ortaçağ cehenyüzünden bizd ateşte yakamayacaklan için onlar giBOLDMİND Demek isüyorum ki eğer Tibenemi ki çağdaş insan orada her gün yanıp yakılmaya mahkum bi düşUnmezsek doğrudan doğruya Tann'nın buy rius'un ve ilk imparatoriann. ilk Hıristiyanlara kaedilmiştir. ruğuyla sonsuza dek yakılmakla tehdit ediyorlar. lem ve mürekkep kul!anma>ı yasaklayan YakubiAklımız egemen olursa, devletin yanıp kül olaca leri (4) bulunsavdı, Roma İmparatorluğu içinde Ne var ki içimizden kimileri "ceherme/r)" sözcüğünü abartmalı ğına ve ulusun yeryüzünün en mutsuz ulusu duru uzun süre özgürce düşünmeye izin verilmeseydi, Hıbulacaklardır. Anlı şanlı bir profesör, yükseklerde bir bürokrat, muna gelecegine hükümeti inandırmışlar. pek ünlü bir politikacı, her gün televizyonda boy gösteren bir ristiyanlann inançlannı yerleştirmeleri olanaksız BOLDMİND Avrupa'nu bir ucunda sizin için dunıma gelirdi. Şu halde, ancak düşünce özgürlübakan diyebilir ki: savaşlar kazanmaya giden ve denizleri gemüerle güyle yerleşmiş olan Hıristiyanlık, nasıl bir çelişki Aman canım, şu İlhan Selçuk da hep biriikte yaşadığımız kaplayan biz lngilizieri bu kadar mutsuz mu bulu ve nasıl bir haksızlıkla tek dayanağı olan o özgürgül gibi ülkemizi cehennem yaptı çıktı. yorsunuz? Sanıyor musunuz ki Hindistan'da keş lügii bugün boğmak istiyor? Size yararb bir iş öneHayır... fettiğiniz hemen hemen biitün yerleri sizden kopa rildiği zaman bir karara varmadan önce uzun uzun Bizim ülkemiz cennetttr; ama içinde yaşadığımız yasaklı düzen çağdaş kafalı bir insan için cehennemdir. Ne var ki bu cehennemin alevlen, çağdışı kafalıyı yakmaz. O çağdışı kişi, ister profesör olsun, ister bakan, ister yüksek büsavur a arl rokrat, isterse işadamı; cehennemin yalazını duyumsayamaz. Ttniftgiî^m f/irhliirrii g nhkl arastna giren bu taşırlar. Birriizgârestiğinde kendi haline bırakümış. Yazm D&UZtWyt} ÇOpUlgU / ^ saym Belediye Bafkanmm sokağtn tüm tozu ağzınıza, kışı da var. Kış gelir, sorunlarutı Acı olan budur. Çünkü Ortaçağ'da da böyleydi; engizisyon cehennemini, toplumun en saygın kişileri, cennete ulaşmanın dc•ı ı ı ve kamuoyunun dikkatierine gözünüze dolar. Temiz da getirir. inaieye neaetl sunarvn. çamaşırlanmz yeniden kirlenir. HaUan temizUği beUHyenm hiç ğal bir gereği sayarlardı. * /•lifnn/iniınr? HASAN DEM/KTAŞ çok z a m m Kahramanmaraşta sorunu olmamış. Türkoğlu V^ Jî^• T» I I *I ' ki yollann en kötüsü ilçesinde Uokıd, ortaokul ve tise Peki, bu korkunç tablo nasıl değişir? Türkiye; yazar, çizer, saD~ t, 2 " ^ Z ^ t u t b ^ l * * UrkOg"1 "ÇeS«" nMoğlum, da reva görülür. ders kitapLm d^nda okumaya, natçı, aydın mezbahası olmaktan ne zaman kurtulur? KitaplaKitabı gören yok okuyan yok, ama yazarı için ölüm kararı ve? rın toplatılmadığı, yak/lmadığı, yok edilmediği bir topluma nasıl İZJZ mVeaMitlere " BUhep otuz yüdır, daha rahat, ÇakUb, „ „ , , UMtnmU, Z?TZ Z£?ZL bir riliyor! Salman Rüşdü'nün "Şeytan Ayetleri" romanını, iran'da dönüşürüz? Binlerce aydının, yazarın, sanatçının, gazetecinin daha mutlu ama UrSanmakta ve yühk kiras, »>*<"> f*° >^ şoseli, belki de asfaU yoUarda $ % % ? % S l f l L kaç kişi okudu? Bu sorunun yanıtı olumsuzdur. Başka ülkelermahkemelerde süründüğü bir ülke olmak utancını nasıl sileriz? ortalama 250300 milyon Hra ^lan besledik Türkoğlu %iüer ^ yürüyebiürdik J " ^ tİra^ZrTa * d e d e bu romanı baştan s o n a okuyan kaç kişi çıkar? Ama heEn kısa reçete çok açık seçik: men yargıya varıyorlar. Kolaycacık, hemencecik!.. Sözde liberal Özal'ın parlamentoda yüzde 65 çoğunluğu var; Bizim Refah Partili Şanlıurfa Belediye Başkanı Bay Halil Çeçevresinde Amerika'da eğitim görmüş yupileri var; ağıriığınca S ^ S S S S L olmaktan beklediğimiz Biz otuz yddv bu meyvesiz, geçtikten sonra Türkoğlu Uçesini lik bakın ne demiş: iş o^vfha^TI^ST^ umutlarm akıp gitti&ni görürüz. gölgesiz ağacm altmda bekledik sorunuz. tlçenin zengirdikler yapan "hanedan"ı var; buyruğundan çıkmayan hükümeti ve "Müslümanlıktan dönen bu herif kanımca şizofrenik bir vakaparti grubu var. Hemen buyursun; artık sağcısının da solcusuçZura^ğdelimüuShitlerin Umardun ki bucağmuz Uçe murlufuğu^Bizlere gelmedUama içinde can çekiftiğini bir anda dır. Ciddiye alınmaması gerekir... Görülüyor ki asıl şeytanlar, SalkuT^leribUehT^ToSu olduğu zaman bizim de beledıye başkanına gelcU O gorecekvnız. Oyleyse yükv nun da çağdışı olduğunu gördüğü, bildiği, öğrendiği yasalan deman Rüşdü'nün kafaana girerek bu saçmalıkları yazdırmayı bağiştirsin. Bu girışiminde muhalefet partilerinden de tam destek halde yeni bir ihaÛTacZumuT a*"*** *W" fsUeri y^amın.uygar kış, gıb, geçse btetaştntaş ustune şarabilmişlerdir." görecektir. Hem^rmkhtavmmhu^^^ oluşturulur, bugun sokaklanmızı duzenUdu lemesı, gıymesu konmadığı yerde umutia Bay Halil Çelik "Şeytan Ayetleri"ni okumuş mu? Hayır! Ama mütenhhiti™ h*L»liv, *»«' <""£ oUm üğımlar meskeni ona göre. Adamın beklemek kandmlma anlamtna Özal, bunu yapmadıkça, çağdaşlık lafını ağzına almasın, çikrahat rahat suçluyor yazarı. Bu bir romandır, bir yazın yapıtıdır. Z^daT2£mZnlira yenütma abur. patlanuf almda bir de Mercedes hizmet gelir. Demokraük bir belediyelet gibı.çiğneyip balon yapmasın. Turkçeye de çevrilmemiştir. Sayın belediye başkanı, bu kitap us^arZThakLzkiZr fotseptiklerle beslenen kirti arabası. seçımme evet 30 yühk • tüne bilgileri nereden edindi? Gazetelerde çıkan birtakım suçsağlanmış ohipusuMzlük ve sular, ordeklerin, kaziann, Yaz aylarmda, kertenkelelerin »mparatorluk yonettmme hayu bir de meslektaşlarımız var, Özal'a bol yağ yakıp dalkaHa layıcı yazılardan... Ki o yazıları yazanların, Rüşdü'ye saldıranlabelediye kaytH da halen devam ^"klarm ve hindilerin yaşama kaya göıgelerinde serinlediği dem"un zaman, daha gelmed,vukluk eden... rın hiçbiri "Şeytan Ayetleri"ni okumamıştır. Okumadıkları bir kietmektedir. alanlan olmaz. Türkoğlu'nda serinleyecek bir tmAHlM Ttteic Onlara sözümüz yok. tap için, bir yazar için böylesine kesin mi kesin yargılara nasıl Mati sıkıntı içinde olan Yaz gelir, pistiklere konan gölgelik, park, bahçe ve lat^ntm U«A varabiliyoriar? belediyelerin çeşittt sinekler yiyeceklerimize ölüm dinlenme yeri yok. Her şey Türkoğlu halkmdan (ArkaalS.Sayfada) Özgür Kafa ile Körlenmiş Reyin PENCERE Tokat... HIFZI VELDET VELİDEDEOĞLU OKTAYAKBAL EVET/HAYIR OKURLARDAN Şu Kitabı Önce Bir Okusakî AKTıFBANKACtUK Bankanız size güveniyor mu? Hesap açarak siz bankanıza güveniyor, borç veriyorsunuz. Paraya ihtiyacınız olduğunda bankanız size güveniyor, borç veriyor mu? Yapı Kredi ihtiyaç duyduğunuz an size bu imkânı sağlıyor: Ferdi Kredi'yle sizi destekliyor... Size güveniyor, kredi veriyor. Mardinli postacıdan Edirneli işçiye, Antalyalı emekli öğretmenden Ankaralı memura kadar on binlerce ihtiyaç sahibi Ferdi Kredi'den yararlanıyor. • Her türlü ihtiyaç için: Çocuğunuzun eğitim giderlerini karşılamaktan her tür ev eşyası almaya, nişan, düğün ve tatil masraflanna kadar istediğiniz her alanda Ferdi Kredi'den yararlanabilirsiniz. Siz bankanıza guveniyorsunuz... • Peşinpjra: 500.000'den 5.000.000 liraya kadar kredi alır, harcamalarınızı peşin parayla yaparsınız. Böylece; • Hem beğendiğjniz markayı, ihtiyaç duyduğunuz mal ve hizmeti istediğiniz yerden, hem de daha ucuza alırsınız. • Taksitli satışların büvük vade farkından etkilenmezsiniz. İhtiyacınızı ekonomik yoldan karşılar, tasarruf saglarsınız. • Ödemelerinizi aydan aya, emekliyseniz 3 ayda bir yapabilirsiniz. Siz de Yapı Kredi'ye gelin. Ferdi Kredi'den ve Aktif Bankacılık Çağı'nın daha birçok kolaylığmdan, olanağından yararlanın. Bugün "y^ni bir hayaf'a adım atın. YAPI^CKREDi "h/zmette smır yoktur" M