Katalog

4 EKİM 1989 DIŞ HABERLER CUMHURÎYET/3 Denktaş'ın demeci • BONN (AA)KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş, "Türk askeri bizi kurtarmak için gelmiştir. Türk hükümeti askerlerini çekecektir" dedi. Federal Almanya'nın başkenti Bonn'daki temaslannı tamamlayan Rauf Denktaş, Bonn Büyıikelçiliği'nde dün düzenlediği basın toplantısmda, temaslan ve Kıbrıs sonınu hakkında Alman ve diğer yabancı gazetecilere bilgi verdi. KKTC Cumhurbaşkanı, "Bizim için alternatif ya olduğumuz gibi kalarak devletimizi devam ettirmek ya da iki komşu devlet olarak bir federal çatı altında birleşmektir" diye konuştu. Gorbaçov'a başkaldırı 9/lihail Gorbaçov, önceki gün yaptığı konuşmada Sovyet Parlamentosu'nun ülkede tüm sektörlerdeki grevleri 15 ay süre ile yasaklamasını istemişti. MOSKOVA (Ajanslar) Sovyetler Birliği Parlamentosu (Yüksek Sovyet), Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov'un uyansına karşın, grevleri yasaklamayı reddetti. Mihail Gorbaçov, önceki gün Yüksek Sovyet'te yaptığı konuşmada, "demokratikkşıne sürecini anarşi ve sornmsuzluktan kurtarabilmek için" grevlerin 15 ay süre ile yasaklanmasını istemişti. Sovyet lideri, grevlerin Olke ekonomisi için büyük bir tehdit oluşturduğunu belirtmiş ve Yüksek Sovyet'in bu konuda salı akşamına (dün aksam) kadar karar almasını istemişti. Dün toplanan Yüksek Sovyet, Mihail Gorbaçov'un bu uyansına Abalkin, dün gazetecilere yaptığı açıklamada, "Grevleri yasaklamak gibi bir sorumluluğu kimse üzerine almak istemiyor. Böyk bir karar halkta ve işcilerde olamsuz etki yapar" şeklinde konuştu. karşm grevleri yasaklamayı reddetti. MilletveküJeri, grevi yasaklama yerine başka bir tasanyı tartışma gündemine getirdiler. Bu tasanya göre demiryollanndaki grevler 9 ekime kadar sona ermezse Içişleri, Savunma ve Ulaştınna bakanlıklan, demiryoUannı denetirn altına alacaklar. Tasarıda grevlerin yasaklanmasından söz edilmiyor. Temmuz ayında Sibirya ve Ukrayna'da yüz binlerce kömür madeni işçisi greve gitmişti. Grevler, ancak Moskova'nın işçilerin taleplerini kabul etmesinden sonra sona ennişti. Başbakan Yardımcısı Leonid demirçelik değil, elektrikten temel gıda maddelerine kadar birçok alanda .üretimde önemli düşüşlere yol açtığını söylemiş ve Gorbaçov'un grevlerin 15 ay yasaklanması önerisini destekYüksek Sovyet'in özeüikle de lemişti. miryollanndaki grevler üzerinde durması, Azerbaycan Cumhuriye Karabağ gergin ti'r.deki grevlerden kaynaklanıyor. Sovyetler Birliği'nin AzerbayAzerbaycan'da demiryolu işçileri can Cumhuriyeti sınırları içinde nin grevi yüzünden Ermenistan yer alan, ancak nüfusunun çoğunCumhuriyeti'ne yakıt ve besin luğunu Ermenilerin oluşturduğu maddesi, büyük güçlükle yollana Dağlık Karabağ bölgesinde ise "iç biliyor. savaşın eşiğine gelindiği" bildiriSovyet Anayasası'nda grevleri liyor. Sovyet resmi haber ajansı kesinlikle yasaklayan bir madde yok. Ancak Mihail Gorbaçov'dan TASS, özerk Dağlık Karabağ bölönce, grev ve işçi huzursuzluklan gesinin başkenti Stepanakert'ten verdiği haberde, bölgenin güvensert biçimde bastınlıyordu. Yüksek Sovyet'te önceki gün liğinden sorumiu askeri yetkilileGorbaçov'dan sonra konuşan re iletilen raporların "savaş alaBaşbakan Birincı Yardımcısı Lrv nından gelenieri" andırdığını beVoronin, geçen aylar içinde yapı lirtti. lan grevlerin yalnızca kömür ve Ajans, her geçen gün gerilimin Parlamento, Sovyet liderinin grevleriyasaklama önerisini reddetti daha da arttığını kaydederken, bölgedeki güvenlik kuvvetlerinin Dağlık Karabağ'da iç savaşa son adımın atılmasını engellemeye çalıştıklannı duyurdu. Sovyet İçişleri Bakam'nın iki yardımcısı da önceki gün televizyondan yayımlanan açıklamalannda, Karabağ bölgesindeki gergin duruma son verilmesi gerektiğini bildirmişlerdi. 'Savunma'ya yeni çehre l Parti lideri Neil Kinnock'un önderliğindeki : • 'ortanın sağı' kanadı, yıllardır savunulan tek yanlı silahsızlanma politikasınm yerine çok . yönlü silahsızlanmayı kurultayda benimsetti. EDİP EMİL ÖYMEN LONDRA Ana muhalefet İşçi Partisi'nin yıllık kurultayında, "eski görüşlii" sol kanat ile "yeni seçıtıen" arayan ortanın sağı arasındaki ilk raundu, lider Neil Kinnock'un öncülüğündeki ortanın sağı kazandı. Partınin yıllardır savunduğu "tek yanlı silahsızlanma" gbruşü terk edildi. "Çok yönlü silahsızlanma" görüşü partinin resmi siyaseti oldu. Yıllardır, Ingiltere'nin NATO kuvvetleri dışındaki artık demode olan nükleer Polaris füzeleri ile Tridenl füzeleri atabilen 3 adet nükleer denizaltı, sürekli olarak kamuoyunu meşgul etmişti. "Nükleer Silahsızlanma Kampanyası" (CND), tngilterei nin nükleer bir güç olmadığını savunmuş ve bu füzelerin ülkedeki Amerikan üslerinden kaldırılmasını sürekli istemişti. Bu görüşe göre İngiltere, ABDSSCB arasındaki "süper pazarlık"taki tartışmalara bakmaksızın İngiltere tek yanlı olarak nükleer silahsızlanmaya gitmeliydi. tşte, tşçi Partisi de özellikle genç ve radikal kesim tarafından savunulan bu görüşü parti siyaseti olarak benimsemişti. Ancak bu görüşün, 1979'dan başlayarak partiye sürekli seçim kaybettirdiği görüldü. Nitekim 1987 yenilgisi ardından partinin nasıl yeniden iktidar olabileceği üzerinde aynntılı bir çalışma y$pıldı. Bu çalışma, tek yanlı silahsızlanmadan vazgeçilmesini öneriyor, "çok yönlü silahsızlanma" denen daha esnek ve pazarlığa daha açık bir tutum öngörüyordu. Parti kurultayında ilk gün yapılan oylamada büyük bir çoğuıılukla bu görüş sol kanada rağmen kabul edildi. Partinin benimsediği yeni siya: sette şu noktalar dikkati çekiyor: • Eldeki üç Trident denizaltuı kullanılacak, ancak bir dördüncü ısmarlanmayacak. Polaris'lcr de eskiyince atılacak. Ancak her iki tür nükleer silah da Cenevredeki START göruşmelerine (Stratejik Silahların Kontrolü) katılacak. : • Orta Menzilli nükleer füzeler modernleştirilmeyecek. • Bütün nükleer füzeler 2000 yılına kadar kaldırılacak. • Amerikan üsleri olduğu gibi duracak. • tngiltere, bir nükleer savaşta "düğmeye ilk basan iilke" olmayacak. • Yılda 20 milyar sterline varan savunma bütçesinde kısınttya gidilecek. ; Parti sol kanadından Tony Benn kurultayda yaptığı konuşr mada, "tngiltere'nin nükleer silaha ihtiyacı yoktur. Artık bir Sovyet askeri tehdidi kalmamışlır. tşte bunu görmezlikte* gelemeyu" dedi. İngiliz İşçi Partisi Kurultayı ? Bulgaristan Falkland'da • LONDRA (Cumhuriyet) İngiitere hükümeti, Bulgaristan'a, Falkland Adaları etrafındaki yasak bölgede balık avlama izni verdi. İngiltere, Falkland Adaları nedeniyle Arjantin'le 1982'de savaşa gittikten sonra adalar etrafında 150 deniz mili yarı çapında bir yasak bölge ilan etmişti. Arjantin, adaların egemenliği konusuna girmeksizin bu yasak bölgenin kaldırılmasını ve balıkçılığın ortaklaşa yapılmasını öneriyor. Bakan yardımcıları Vasily Tnısbin ve Yuri Zhurkin, 1988 şubat ayından beri devam eden gerginliğin 117 kişinin olümüne ve 3 binden fazla kişinin yaralanmasına neden olduğunu söylemişlerdi. Sovyet lideri Mihail Gorbaçov, geçen hafta Yüksek Sovyet'in ikinci dönem çalışmalannı açarken yaptığı konuşmada, Karabağ sorununa özellikle değinerek, bu soruna çözüm bulunması gereğini vurgulamıştı. Prag'da göç firtınası Demokratik Alman hükümetinin göç izni \ermesinden önce Prag elçiliğine girmek isteyen mültecilerle polis arasında çıkan çatışmada, çok sayıda kişi yaralandı ve tutuklandı. Dtş Haberler Servisi Demokratik Almanya hükümeti, dün gece açıkladığı kararla Federal Almanya'nın Prag'daki elçiliğine sığınan ve çevresine yığılan binlerce Demokratik Alman mültecisinin Federal Almanya'ya geçmesine izin verdi. Demokratik Almanya goçu durdurmak amacıyla Çekoslovakya'ya vizesiz geçişi durdurdu. İzin verilmesinden önce Batıya iltica etmek isteyen Demokratik Alman vatandaşlarıyla Çekoslovak polisi arasında çıkan çatışmada çok sayıda kişinin yaralandığı ve gözaltına alındığı bildiriliyor. Federal Almanya Adalet Bakanı Rudolf Seiters dün düzenlediği basın toplantısmda Prag elçiliğinin içinde ve çevresinde bekleyen 1011 bin kadar mültecinin Demokratik Almanya'nın izin vermesinin ardından Federal Almanya'ya özel bir trenle geleceklerini belirtti. Seiters, ayrıca Varşova büyükelçiliğinde bekleyen yaklaşık 300 mültecinin durumunda da bir çözüm bulmak için bütün çabalann sürdüğünü bildirdi. İzin kararının Federal Almanya'nın Prag'daki büyükelçiliğine sığınmış bulunan yaklaşık 4.500 kadar Demokratik Alman mülteci katılmak amacıyla binlerce Demokratik Alman vatandaşının elçilik çevresinde yığılmasının ardından verildiği bildiriliyor. Ancak dün öğle saatlerinde izin henüz verilmeden önce elçüikten içeri girmek isteyen Demokratik Alman mültecilerle geçişe mani olmak isteyen polis arasında çıkan çatışmada çok sayıda kişinin yaralandığı ve tutuklandığı bildiriliyor. Ote yandan izin karanndan önce bir açıklama yapan Demokra D.Almanya binlerce vatandaşının Batı'ya geçmesine izin verdi SSCB Moskova'da ABD vizesi için kuyruk MOSKOVA (AA) ABD yönetiminin, ülkeye gelmek isteyen Sovyet göçmenlerin îtalya'nın başkenti Roma ve Avusturya'nın başkenti Viyana'dan vize alabilmelerine oianak sağlayan düzenlemeleri iptal etmesiyle Moskova'daki ABD Büyükelçiliği'nin önünde binlerce kişi vize kuyruğuna girdi.ABD Dışişleri Bakanlığf nın yeni uygulamaya başladığı kurallar çerçevesinde, bu ulkeye göç etmek isteyen Sovyet vatandaşlan, yalnızca Moskova'daki ABD Büyükelçiliği'ne başvurabiiecekler. ABD, bu yıl ülkeye kabul etmeyi planladığı 125 bin kHlik mülteci kontenjanının 50 binlik bölümunu Sovyet göçmenlere ayırmış bulunuyor. T72 tankları • VVASHINGTON (AA) Sovyetler Birliği'nin, T72 tanklannın zırhını, Amerikan tanksavar mermilerine karşı dayanıklı hale getirmekte olduğu bildirildi. ABD Temsilciler Meclisi Silahlı Kuvvetler Kotnisyonu Başkanı Les Aspin, Sovyetler'in, T72'leri, iki ya da üç kat çelik zırhla kapladıklannı, bu zırhın dışında da patlayıcı içeren bir üst zırh bulunduğunu ve tankların, böylece Amerikan tanksavarlarına karşı dayanıklı hale getirildiğinı kaydetti. MlSIR PLANI Sovyetler ve Pakistan uzlaşıyor DAKKA (AA) Pakistan ile SSCB'nin, Afganistan konusunda bir anlaşma taslağı üzerinde çaiıştıklan bildirildi. Pakistan Başbakanı Benazir Butto'nun danışmanlarından lkbal Akhund, New York'ta Pakistan Dışişleri Bakanı Sahipzade Yakup Han ile Sovyet meslektaşı Eduard Şevardnadze arasında yapılan görüşmede ele alman taslak konusunda anlaşmaya vanlmak üzere olduğunu kaydetti. Başbakan Butto ile Bangladeş'i 'Btrakın glreüra" Demokratik Almanya1 nm Batıya geçiş izni vermesinden önce binterce Ooğu Alman vatandaşı ziyaret etmekte olan Akhund Federal Almanya'nın Prag elçiliğine sığınabilmek için poüsle adeta köşe kapmaca oynadı. (Fbtoğraf: Reuter) Dakka'da düzenlediği basın toptik Almanya, Demokratik Alman belirtti. şısında, Prag Büyükelçiliği'nin lantısında, anlaşma taslağı üzerinvatandaşlanmn büyükelçilikleriGazetenin yayına hazırlandığı izlediği tutum konusunda Fede de önemli göriiş aynlıklarının bu, ne sığınmasma izin veren Federal saatlerde, mültecileri Batı Al ral Almanya'ya bir protesto no lunmadığmı bildirerek, asıl sorunun, ifadelerin ilgili bütun tarafAlmanya'yı "ateşle oynamakla" manya'ya götürecek trenler, ge tası verdi. suçladı. Federal Almanya Dışiş ce yarısından sonra hareket edeResmi kaynaklardan edinilen lann kabul edebileceği şekilde düleri Bakanı HansDietrkh Gens cekleri açıklanmasına karşın he bilgilere göre, Federal Almanya' zenlenmesi olduğunu söyledi. SSCB Kabil hükümetini destekcher ise büyükelçiliklerinin çalış nüz hareket etmemiş bulunuyor nın Prag Büyükelçisi Hermann malarına devam edeceklerini ve lardı. Haber, dün Çekoslovakya Dışiş lerken, Pakistan bu yönetime karbaşvuruda bulunacak mültecileÇekoslovakya da Demokratik leri Bakanlığı'na çağrılarak no şı mücadele eden direnişçileri destekliyor. re her zaman açık olacaklarını Almanyalı mültecüer sorunu kar ta iletüdi. 4 ABD, Israü'e baskı yapıyor ABD Dışişleri Bakanı James Baker, > ABD'nin Mısır planını desteklediğini söyleyerek Israil'e plan çerçevesinde Filistinlilerle görüşme çağrısında bulundu. Dış Haberler Servisi Mısır Devlet Bakanı Hüsnü Mübarek'in, tsrail işgali altındaki topraklar için BneTdiği 10 maddelik banş plaru çerçevesindeki diplomatik girişim ve temaslan sürüyor. ABD Başkanı George Bosh, önceki gün Washington'da Mübarek ile görüşmeden önce tsrail Başbakanı tzak Şamir'i telefonla arayarak Mısır ve Israil liderleri arasında bir zirve toplantısı düzenlemeyi önerdi. ABD Dışişleri Bakanı James Baker ise ABD'nin Mısır planını desteklediğini söyleyerek israil'e, plan çerçevesinde Filistinlilerle görüşme çağrısında bulundu. AP'nin Japon Dışişleri BakanlığYndan üst düzeyde bir yetkiliye dayandırarak verdiği habere göre Japonya'da bulunan FKÖ lideri Yaser Arafat, Mısır'ın Başbakan Toşiki Kaifu'ya Füistintsrail görüşmeleri düzenlenmesi önerisini desteklediklerini bildirdi. Abie Nathan adlı bir tsrailli banş savunucusu ise FKÖ lideri Yaser Arafat ile görüştüğü içiu altı ay hapis cezasma çarptınldı. 62 yaşındaki Nathan, 1986 tarihlj antiterör yasasırn ihlal ettiği gt^ rekçesiyle hapis cezasına çarptırılan ilk tsrailli oluyor. ' j j T u n tsrail Başbakam tzak Şamir'i in damşmanlanndan Avi Pazncr, Bush'un Şamir'e Mısır ve Israil liderleri arasında bir zirve toplantısı düzenlemeyi önerdiğini açık* ladı. Pazner, Şamir'in Mısır b ^ nş planını müzakere etmeyi ka; bul ettiğine dair bir imada bulunmayarak, tsrail Başbakanı'nm Mübarek ile ikili Uişkileri görüşr mekten memnunluk duyacağını söyledi. Mübarek ise bir sonuç çıkacağının garanti altına alıtü ması durumunda Şamir ile görtt; şeceğini bildirmişti. ABD Dışişleri Bakanı Jame$ Baker Mısır planmda yer alafı tsrailFilistin görüşmesinin, işgai altındaki topraklarda seçim ya.pılmasını öngören İ leşmesini sağlayacağıru BMlde mücahit temsilcileri • PEŞAVER (AA) Afgan mücahitleri, Birleşmiş Milletler'de temsil edilmeleri için New York'a bir heyet göndereceklerini açıkladılar. Mücahitlerin ilan ettiği Pakistan'daki geçici hükümetin Enformasyon Bakanı Necibullah Nafriye, öncekj gün yaptığı açıklamada, New York'a gönderilecek heyetin, mücahit hükümetinin BM'de temsil edilebilmesi için çaba sarfedeceğini kaybetti. Arnavutluk'un çagrısı • BİRLEŞMİŞ MİLLETLER (AA) Arnavutluk Dışişleri Bakanı Reis Malile, Yugoslavya'nın Kosova Bölgesi'nde yasaları, tankların ve poiisin yaptığını ve buradaki Arnavut azınlığın baskı altında tutulduğunu söyledi. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nda konuyu gündeme getiren Malile, "Arnavut halkı ve hükümeti, federal devletin yurttaşlanyla eşit özgürlüklere ve haklara sahip olmak isteyen Arnavutların öldürulmesi ve tutuklanmasının Yugoslav kamuoyu da dahil olmak üzere dünya kamuoyu tarafından kınanmasını istemektedir" dedi. SERVIERI HIPERTANSIYON TEDAVİSİNDE Mübareklıı banş planı olıımlu ABBA EBAN • DlS BASIN Sayın DOKTOR ve ECZACILARIN DİKKATİNE! Marcos'un cenazesi • MANİLA (AA) Sürgünde bulunduğu Hawaii'de geçen perşembe günü ölen Filipinler'in eski Devlet Başkanı Ferdinand Marcos'un eşi îmelda Marcos, cenazenin Filipinler'e götürulmesine izin verilmesi halinde, yolsuzluk iddiasıyla hakkında dava açılan ABD'ye dönüp, mahkemeye çıkacağını söyledi. tmelda Marcos Manile DZXL Radyosu'na Honolulu'da verdiği demeçte, suçlamalara karşı savunma yapabilmek için New York'a gitmek zorunda olduğunu kaydetti ve "Burada savunduğum yalnızca Marcos adı değil, bütün milletim" dedi. Mısır Devlet Başkanı Hüsnü Mübarek'in, tsraillilerle Filistinlileri banş görüşmeleri için Mısır toprağında bir araya getirmeye amaçlayan önerisi, akılcı, dengeli ve Israil'in duyarlı olduğu konulara saygılı bir öneridir. Böyle bir girişim bile, 1980'lerdeki barış girişimlerini sonuçsuz bırakan bir olumsuz tutumla engellenebiliyorsa öldürücü silahlarla tıka basa dolu bu bolgede, gerçekçiliğin yenilgisi ve yukselen şiddetten öte bir şey ummak mümkun görünmüyor. Dort taraf da İsrail, Mısır, Filistin ve ABD dramatik bir ahlaki ve insani sınavdan geçiyorlar. Mübarek'in yarattığı bu fırsatı kaçırmamak ellerinde. Filistin heyetinin, şu an işgal altında tutulan toprakların dışında bulunan birkaç Filistinliyi kapsayıp kapsamayacağı sorunu öyle önemsiz ve ayrıntıda kalan bir konu ki, bu nedenle diyaloğu engelleyen taraf, dökülecek kan ve gözyaşlannın sorumluluğunu da bütün ağırlığıyla omuzlannda duyacaktır. Mübarek'in girişiminin iyi zamanlaması, girişimin, Başbakan Şamir'in Batı Şeria ve Gazze'de sınırlı özerkliğe yol açacak bir seçim yapılması önerisinin hükümsüz kaldığı bir sırada yapılnıasından kaynaklanıyor. Şamir'in önerisi de ovgüye değer olmakla birlikte, farklı biçimlerde Piyasaya verilmiştir. Doğu Kudüs'teki Filistinliler, temsilcilerini seçmek için Kudüs'ün dışındaki sandıklarda oy kullanırlar mı? Yabancı gözlemciler bulunacak mı? tsrail kuvvetleri, sandıklardan, gözdağı vermeyecek bir mesafeye çekilecekler mi? Bu seçimler, gelecekteki statüye ait somut goruşmelere yol açabilmek amacıyla mı yapılacak? ABD sorduğu sorulara yanıt bulamadı, çünkü Israil'in koalisyon hükümetinde her sorunun en az iki yanıtı bulunuyor. Sonuçta, seçim önerisi, çözümlemeye açıklığa ve değişikliğe kapalı bir girişiın olarak sunuldu. Kısacası, Mübarek'in, Savunma Ifiübarek'in önerisi, Bakanı Rabin'e yaptığı çağnya kadar, banş süreci zora akılcı, dengeli ve Rabin'in öneriyi kabul Israil'in duyarlı olduğu girmişti.yeni bir banş şattsı etmesi, konulara saygılı bir yarattı. Her ikisi de başansızlık korkusuyla risklerden kaçınmak öneridir. yerine, riske girmenin daha olumlu olduğuna karar verdiler. Şamir'in önerisi de övgüye değer olmakla Şimdi sorun, bu tavrın ABD tarafından onaylanıp birlikte, açıklık onaylanmayacağı. getirilmesi gereken bir VVashington'un "dogrudan göriı>>meler" konusundaki öneriydi. alışılmış ısrarına karşın, kırk yıllık İsrailArap goruşmelerinde her başarılı Butün bunlar, bir. anlaşmaya ya adım, üçüncu bir tarafın da en azından bir diyaloğa arabuluculuğuyla atılabilmiştir. katkıda bulunabilir mi? VVashington'dan istenen, baskı Taraflardan birinin, tarttşmaya ya da müdahale değil, kendi taleplerini koyarak uzlaşmaya giden yolları başlaması, Şamir'in de yaptığı aydınlatmasıdır. Amerika'nın gibi, alışılmadık bir durum pasif kalması, patlamaya hazır değil. Ancak normal olmayan, statükonun üstü kapalı bir girişimin baslatıcıiarının, ne tur biçimde desteklemesi anlamına bir sev'inı dü^ünduklerini gelecektir. Hüsnu Mübarek'in açıklama>ı rcddetmeleri. barış planı desteklenmelidir. Birleşik Devlet ve Mısır, bir anlaşmada önemli rol • Abba EIHIII 19661974 vılları oynayacak sorular ortaya arasında İsrail Dışişleri Bakaıılıft koymuşlardı. gorvvını yurıııııı. yorumlanabilecek, dolayısıyla açıklık getirilmesi gereken bir öneriydi. İsrailFilistin arasında resmi temaslann olmadığı bir ortamda, ABD, Arapların ve Avrupa'nın bu öneriyi kabul etmesine çaba göstermeliydi. Orijinal biçimiyle öneri, Kudüsluleri ve FKÖ'ye bağlı olanlan seçimlerin dışında tutmayı amaçhyordu. Ancak, Izak Rabin ve Şimon Peres, bu tür ihtilaflı konularda esnek tavırlan savunuyorlar. FKÖ, şimdiye dek izlediği pervasız tutumunu terk ederek seçim fikrine koşullu olarak kapıyı araladı.