Katalog

6 OCAK 1989 KÜLTÜRYAŞAM CUMHURIYET/5 ISMAIL GILGEÇ SEVEMA ATILLA DORSAY HAYVANLAR 'Gözde'yle ilgili tekzibe yanıt Oeçen pazar gunu bu sutunlar da çıkan "tekzıb"ı sanırım oku dunuz \abancılann Turkı\e de çevırdığı "Gozde" fılmınm ara larında Kultur ve Turızm Bakan hğı danışmanlığı tıtrını taşı\an Murat Avkaç Ergınoz nâmında kı zâtın da bulunduğu bır avuç ın san tarafından engellenmesı ko nusunda tâe>lu\ a\ında\azdığım bır yazıva, bu zaıın vekılı A\ukat Esın Evren Ergınoz ımzalı bır tek zıp "Gozde" konusu benım çe şıtlı nedenlerden çok ılgımı çekmış bır konuydu, gıderek o >azıdan sonra, fılmın "serencâmı" uzen ne 3 vazılık bır "dızı" de vazmış tım Ancak bugun varın derken kullanamadık \akti geçrnıştı, bır kenara kaldırdık Ama Ergınoz çiftı madem kı yarayı ka$ıvor, bu yurun bakalım Murat Aykaç Ergınoz, tekzıp te "Sara> Gecesı adlı romanı Fransızca baskısından okuduğunu, bu eserın Osınanlıları \e haremı kotuledığım" soyluyor Soy lemedıgı, bu eserı okumakla kal mayıp Turkçeve çevırdığı ve bas tırmak ıçın kapı kapı dola^tığı (Dolaştığı yavınevlerı arasında Can Ya>ınları ve Altın Kıtaplar'ı sapta>abıldım Daha bırçoğu da saptanabılır) Pekı, ınsana Os manlı'vı ve haremı korumava bu kadar meraklıvsan, bunları "kotuleyen" bır kıtabı neve çevır dın dıye sormazlar mı1' Kıtabı çe vıren, hatta yazan Mıchel de Grece Turkıye've geldığınde onunla bırlıkte Topkapı Saravı nı gezen bu zat, bu çevırıyı bastıramıvor Nıye mı° Bu zatın kıtaplarını oku madım, ama Bab ı Alı'dekı genel kanı, bu zatın "Turkçesının kıt oldugu" yolunda Nıtekım Can \ a.Mnlan vonetıusı Erdal Oz, bıze şoyledıvor "Habıre çe>m kıtapları getırır bana. Im/alar. bırakır. \ma Turkçesı ovlesıne kolu kı, Fransızcasının da ıvı oldugunu duşunemıvonım. Bır kez bır çevırı ısmariamışlırn, bır bolumu gelırdı, okuvunca gerı aldım" kavnaklar ve kışıler, Murat Avkaç Ergınoz namlı zatın, Bab ı Alı'nın en "gezgın" kışılık lennden bırı olduğunu, sureklı çe vınlerı, kıtapları veya bunların ta sanlan kolt jğunun altında dolaş tığını belırtıvorlar Bu arada vo Çekimi yanda kalmıştı Topkapı Sarayı Muzesı nın Harem Daıres nde ce kımlenne bas anılan Gozde adlı fılmın cekımlen bazı yaymlar ve ıddıalar karsısında yar da kalmıştı Gozde nın baslıca rollerını F Murray Abraham ve Maud Adams gıb uluslararası une sah p oyuncular paylasıyorlar lunun duşmedıgı vavıncı dergıveva sanat savfası voneticısı vok gı bıymtş Elbette kıtap çevırmek \e bun ların basılması ıçın ugraşmak avıp bır şev degıl Turkçesının za vıf olması ıse, nıhavet yazarla va vınevı arasında bır olav Ama avıp \e çırkın olan, bu zatın kımı çevırılerını "eser" namıvla, ozgun vapıt gıbı ortava çıkarması Or neğın vukarıda anılan "Sara\ Gecesı'" romanı çevırısı basılma vını.a, Ergınoz oturup bunu bır kaç degışıklıkle "Nakşıdıl hultan'" dı\e roman halıne getınvor Arşıvınde bulunan bır mektup ıse Ergınoz'un bır T\ fılmı halıne de getırılerek vavınlanan bır romanı nın, "Erıch Segal'ın "Bır Erkek, Bır Kadın. BırÇocuk" adlı ıoma nmdan "aşın esınlenmış" olduğu nu belırtıvor Ben de, Ergınoz'le ılgılı vazımdan sonra aldığım kı mı teşekkur vedestek teletonlarını ammsıvorum Eee ateşolmavan verden duman çıkar mı'' Bu zatın '"edebnat" havatı "aşırı e>ınlenmeler" uzerıne kurulmuş olmasa tum bu mektuplar tele fonlar suçlamalar nıve'' Karenına" çevırısının ovkusunu anlatıvor Frgınoz, bu vevırı ıçın on<.e Sos\al \a\ınlar''a anlaşmış, çevırıyı \crmış ama o arada, biT de gıdıp \maç Pazarlama ıle aynı çevın ıçın anlaşma \apmasm mı 0 Ikı vavınevı bırbırıne gırmış, kıtabı dızgıve veren Sosval, a|ır lıgını kovmuş \e kıtap onlarda kalmış Ergınoz hakkında bıraz bılgı edınmek ıçın gırışımde bulu nunta neler neler oğrenmedım' Bır olavı da kııaplarından bırınden200tane\ı hiç ıstenmış olmadığı halde unlu bır Kıtap Kulubu' nun kapısına yıgması Frgınoz, anlaşılan herşeyı, her kesi kendı ışlerı n,m kullanmaya pek meraklı Bana da romanlarını smemalaştırmak ıçın bır tur "menacerlık" yaptırmava kalktı |ını ılk vazımda belırtmemış mıv dım 9 Ve, "Kışı âlemı kendı gıbı bılırmış". bu arada bana da ça mur atmava kalkıvor Benım •fılm çekımı ıçın gelen vabancı o>unculara avrııa rehberlık ettıgım çe>rede soylentı halınde\mış" ve "çekım surelerı kısıllandıgı ıçın, benım de maddı menfaatlerım kısıtlanmıs" da, Ama daha da avıp olan, Ergı onun n,ın "Mural 4>kaç Ergınoz'un en hafıfıvle "o>un sever" noz'e dıl uzatnuşırn" Hoppa kışılığı Ismı bende saklı bır va la' Bır kere "rehberlık etmek" \ınti "Bu nıtelıgı sâbıttır" dıyor bırvana tum fılm ekıbını, lstan \e ornek olarak, onun "\nna bul da geçirdıklerı uzun haftalar Yonetmen Peter Bogdanovıch (sol ustte) yenı evlılığını oyuncu L B Stratten le (sağ üstte) yaptı Isın ılgınc yanı L B nın Bogdano vıch ın eskı sevgılısı Dorothy Strat ten ın (sol altta) kızkardesı olması Ama daha da ılgıncı Dorothy Strat ten ın uzun yıllar once Bogdano vıch le olan ılıskısı yuzunden kıskanc kocası Paul Snıder (sag alt ta) tarafından oldurulmus olması 0 zamanlar umut vencı genc bır ak trıs olan guzel Dorothy Playboy da cıkan resımlerıyle bırden ılgı cekmış ancak Bogdanovıch le olan seruvenı hayatına mal olmuştu Bu trajık olay yakın zamanda olen yo netmen Bob Fosse nın ulkernızde de gostenlen Star 80 adlı bır fıl mıne de konu olmustu Olaydan yaklasık 15 yıl sonra Bogdano vıch ın bu kez tahhsız Dorothy nın kucuk kardeşıyle hayatını bırlestır mesı Hollywood da buyuk ilgıyte karsılandı ve dedıkodulara yol ac tı (Fotoğraf AP) Bogdanovich'in karmaşık evliliğı boyunı.a, sadece 2 kez gordum Topkapı Saravı'ndakı roportaj sı rasında ve de bır kez Hılton'da Murrav Abraham'ın "suıtı"nde verılen bır partıde Bu ıftıravı mahkemeve vansıtıp yansıtmama konusunda avukatımla goruşme halındevım Ama "Gozde"den asıl "men KİM KİME DUM DUMA faatı" bozulan bu zat Hem de onunkı "soylentı" halınde değıl, "İSjıftrrt' tevbımde bulunan Kultur ve Tu 1 ırüan ışt<y$bıl>dt j , tvfjo/ rızm Bakanlıeı Sınema DaıreM \<xzda ısl Bajkanı Nejal Gokçe'nın sozlenv le "sâbıt" . Meğer bu zatın "ISakşıdıl Sultan" aldı romanı bakanlık tarafından "Turk lanhı ve kulturunu dışa tanıtan filmler" tasarısının ılk orneğı olarak fılme çekılecek |ve kuşkusuz Ergınoz'e de, hatırı sayılır bır "telıf" venle^ek) ımış "\ma ara va "Gozde" gırınce, bu proje son dakıkada yatmış yerıne Orhan 4sena'nın "Ya Devlet Başa, \a fahl kv 20 kıst ü Kuzgun Leşe" ovunu çekılmış Insan bovlesıne karmaşık bır "çıVfedfefcff. kot.li Mmvşto karlar zıncın" ıçınde olup da tam anlamıyla "sırça koşk"te oıurur sa başkalanna rvasıl taş atar, doğ rusu anlamak zor olanbrakanldı'. Ergınoz, "Gozde" fılmının "kotulugu"nu kanıtlamak ıçın, "Topkapı Saravında Igrenç Ilıskıler" vb kımı vazılarıvla konuvu ortava atan Hafta Sonu Ga zetesı'nın haber ve yorumlarını tanık gosterıyor Elbette burda ba sınımızın bu Liddı guvenılır, ıtı barlı vavın organına ve onun ha berlerıne karşı çıkmamız kolay değıl1 Ama bız, "Gozde" fılmı PİKNİK P/y 4LE M4DRA nın sonuç olarak Turkıve aleyhı Pıyale Madra yıllık ıznının bır botumunu kullandığından Pıknık bır sure yayımlanmayacaktır ne değıl, lehıne bır film olaı.ağı nı ıçerdıgı uluslararası duzevde HIZLI GAZETECİ y,ECDETŞE\ kadro ve taşıdığı "uslunvapım" nıtelıklerıvle tarıhımız ve başta Topkapı Saravı, tum zengınlıkle rımız uzerıne benzersız bır tanıtım tırsatı oluşturacağını hâlâ ve ınatla sovluyoruz savunuvoruz Bu fılmın Turkıve dekı çekımlerının yanda kalmasına aracı olanlar, hep karşısında olduğumuz kor bır bağnazlıgın venı orneğını vermış lerdır Olası bır Ataturk filmı uze rıne, Savın Cumhurbaşkanı'nın da katıldığı bır toplantıda da be lırtmıstık Bız daha Osmanlı pa dışahlannın vaşamının perdeye aktarılmabi konusuna sağduvuv la, hoşgoruşle yaklaşamnoruz Bır Ataturk fılmını acaba nasıl ÇİZGİLİK KİVtL MAS4K4CI hazmedeceğız'' demıştık \e bu duşuncelerımıan, o toplantıda en ust duzevden başlavarak onavlan dığını, benımsendığını sevınçle gormuştuk Bu alandakı hoşgoru devletın resmı polıtıkası halıne gelmektevken Kultur ve Turızm Bakanlığımn hımavesıvle gırışılen bır uluslararası vapımı, o bakan lığın bır danışmanmın baltalama sındakı çelışkı bıze hâlâ anlaşıl maz gozukuvor tşte sıze ılgınç bır ">azar" (') bır "bakanlık danışmam" port resı Bu "aıle portre«"nı tamam lamak ıçın, avukat eş Esın hanı mın Bakırkoy AN*\P ıl orgutune kayıtlı olduğunu mılletvekılı se çımlerı ıçın adav olmak ıstevıp on seçımı aşamadığını da eklevelım Haa, bır de bu zatın Fransızlar dan aldığı "bır değıl, uç odul"dtn soz edelım Bunların arasında (tekzıp metnındekı vazıhşıvla) Fransız Kultur Bakanı Jac Long (') taratından verılmış Akademık Palmıve odulu de varmış Fran ^ız dostlarımızın ıçışlerıne karış mak ıstemevız Ama bız^e Fran sabu 3 odulle vetınmemeh uzak ıklımlerın bu mustesna degerıne bır de Egzotık Palmiyc odulu ver melı Ne dersınız9 f riİİtı 4 Aahl . OhotİB AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GOKHAS GIRSES Sahanın serisinde o Kazanmak Arzusu (Besî Shoı) / Yonetmen: Davıd Anspaugh / Oyuncular: Gene Hackman, Barbara Hershey, Dennıs Hopper / Bir Orıon Pictures fılmı (Emek, Reks). Sporu sevmem Ama spor fılm lerını severım Çunku spor fılm lerı, sporun gorunurdekı bence "kuru " ve vuzevsel heye<anının gensıne gıder, o gerılerde çogu zaman saklı olan ılgınç ınsan dramlannı ortava doker Bok^ nngı nın, tutbol kalesının veva atletızm sahasmın gerısındekıler çoğu zaman dışarı pek az yansır Oysa bunlar, benı.e sahada olup bıten lerden daha ılgınçtır Avrıca spor fılmlerının bır ustunluğu daha var Fılmlerde kahramanınız, ıs ter bır boksor, ıster bır koşucu, ıs ter bır takım olsun, sonunda hep kazanır1 le ve aldırmazlıga bırakmış bır sporcu eskısı Ancak fılmın as lında gerçek bır olavı, 1952 de ABD nın Indıana voresındekı Hoosıers kasabasımn ıddıasız ta kımının şampıyonluk oykusunu anlattıgını bılmek, kuşkusuz fıl me bakışınızı degıştırebıhr tılmı daha eıddıve almanızı saelavabı lır "Kazanmak Arzusu", ılk fılmı nı vapan vonetmenı Davıd Anspaugh hesabına bır başarı savılabı lır Onemh olmavan ama akıcı ışlek ve rahatlıkla ızlenen bır fılm ortava kovmuş genç vonetmen Elındekı ovun^u malzemesını de sonuna dek kullanmış Gerek Ge"Kazanmak Arzusu" bu kez ne Hackman gerek "A\rı Bır basketbol uzenne bır fılm Bır Dun>a"nın unutulmaz oyuncusu tur "basketbol Roek\'sı..." Şu tarkla kı kahramanımız bu kez "o\uncusporcu" değıl, yaşını başını almıj bır antrenor Nor man Dale, Indıana voresındekı kuçuk, yıtık bır kasabanın basket takımının "koeu" olarak oraya gelır Karşılaştıgı, alabıldığıne olumsuz, kuşkucu gıderek duş man bır tavırdır Ama Norman ınadı ve bılgısıvle ABD'nın bu vı tık koşesındekı takımı evaletlerarası turnuvada şampıvon yapmavı başaracaktır "Kazanmak Arzusu" spor fıl mımn turlu çeşıtlı klışelerını yenıden ve utanmasızca kullanan bır film Geçmışınde bır "sır" saklı gormuş geçırmış ve acılaşmış kah raman, once duşman sonra aşık Dennts Hopper ve Barbara Hershey Yonetmen Davıd Anspaugh ılk fılmı bır kadın, kışısel nedenlerden bı Kazanmak Arzusu nda elındekı oyuncu malzemesını sonuna kadar kullan raktığı spora son dakıkada done mıs Ayrı Bır Dunya nın unutulmaz oyuncusu Barbara Hershey (sagda) ve rek takımını şampıyonluga gotu Mavı Kadıfe dekı manyak Frank le tek ortak yanı genc eskısı olmakolan ren bır genç adam, kendını alko ılgınc oyuncu Dennıs Hopper cok lyıler 'Kazanmak Arzusu' bir tür basketbol 'Rocky'si Barbara Hershev. gerekse "Ma>ı Kadıfe"dekı "man>ak Frank"la tek orıak vaııı "genç eskısı" ol mak olan ılgınç ovuncu Dennıs Hopper çok ıvıler Fılm kuşku suz bır "spor fılmı" olmanın çok genel cerçevesını aşarak, "derın Amerıka" uzerıne, ozelhkle 1950 lı v ılların kendıne ozgu kı mı çizgılerıvle de belırlenmış ol dukça ılgınç ve ogretıu bır vak laşım getırıvor Anıak fılmın asıl ılgınçlıgı, bızue .ınema dışı Bu tılm \menka nın basketbolda nıve bovlesıne ' bu\uk" olduğu nu da çok ıvı biyimde anlatıyor ve bu başarının toplumsal kokenle nnı ozelhkle kırsalçevrede buvuk bır >enhk bır bavram gıbı vaşa narak nasıl genıs bır ılgı ve des tek gorduğunu anlatıvor Burdan gıderek, fılmın daha da genel bıçımde kapıtalıst »ıstem ıçınde spor olavının (başarıva gıdecek bı çımde) orgutlenmesı konusunda paha bıçılmez dersler ıçerdıgı de soylenebılır Sansürsüz film festivali ANKARA (AA) Kultur ve Turızm Bakanlığı nın, festıvallere katılan fılmlere denetımı kaldır masından sonra ılk "sansursuz film feslıvalı" Mulkı\elıler Bırlı ğı'nce Ankara'da duzenlenecek Mulkıyehler Bırlığı, BILAR ve Bılım Sanat Dergısı tarafından 512 mart tanhlen arasında Anka ra'da duzenlenecek şenlığe, araia rında 1988 Berlın Fılm Festivali buvuk odullu tılmı, "Çın Mısın" ıle Kosta Gavras'ın "Sıkı>oneörn"ı gıbı 30 cıvarında unlu ve odullu fılm katılacak Şenlık \urutme Kurulu Baska nı Mahmut T. Ongoren'den alınan bılgıve gore, şenlıkte 1988 Venedık Fılm Festıvalı'nde buvuk odul kazanan Italyan fılmı "Sarhoş Ermış Deslanı", Kosta Gavras'ın unlu fılmı " Z " ve son fılmı "Betreyad", a\rıı.a bu yıl binemalarda gosterı leıek olan Bıll Augusl'un "Fatıh Pelle, Ajzenştayn'm •'Potemkın Zırhlısı" gıbı onemlı sınema yapıt ları sergılenecek Doğumunun 100 yıldonumu nedenı ıle Charlıe Chaplın fılm lennden oluşan bır toplu gosterı de duzenlenecek Geçen sene genç yonetmenlerı desteklemek amacı ıle şenlık et kınlıklerı arasında "Ilk Fılmler Yarışması" duzenledıklennı sov leven Ongoren, bu yıl fazla sayı da ılk fılm olmadığı gerekçesı ıle uzun metrajlı filmler arasında ge nel bır yarışma hazırladıklarını belırttı Ongoren ın verdığı bılgı ye gore buyuk odule deger goru len yapıtın 10 mılyon lıra ıle odul lendırıleceğı yarışmada, Turkıve' TARİHTE BUGÜN MLMTAZ 4RiK4\ 6 Ocak 1658 DE SUSUM SotAK ıMEHMET A&4 D4, DARuSSAADE AŞ/)Lt6WA ATANMrfTt OHUU 6OREGErrfltLVtESlHI, SADRAZAM KOPKULU MEHMET PAÇA UVEN&tĞI S/tS KIŞrNIN,SAISAYDA KENDlSt LE~ B/R HAYA y/l&47M/1S/w S£/^S*U./ SO/SMEKTEYP/ OSMAAJL/ S4/SAVIH&A £M BUYWC A4£MuGL4/£MH gt<?l DAGUSSAADE *ĞA£/, RO7S£ <4Ç/£r*/0fıV SADISAAOE" Ğ .PAD/Ş/İH/AJ Elsr AUlAMtNDAy&l SÖZ DARUSSAADE AGALAR/.. 3U £V/M SORUMLULUĞLMU BUYUK ÇAP7K LEHMEKTEYOI DÂR USSAAOE AĞALARI, OZELUKLE , HAD/M E0IL ^fS AGA£/ ' DA DEM£H Bu AĞAL4R, £A&4yDA E/V 60 YIL ONCE kalmıştıı Alâkadarlardan bırı bu \esıle ıle dun bır muharrınmıze şu şaıanı dıkkaı sozlen so\lemtştır Turk \apurmlarından Sofuzade Sudı Be\e an " ıngılız lırasmm şu son bulunan 1500 rıtsuın tonlıtk zamanlardakı teme\\ucu Rıze \apuru dun Bozcaadada aşagı \ukan otuzda bır kara\a oturmuşntr Rıze demektır }anı dığer bır ıfade \apuru tuz hamulesnle ıle mustehlık dedığınuz sınıj Akdenızden lımantıtuza her oluz kuruşluk ıhtnacı eelnıekie ıken Çanukkale başında 1 kuruş fazla ledne (.enubunda fırtına\a tutulmuş edecekrır aşağı \ukarı ve Bozcaada sahrfıne mustehlık 100 lırada 3 lıra sığmmak ısıerken laşhk bır daha fazla \ erecek mahalle bındırını^tır Genıınm demektır ' kara\a oturdueıınıtn haber ahnmast uzerıne lelos tahlısne genıısı ıle bazı tahlısne \esaıtı kaza ınahallıne çondenhvıştır Dun karşı anılan akşaın geç \akte kadar Rıze ınucadelenın ınufit \apurunun kurtarılması kabü neıavKinden olmak uzere bu olmamıştıı kere de gazıaııntap merkez nuıdırnetı mıniıkasında 16 000 kıısur defleı sıgara kaiıdı \t 340 kılo tutun Borsudu Irıaılız lıras, muıemadı\en \ukselı\or Dun derdest edılmıştır 6 Ocak 1929 be\anatta bulunarak \e \ecatı Bevırı \efatı dola\ısı\le Meclne taznette bulundu Eskışehır meb usu Eırun \e lz'nır Kon\a \ıla\etı e\kaj meb usu kâıml be\ler soz ıdaresmde medıne fukarasma alarak \ecatmm ıneza\asmdan mahsus olarak bır ka<, \ıız suratı ıntıkalınden cebhedekı lıraiık tahzisaı me\kuf hızınetlermden çabuk ka\ravış bulunınormuş Babalık kabılnetmden bahsettıler, gazeiesı kon\ada bu çok \urettm Alı Bev bır takrır takırler dururken bu paranın \ererek \ecatmin \efatına Medıne fukaıasına hurmet ıçın Mechsın bu gun gonderılmesmm ga\rı caız tatılını ıstedı Takrır ıttıfakla olduÇunu \aznor kabul edıldı Meb'uslar <,ok muteesırdüer Karayn Oturtın vapur Evelâ kendimize Kaçakçıhğa karşı \eni Alnıan zırhlısı Belgrat sefirinıiz Ankara 5 (AA) Belgrat sefırı Ha\dar Be\ bu akşaınkı ekspresle Isıanbula hareket e nıış ıstas\onda harıcne \ekılı Te\jık Ruştu Be\ \e \ekâlet erkânı tarafından leşvı edılmışlır Ha\dar Be\ ıkı gun Istanbulda kaldıkıan sonra mahallı memurıyeiıne eıdecektır lngiliz iirası Almanyamn kıe! tezgahlarında ınşa eütrmekte olduğu \enı Zirhlı 6 adet 11 pusluk \e 30 bın \arda menzıllı top ıle teslıh edılecek, bu ıtıbarla her hangı bır zırhlna faık olacaktır 4\rrıa Dreadnoughı "itemının dunundakı herhangı bır harb gemısınden daha kuvıetlı olacaktır pazar olmasına \e Parıs Bonasından fnat d e ı l k k e z " e n ıvı k u r g u " , " e n ı\ı gelmemesıne rağmen ıngılız ışıklandırma" odulu de venlecek lırası 991 kuruş 10 paradan Şenlıkte sınema sanatçıları ve muamele sorınuştur Şu hale yazarları ıle çeşıtlı sovleşıler yapı nazaran, ıngılız lınsının 1000 lacak Unlu sınemaulann katıla kuruşa çıkırıasma 8 kuruş 30 cağı 3 açıkoturum duzenleneek para gıbı ufak bır Jark Büyük Millet Meclisine beyanı taziyet edildi Ankara 5 (Hu Mu ) Buyuk Mılteı Meclısı ıkıde Refet Beyın rıvaselınde loplanarak Dnanı Rıvasel namına Refet Be\ 12 H a m i t Ktbaan ve rartf V) 10 Ul 1 ı 1 Lcp tıkviaı ve rautarası k«rton tcıph 35 Ut ın