Katalog

19 EKİM 1989 CÖNEYT ARCAYÜREK yazıyor HABERLER CUMHURtYET/15 ANKARA TÖ, Çankaya tup saygı duruşunda bulunmaKöşkü'nde dilediği gibi at oyna yacak. Başka bir saatte başka tacağını sanıyor. Cesaretine bir törenle Ata'yı Anıt Kabir'de "Hayali herkes hayran. Yüzde 21.80 ne anacaklar. umuruna, işte yukarı çıkıyor. Ne cumhurbaşkanı" diye nitelenen halkın sesini dinliyor, ne eleşti TÖ, SHP liderini Çankaya'ya davet ederse, gitmeyecek. Bu rilere kulak veriyor. "Meşrebine uygun" bir baş ve benzeri kesin davranışlar sübakan atadı mı, iş tamam. Ver rüp gidecek. Erken seçim yapbuyruğu, çıkar yasaları, karar mazsa taa ki 1992'ye kadar... Kamuoyu anketleri ye kimi nameleri. Anayasa mı? Boşver! Kafa belli. Anayasayı bir kez ih yazılarla muhalefete TÖ'yü sinlâl etmenin sakıncalı olmayaca dirmeye çalışıyorlar Zaten muğını aylarcaönce söylemişti. O halefet, koyduğu ana kuralları zaman başbakandı. Şimdı cum çiğneyecek durumda değil. Kuthurbaşkanı. Bir değil, 9 kasım lamadığı, tanımayacağını ilan dan sonra yüz maddesini dile ettiği bir insan kararlılığından diği gibi çiğnese ne olacak? Tut dönecek olursa, kuşku yok, sikulağından her maddeyi istedi yaseten intihar etmiş sayılacak. Aynca unutulmamalı, o yumuğin gibi uygula. MIT'i Özallaştırdı mı, "içerde şak görünümlü İnönü'nün ne ki düşmanlannın" hesabını gör denli "sert tokmak" olduğu yamesi kolaylaşacak. Ordu komu vaş yavaş anlaşılıyor. TO hesabına kamuoyu oluştanları mı, aman efendim işte o zaman anayasanın ilgili madde turma görevini üstlenenler dün si hemen önünde. TÖ, kadiri yeniden "muhalefetin Meclisten mutlaktek adam olduğunu, he çekilmesi"nı irdelemeye ve bule Çankaya'da olacağını sanı günku tutumunu eleştirmeye yor. Gidişe göre, böyle olacağı başladılar. SHP grubundan da na inananlar da var. Sanmakla aynı yönde istekler gelıyor. olmak arasındaki ince ayrım Meclisten çekilmek, ilk anda TÖ'nün başına öyle ışler çıka çösterişli bir hareket. Ne var ki racak ki... Buyruk verince selam bu yaptırımın "ne götüreceği, çakıp her dediğine baş eğece ne getireceği" acaba hiç hesağini sandıklan, gün gelecek, ba katılıyor mu? Köşk'e "kapalı" olacaklar. Sineı millete dönme kararı, 1 Bir zamanların kadiri mutlak Eylül 1989'daalınabilseydi, butek adamı, Evren Paşa dün sa gün bir değer taşıyacaktı. Artık bah ikinci kattakı özel çalışma zaman gecti, sulann akışı değişti. odasını "tasfrye ediyordu". 1987 seçiminde muhalefet Dokuz yıllık anılarını toparlaytp 9 kasım gecesi Marmaris' 450 sandalyenin 150'sini aldı. teki evinde uyumaya hazırlanı Bugün karar verip Meclisten çeyordu. TÖ, o kadar da kalama kildi, TÖ hemen ara seçim yayacak. Erken seçimden kaçar, pacak. Şimdi olasılıklara baka"iş takibini önlemek amacıyla" lım: Meclisteki iki muhalefet ara milletvekili maaşlarını on, on seçime ya girecek ya da boykot beş rnilyonlara çıkarır. Boşta ka edecek. Boykot ederse DSP, lanlan Köşk'te otuşturacağı mü MÇP gibi partiler hazır, bekliyor. şavırler ordusuna katar. Hatta TO, yine muhalefet bulacak, iki buyukelçi payesiyle özel temsil parti dışarda kalacak. Ara seçicilikler yaratır, ıstediğine ihsan mine girerse elinde tuttuğu 150 milletvekilliğini yeniden kazanlar dağıtır. Oün, TÖ'nün aradığı başba maya uğraşacak. Bu arada kanın portresini bir yakını çizi ANAP'ın, Çankaya'dan propayordu: "ismi üzerinde oynan gandayla, devleti tümüyle haremamış, yıpranmamış. Fizik ni kete geçirerek 150 milletvekillitelikleri iyi. Meydanlarda halkı ğinden 20'sini kazanması, TÖ surükleyebilecek" bir insan. Ta için bulunmaz büyük nimet. 280 bii önşart belli: Tö'ye tam bağ üyesi var, yirmi ekledi mi, analı, ne derse evet efendimci! Bü yasayı dilediği gibi değiştirecek. tün bu koşullan oluşturarak Nereden bakılırsa bakılsın buKöşk'te en fazla 1992 ye kadar gün sinei millete dönmenin siyaşayabilir. Daha ötesi var mı? yasal erdemi hemen hemen 1992'de genel seçimden kaça yok! bilir mı? Tokmağı kuvvetli daİstifadan söz edenler konuyu matlardan hanedanın öteki bi dört başı mamur konuşmaya reylerine kadar her ay yeni öy başladıklarında çıkar yol bulakülerle beslenen kamuoyu niha mıyorlar. Bir de muhalefeti TÖ yet iki buçuk yıl sonra TÖ'ye 'Bi adına hırpalayanlar istifanın ne raz aşağı zahmet buyursanız' götürüp ne getireceğini hesapdiyecek. layabilseler? Zaten İnönü, istiBu koşulları görmezlikten ge fa sonrasını "karanlık" gördülen TÖ ile aikış budalası destek ğü için duygusal kışkırtmaları, leyicileri neye güveniyorlar? TÖ hesabına yapılan eleştirileTek güvendikleri, "kimi diren ri dikkate almıyor meleri yumuşatacağı, zamanın TÖ'nün yukarıya nasıl çıktığını Yeni püf noktaları unutturacağı". Bir de ANAP'ın Oün Fethi Çelikbaş, cumhurmindere değen sırtını kaldırıp başkanlığına adaylığını koydu. yeniden halk deşteğine, yeni Kazanmayacağı gün gibi aşikâr. başbakanla ve TÖ liderliğinde Fakat, arkasında sürükleyeceki kudretli Çankaya ile tekrar ka ği oy miktarı önem taşıyor. vuşacağı. ANAP bu iki umudu Uçüncü turda da aynı oyları kobir arada yaşıyor. ruyabilırse ANAP içindeki oluşÇankaya'daki TÖ'yü hoş gös malara ışık tutacak sonuçlar ortermeye hazırianan kimi emare taya gelebilir. Muhalefetin 150 ler zaten belirdi. Madem ki çık oyuna ANAP içinden katılacak tı yukarıya, eh artık kalsın de olumsuz sayısı yeni olasılıkları meye getiren anketler, yazılar akla getirebilir. daha bugünden arzı endam eyTÖ'nün açıkladjğına göre liyor. Halk tepkisini yumuşatıcı, muhalefetı boyun eğmeye zor başbakanı bizzat atamasına layıcı bu türden yayınlarla an ANAP grubunun yüzde 70'i ketler in önümüzdeki aylarda onay vermiş. Ya yüzde 30? Yekatmerlisini izleyeceğiz. ni başbakanın ilk başta ANAP grubundan güvenoyu alması Muhalefetin gerekiyor. Yüzde 30 muhalefet, güvenoyunda da işlerse yaklayapacaklan, şık yüz milletvekili yeni başbayapamayacakları kanı reddetmiş olacak. Kısaca\ TÖ'yü Çankaya'da "mazur sı yeni başbakan daha Meclis göstermenin" işaretlerini yete huzuruna çıkmadan ANAP grurince dikkatle izliyor muhalefet. bunda düşecek. Bu olasılıklar Seçim turlarında ANAP yalnız gerçekleşir mi? Bol maaş, yeni başına oy öepetine ülkenin ta kurulacak kabinede üyelik ve lihsiz geleceğini döksün. Muha dağıtılacak "ulufelerden" pay lefet içerde olmayacak. Daha almak isteyenlerin varlığı dikka, neler yapmayacak? Örneğin, te alınırsa, oldukça zor. Ancak TÖ, 29 Ekim'de cumhurbaşkarv "hamiyet erbabı" olacakların lığına sıçramış olsaydı, Cumhu yüreklerinde birden parlayacak riyet Bayramı'nda SHP, şeref cesaret böyle bir sonuç verebitribününde yanında yer almaya lir. caktı. SHP tüm kadrosuyla açık Oün bütün gün ANAP kulisi tribünde halkın arasında töreni kadiri mutlak tek adamın şu veizleyecekti. ya bu kişi adına aklını çelmeye Sırada 10 Kasım var. Ata'nın çalışıyordu. Kadiri mutlak tek öldüğü 09.05'te Anıt Kabir'de adam da herhalde Konut'ta ki törende her yıl izlenen man eşiyle oturmuş, Köşk perdelerizara eksiğiyle yapılacak. Başta nin hangi renkten olacağını koİnönü, SHP'liler, herhalde DYP nuşuyordu. erkânı, Özal'la bir araya gelmePara kesesiyle şişmiş enseyecek. TÖ'nün arkasında saf tu ler daha çok TO tokatı kaldırır. Ne Olur, Ne Olmaz 6 SHP lideri Inönü'den Başbakan ÖzaVa ağır suçlama Zümre hâkimiyeti' Mali diktatörlük Bir çeşiî mali diktatörlük kurmuştu. Milletvekillerini seçime giderim diye korkutuyor. Devletin olanaklannı bir ufak grubun egemenliğini kurma yolunda sağa sola dağıtarak ilerliyor. temel dayanağı olan milli iradeye, onun isteklerine hiç aldırmayan bir yaklasımı var. Kendi giiciinö hep arttırmaya çalışıyor. Ama bu gücü halkın iradesine karşı kullaruyor. Çok yanlış bir iş. Bir çeşit mali diktatörlük kurmuştu. O sayede zaten bu işleri yapabiliyor. Milletvekillerini 'seçime giderim' diye korkutuyor. Bu sebeple istedigini yapünyor. Ve herkesi mali açıdan raemnun etmeye çauşarak devletin olanakJannı bir ufak grubun egemenliğini kurma yolunda sağa sola dağıtarak ilerliyor ve buna devam edeceğini de anlatıyor. işte. hemen cumhurbaşkanı olurken odenekleri arttınyor. Yani sermaye arttınmı yolunda ilerliyor. Özel sektörden devlet sektörune gecerken de yapbğı buydu. Kontrol ettigi kaynaklan büyntüy or. Bu kaynaklar devletin kaynaklan ve şimdi de en ileri şekle getirivor. Hem cumhurbaşkanlığı, hem başbakanlık, hem parti başkanlığı, bu, zümre hâkimiyeti, kişisel hâkimiyet. Bunu yapmaya çalışıyor. Ama demokrasilerde bu kısa. sınırlı bir siire olur. Sonanda halkın oyuyla o egemenlik kınlacaktır." İnönü, daha sonra sorulan şöyle yanıtladı: " Zümre bakimiyeti sizce ne kadar başanlı olur? tNÖNl) Bunda başanlı olamaz. Zaten başan söz konusu değil. Yaptığı şey halkın vergisiyle toplanan kaynaklan kendi isteği doğrultusunda sarf etmek. Bunda başan yok. Burad*a parayı kullanmak var, onu kullanıyor. Belli bir gruba çıkar sağlıyor. Mesele onu durdurmak, o da seçimle olur. önümüzdeki secimde bu sis ÜMtT ASLANBAY ANKARA SHP Genel Başkaru Erdal tnönii, Başbakan Turgnt Özal'ın "bir çeşit mali diklatörlük" kurduğunu ve "devletin olanaklannı bir ufak gnıbun egemenliğini kurma yolunda sağa sola dağıtarak ileriediğini" belirterek, "Hem cumhurbaşkanlığı. hem başbakanlık, hem parti başkanlığı bu zümre hâkimiyeti, kişisel hâkimi>et. Bunu yapraaya çalışıyor" dedi. SHP Genel Başkanı, TBMM 1 de dün Cumhuriyet'in son gelişmelere ilişkin sorulanru yanıtladı. Inönu, Özal'ın "yanlış yolda ilerlemeye devam ettigini ve bunda karariı göriındöğnnü" belirterek, halkın bugüne dek yürüttüğü politikalan reddettigini, oysa kendisinin şimdi "daha biiyük bir giiçle devam edecek bir sistera kurmaya çahştığını" söyledi. İnönü, şöyle konuştu: "Hem cumhnrbaşkanJığı, hem başbakanlık, hem parti genel başkanhğinı kontrol altına almayı isteyen bir hali var. Demokrasinin Üçlü kontrol özal'ın hem cumhurbaşkanlığım hem başbakanlığı hem de parti genel başkanlığını kontrol altına almayı isteyen bir hali var. Bu zümre hâkimiyeti, kişisel hâkimiyet. temin yanlış olduğunu söyleyerek halktan daha fazla oy alacağız. Özal cumhurbaşkanı olursa törenlere katılmayacağınuı açıklamıştınız. tNÖNfîi Grupta söylediğim konuşmayı değiştirmem için bir neden yok. O zaman devirteslim törenlerine katılacak mısınız? İNÖNÜ Dalıa seçilmedi. Seçildikten sonra göreceksıniz. Grupta yaptığım konuşma doğrultusunda davranıyorum. Sayın Çelikbaş'ın «daylığı yeni bir tutum ortaya çıkanr mı? İNÖNÜ Bizim söylediğimiz üçte iki çoğunlukla ortaya cıkacak cumhurbaşkanı. Anayasanın istediği o. Bu da partilerin biraraya gelmesiyle olur. lktidar partisi tek başına üçte iki çoğunluk sağlayamaz. Sayın özal da çoğunluk sağlayamayacak. Anayasanın 3., 4. imkanlarını kullanarak seçilecek." tnörü, 1982 Anayasası ile ilk kez cumhurbaşkanlığı seçimi yapılacağını, ilgili maddelenn uygulandığı şekliyle, "hayal kınklıgı" yarattığını belirttı ve "İlk ftrsatta bunu değtştireceğiz. Siyasetçilerimiz bir turlü bu maddeleri nıhuna uygun yaşama geçirme yolunu tutmuyoriar. Özellikle Sayın Özal kişisel maksatlan için tüm metinleri istedigi gibi ters yorumluyor" dedi. İnönü, esas çözümün erken seçimle Meclisin yenilenmesi olduğunu, halen halk iradesinin "kiiçümsendiğini, gözardı edüdiğini" vurgulayarak, halkın iradesini ortaya çıkarmanın yolunun seçim olduğunu, bu nedenle sık sık seçimden bahsettiğini söyledi. ÇeHkbaş Oostfar istedi Seçilme şansım yok, ama Çelikbaş da aday: Parlamenter padişah gîbi BETÜL UNCULAR ANKARA DSP Genel Başkanı Biilent Ecevit, ölüm cezalanyla ilgili anayasa değişikliğinin çok sakıncalı olduğunu söyledi. Bu değişıklıği, insan hakları bakımından bir ilerleme değil, bir gerileme olarak gördüğünü belirtti. Cumhurbaşkanı seçiminin iki yıl öncesinden tanışma konusu yapümasuun dünyada görülmediğine dikkat çeken Ecevit, Başbakan Tnrgnt Öıal'm cumhurbaşkanlığım "seçimle belinenen bir padişahlık" konumuna getirmek istedigini söyledi. DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Cumhuriyet'in çeşitli konulara ilişkin sonılarını yanıtlarken, SHP ve DYP'nin cumhurbaşkanlığı seçimini boykot etmelerini "çelişki" olarak niteledi ve boykottan pratikte bir sonuç sağlanamayacağını kaydetti. Özal döneminde yolsuzluklara yasallık kılıfı giydirildiğini, buna karşı Cumhurbaşkanı Kenan Evren'ın Devlet Denetleme Kurulu'nu yeterince değerlendiremediği# ni bildiren Ecevit, özal cumhurbaşkanı olduğu takdirde, yolsuzluklann daha büyük bir cüretkârlıkla devam edebileceğine işaret etti. DSP Genel Başkanı Bülent Ecevit, Cumhuriyet'in sorulanru şöyle yanıtladı: Başbakan Özal'ın ölüm cezalanyla ilgili olarak anayasada yapümasını dıişiindükleri degişiklikler konusundaki göriişiinüz nedir? ECEVİT Bence böyle bir anayasa değişikliği sakıncalıdır. Bir kere bu anayasa değişikliği geTçekleşirse, TBMM'nin öteden beri var olan bir yetkisi ortadan kaldınlmış olacaktır. Yani ölüm cezasının yerine getirilip getirilmemesine karar verme görevi Meclis'in otomatik görevi olmaktan çıkacaktır. Simdiye kadar Meclis'in görüşüp onaylamadığı ölüm cezaları uygulanamazdı. Fakat bu anayasa değişikliğiyle Meclis, ancak ölüm cezasına çarptırılan kimsenin başvurusu durumunda konuyu göriişebilecektir. Bir yü içinde Meclis konuyu gorüşüp bir kırara varamadığı takdirde ölüm cezası infaz edilecektir. Bu değişikliği ben, insan haklan bakımından, bir ilerleme değil, bir gerileme olarak ve Türk toplumunda kökleşmiş bir eğihme ters düşen bir değişiklik olarak görüyorum. Bence bu konuda, milletin eğilimine ters düşen değil, uyan bir anayasa değişikliği yapmak ve ölüm cezalarını tümüyle kaldırmak gerekir. Dünyada da bu çğilim ve uygulama gitgide yayginlaşmaktadır. Cumhurbaşkanlıfı seçimi konusunda yaklaşık iki yıldır tartışmalar süriıyor. Anayasa ve yasalarda cumhurbaşkanı seçimiyle ilgili hiikümler açık. Buna karşın bu seçimin bu denli tartışmalara neden olmaanın kay nağı sizce nedir, larlışmaların özünde ne yatıyor? ECEVİT Cumhurbaşkanı seçiminin iki yıl öncesinden tartışma konusu, hele bunalım etkeni olduğu, sanırım şimdiye kadar dünyada görülmemiştir. Böyle bir şey ilk kez'Türkiye'de oluyor. Milletin ancak yaklaşık üçte birinden oy almış bir partinin Meclis'teki parmak hesabıyla istedigi kimseyi cumhurbaşkanı seçmesinin ciddi bir siyasal bunalınıa yol açmasi kaçınılmazdı. Cumhurbaşkanı seçiminin bu aşamada bir bunalım etkeni durumuna gelmesinin bir başka nedeni de, Sayın Özal'ın kişiliğinden kaynaklanmaktadır. Bunu söylerken sadece Sayın özal'ın bilinen hafîfliklerini ve yadırganan üslubunu kastetmiyorum. Bunun ötesinde Sayın özal, cumhurbaşkanımn siyasetteki işlevini değiştirmeye ve ağırhğmı arttırmaya da kararlı görünüyor. Sayın özal açıkça, cumhurbaşkanı seçilirse Bakanlar Kurulu'na sık sık başkanhk edeceğini, başta ekonomi olmak üzere önemli konularda hükümeti yönlendirip etkileyeceğini, gerek başbakan olarak, gerek A N A P Genel Başkanı olarak kendi yerini kimin veya kimlerin alacağına kendisinin karar vereceğini açıklamıştır. Eğer Sayın Özal bu planını gerçekleştirebilirse, hem cumhurbaşkanlığım seçimle belirlenen bir padişahlık konumuna getirmiş hem de bir süper başbakan durumuna gelmiş olacaktır. 1982 Anayasası bazı bakımlardan cumhurbaşkanına bence parlamenter sistemle bağdaşmayacak kadar geniş yetkiler tanımıştır. Üstelik anayasanın 105. maddesinde 'Cumhurbaşkanının resen imzaladığı kararlar ve emirler aleyhine Anayasa Mahkemesi dahil, yargı mercilerine dahi başvurnlamaz' hükmü yer almaktadır. Bu hükümden sorumsuzca yararlanacak bir cumhurbaşkanı kolaylıkla bir keyfi otoriter yönetimi kurabilir. Sayın Evren, anayasanın cumhurbaşkanına tanıdığı yetkileri ölcülü biçimde kullanmıştır ve o nedenle bu yetkilerin aşın genişliğinin farkına şimdiye kadar pek vanlmamıştır. Fakat, cumhurbaşkanı seçildiği takdirde', Sayın özal'm bu yetkileri sonuna kadar ve sorumsuzca kullanmaya kalkışacağı bellidir. Böyle davranması durumunda cumhurbaşkanlığı bunalımı şimdikinden daha da ciddi bir boyut edinecektir. Muhalefetin cumhurbaşkanlığı seçimini boykot etmesini nasıl karşılıyorsunıu, siz de bugün psrlamentoda bulunsaydınız, partinin bu seçimi boykot etmesini duşüniir müydünüz? ECEVtT Bu sorunuz bugünkü gerçek duruma uymayan bir varsayıma dayanıyor. DSP'nin 1987'de parlaraentoya girememiş olmasının tek nedeni ulusal iradeyi çarpıtan seçim sistemidir. SHPA N A P işbirliğiyle bu seçim sistemi yürürlüğe girmese idi, zaten koşullar çok farklı olurdu ve bu nalım ortaya çıkmazdı. Onun için, izninizle, ben sorunuzu, 'DSP bugün paıiamentoda bulnnsaydı' varsayımına göre değil de, bugünkü gerçek durumda SHP'nin ve DYP'nin davranışlan açısından yanıtlamak isterim. Bu iki partinin, seçim sistemi üzerinde durmaksızın, sırf cumhurbaşkanı seçimini boykot etmekten söz etmeleri bence bir çelişkidir. Bugünkü koşullarda ıkı muhalefet partisinin cumhurbaşkarı seçiminin boykot etmelerinden pratik bir sonuç sağlanabileceğini de hiç sanmıyorum. Çünkü ANAP, yürürlükteki anayasa ve yasa kurallarmın ardına ığınarak bildiğini okuyacaktır. DSP lideri Ecevit, Özal'ın cumhurbaşkanlığı adaylığını değerlendirdv C umhurbaşkanlığı 'na Başbakan özal'dan sonra ANAP Burdur Milletvekili Fethi Çelikbaş da aday oldu. Çelikbaş adayhğmm, bazı ANAP'hlara, Özal dışında başka bir adaya oy verme yolunu açacağını söyledi. ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Cumhurbaşkanlığı adaylannın sayısı ikiye çıktı. Cumhurbaşkanlığı'na Başbakan Turgut Özal'dan sonra ANAP Burdur Milletvekili Prof. Fethi Çelikbaş da aday oldu. Çelikbaş, adayhğımn, ANAP'lı bazı milletvekillerine "Özal dışında başka bir adaya oy verme yolunu açacağını" söyledi. ANAP'ın yapılacak bir genel secimde iktidarı kaybetmesinin özal'ı cumhurbaşkanlığında zor durumda bırakacağını savunan Çelikbaş, özal sonrasında Dışişleri Bakanı Mesut Yılmız'ın başbakanlık yapabileceğini dile getirdi. Fethi Çelikbaş, dün sabah saat 10.00'da TBMM Başkanlığına bir dilekçeyle başvurarak cumhurbaşkanlığına aday oldu. Çelikbaş başvurusunda, "Tirkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 102. maddesine göre gizli oyla seçilecegi belirtilen cumhurbaşkanlığına adaylığımı koyuyorum" dedi. Çelikbaş'ın adaylığı ile cumhurbaşkanlığına adaylığını koyanlann sayısı ikiye yükseldi. Aday olma süresi bugün akşam saat 24.00'te sona erecek ve ilk tur oylama yann yapılacak. Aksaçlılar grubu olarak adlandırılan eski TBMM Başkanı Necmettin Karaduman ve arkadaşlarının Çelikbaş'a adaylık önerisi götürdükleri biliniyordu. Çelikbaş, adaylığı konusunda önceki gün gazetecilere, "Ben başvurmam, arkadaşlanm aday gosterirse reddetmem" demişti. Ancak Karaduman ve arkadaşlarının yaptıklan toplantılarda Çelikbaş'ın aday gösterilmemesi, kendisinin başvurmasımn önerilmesi ve bu öneriyi kabul etmesi halinde de desteklenmesi kararlaştınldı. Kararın iletilmesinden sonra Çelikbaş başkalannın aday göstermesini beklemek yerine fıkir değiştirerek başvuruyu kendisinin yapmasına karar verdi. Çelikbaş, Cumhuriyet muhabirinin sorulanru yanıtlarken, fikir değiştirdiğini, "anayasa hükümleri dairesinde hareket elmi olmak için »ahsen ranracaa ettim" diyerek açıkladı. "Aday lığıra, bazı arkadaşlara, Özal dı şında başka bir adaya oy verım yolunu açacak" diyen Çelikbaş'c yönelttiğimiz sorular ve yanıtlaı şöyle: " Özal'ın adavhgını nasıl değerlendiriyorsunuz? ÇELİKBAŞ Bence özal= ın adayhğımn yerindeliği siyası açıdan tartışılabilir. Özal'ın adayhğı bir siyui bunalıma yol açar mı? ÇELİKBAŞ Şimdiden bir şey soylemek istemiyorum. Beklemek lazım. Seçilme şansınız var mı? ÇELİKBAŞ Kimseyle temas etmedim. Seçilme şansımın olmadığını daha önce de belirtmişıim. Sizce lek aday olmısı sakıncalı mıydı? ÇELİKBAŞ Seçim deyince birden fazla aday olması lazım. Cumhurbaşkanlığına keodinizi layık göriiyor musunuz? ÇELİKBAŞ Berüm geçmişim çeşitli çevrelerce iyi bilinir. İş çevrelerinde, üniversite çevrelerinde iyi bir ismim vardır. Bana hepsi "Adaylığınızı koyun, layıksınız' dediler. 39 yıldan beri bu memleketin çeşitli kademelerinde, hukumetlerinde vazife ifa ettim. İstanbul Sanayi Odası Başkanlığı, Merkez Bankası tdare He>eti'nde vazife aldım. Bir kariyerim var. Siyasal Bilgilerin son müdürü, ilk dekanıyım. Menderes kabinelerinde, tnönü kabinelerinde vazife aldım. tki kere hükumetlerde vazife almayı reddettim. Sizce Mesut Yılmaz Başbakanlık yapabilir mi? ÇELİKBAŞ Gördüğüm kadanyla 83'ten beri bulunduğu mevkilerde fev kalade iyi hizmet vermiştir. Dengeli konuşmalar yapmaktadır. Çelikbaş'ın adaylığı aksaçlılara karşı olan ANAP'ın milliyetçi ve muhafazakâr mületvekillerince "seçimlere lek adayla girmek sakıncalıvdı, bir de stepne (yedek aday) lazımdı. Çelikbaş da Özal'ın slepne ada>ı" şeklinde değerlendirildi. Ankara'da Adlıye Sarayı'nın açılış töreninde Cumhurbaşkanı Evren ile Başbakan Ozal bir araya geldi. (Fotoğraf: Rıza Ezer) Açılış töreninde mini zirve kat bekleme odası, 400 kişilik konferans salonu, 546 metre karelik bir külüphane, 448 kişilik kafetarya, Baro Başkanlığı ve ilgili üniteler için odalar, il ve ilçe seçim kurulu odaları, PTT ve şube tebligatlar servis odalan, banka şubesı, polis ve jandarma karakollan ile çeşitli sosyal tesislerin bulunduğu Ankara Adliye binasının açılış töreninde ilk konuşmayı Bayındırhk ve Iskan Bakanı Cengiz Altınkaya yaptı. Oltan Sunguriu'nun ko ANKARA (Cumhuriyet Biirosu) Yeni adliye binasının açılış töreni Cumhurbaşkam Kenan Evren, Başbakan Turgut Özal, SHP Genel Başkanı Erdal İnönü, Cumhurbaşkanlığı Konseyi üyeleri Sedat Celasun, Nurettin Ersin, Tahsin Şahinkaya ve bazı bakanlan bir araya getirdi. 1978 yıknda yapımına başlanan içinde 12 ağır ceza duruşma salonu, 163 sulh hukuk duruşma salonu, 8 reis, 52 üye, 78 sava, 35 icra dairesi, 20 avu nuşmasının ardjndan Başbakan Özal, kürsüye geldi ve "Adalet mekanizmasının güçlenmeşi için ellerinden geleni yaptıklannı" söyledi. Cumhurbaşkanı Evren ae konuşmasında adliye teşkilatının saygınlığının önemine değinerek bu saygınlığın arttırüıp güçlendirilmesi gerektiğini belirtti. Evren, daha sonra adliye binasının açıhşını yaptı. Törende bir araya gelen Özal ve Inönü'nün tokaiaştığı ancak Inönü'nün soğukdavrandığıdikkat çekti. IZMIR'den HİKMET ÇETİNKAYA Denge Hesabı İZMİR ANAP'taÖzal'dan sonra veliahtın kim olacağını tahmin etmek için papatya falı açmaya gerek yok. Artık aday adayları ortada, Özal'ın hem milletvekillerinden hem de örgütten aldığı güç de ortada. O halde veliaht, Özal'ın iki dudağının arasında. ANAP'ta "veliaht kim olacak" sorusuna günlerdir yanıt arayanlar, Özal'ın sihirbazlara özgü buluşlarryla umduklannı değil bulduklarını seçilmiş gorecekleri için, evlerde ve bürolarda düzenledikleri toplantıların hkpbir değer taşımadığını geç de olsa anladılar. Öyleyse yapılacak tek şey, Özal ve çevresıyle diyaloğu sürdürmek, artık şansları giderek düşen Mesut Yılmaz ve Hasan Celal Güzel dışında hiç olmazsa kendilarini dışlamayacak bir lideri empoze etmek. Bu çizgıde yer alan liberal kanat milletvekilleri Ali Bozer adına bir hayli stcak baksalar bile yine de "acaba" sorusu kafalarına bir çengel gibi takılıyor. İkinci ad Ekrem Pakdemirli. Kutsal ittifakçı kanadın "Mehmet Keçeciler olmayacağına göre" varsayımıyla bir noktada birleştikleri veliaht adayı olarak görülüyor Pakdemirli. Bu da doğal olarak liberal kanadı bir hayli rahatsız ediyor. ANAP içindeki fırtına öncesi sessizlikte yapılan hesaplar neler? Önce örgüt içinde gücü yadsınmayan Mehmet Keçeciler ve arkadaşları Ali Bozer'e karşı ne sıcak bakıyor ne de soğuk. Onlar, Bozer i bir poiitıkacı olarak görmüyor. Bozer'in parti içinde etkın olamayacağını, kadrolarla ılışkı kuramayacağını biliyorlar. Ayrıca kutsal ittifakçı kanat "parti içi demokrasi" ve "parti içi disiplin" dedikleri öğeleri göz ardı etmeden attıkları adımın aritmetiksel değerlendirmesini yapıyor. Mehmet Keçeciler'in Hüsnü Doğan ve Yusuf Özal'la bilinen ilişkisi, örgütün kendisine sıcak bakması karşı tarafın hesaplannı da altüst ediyor. Öteden beri Keçecıter ekibrıın belirti dengeleri gözetip Özal'la ilişkileri koparmadan hedefe doğru yürüdüklerinde yaptığı hesap şuydu: ANAP Genel Kongresi bir genel başkan seçmeden önce bir başbakan atanabilir. Bu atamayı da Özal, Çankaya'ya çıkmadan önce yapar. Biz bunu baskı unsuru görmeyiz. Ancak kongrede parti yönetimıni ele geçırirsek, atanan başbakanı ve bakanları, yani hükümeti düşürebiliriz. Özal, inadına ANAP grubunda yaptığı anket yoklamasında yüzde 70 destek aldığını açıklayıp atayacağı başbakanın niteliklerini yakın çevresine şöyle açıkladı: Derieyici. toparlayıcı. hiziplerden uzak bir ad olsun... Özal'ın bu sözleri Mehmet Keçeciler ekibini bir hayli rahatsız ediyordu. Keçeciler'in şansının yittiği de işte bu konuşmanın özetinde yatıyordu. MKYK partiyi hükümetten çekme yetkisine sahiptir. Keçeciler, bu sözleri söylerken, bir gözdağı da veriyordu, Özal ve yakın çevresine. Çünkü çoğunluk partilerinde genel başkan başbakan olurdu. Bu da demokrasinin gelenegiydi. Cumhurbaşkanı, yeni başbakanı belirlemesi için ANAP kongresinin toplanmasını bekleyecekti. Çankaya'ya çıkan Özal yanaşır mıydı böyle bir isteme? Demokrasi geleneğini uygular mıydı? Hayır! Özal, başbakan adayını açıklayacaktı hemen. Sonra da açık seçik konuşacaktı: Kozunuzu bir yıl sonra paytaşın! ANAP içindeki güç dengeleri böyle bir uzlaşmaya gırerler mı tartışması henüz erken. Ancak Keçeciler ekibi, şu gerekçeyi sunacaklar Özal'a: ANAP kongresinin yapılması için 45 gün beklemeye gerek yok... ANAP içindeki fırtına öncesi sessizliğin temelinde yatan öğe yukanda anlatmaya çalıştıklarımız. ANAP'ta kozlar paylaşılacak. Öyle bir yıl bektemeye hiç kimsenin tahammülü yok. Özal'ın isteği ise ANAP içindeki yarışı bir süre ertelemek. O nedenle seçeceğı adayın Ali Bozer ve Ekrem Pakdemirli olması olasılığı da ağırlık kazanıyor. Kutsal ittifakçı kanat ya tükürdüğünü yaMehmet Keçeciler'in iki ay önce yaptığı lamayacak ya da uzlaşmaya "evet" diyeaçıklamayı bugün yeniden yazmakta yarar cek. Bıze kahrsa ikıncisıni tercih edecekler. ANAP'ı bir yıl sonra tepeden tırnağa ele gevar. Şöyle diyordu Keçeciler: Kimse unutmamalıdır ki ANAP'ta çirmek için. Muhalefet yok sayıııa" atağında ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) Cumhurbaşkanlığı seçimine rauhalefet liderleri katılmayacaklanm açıklarken, yarın yapılacak ilk tur sırasında SHP ve DYP grup toplantıları yapacaklar. Muhalefet partileri diğer turlara da katılmayacaklar. Bu arada DYP bazı il ve ilçelerde mitingler düzenleyerek kamuoyuna seslenmeyi sürdürecek. Turgut özal'ın cumhurbaşkanlığına gelmesinin ardmdan ilk resrni devlet töreni olan 10 Kasım'da da muhalefet liderlerinin tavır göstermeleri bekleniyor. SHP, cumhurbaşkanlığı için ilk tur oylamada grubunu toplayarak göruşmelerde bulunacak. Daha sonraki günlerde de Meclis içinde ya da dışında toplantılar düzenleyerek oylamalara katılmama tavrını sürdürecek. DYP yetkililerinden alınan bilgiye göre ise, DYP yarın yapılacak olan ilk tur oylamasına katılmayarak grup toplantısı yapacak. Toplantıda Özal'm cumhurbaşkanlığına adaylığını açıklamasından sonraki gelişmeler ele ahnacak. DYP TBMM Grup Başkanvekillerinden Vefa Taoır, diğer üç tur oylamaya da katılmayacaklannı söyledi. DYP lideri Süle>man Demirel turlar surerken gerçekleştireceği mitinglerde, "Arkasında halk destegi olmavan ANAP grubunun SHP ile DYP'nin katılmayacağı bir secimle Çankaya'va çıkaracağı Özal'ın devleti ve milleti temsil etmeyeceği" biçimindeki görüşünu kamuoyuna anlatmayı sürdürecek. Demirel, bugün Karabük'te duzenlenecek olan "Çankaya millelindir" mitinginde konuşacak. 23 ekim pazartesi günü partisine katılımlar nedeniyle Izmir'e gidecek olan Demirel'in, bir kapalı salon toplantısında konuşacağı bildirildi. Demirel, 27 ekim cuma gunü de Istanbul il örgütunün düzenleyecegi mitingde konuşacak. 4 Nüfus cuzdanımı kaybetıim. Hukümsuzdur. ALİ RIZA ÜN