Katalog

16 ARALIK 1989 EKONOMI CUMHURİYET/13 Kıır farkı fonu kredileri • ANKARA (AA) Yatınmcılara kullandınlan dış kredilerde teşvik belgesi aranmayacak. Para ve Kredi Kurulu'nun dünkü Resmi Gazete"de yayımlanan tebliğine göre, dış krediler kur farkı fonu kapsamına alınan küçük ve orta ölçekli sanayiler proje kredisi ile tarıma dayalı sanayiler proje kredisinin yatınmcılara kullandınlmasında teşvik belgesi istenmeyecek. Teşvik belgesi kapsamı dışında kullandınlacak olan bu krediler daha önce Dünya Bankası'ndan sağlanmıştı. Gtiney Afrika'ya ithalat desteği Borsaya Japonlar geliyor EKONOMDE KULIS MERALTAMER niyor ki Nomura, Türkiye Fonu'na katıldıktan sonra bizim pazar Japonlara cazip geldi ve Akdeniz Fonu'nu kurarak kendi başlanna iş yapmaya karar verdiler. Ve bunun için de müşterüerinin Nomura'ya olan sonsuz güveninden doğan hâkimiyetlerini kullanarak Türkiye Fonu'na katkılannı sınırlı tuttular. Çünkü başlangıçta 600 milyon BM'nin, ırkçı Güney Afrika Cumhuriyeti'ne yaptırım uygulanmasını kararlaştırmasına rağmen, Türkiye'nin bu ülkeden yaptığı ithalatın önemli ölçüde arttığı belirlendL ANKARA (ANKA) Irkçı politika nedeniyle Birleşmiş Milletler'in Güney Afrika Curnhuriyeti'ne yaptırım uygularnasını kararlaştırmasına ve buna uymayan ulkeleri "kara liste"ye almasına karşın Türkiye'nin, bu ülkeden yaptığı ithalatını önemli ölçüde arttırdığı belirlendi. Birleşmiş Milletler Irkçıhğa Karşı özel Komitesi'nin geçen yıl Birleşmiş Milletler Genel Kuruhı'na sunduğu raporda, Türkiye'nin bu ülkeden yaptığı ithalatını son yıllarda büyük ölçüde arttırdığı belirtilmişti. 1962 yılında kurulan ve 18 ülkeden oluşan komite, raporunu, Birleşmiş Milletler tarafından Güney Afrika'ya karşı uygulanması kararlaştırılan yaptırımlara ne ölçüde uyulduğunu saptamak üzere hazırlamıştı. Raporda, Türkiye'nin yaru sıra Federal Almanya, Japonya, ttalya, lspanya'nın da 1987 yılmda Güney Afrika ile ticaret hacimlerini önemli ölçüde arttırdıkları belirtilmişti. Türkiye, Güney Afrika'dan Cezayir'den petrol • ANKARA (AA) Iran ve Libya'dan sonra Cezayir'Ie de hampetrol alımına iILşkin anlaşmaya vanldı. Cezayir'den bir yıllık dönemde 1 milyon ton hampetrol alınacak. Petrol bedeli, petrol çekim tarihindeki piyasa şartlanna göre olacak. Cezayir'den alınacak hampetrol tutarı mevsimsel işleme şartlanna göre 800 bin ton 1.2 milyon ton arasında değişebilecek. Cezayir'Ie aynca fiyatlarda anlaşılması durumunda motorin ve LPG alımı konusunda da prensip karanna vanldı. ka Cumhuriyeti, ocakağustos dönemi itibanyla Türkiye'nin en çok ithalat gerçekleştirdiği ülkeler arasında onuncu sırayı aldı. Güney Afrika aynı yıl 1988'e göre ithalatın önemli ölçüde arttığı üçünyaptığı ithalatı, ozellikle 1984 yı cü ulke oldu. Türkiye, bu ülkeden lından sonra önemli ölçüde arttır ozellikle demirçeük urünleri ithal dı. 1983'te 34.5 milyon dolar olan ediyor. Türkiye'nin Güney Afriithalat 1984*te yuzde 161.3 arta ka'ya ihracatı ise duşük düzeyde rak 90.2 milyon dolara yükseldi. bulunuyor. 1989 yılının ilk sekiz Daha sonraki yıllarda surekli ar ayında Güney Afrika'ya sadece tış gösteren ithalat 1987'de 220 19.9 milyon dolarhk mal saülabilmilyon dolara kadar çıktı. Yılın di. ilk sekiz ayları itibanyla da Birleşmiş Milletler'e sunulan 1988'de 198.2 milyon dolar ola raporda, Güney Afrika'ya uygurak belirlenen ithalat, bu yıl yüz lanan yaptınrnlarda ekonominin de 50.7 artarak 298.7 milyon do anahtar sektörleriyle kredi işlemlara ulaştı. Böylece Güney Afri lerinin hedef ahnması istenerek şu tavsiyelerde buluTürkiye'nin G. Afrika dan ithalatı nulmuştu: "Yaptırım uygulayan ülkelerin bırakügı HhıfıttıH Artış boşluklardan, başka MYl <Uı$l ülkeierin yararlanması nı öolemek için önlem1981 25 989 03 ler aiınması duşünül1982 29 209 03 • 128 04 1983 34 522 1B2 melidir. Yapunm uy1984 90 219 08 161.3 gnlamayı kararlaşüran 138 934 1985 12 540 ülkeler. siyasi açıkla1986 201.671 18 45.2 malarla yetinmek yeri1987 220 616 1.6 94 ne yapünmlan ihlal 198 197 1988<x) 2.1 1989(x) 298.698 edenleri cezalaadınnak 3.1 50.7 için bukuksal düzenle[ x ) OcakAjustos meler getirmelidir." Japonlar geldi, geliyor, gelecek, düşünuyor derken... Dünyanm âa buyük borsa aracı kurumu Japon Nomunı, Türkiye'ye geliyor. Istanbul Menkul Kıymetler Borsası IFC'ninprojelendirdiği Türkiye Fonu'nun ardından Japonlar'a "ev sahipHfi" yapmaya hazırlanıyor. Dev Japon kuruluşu Nomura, 100 milyon dolarhk Akdeniz Fonu oluşturuyor. Bu fonun içinde Yunanistan ve Italyâ da var. Fonun yüzde 4O'ı, yani 40 milyon douriık bölümü Türkiye'ye Süzer Dış ait. Yatınm ortaklığı şeklindeki fonun yönetimi için Nomura Ticaret'te Türkiye'de bir de buro açacak. personel sayısı Nomura'nın çok ilginç bir çalışma yöntemi var. Menkul kıymetleri spekalütör ya da borsada oynayanlara değil, direkt nihai tıiketiciye, hane halkına pazarlıyor. Bunu gerçekleştirmek için de köylerden kasabalara kapı kapı dolaşan bir Nomnra ordusu var. Bu ordunun önemli bir bölümünü part time çahşan ev hanımlan oluşturuyor. Japonya'da böyle bir sistemin yerleşmesindeki temel etkenlerden bin Japon halkı arasında tasarnıf egiliminin yıiksek oluşuysa, diğeri de halkın Nomura'ya olan guveni, "Nomura ne yaparsa doğru yapar" kanısı. Nomura, Solomon Brothers ve Merril Lynch'le birlikte Türkiye Fonu'na da katılmıştı. Hatta de dolar olarak planlanan Türkiye Fonu, talep fazlalığı nedeniyle 84 milyon dolara yükseldiği halde fonun Nomura tarafından pazarlanan Uzakdoğu ayağı, başlangıçta ne kadar planlanmışsa o sınırda kaldı. Bu durumda Nomura'nın Türkiye ile ilgilenecek müşterilerini, tek başına yöneteceğı kendi fonuna sakladığı tahmin ediliyor. Süzer ihracatta 'küçülüyof 130'dan 45'e düşürülürken, Mustafa Süzer de Türktrade'in başkanlığından aynhyor. tafa Süzer, "Hedefi küçülttnk. Üzerimizden geçme ihracatı da kesinlikJe yapmıyoruz. Sadece kendi bilditimiz ibracmtı yapacaJu. A* TC temiz iş yapacagız. Cidetil, kârtaromıM l K ı aMık" diyor. hfcöa Hedef küçulünce doğal olarak personel de "kuçülüyor". Süzer Dış Ticaret'in 130 kişüik personeli 45 Idşiye indirüiyor. Bu arada Süzer'in Genel Koordinatörii olan Yaşar Dış Ticaret'in eski Genel Müdürü MeUb Aydın da gruptan aynlmış. Kendi müşavirlik sirketini kuruyormuş. caret şirketi kuruyormuş. Mustafa Süzer'in sıtkı, ihracattan iyice sıynhyor galiba. Kendisi de 5 yıldır yürüttüğü TÜRKTRADE'in başkanlığııu bırakacakmış. TÜRKTRADE'in ocak ya da şubat ayında yapılacak genel kurulunda başkanük için aday olmayacakmış. Yerine kim mi başkan oluı? Ram Dış Ticaret'in yeni Genel Müdürü Evren Artan çiçeği burnunda bir ihracatçı olarak bu ise talıpmiş. Diğer adı geçenler ise ihracaün yorgun savasçılan: Tekfen Dış Ticaret'in Genel Müdürü Cemil Atkay ile Süzer'in TÜRKTRADE'de başkan yardımcısı olan Penta Dış Ticaret'in ortaklanndan Murat Vargı. r Serbest nıali müşavirler • ANKARA (ANKA) Yapılan yasal düzenlemelerle serbest muhasebeci ve mali müşavirlerin faaliyet gösterebilmesi için yıl sonuna kadar izin belgesi alması öngörülürken, bu • konuda yetkili geçici kurulun şimdiye kadar çalışma için gerekli izin belgesi vermediği öğrenildi. Serbest muhasebeci mali müşavirlik izin belgesi 'almak amacıyla değerlendirme kurullanna yapılan başvunılar önceki gün sona erdi. Geçici kurulun, sürenin bitimine 15 gün kalmasına karşın faaliyete geçmek için yeterli herhangi bir izin belgesi vermediği kaydedildi. Yasal düzenlemelere göre, izin belgesi alamayanlar 1 Ocak 1990'dan itibaren serbest muhasebecilik veya mali müşavirlik yapamayacak. FlKTINA DÎNDİ Başkanlann patronu Bodur Istanbul Sanayi Odası'mn 17 yıllık Meclis Başkanı İbrahim Bodur, artık sadece sanayicilerin değil, "başkanlann" da patronu. Yanında calıştırdığı profesyonel yöneticileri Türk özel sektörünün en yetkili temsil organlannın başına yolluyor. Odalar Birliğı Başkanı Ali Coşknn, Kaleporselen'in Genel Müdurü. Halit Narin'in yerine TtSK başkanlık koltuğuna oturan Refik Ba>dur ise Kaleseramik'te profesyonel yönetıcıhk yapmış, şiradi de yönetim kurulu üyesi. Diyorlar ki Ibrahim Bey işini bilir. Kendi DYP'li olduğu halde TOBB ve TlSK'in başmdaki profesyonel yöneticileri ANAP'a yakmdır. Böylece Ankara Kale Grubu'nun ilişkileri de "mükemmer yürür. Saym Bodur'un "işini bildiği", son İSO seçimlerinde de görüldü. lki tarafa da "Sizi destekliyorum" diyerek mavi boncuk dağıtan Bodnr, Meclis BaşkanhğYna 2 tarafın da adayı olarak yani tek listeyle girmeyi sağladı. Ama her nedense gene de 80 üyenin ancak 41'inin oyunu alabildi. Büyük ihracatçı kuruluşları çatısı altında toplayan TÜRKTRADE'in Başkanı Mustafa Süzer ENKA'nın yolunu izleyerek "kuçiik güzeldir" diyor ve Süzer Dış Tlcaret'i "küçülriiyor". GeSüzer Dış Ticaret'in Genel çen yıl 210 milyon dolar ihracat Müdürü Mustafa Cengiz ise Deyapan Suzer Dış Ticaret, bu yıl ğer Menkul Değerler'in sahibi 60 milyon dolvda kalacak. Mus Tuncay Artun'la birlikte dış ti Borsa dînleniyor Türkiye Fonu için özel seanslarda blok alım yapılmayınca Borsa dün normal yaşamına girdi. Ancak Türkiye Fonu'nun devreye girmesinin yarattığı olumlu havanın etkisiyle fiyat endeksi yükselişini sürdürdü. Ekonomi Servisi Türkiye"ye dışardan kaynak sağlamayı ve sermaye piyasasını geliştirmeyi amaçlayan Türkiye Fonu'nun oluşturulması için gerçekleştirilen blok hisse senedi alımlarının borsada yarattığı fırtına dindi. Fon için özel seanslarda blok alım yapılmayınca borsa dün normal yaşamına girdi. Ancak Türkiye Fonu'nun devreye girmesinin yarattığı olumlu havanın etkisiyle fiyat endeksi yükselişini sürdürdü. Fonun içine sadece Koç ve tş Bankası'nın bazı iştiraklerinin konmasının yeterli olmayacağı görüşünden hareket eden yatırımcılünmesi" yaptı. Sermayesini 10 kat arttıran ve 4 bedelli (2500 liradan) 5 bedelsiz vermeye başlayan Erdemir'in dünkü borsa fıyatı 9100 lira olarak gerçekleşti. Bedelli ve bedelsiz yeni hisseler dikkate alındığında Erdemir'in fiyatının lar, önceki gün olduğu gibi, dün 78.600 liraya yükseldiği görülüyor. de Sabancı grubu kâğıtlanna yöneldiler. Uzmanlar gelecek Fona hisse senedi alımı için uyanyor nın henüz tamamlanmamış olmaönceki günü 69 bin liradan kası, tamamlansa dahı fonun içinde patan Erdemir hisselerinin dün ki kâğıtların ileride değiştirilmesi bölünmesine ve normalde fiyatıihtimali üzerinde duran yatırım nın gerilemesinin beklenmesine cılar, Sabancı kâğıtlarından aldı karşılık yükselişe geçmesi ise lar. "Borsada oluşan otanüıı havaya" Borsada dün işlem hacminin bağlandı. Uzmanlar, önümüzdeönceki güne göre düşük kalmasm ki günlerde her bir hisseye 9 hisda ve endeksin yükselmesinde senin daha piyasaya çıkacağımn "kâgıt satma havasının" olmama dikkate alınmasını, piyasada miksı ana etken oldu. Endeksin yük tarı çoğalan malın fiyatının düşselmesine bir başka etkiyi ise Er mesinin normal olduğunu kaydedemir hisselerinin beklenen "bö diyorlar. Borsadan habersiz Arnavutlar Karsh'yı stokçu zannedince... Odalar Biriigi Başkanı Ali Coskun, Finansklüp'ün toplantısında piyasa ekonomisinin erdemlerinden söz ederken kapalı ekonomilerin ne denli cağdışı olduğunu vurgulamak için Arnavutluk'tan ilginç bir örnek verdi. Toplantıya katılan arkadaşımız Esin Sungur'un aktardığına göre Odalar Birliğı heyetinde, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası Başkanı Mnharrem Karslı da varmış. Amavutluk'ta bakanlann da katıldıgı bir akşam yemeğinde Coşknn, Türk heyetini tanıtırken Muharrem Karslı için de tngilizce olarak "Stock Exchange"in başkanı demiş. İşte ne olduysa ondan sonra olmuş. Arnavutlann tüm ilgisi Karslı üzerinde yoğunlaşmış. Karsh'ya bir rağbet, bir rağbet! Herkes kendisinden kartlar almış. Toplantı bittiginde Karslı çevresinde büyük bir kalabalık oluşmuş. Toplantının ertesinde Karsh'mn arabasuun peşine Arnavut yetkililerin arabası takılkötü kalitedeki mallann stok edildiği ambarlar benzeri bir bolümün başkanı. Hem stok, hem de exchange (yani değişim)! Demek Karsh stok degişimi yapmaya da yetkili... Oh ne âlâ ne âlâ!.. 'Istanbul Türkiye'deki mallar, Arnavutluk'a göre çok kaliteli. "Amu" Stock diyorlar Karsh'ya, "Şu stoganda neler Ne w Exchange sa da var, sen bize söyle.yarayangönder. Biz, bize mış. Bu ilgi, Karslı'mn otel odasının önünde oluştunılan kuyruklarla doruk noktasına varmış. Başta TOBB Başkanı Ali Coşknn olmak üzere Türk heyeti, Karslı'ya gösterilen bu ilgiye hem çok şaşırmış hem de pek bir mana verememiş. Ama bir süre sonra işin aslı anlaşılmış. Meğer kendi içlerine kapalı bir ekonomide yaşayan ArnavuÛann borsadan falan hiç haberleri yokmuş ve kendilerine "stock exchange" denilince zannetmişler ki Karsh, Amavutluk'ta lan Araavutluk"ta satarız, geri kalanını da diğer sosyalist blok Ulkelerine gönderip başka mallarla "exch»nge" ederiz (değiştiririz). Karslı önce borsada işlem gören hisse senetlerinin adlannı sıralamaya çalışırken, bir noktada anhyor ki kendisine gösterilen bu yoğun ilginin asıl hedefi kendi değil. Neyse sonunda mesele anlaşılıyor ve TOBB Başkanı Ali Coşkun, Turk heyeti başkanı olarak yeniden ügjlerin odak noktasına yerleşiyor. Arnavutlar da büiyorlar ya AEROSPATIALE AVRUPA'YA UZANAN ÜÇÜNCÜ AEROSPATIALE, naklen televizyon ve telekomünikasyon alanlarında işbirliği isteyen ülkelerei»ydu yapımı konusundaki deneyim ve bilgisini aktarmaktadır. AEROSPATIALE, uyduların yapım ve uzaya fırlatılmaları dışında, yeryüzünde denetim merkezlerinin inşası ve personellerinin eğitimini de üstlenmektedir. Arap ulkeleri Ligine hizmet veren ARABSAT ve Avrupa'ya yönelik EUTELSAT uydularını başarıyla devreye sokan AEROSPATIALE, Türk PTT'lerine TÜRKSAT uydusunu önermektedir. M İ projeye katılan diğer kuruluşlar, alman MBB, ve Türkiye'deki ortağı TELETAŞ ile birlikte ALCATEL ESPACE'dır. Her biri 16 Ibnallik iki uydudan oluşan bir sistem, Türkiye ile Avrupa erasında telefon, teleks, teJekopi, veri nakli ve televizyon ulaşımım sağlıyacak. AEROSPATIALE'ın TÜRKSAT uydusu, Avrupa'ya uzanan üçüncü köprüdür. KÖPRU. TÜRKSAT wrospatiak aerospatiale A E R O S P A S Y A L AEnOSBPATlALlPÜST DUZEY TEKNOLOJISI