Katalog

20 KASIM 1989 HABERLER CUMHURİYET/11 AHMETTAN Hükümet her yönüyle yanlışlıklar komedisi diyen Inönü: Özal, Inönü StadTndaydı • tç Polilika Servisi Cumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk Ankara dışı gezisini lstanbul'a yapan Turgut Özal, bugün Kartal, Pendik, HalkaJı ve Şişli'de merkezleri bulunan dört sanayi kuruluşunda incelemelerde bulunacak. önceki gece İstanbul'a gelen Cumhurbaşkanı Turgut Özal, kalmakta olduğu Harbiye Orduevi'nde dün uzun süre diniendi. Sabah saatlerinde ziyaretine gelen ANAP htanbul tl Başkanı Eymen Topbaş ile bir görüşme yaptığı oğrenilen Cumhurbaşkanı, Topbaş ile birlikte BeşiktaşAnkaragucü maçının ikinci yarısını izledi. SHP lideri cumhurbaşkanımn ortaya çıkardığı durumu Türk milleunin kabul edemeyeceğini söyledi. Inönü, "Enflasyonu düşürmeyenler sahtekârdır diyen Sayın Özal'ın enflasyonu düşürmediği anlaşüdı" dedi. ÜMİT ASLANBAY ANAP lıalkı kandırıyor KOPTJGIJ • • • • ^ • V Avrupa Rüzgârları Kardeş Yusuf Özal'ın merakı çok yerinde. Sahiden AVTUpa'daki gelişmeler, ağabey Özal'ın gerçekleştirdiği Çankayahükümetpartı operasyonunun tozu dumanı arasında kaldı. Kardeş Özal, Dışişleri Bakanı Mesut Yılmaz'a önceki gece Butçe Komisyonu'nda sordu: "Avrupa'da duvar yıkma konusundakl gelişmeler Türtdye'yi nasıl etkileyecek? " Yılmaz, bu konuda bakanlığında çalışmaların başlatıldığını haber verdi ve önümüzdekı haftalarda Türkiye'nin Doğu ve Batı Avrupa'daki büyükelçilerini Ankara'ya çağırıp toplantılar yapacağını açıkladı. Avrupa'nın değişmekte olan siyasal, küttürel ikJimi karşıstnda Ankara'nın izleyeceği yolun rotası geçici de olsa bu toplanttlarda çizilecek. Kardeş Özal gibi her Türk vatandaşının kafasında bu bağlamda ana endışe şu: "Avrupa'daki yeni oluşumlar Türkiye'nin önemlnl azaitacak mr?" Bu soruya Dışişleri Bakanlığı 'nda siyaset planlamasıyla ilgili çevrelerin yanıtı tek sözcük ve çok kesin: "Hayır." Avrupa'da duvar yıkma ile somutlaşan gelişmeler soğuk savaş rüzgârlarının tamamen tersi bir yönde. Bunun Türkiye bakımından ilk umut verici yönü savunma harcamalarının yakın gelecekte azalmasa bile bellı düzeyde kalması. Genel çizgileriyle, netleşen Avrupa tablosunda Türkiye'nin yeri ne olacak? Bunun boyutlarını şimdiden öngörmeye olanak yok. Ancak şu ana dek görünen iki olgu var: a) Gelişmeler Batı'nın demokrasi ve bireysel özgOriOkler çerçevesinde odaklaşmakta. b) Rüzgâr bölünmüş Avrupa yerine blrleşik ve daha büyük bir Avrupa ya doğru esmekte. Demır perde aralığından Batı Avrupa'ya doğru hızla sızmakta olan Macaristan, Polonya ve Doğu Almanya gibi ülkeler bu "büyük Avrupa"da Türkiye'nin yerinı daraltacaklar mı? Dışişleri yetkilileri bu soruyu da "hayır" diye yanıtlıyorlar. Çünkü Türkiye'nin demokrasi deneyimi, çok partili yaşam konusundaki birikimi bu ülkelerle kıyaslanamayacak durumda. Aynı yetkıliler, Avrupa Topluluğu'na Türkiye'nin üyeliği için telaffuz edilmekte olan endişelerin de yersiz olduğu inancındalar. Ankara için çizilmiş olan üyeliğin yasal çerçevesini tehdit eder bir durum şu anda söz konusu değil. Böyle bir şey ortaya çıkarsa zaten AT'nin varlığı da yeni dönüşümlere uğramış olur. Mitterrand'ın 1993'e dek Türkiye'ye 'evet' ya da 'hayır' denilemeyeceği yolundaki sözleri bu yaklaşımın dışında. Türkiye'nin öneminde bir değişiklik olmayacak gorüşünü yine de ihtiyatla karşılamak gerekir. Çünkü ülkemizin coğrafyası aynı kalacak. Komşularımız "dünya değişse de" kolay değişecek yapıda değiller. Türkiye'nin bu nedenle bir İsveç, Danimarka ya da Hollanda rahatlığına kavuşması Avrupa'daki barış rüzgârları ne ölçüde güçlü eserse essin oldukça zor. Macaristan'ın Avrupa Konseyı'ne başvurusu, AT üyeliğinin konuşulması, Batı Almanya'mn Doğu'daki yarısıyla birleşmesinin açıkça konuşulur olması, Polonya'da komünist olmayan bir yönetimin işbaşına gelmesi türünden gelişmeler Varşova Paktı'nın ortadan kalkabileceği beklentisini yeterınce yüreklendirici. Ancak bu ülkelerin Varşova Paktı'ndan kurtulmalan oldukça zor. Çünkü bu pakt NATO gibi bir antlaşmadan çok farklı bir nitelikte. Varşova Paktı'nın Türkçesi şu: Tüm üye ülkelerin orduları Sovyet Genelkurmayı'nın komutası artındadır. Pakt ortadan kalksa bile Moskova'nın bu ülkelerle organik zinciri ikili anlaşmalarla yürürlükte kalacaktır. Bu gerçek Gorbaçov tarafından altı çizilerek vurgulanıyor. .. Avrupa'da gelişen olayların sınırlarını saptamak şimdilik falcılıkla eş anlamda. Bu yüzden kesin belirlemeler hem zor hem yanlışlığa yol açacak durumda. Bir diplomatımızın deyişiyle, olayları çok yakından izlemek ve "kurşun kalemle bir takım değeriendirmeler" yapmak gerek. Çünkü Avrupa haritasının yeniden çizimi hem çok aşamalı olacak hem de çok zaman alacak. UFO heyecanı sürüyor • İSTANBUL (AA) tstanbul'un çeşitli semtlerinde dün yine "UFO'" gördüğünü söyleyen çok sayıda vatandaş, gazetelere telefon yağdırdı. Çamlıca, Kartal ve Cennet Mahallesi ile çevresinde oturan vatandaşlar, telefonla gazeteleri arayarak, 18.0019.00 saatleri arasında gökyüzünde ışıklar saçan, parlak bir cismin hareket ettiğini gördüklerini anlattılar. Vatandaşlar, cismin bir süre sonra gözden kaybolduğunu söylediler. Kandilli Rasathanesi yetkilileri ise, "UFO, uçan daire gibi söylentiler, uydurmadır. Gözüken cisim Venüs gezegenidir" şeklinde konuştular. TAYAD'dan protesto • İstanbul Haber Servisi Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Yardımlaşma Derneği (TAYAD) larafından dün yapılan yazılı bir açıklama ile önceki gece yapılması planlanan "Bir Turküdür Direniş" adlı geceye izin verilmemesi protesto edildi. Demokratik kitle örgütleri üzerindeki baskılann da kınandığı açıklamada dernek üyesi Sevgi Erdoğan, Ömer Lütfü Top, Faruk Okumuş, Mustafa Eser ve Nazan Çeliker'in gözaltına alındığı belirtildi. 150 doktora sertifika • İSTANBUL (AA) İstanbul Tabipler Odası'nca duzenlenen "İşyeri Hekimliği Kursu"nu tamamlayan 150 doktora Cerrahpaşa Tip Fakültesi'nde duzenlenen bir törenle seriifikaları verildi. Törende birer konuşma yapan Büyükşehir Belediyesi Sağlık Dairesi Başkanı Beyzade Özkahraman, SKK İstanbul Bölge Müdürü Mucahit Atman ile İstanbul Tabipler Odası Başkanı Ferruh llter, işyeri hekimliğinin önemini belirterek şimdiye dek duzenlenen 3 kursu başanyla tamamlayan altı yuz hekime sertifika verdiklerini bildirdi. ISPARTA SHP Genel Başkanı Erdal tnonıi, "Halkın seçimleri bir iki hafta içinde >aphracak çareler aradıgım" belirterek, "Kimsenin karamsarlıga diışmemesini ve umudunu kırmamasını" istedi. Inönü, "Bu baskılar kendini seçimde gösterecektir. Ne zaraan olacağını söyleyemem. Ama olacaktır. Biraz daha beklemek gerektigini anlayısla karşılamalıyız" dedi. SHP lideri Erdal İnönü, dün sabah Genel Sekreter Deniz Baykal, Genel Sekreter Yardımcısı Adnan Keskin, milletvekilleri Ömer Çiftçi, Fual Erçetin, Ekin Oikmen, Kâzım Ulusoy, Kâzım özev ve Erol Ağagil ile birlikte Afyon'dan Isparta'ya hareket etti. DYP'li Belediye Başkanı Raşit Civan'ı ziyaret ettikten sonıa partisinin Kültür Sarayı'nda dü SHP Genel Başkanı Erdal tnönü ve Deniz Baykal, Isparta'nın DYP'li Belediye Başkanı Altan Rasit zenlediği toplantıda konuşan Er Civan'ı makamında ziyaret ettiler. (Fotoğraf: AA) dal tnönü, "Halkın Özal'ın kandırmacalanna eski liderlerin suç lük beylik, beyliktir' anlayışıyla Halkın seçimleri bir iki hafta meliyiz" dedi. 26 Mart seçimlerinde ANAP'landığı bir dönemde bel bagladı halkın iradesine karşın cumhur içinde yaptıracak çareler aradığıgını, ancak yavaş yavaş bu kan başkanı oldu. O hem cumhurbaş nı, ama buna karar verecek ola ın bugüne kadar hiçbir partinin dırmacalann ortaya çıktıgını" an kanı, hem başbakan, hem parti nın TBMM olduğunu vurgulayan başına gelmeyen bir yenilgiye uğlattı. "Enflasyonu diişürmeyen geneJ başkanlıgını fiilen yunitmek tnönü, kimsenin karamsarlıga radığını öne süren SHP lideri tnösahtekârdır, diyen Sayın Özal'ın istiyor. Böyle bir durum devam düşmemesini ve umudunu kırma nü, "Eger demokrasi geleneğine enflasyonu düşürmediği edemez. Türk milleti bunu kabul masını isteyerek, "Bu baskılar saygılı olan bir parti olsaydılar iskendini seçimde gösterecektir. tifa ederierdi" görüşunü savundu. anlaşıldı" diyen tnönü şöyle de etmez." Toplantıdan sonra Isparta'nın vam etti: SHP lideri, "Bu hükümetin ku Ama ne zaman olacağını sojle>e"Cumhurbaşkanına herkesin ruluşu her bakımdan bir yanlışlık mem. Ama olacaktır. Biraz daha bazı ilçelerini dolaşan Inönü ve saygı göstermesi gerekir. Ancak lar komedisidir ve komedi halin beklememiz gerektigini anlayısla beraberindekiler bugün Burdur'bugun ortaya çıkan durum buna de devam elmektedir" gorüşünü karşılamalıyız. İktidar yürüyuşü da bir salon toplantısına katılamüzu hızlaodırarak seçime gil caklar. gölge duşüriiyor. Özal, 'Bir gun savundu. 6 Evren, Dalariın partisini destekleyeceği yolundaki haberleri yalanladı Bunlar basının haber taktiğf Kupdi tarafından karşılandı. Ozel idareye ait BaJçova Tesisleri'ııe yerleştikten sonra Karşıyaka Sogukkuyu MezarlığYndaki anne ve babası ile yakınlarının mezarlarını ziyaret eden Kenan Evren, 17.00 sıralannda İzmir Gazeteciler Cemiyeti'ne geldi. Gazetecilerle bir süre sohbet eden Evren'e bir gazeteci "Dalanın kuracagı partiyi destekleyeceği, hatta görev alacagı" konusunda bazı gazetelerde yer alan haberleri arumsattı. Bunun üzerine Evren, "Buna ona sorun. Ben basının laktigini bilijorum. Bir haber çıkanr, ondan sonra geiir, 'Bak böyle bir olay vaı, ne diyorsunuz' der. Ondan sonra gideceksiniz o tarafa 'Efendim bu böyle söyledi, siz ne diyorsunuz' diye. Malzeme... Ben 23 ay politik konularda konuşmayacagımı söyledim. Ama o sırada bana ziyarete gelenler olur, konuşunım, ne yapa>ım yani. Ahbaplanmla ilişkiıni kesecek degilim ya..." dedi. Evren "Konuşmama süresi olarak neden üç aylık zaman belirledigi" yönundeki soruya da "yorgunlugum ancak o sürede geçer" yanıtını verdi. DSP Genel Başkanı Bülent Ece İrlanda vizesi yürürltikte • ANKARA (ANKA) AT üyesi İrlanda, dünden itibaren istisnasız bütün Türk vatandaşlarına vize uygulamaya başladı. Irlanda'nın Türk resmi pasaportlarını da vize kapsamının içine almasına misilleme olarak Türkiye, 10 aralıktan itibaren tüm irlanda vatandaşlarına vize uygulayacak. trlanda Dışişleri Bakanlığı, Dublin'deki Türk Büyükelçiliği'ne gönderdiği bir nota ile 1955 tarihli ve vize muarıyet anlaşmasım feshettiğini, 19 kasımdan başlamak üzere tüm Türk vatandaşlarına vize uygulayacağını bildirmişti. İZMİR (Cumhuriyet Ege Bnrosu) Eski Cumhurbaşkanı Kenan Evren, yeni parti kurma çalışmalanm surdüren Bedrettin Dalan'ı destekleyeceği, hatta görev alacağı yolundaki haberleri yalanlayarak, "Bunlar basının haber taktigidir" dedi. Evren, "yorgunlugun geçmesi için uç aya kadar politik konularla ilgili olarak konuşmayacagım" yineledi. Görev süresi sona erdikten sonra yerleştıği Marmans'ten dün tzmir'e gelen Kenan Evren, Vali Yardımcısı Şeyda Balkan ve Ege Ordu Komutanı Orgeneral Fikret vit'in, kendisine "Cumhurbaskanım" yerine "paşam" diye hitap edilmesini eleştirdiği anımsatılınca Evren şu yanıtı verdi: "Acaba kendisi Sayın Inönü ile konuşurken ne diyordu? O zaman da Atatürk ilke ve inkılaplan yok muydu: "Bay" denildigi zaraan hakaret ediliyor. Tutmadı... Yani millete bazı şeyleri zorla kabul ettiremezsiniz. General' sadece yan lisanında geçiyor. Biz kendi aramızda konuşurken de "pasam" diyoruz. Atatürk'un önceden kullanıp değiştirdiği isimler vardır." TRAFİK KAZALAR1 14 ölü, 35yaralı Ankara'mn Çubuk ilçesinde bir grup öğrenci ve yakınlanm İstanbul'a götürmekte olan otobüsün îzmit'te kanala uçması sonucu 26 kişiyaralandı. Haber MerkeziYurdun çeşitli yerlerinde meydana gelen trafik kazalannda Kkişi oldü, 35 kişi de yaralandı. Ankara'nın Çubuk ilçesinden bir grup öğrenci ve yakınlanm İstanbul'a götürmekte olan otobüsün Îzmit'te kanala uçması sonucu 3'ü ağır olmak üzere 26 kişi yaralandı. Dün sabaha karşı 03.00 sıralannda Kocaeli'nin Gebze ilçesinde meydana gelen bir başka kazada da kayan bir otomobili çekmek isteyen kurtarıcının sürücüsü Hakan Aktaş, arkadan gelen otomobilin çarpması sonucu öldü. Isparta'nın Eğirdir ilçesindeki kazada ise Konya yönttne gitmekte olan otomobil, karşı yönden gelen TIR'la önceki gece çarpıştı. Kazada otomobil sürücüsü Kadir Alnndağ ile eşi Kadriye Altmdağ kaldırıldıkları hastanede oldüler. KonyaAksaray karayolunda dün sabah meydana gelen trafik kazasında ise bir traktör aşın hız yüzünden şarampole yuvarianarak devrildi. Kazada Hatice Serteseröldu. Muş'tan Bulanık'a gitmekte olan bir minibüsun şarampole yuvarlanması sonucu meydana gelen trafik kazasında da Hatice Tannverdi, Makbule Gürgün, Hediye Aksan, Bezna Danış olay yerinde öldüler. Bursa'nın Orhangazi ilçesinde ise bir aracın şarampole yuvarlanması sonucu Bayram Özaydın öldü. Eski Yalova yolu üzerinde ise bir otomobil köpruden uçarak Nilüfer Çayı'na düştü. Çaydan çıkartılan iki cesetten birinin Sabiha Çetinsnya ait olduğu belirlendi. Afyon'un Şuhut ilçesinde meydana gelen trafik kazasında ise Ümmühan Türkoz, Isparta'daki kamyonun karşı yönden gelen özel otomobille carpışması sonucu meydana gelen kazada da Metin Sümer olay yerinde öldüler. Sosyalizm ve Toplumsal Mücadeleler Ansiklopedisi TÜRKİYE CİLTLERÎ Iran kömürüne ragbet • VAN (AA) Hakkâri'nin Yüksekova ilçesine getirilen Iran kömürü fiyatının yerli kömüre oranla ucuz oluşu ve issiz, kokusuz yanması nedeniyle büyük rağbet göruyor. Serbest smır ticaretinden yararlanılarak getirilen 5500 kaloriye sahip yumurta büyüklüğunde taneler ve 2550 kilogramhk ambalajlar halindeki kömürün tonu 240 bin liraya satılıyor. Kamber Kaplan, Köln'de anıldı • KÖLN (Cumhuriyet) Federal Almanya'da geçen hafta kanserden ölen ve Erzincan'ın Kemah ilçesinde toprağa verilen Federal Almanya Işçi Dernekleri Federasyonu (FIDEF) kurucu üyesi Kamber Kaplan, dün Köln'de duzenlenen bir toplantı ile anıldı. 1964 yılında işçi olarak geldiği Köln'de, özellikle sendikal alanda Türk işçilerinin haklannı savunan ve Alman Sendikalar BirliğTnde etkin görevlerde bulunan Kamber Genç hakkında, Devlet Güvenlik Mahkemeleri'nde "Yurtdışında Türkiye aleyhinde faaliyette bulunmak" suçlarından açılmış 10 ayn dava bulunuyordu. Kitaplığını FIDEF'e bağışlayan Kamber Kaplan'ın anısına Köln'de bir kütüphane kurulacak. Şeyh Bedreddin'den Tersane Grevi'ne Osmanh'da toplumsal mücadeleler • II. Meşrutiyet'te sosyalist örgütlenmeler ve işçi hareketi • Kurtuluş Savaşı ve sosyalizm • Kemalist rejim karşıtı ayaklanmalar • Tek Parti Dönemi'nde sosyalist hareket ve TKP • DP iktidarında toplumsal mücadeleler ve sosyalist hareket • 27 Mayıs ve sonrasında sosyalist hareket ve işçi sınıfı hareketi • TİP ve toplumsal mücadeleler • Sosyalist harekette bölünme • Parlamento dışı mücadelenin yaygınlaşması: DEVGENÇ, DİSK, TÖS*W Mart 1971 askerî müdahalesi • 12 Mart sonrasında silahlı mücadele: THKPC, THKO, TİKKO • Sosyal demokrasinin yükselişi • Faşist hareketin iktidara yönelişi ve MC iktidarları • 12 Mart sonrasında sosyalist hareket ve işçi hareketi • Sendikalar, kitle örgütleri ve sosyalist örgütler • 1970'lerde sosyalistler arasında bölünme: "İlericilik", "Devrimcilik", "Yurtsever Devrimcilik" karşı karşıya • Toplumsal mücadele ve şiddet: "Ülkücüler", "Devrimciler", "Akıncılar" • Faşizm, toplu katliam girişimleri ve direniş • Parlamentarizmin tıkanışı • 12 Eylül 1980 • Diktatörlük ve direniş: idamlar, toplama kampları... Y a z a rIa r Tarju Akad • Nurı Akbayar • Mermet Alkan • Çağatay Anadol • Fahri Aral • Sadun Aren • Tutay A/ın • Mustala Arslantunalı • Yaşar Ayaşlı • Ergur Aydınoğlu • Ulus Baker • Oya Baydar • Murat Belge • Mıhn Beffi • Halil Berktay • Ismaıl Besıkçt • Tanıl Bora • KofaA Boratav • Kema! Bufkay • Ruşen Çakır • Cengız Çandar • Tevfjk Çavdar • Murat Çefckkan • Aydın Çubukçu • Metın ÇuRiaoğhı • İlkay Demır • Atımet Oemıtel • Ottaı Oıtber • GuHekın Emre • Neşe Erdıtek • Ûmıt Fırat • Hak* Gergec • Mesut Gülmez • Mehmet GurbCz • Nurdan Gürbriek • Şehmus Guzel • AlpasJan Işıklı • Rasıh Nurı Iterı • Ahmet Insei • Emın Karaca • Gülsum Karamustafa • Oursun Karataş • Kurtuluş Kayalı • Erkap Kayıtı • Ûmıt Kıvanç • Yıldınm Koç • Cemıl Koçak • Orhan Koçak • Orhan Koten • Mene Kurtalan • Akif Kurtuluş • HayOar Kuttu • Yalçın Kuçük • Demır Kuçukaydm • Ertuğru! Kürkçü • Ömer Laçmer • Taylun Mater • Oğuztıan Muftuoğlu • Murat Nısancıoğtu • Atanet Oktay • Itbef Ortaytı • Muzatfer Oruçoğlu • Stetla Ovadıa • Çetın Ozek • Oo^an Ozguden • Banu Paker • Jate Parta • Taha Parta • Faruk Pekın • Doğu Perınçek • Yavuz Sabuncu • Necdet Sakaojhj • fttıal Sargın • Veysı Sarısözer • Nail Satlıgan • Iskender Savaşır • Mahır Sayın • Gulnur Savran • Sungur Savran • Omur Sezgın • Orhan Dılöer • Bülent Somay • Kenan Somer • Semra Somersan • Mümtaz Soysal • Mustafa Sönmez • Kemal Sulker • llhan Tekelı • Şirin Tekelı • Zater Toprak • Teslim Töre • Mete Tunçay • Atıla Turk • Barış Tutun • Fugen Uğur • Bulent Uluer • Çetin Uygur • Ekrem Uykucu • Işaya Ûşur • Hatice Yaşar • irtan Yavru • Stetanos Yerasımos • Murat Yetkın • Can Yucel • Ragıp Zarakokı Kendi vaptığımız tarih SOSYALİZM VE TOPLUMSAL MÜCADELELER ANSİKLOPEDİSİ Pazartesi Bayilerde Aytul topraga veriliyor • tstanbul Haber Servisi İstanbul'da önceki sabah gecirdiği rahatsızlık sonucu ölen gazeteci yazar Turhan Aytul'un cenazesi bugün saat 10.30'da Gazeteciler Cemiyeti ile Milliyet Gazetesi önünde yapılacak tören ve Şişli Camii'nde kıhnacak öğle namazınm ardından Zincirlikuyu Mezarhğı'nda toprağa verilecek. Antotıton sen'ın hikâyendir tletişim Yaymlan Klodfarer Cad. iletişim Han Cağaloğlu 34400 İSTANBUL. Tel. 516 22 60 (3 hat) VEFAT Melek Simavi • tstanbul Haber Servisi Hürriyet Gazetesi'nin kurucusu Sedat Simavi'nin eşi Melek Simavi (89) dün sabaha karşı vefat etti. Haldun Simavi ile Hürriyet Gazetesi'nin sahibi Erol Simavi'nin annesi, Hürriyet Yönetim Kurulu Başkanı Sedat Simavi'nin babaannesi olan Melek Simavi'nin cenazesi, bugün Kanlıca Camii'nde kıhnacak öğle namazından sonra Kanlıca Mezarhğı'nda toprağa verilecek. SERTAB & AŞKIN 'mn (' tosiP;i7 Ptt^i Salı Amphora » i<;n i i a 350 3ı 98 Suafl'ye 452 A Çataicesme