Katalog

CUMHURİYET/8 HABERLERİN DEVAMI 8 EYLÜL DUNYA'DA BUGUN Artıslerdam Arnfnan Atına Batfat Barcelona Basei Belgrad Berlın Bonn Bruksel Budaptşte B A B A A A B B A B B A A A A A A B A A A A 24° 34° 28° 37° 32° 26° 24° 24° 24° 23° 23° 25° 35° 42° 38° 25° 30° 22° 36° 23° 24° 32° Lenıngrad A V A A 23° 20° 34° 28° 22° 25° 28° 18° 26° 22° 45° 28° 23° 35° 30° 32° 24° 27° 24° 32° 25° 1988 HAVA DURUMU eteorofoıı Genel Mudurluğü'nden alınan bdgıye göre yurdun kuzey ve K tesmlen parçalı çok buMlu, Marmara, Kıcey ve Iç Ege, İC Anadolu ıle Karademz yaOışlı. dı4er yerler u bulutlu geçecek yağı$lâf yer yer etfcıh olmak uaıe saflnak ve gâkgürülUüsauanakşekSndeotoc* H/WSGAKUGl Vkjrdun bas tesimlennde aalacak. A0 » yerterte deflisnıeyecek RÜZGÂR Yurdun batı kesîmlermde kuzey ve batı dıjer yerierde guney ve batı yAnterden haftf. ara sıra orta kuvvette yağış alan yerierrje kuvvetlı ve kısa surelı fırtına şefclınde esecek Denızterde Akdemz'de gunbahsı ve lodos. diOer demzlerımızde yıldız ve karayekfen TÜRKIYEUE BUGÜN Mana Adapazan Adıyaman Alyon Ajn Arrtara Antakya Arrtatya Artvın Aydın Balıkesr Bılecık Bıngöl A Y A Y B Y A B Y Y Y Y A A Y Y Y Y Y 33° 21° »varbakır 25° 17° Edırne 33° 16° Erancan 24° 12° Emjrum 22° 5" Estaşetnr 22° 0 ° Gaaantep 32° 22° Gıresun Y 31° 18° Gumushane Y 27° 13° Hakkân A 30° 17° Isparta B 27° 14° Islanbul Y 24° 17° Izrrar Y 28° 11° Kars B 28° 10° Kastamomj Y 21° 12° Kaysen B 26° 15° Kırtdarelı Y 25° 18° Konva B 24° 11° Kütabya Y 29° 17° Malatya A Y 30° 18° 33° 14° Manısa A 33° 18° 26° 14° K Maraş A 32°22° 26° 10° Mersın B 29° 15° 23° 6°Mufla A 27° 11° 22°12°Mus B 24° 9° 32° 17° NıOöe 24° 17° 25° 16° Ordu Y 24° 11° f t e Y 25° 17" 26° 13° Samsun Y 23° « ° 26° 11° S«rt A 34° 17° 25° 18° Sınop Y 23° 18° 28° 19° Sıvas B 22° 8° 21° 5°Tekırdag Y 24° 17° 20° 12° Trataon Y 26° 17° 25° 9°Tüncrt A 31° 12° 25°15°Uşak Y 25° 13° 25° 11° van A 27° 13° 24° 11° Yozoai B 23° 10° 30° 14" Zmrçuldak Y 23° 18° Lonân Me 35 Batı Karadenız, Marmara ve Ege'de 67 kuvvetmde, saatte 1021 Batı Karadenız. Marmara ve Ege'de 2733 denız rrulı hızta esecek DE NIZMutedıl Batı Karadenız EgeveMarmara'da2 5ıle3metredolayında bulunacak Van Gölü'nde hava az bulutlu gececek rüzgâr guney ve batı yönlerden hafıf. ara sıra orta kuvvette esecek, göl kuçük dalgah olacak Bılhs Bokı Bursa Çanakkale Çorum. Denızlı Ankara • „• Tabriz •Şam Cenevre Cezayır Crfde Gıme Madrıd Mılano Montrtal Moskova Mtmh New York Osk) Pans Prag Rıyad Roma Solya MUSTAFA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI Referandum Marşı... Dubaı FraMtfurt Hetonkı Kahıre Kopenhag Kâkt J ' yagmuriu A açık B tukıOu K kart S sıslı Y yaOmurkı B A A B A A A A Y A Sam A Tel Avıv A Tunus B varsova A vtnedk Y Vtyana MashmgtonA Zuntı A * 111 a t t a k t l ğ l Kimyasal tdkinlerini, son defa Başbakan özel temsilcisi sıfatıyla Bağdat'ı ziyaret eden Dışişleri Bakanlığı Müsteşan Büyükelçi Nüzhet Kandemir vasıtasıyla iletmiş bulunmakta idi. Türkiye, Irak yönetimince ileri görüşlü bir yaklaşımla ve karşılaşılan sorunların suhuletle çözümlenmesine yardımcı olmak uzere alınmış olduğuna inandığı bu sağduyulu karann, tüm ilgili taraflarca da memnuniyetle karşılanacağını beklemektedir." L f) * 1 .1 • w • THE INDEPENDENT ENİS BERBEROĞLU BAĞDAT Irak yönetiminin rejime karşı savaşan Künler için "genel af" çıkarması diplomatik gözlemcilere göre, çok yönlü bir taktik arayışı sergiliyor. Bağdat bu kararla Türkiye'ye sığınan 100 bin dolayındaki Kürdün ülkeye dönmesi için zemin hazırhyor ve uluslararası kamuoyuna "kendisine ihanet edenîeri bile bağıslayacak güçte bir devlet oldugu" mesajını iletmek istiyor. Başkent Bağdat'taki tarafsız gözlemciler, Irak Devrim Komuta Konseyi'nin son kararırun "Türkiye'nin beklediği ve uradugu bir gelişme oldugunu" vurguluyorlar. Dışişleri Müsteşarı, Büyükelçi Nüzhet Kandemir'in geçen hafta yürüttüğü Bağdat temaslannda Türkiye'ye sığınan Kürtler konusunun geniş biçimde ele alındığı bildirildi. Büyükelçi Kandemir, "Irak'ın içişlerine kanşddığı" izlenimini uyandırmayacak bir üslup içinde sorunu masaya getirdi. Dışişleri Müsteşarı Irak yönetiminden, "Tiirk sunnnda >eni yığılmalara yol açabilecek hareketlerden kaçınması" dileğiııde bulundu. Büyükelçi Kandemir, Irak'ın Türk sının yakımndaki harekâunı en kısa zamanda tamamlamasını, Türk topraklanna sığınan Kürtlere ilişkin soruna bir çözüm sağlamasını istedi. Bağdat yönetimi bu mesajı tartışırken, iki ülke arasındaki diplomatik ilişkiler ciddi bir sınav atlattı. Türk basınında yer alan bazı haber ve yorumlar Bağdat nezdinde ciddi tepkilere yol açtı. Özellikle "peşmerge" liderleri ile yapılan görüşmeienn basına yansıması, "Türkiye'nin insani gerekeelerie kapılannı açtığı" tezinin inandınalığıru zedeleyebilecek bir ortam yarattı. Diplomatik gözlemciler, Devrim Komuta Konseyi'nin kararını Türkiye açısmdan şöyle değerlendiriyorlar: 1. Sığınanlann durumu: Irak yönetimi önceki günkü kararı ile Türk sının yakınlanndaki harekâtını durdurmuş oldu. Çıkardığı genel af ile Türkiye'ye sığınanlann geri dönebilmeleri için gerekli zemini hazırladı. Bağdat karannı Maliye ve Gümrük Bakanı Ahmet Kurtcebe Alptemoçin'in Irak'ın başkentine geldiği saatlerde ve bakanın onuruna verilen bir yemek sırasında açıklayarak ince bir diplomatik mesaj iletti. Son gelişmelerin Türkiye açısından "rahatlatıcı" olduğu görüşünü dile getiren Bağdat'taki Türk yetküileri, "Önümüzdeki 30 gün içinde topraklanmızda geçici barınma izni verüenlerin iknası gerekiyor. Artık isterlerse Iran'a gitmeleri, dilerlerse Irak'a dönmeleri için birengel kalmadı. Bu açıdan son karar Türkiye açısından rahatlatKidır" dıye konustular. 2. Kürt sorunu: Ankara'nın son dönemde Kuzey Irak'taki gelişmeleri kaygıyla izlediğ^ anımsatılıyor. tran'm desteklediği aynlıkçı güçlerin savaş döneminde giderek güç kazanmasının Türkiye'yi tedirgin etmiş olduğuna işaret ediliyor. Türk tarafı bu nedenle son gelişmeler için "TürkIrak ilişkilerine bırakılnuş bir saatli bombanın demonte edilmesi" ifadesini kullanıyor. Karann uluslararası boyutu konusundaki değerlendirmelerde Irak yönetimindeki "anlayış degişikligi" ön plana çıkıyor. Yakın geçmişinde ilk kez olarak uluslararası kamuoyunu dikkate aldığı anlaşılan Bağdat'ın genel af karan ile özellikle Arap dünyasına "güçlü deviet oldugu" mesajını yansıtmak istediği belirtiliyor. silah ve sessizlik Bakanın temaslan Maliye ve Gümrük Bakanı Alptemoçin, Bağdat zıyaretınin ikinci gunünde temaslannı sürdürdü. Bakanın, Irak Başbakan Birinci Yardımcısı Taha Yasin Ramazan'la dün programlanan göruşmesi bugüne bırakıldı. Heyetlerarası ekonomik görüşmelerde Irak tarafı "kredili ithalat" konusunu gündeme getirdi. Türk heyeti kredi miktarırun 1988 yılı sonuna kadar 1 milyar 750 milyon dolara indirilmesi kararını yineledi. Gelecek yıl sonuna kadar aynı rakamın 1 milyar dolar düzeyine düşürülmesi yolundaki hedef Irak tarafına iletildi. Irak'ın bu öneriye kesin yanıt vermediği bildiriliyor. Görüşmelerde "ateşkesten bu yana 34 yıl vadeli kredi teklifleri almakla oldugunu" vurgulayan Irak yetkilileri, Türkiye'nin Irak pazarında altematifsiz olmadığını ima ettiler. Alptemoçin, dün akşam saatlerinde Irak Petrol Bakanı ile bir saat süren bir görüşme yaptı. Iraklı bakanın, ulkesinin Türkiye ile Suriye arasında "su protokolü"nden duyduğu rahatsızlığı dile getirdiği öğrenildi. Alptemoçin, gorüşmenin ardından "temaslannda siyasi bir mesaj alıp almadığı" yolundaki soruyu, "Hayır, genel af karan iki tarafta da siyasi tansiyonu düşürdü" dedi. Dışişleri'nin açıklaması öte yandan Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Elçi Nazım Berger, bir soruya cevaben dün yaptığı yazılı açıklamada, Irak Devrim Komuta Konseyi'nin önceki gün aldığı bir kararla genel af ilan etmesinin Türkiye tarafından takdir ve memnuniyetle karşılandığını bildirdi. Elçi Berger'in açıklamasında şöyle denildi: "Esasen Türkiye yakın dostluk ve komşuluk ilişkilerine sahip olduğu Irak yönedmine bu istikametteki samimi görüş ve Felaket devam ediyor, ama dünya sessizliğini koruyor. Kana bulanan son altı hafta içinde Irak, ülkenin kuzcyindeki Kürtlere karşı soykırımı gündeme getiren biçimde harekete geçti. Iraklılar düzenledikleri saldırılarda ağır top, ağır makineli tufek ve uçaklar kullandılar. Hava akınlarında kimyasal bombalar atıldığına ilişkin güçlü kanıtlar var. Türkiye'ye sığınan mülteciler, kimyasal silah saldınlannı ayrıntılı biçimde anlatıyorlar. Birçokları da kimyasal silahlann izlerini taşıyor. Iran, 18 temmuzda BM'nin 598 numaralı ateşkes kararını kabul ettiğini açıkladı. Ertesi gün de Irak komutanhğı, faaliyetlerinin odak noktasını güneyden kuzeye kaydırdı. Irak'ın önceden hazırlanmış bir plana göre hareket ettiği açıktı. Irak'ın hedefi peşmergeleri ülke dışına kovmak, geride kalan sivil halkı da dize getirerek tam denetimi altına almaktır. Bağdat zamanlamasını iyi yapmıştır. Iraklı diplomatlar Cenevre'de banş görüşmeleri yaptıkları sırada Irak ordusu da peşmergeleri ülkeden kovmaktadır. Ancak Cenevre görüşmeleri başladığı günden beri çıkmazda. Bu da Irak'ın işine yarıyor. Türk milletvekilleri ve çeşitli yetkililer, Irak'ın kimyasal silah kullandığını açıkça ifade ettiler. Bolgede kanıt bol. Ama hiçbir ülke ya da örgüt yöreye bir araştırma heyeti göndermiyor. Avrupa, Cenevre banş görüşmelerinin kesilmesinden korkuyor. Ama bu kaygı hareketsizlik için bir mazeret olmamalıdır. Maoer Merkezi Genelkurmay Başkanı Orgenaral Necip Torumtay, Kara Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlanyla Irak sınınnda alınan tedbirleri yerinde incelemek üzere Diyarbakır'a gitti. Iraklı Kürt sığınmacılann geçici iskân bölgelerine nakli sürüyor. Sığınmacılar, kamplanndan dışarı çıkamayacaklar, ziyaretçileriyle ancak kamp girişinde görüşebilecekler. Olağanüstü Hal Bölge Valisi Hayri Kozakçıoglu, PKK sızması konusunun incelendiğini, sığınmacılann teslım ettikleri silah sayısının binin altında oldugunu açıkladı. Bu arada, ABD Ankara Büyükelçiliği ve Adana Konsolosluğu'ndan bir heyet Hakkâri'ye giderek incelemelere başladı. Heyet, sığınmacıların genel durumu ve kimyasal silahlann etkileri konularında iki rapor hazırlayacak. Çadırkente sıkı denetim 3 bini buldu. Uludere'den nakillerin yarına kadar tamamlanacağı bildirildi. Diyarbakır'da Dicle Nehri kıyısına kurulan geçici iskân bölgesine getirilenlerden yüzde 30'unda trahom ve bağırsak enfeksiyonu görüldü. Iraklılann yerleştirildiği kamplarda iç güvenliğin kendileri tarafından sağlanacağı bildirildi. Bu görevi silahsız olarak 24 saat nöbetleşe yürütecekler. Çöpler, yine kamp sakinleri tarafından toplanarak dökülecek. Iraklılar, kamptan dışan çıkmayacak, ziyaretçileriyle kampın girişindeki parkta görüşebilecekler. PKK sızması Olağanüstü Hal Bölge Valisi Hayri Kozakçıoglu, Irak uyruklular arasında bölücü örgüt üyelerinın sızdığı ve bunlann gözaltına alındığı şeklindeki haberlerin doğru olup olmadığı sorusuna, "Bu konu inceleniyor. Böyle bir iddia şu ana kadar bize intikal etmiş değildir ve teyit edilmemiştir" şeklinde cevap verdi. Vali Kozakçıoglu, bir başka soru üzerine de, Irak'tan sığınanlardan toplanan silah sayısının binin altında oldugunu bildirdi. Torumtay bölgede Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necip Torumtay da dün Diyarbakır'a giderek, Irak'tan sığınan Kürtler ile önlemleri yerinde inceledi. Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada Torumtay'ın gezisine Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Kemal Yamak ve Jandarma Genel Komutanı Orgeneral Burhanettin Bigalı'mn da katıldıkları belinildi. Orgeneral Torumtay, incelemelerinden sonra yaptığı açıklamada, "Güvenlik kuvvetleri bölgedeki kontrolünü ve hâkimiyetini eskiden olduğu gibi kesiksiz sürdürmekledir. Kuzey Irak'taki Irak kuvvetleriyle de herhangi bir çatışma, anlaşmazlık bahis konusu değildir. Şu anda devlet bölgeye tamamen hâkimdir" dedi. Uludere'nin OrtabağYekmal bölgesine sığınanlardan 5 bini Diyarbakır'daki kampa nakledildi. Silopi'ye gönderilenlerin sayısı da Yol kesen Irak askerleri Hakkâri ile Uludere'yi birbirine bağlayan ve geçen yıl ulaşıma açılan, yer yer Irak topraklarından geçen tarihi tpek Yolu'nda Iraklı askerlerin Türk araçlannın önünü keserek yiyecek istedikleri bildirildi. Hakkâri'deki arkadaşlarımız Halil Nebiler ve Cengiz Mumay, bu yoldan geçen araçların sürücülerinin, Iraklı askerlerin korku saçtıklannı söylediklerini ve önlem alınmasını istediklerini bildirdiler. Yüksekova izlenimleri Peşmerge Sıddık, 'tayyarei harbi' ile bombalandıklanm söylüyor. Tam 14 taneymişler; zehirli gazın (Boftarafı 1. Sayfada) lannı da göz öniine almak lazım. kokusunu alınca rüzgârın O bölge çok kısa bir süre sonra kı tersi yönde koşarak şa giriyor. Belki daha değişik, ya kurtulmuşlar. Küçük Kurban Sınıra uzak ni daha geç kış şartlanna girecek böigelere yerleştirilmeleri iizerinde çalışıuyor." Vuralhan, "Sığınmacılann iç böigelere kaydınlması çalışmalanna ne zaman başlanacak?" şeklindeki sorumuza ise, "Onun çahşması yapılıyor. Hentiz daha haarlık tamamlanmadı. ODUD zamanı gelince İçişleri Bakanımız açıklayacak" yanıtını verdi. ERBİL TUŞALP YÜKSEKOVA Onlann asıl gerçekliği, bir yerden bir yere gidiyor olmaları. Yeniden bir yerden bir yere giderken, şöyle bir uğradıkian Yüksekova'nın Uzunsırt yöresinde geçici olarak baraıdırılan Iraklı Kürtlerleyiz. Çoğunluğu Dostki ve Oramar aşiretinden. Çadırlar kuruluyor Uzunsırt'ta. Elektrik ve su bağlanıyor çadırlara. Büyükler çalışıyor, çocuklar oynuyor. Çocuklarm mutlulukları gözlerinden okunuyor. Yaşamlarında ilk kez gördükleri şeylerin tadını çıkarıyor sarı kafalı Kürt çocukları. Bir TIR duruyor Necirvan'ın önünde. Necirvan kımıldamıyor bile. Arazözün burnundan fışkıran suyla ıslamyor Revin. Çığlık ata ata gülüyor. Helbin telefon kulübesinin önünde alo diyenlerin sesine benzetiyor sesini. Greyderlerin, dozerlerin, yük kamyonlarının tozu dumanı ile şenlenen bir bayram yeri sanki Yüksekova yerleştirme merkezi. Ölümden kaçan insanların çocuklan değil hiçbiri. Gülüp oynayıp koşuşturuyorlar Uzunsırt'ın çayırlannda. Ravşan tek başına oynuyor ama. Avurtlan çökmüş, incecik, dal gibi sarı benizli bir kız. Sekiz yaşında. Yüzünden büyük bir insanın anlamını çıkarmak hiç de zor değil. Elindeki sopayla yere bir şeyler çiziştiriyor. "Kutgey" (Ne yapıyorsun?) deyip sessizce yaklaşıyoruz yanına. Ürkek bir ceylan gibi sıçrayıp annesinin arkasına saklanıyor. Hesi Köyü'nden Ahmet kızı Rabia'dan olma Ravşan bir kimyasal silah kurbanı. Bir küçük kurbanı savaşın Ravşan. Sacları dökülüyor tel tel. Daha şimdiden kellenmiş yusyuvarlak başının yansı. Halepçe'den kalkan kara bulut, 25 Ağustos 1988'de Hesi'de yakalamış küçük Ravşan'ı. 65 yaşındaki peşmerge Sıddık, 25 ağustos sabahı Gonyabesti, Hrobey, Ekmali, Konyasir, Geronu, Konibalave, Bazi, Babiri, Kehey, Şilaza, Osehi, Ziriza, Dergeli, Disenbiko, Miska ve köyleri Hesi'nin nasıl bombalandığını anlatıyor. Çiyaye Metini bölgesinde yitip giden sivil halkın yanında iki bölük peşmergeden de şimdiye değin haber alamadıklannı söylü Af konusu Ercan Vuralhan, Türkiye'ye sığınan Kürtlerin sayısını "büynk rakam" şeklinde niteleyerek, Irak yönetiminin önceki gün, Talabani guçleri dışındaki Kürtler için 30 gün süreyle ilân ettiği af konusunda ise şöyle konuştu: "Bugün (önceki gün) af ilân ettiklerine dair haberler geldi. Tabii iki ülke arasında bu ve diğer konularda her seviyede göriişmeler sürecektir." Vuralhan, Türkiye'ye geçen Iraklı Kürtlerin şimdiki statülerinin, "sığınma isteği ve niyetiyle Türk topraklanna giriş jnpan yabancı ülke vatandaşı" statüsünde oldugunu bildirerek "tltica dnrumu yoktur" dedi. lltica taleplerinin olması halinde Türkiye'nin tavrırun ne olacağına ilişkin sorumuza ise Vuralhan, "Degerlendirmeye tabi tutulacaktır. Şu an için bunlar çok hassas konulardır" yanıtını verdi. (Baştarafı 1. Sayfada) sürüyor. Erzincan'ın Kemah ilçesi yakımnda pusuya düşürülen 8 erin şehit edilmesi, 2 vatandaşın da öldürülmesi olayından sonra Kemah'la Tunceli'nin Ovacık ilceleri arasında Munzur Dağlan'nda "büyük operesyon" başlatıldı, 5 kisi gözaltma alındı. Hakkâri'nin Uludere ilçesiyle Şenoba arasında sınıra yakın dağlık bölgede devriye gezen güvenlik kuvvetleri, önceki gece bir grup teröriste rastladı. PKK'lılann teslim olmamaları üzerine çatışma çıktı. AA'nın bildirdiğane göre, gece boyunca ve dün de süren çatışma sırasında, polis memuru Hayati Şişman şehit oldu. Korucu Şefik Babat hayatını kaybederken, bir diğer korucu Yusuf Benek de yaralandı. Kimliği belirlenemeyen bir erin de yaralandığı bildirildi. Güvenlik kuvvetleri, çatışma sırasında, sayıları kesin olarak belirlenemeyen teröristlerden 3'ünü ölü olaıak ele geçirdiler. Uludere'de PKK ateşi leri, ilk belirlemelere göre Fırat vadisinin güney yamacında bulunan MTA etüt sondaj şantiyesinin bekçisi Maksutuşağı Köyü'nden Ali Taner ile kimlikleri açıklanmayan 4 kişiyi gözaltına aldılar. Çatışmada ölen korucu Şefik Babat'ın, mayıs ayı başında PKK militanları tarafından öldurülen Osman Babat'ın kardeşi olduğu bildirildi. Osman Babat, PKK'ya yataklık gerekçesiyle 3 yıl cezaevinde kalmış, çıktığında da PKK tarafından "hain" ilan edilmişti. Osman Babat, Şırnak'ın Dereler ve Bahmenin mezralanna peşpeşe yapılan baskmlar sırasında öldürülmüştü. Selda Bağcan'ın, "Özgürlük ve Demokrasiyi Çizmek" adlı kasetinin önce Çorum'da, sonra da bazı illerde valiliklerce yasaklanckğını yazmıştım. Rahmi Saltuk'a da, dinletileri için Ankara'da izin vermiyorlardı; onu da anımsattım. Bakana şöyle dedim: Küttür işlerinin siz yetkilisisiniz, sorumlususunuz demeyeceğim, herkes sorumlu aslında! Şimdi, Çorum'da... Kültür Bakanlığı tarafından değil, valilik tarafından yasaklanmış. Biliyonjm, biliyorum, ama İstanbul Kültur Müdüriüğü de izin vermiş. Denetimden geçmiş... Böyle gariplikleroluyor, bazen bizimkiler izin veriyor, öbürü vermiyor... Bir Çorum'da değil, altmış altı ile de yazı yazmışlar "Biz yasakladık, siz de yasaklayın" gibisine. Bunu sıkıyönetimler de yapardı vaktiyle. Çorum ValisiyJe konuştum, o "Sorun Kültür Bakanlığı'nda bitecek, orası yasaklarsa, tüm Türkiye'de yasaklanmış olacak!" öyle dedi. Şimdi, 67 il tek tek bir bandı inceliyor, biraz garip... Biliyorum, ama yasadan kaynaklanıyor. Düşüncemi almak istiyorsanız hemen şunu söyleyeyim: Böyle bir ikili standardın önlenmesi lazım. Şöyle veya böyie... Bir de, bunlar hiç uğraşılacak şeyler değil gibi gelir bana, bant doldurmuş, piyasaya sürmüş. Kitap yasağı gibidir... Bu konuda, bu çifte standart konusunda, başka şikâyetler de oldu. Ben elimden geleni yapacağım! • •* Ferit Melen'in cenaze törenine, Maltepe camisine gittim. Nasıl kalabahktı. Eski CHP'liler, CGP'liter, Hinthorozu Erdal Bey, DYP'liler oradaydılar. Tabii senatörlerden yalnız Suphi Karaman gelmişti. Ferit Melen'in eşine, kızına başsağlığı diledım. Ferıt Melen'in eşi Mesude Melen: Size çok takılırdı! dedi... Oradakilerin çoğu: Kendi inançlan doğrultusunda sağdaydı, ama dürüsttü, dediler. Bir haber almak için, ne zaman Ferit Bey'i arasam: N'apirsin Ekmekçi? diye sorardı. Anlatırdı: Bizim bir Fransızca hocamız vardı; Doğulu şivesiyle konuşurdu. Parçayı şöyle okur, çevirirdi: Que faites vous le boulanger? (N'apirsin Ekmekçi?) Je fais du pain pour manger (Ekmek yapirem ki, âlem yiye!) Uğur Mumcu'nun \fehbi Bey Amcası "Vehbi Koç" da cenazedeydi. Ona da başsağlığı diledim, unutmuştur diye "Ben Mustafa Ekmekçi!" dedim... Oooo! dedi bir uzun, okuyorum makalelerini... Nasıl? Sen daha iyi bilirsin! Yani, devam edeyim mi? Devam et, devam et! Bizi dinleyenler gülüşüyorlardı. • •* Bir taşlama geçti elime, yazanını açıklamayacağım, taşlamanın adı "Referandum marşı". 77'lik dizeler, arada iki dizelik yineleme bölümü (nakarat) var. Şöyle: < "Enfilâsyon selinin / Boğdu bizi taşkını / Vurgununu vuranlar / Milyarların coşkunu / Keyfi olan boyatır / Beyazlara köşkünü. Siyasetin şaşkını / Beyaz giyer kış günü! Uçak yolcularının / Doldu bavulu dengi / Ama yapraklar soldu / Gitti yazın ahengi; / Kış göründü geliyor, / Bulutlar kahverengi! Siyasetin şaşkını / Beyaz giyer kış günü! • •• Hinthorozu Erdal Bey'i salı sabahı, evinden aradım: Nasılsınız efendim, rahatsız ettim! Estağfurullah... Kahvaltı mı yapıyorsunuz, sonra arayayım! • Hayır, söyle, söyle... Size iyi yolculuklar dilemek istiyorum. Bir iki de sorum olacak; Biri şu, göze görünmez bir baskı var; örneğin, sanatçıların kasetleri toplanıyor, dinletilere izin verilmiyor. Kitaplar toplanıyor; örneğin cezaevlerinde, kan kanserinden yatan genç, "Ben ne yapacağım?" diyor. /tyağına zincir vuruyorlar. 12 Eylül'ün görünmeyen yanları, ANAP iktidarında sürdürüyor kendini. Ne diyorsunuz? ANAP'ın gelmesiyle, baskılar ortadan kalkmadı, bunu biliyoruz. Demokrasinin yerleşmesi, ANAP'laolmuyor. Baskılar devam ediyor. Bunun yolu, bunun yanlış oldugunu her yerde söylemek, onun ötesinde, yönetim kadrolarına bunları anlatmak için çalışmak... Faşist eğilimli kimi kültür müdürieri, emniyetçiler, iki satırlık yazıyla, valinin onayıyla yasaklar koyuyoriar! Ankara'da da olmuştu, Rahmi Saltuk'un dinletisini yasakladılar, ben İçişleri Bakanlyla konuştum, gene bir faydası olmadı! Tabii, bu demokratik yaklaşımı bir türlü kabul etmiyorlar... Süleyman Bey'leyaptığımız bir konuşmada, "12 Eylül partilerinden Halkçı Parti, Milliyetçi Demokrasi Partisi bitti, ANAP da bitecek." diyor, katılır mısınız buna? O doğrultuda gkdiyoruz!.. "Kürt sorunu " gruba getirilecek CANAN GEDİK ANKARA Sınırlann Iraklı Kürtlere açılması ile birlikte başlayan "Kürt sorunu" ANAP içinde yeni gruplaşmalara yol açtı. Hareketçimuhafazakâr ittifak, "Kürt sorununu" referandum sonrası ANAP grubunda gündeme getirmeyi kararlaştırdı. ANAP'ın Doğulu bazı milletvekilleri de ittifaka karşı birleşerek mücadele karan aldılar. Başbakan Turgut Özal'ın Kuzey Irak'taki Kürtleri "soydaş" olarak nitelemesi hareketçimuhafazakâr ittifakm sert tepkilerine neden oldu. tttifakın önde gelen isimlerinden Ankara Milletvekili Mustafa Taşar, Kürtlerin "soydaş" değil, "daglı Türkler" oldugunu açıklarken, Mardin Milletvekili Nurettin Yılmaz'ın başını çektiği bir grup Doğulu ANAP milletveküi, "Kürt tabusu yıkılmalıdır" görüşüyle ittifaka karşı mücadeleyi kararlaştırdı. saldınsından kaçan Kürtlere sınırlann açılması alelacele ahnmış bir karardır. Irak saldınsından kaçan kadın ve çocuklara sınırlann açılması, uluslararası platformda Türkiye için olumlu puan sayılabüir. Ancak ülke içinde çok büyük sıkınülar yaratacaktır. Belki sınırlann açılması Doğu ve Güneydogu Anadolu'da ANAP'a puan getirir, ancak 5 milyon kişiyi hoşnut edecegirn diye 55 milyonu bir kenara atamazsınız. Bu işin kime yarayacagı belli değildir. ANAP'ta kavga büyüdti. "kazan" kaldınrken, ANAP'ın Doğu ve Güneydogu Anadolu Bölgesi'ndeki milletvekilleri ittifaka karşı birleştiler. ANAP Mardin Milletvekili Nurettin Yılmaz, Başbakan Turgut Özal'ın Kürtleri "soydaş" olarak nitelemesi örneğim vererek, Doğulu milletvekillerinden Kürt sorununu gündemde tutmalarıru istedi. Yümaz ile ANAP'm Doğulu bazı milletvekilleri ile bir araya gelerek, "KBrt tabusunun artık yıkılması" gerektiği karan aldılar. Yılmaz ve arkadaşları, geçici iskâna tabi tutulan Kürtlerin sonınlan ile yakından ilgilenmeyi, tüm vatandaşlar arasında bağış ve yardım kampanyası başlatmayı kararlaştırdılar. TBMM'nin açılması ile birlikte Yılmaz ve arkadaşlannın gündem dışı konuşmalarla Kürt sorununa ilişkin görüşlerini TBMM kürsüsüne getirecekleri de öğrenildi. ANAP Mardin MiUetvekili Nurettin Yılmaz'ı, Beşir Çelebioğullan, Muhyettin Mutlu, Kemal Birlik, Heşit Celik de desteklediler. Bu arada, ANAP Hakkâri Milletvekili Naim Gejlani ile Muş Milletvekili Mehdin Işık da dün ortaklaşa yazılı bir açıklama yaparak, vatandaşı sığınmacı Kürtler için yardıma çağırdüar. ANAP'ın liberal eğilimdeki bazı milletvekilleri de "KürtTürk" tartışrnasına girmek istemediklerini ifade ettiler. Hükümetin Iraklı Kürtlere sınırlan açma kararını "insani bir karar" olarak niteleyen liberaller, bu sorunun parti içinde bir sorun durumuna getirilmesinin yanlış olacağını savunuyorlar. Bu arada Devlet Bakanı Cemil Çiçek, "Kürt sorununu hassas bir konu" olarak niteleyerek, "Bu konuda herkesin konuşması doğru değildir. Konu hassas bir konudur. O nedenle ilgili olaıüann gerektikçe konuşması lazımdır" diyerek, söz düellosu başlatan Taşar ile Nurettin Yılmaz'ı "susmayı" çağırdı. Tarihi bir örnek Türkiye'nin konu ile ilgili aktif tarafsızlık politikasını bugüne kadar devam ettirdiğini ve bundan sonra da devam ettireceğini kaydeden Bakan Vuralhan, konuya tamamen insani nedenlerle yaklaşıldığını bir kez daha yineledi. Vuralhan, Türkiye'nin konuya ilişkin tavrının dünya kamuoyunda olumlu yankılar uyandırdtğını da belirterek şoyle konuştu: "Türkiye yıllarca Avrupa'daki çeşitli toplantılarda bu etnik meseleler ortaya atılarak kınanmıştır, ağır eleştirilere konu edilmiştir. Ama bu hareketi ile, Türkiye ne kadar insancıl bir ülke oldugunu göstermiş ve tarihi bir örnek de verraiştir. Tabii şartlar ve gelişmeler, ülkelerin tutumlan ilerideki dönemlerde bu alacağımız tavrı daha da netleştirecektir." DEVREN SATILIK MUAYENEHANE Tel: 338 44 69 Kemah'ın güney indeki Munzur Dağlan'mn doruklannda bulunan Dervişören Köyü yakımnda jandarma araçlannın pusuya düşürülerek 8 erle 2 vatandaşın öldürül. mesi, bir çavuş ile bir astsubay çavuşun yaralanması olayından sonra Kemah ile Tunceli'nin Ovacık ilçeleri arasında "büyük operasyon" başlatıldı. Mehmet Gnltekin'in haberine göre, yetkililer, pusu olayını şöyle anlattılar: Dervişören Köyü yakımndaki RAVŞAN'IM SAÇLARI Hesi köyünden Ahmet kızı, Rabia'dan olma Ravşan bir kimyasal silah kurbanı. Küçük Ravşan'ın saçlan tel tel dökülüyor ve başı Şikar mezrasının muhtan, Alp Jandarma Karakolu'na başvuranın yarısı daha şimdiden yusyuvarlak kel olmuş. (Fotoğraf: Erbil Tuşalp) rak, "Samklılar" adlı göçerlerin yor. Sesini yukseltip, "Halepçe' kurtuldu. Ama kim öldü, kim ya izinsiz meralannda hayvan otlatden beri kimya silahı ile öldürü şıyor şimdi bilemiyoruz. Aranuz tığını, aralannda tartışma çıküğını yorlar bizi dünyanın gözü da bulunmayanlan ölmedi kabul belirterek, engel olunmasını istedi. Bunun üzerine karakol komuönünde" diye bağırıyor. Peşmer ediyoruz." tanı astsubay ile bir astsubay çage Sıddık'ı dinleyen tsmail, Raşit, Somut bir ipucu olmak üzere vuş, 13 er ve erbaş ile 2 sivil, 2 asHaşim, Muhammed başlanm öne kokusunu soruyonım zehirli sisin. keri araçla mezraya gitti. Köylüeğerek anlatılanları doğruluÖnce "elma" gibi koktuğunu söy lerle göçerler arasındaki tartışmayorlar. lüyor Ravşan'ın babası Ahmet. Peşmerge Sıddık tayyarei har Düşünüyor "Hayır" diyor: "El yı yatıştıran jandarmalar geri döbi ile bombalandıklanm söylüyor. ma gibi değil. Çünik soğan gibiy nerken, Dervişören Köyü'ne 5 kiZehirlisinin önünden kaçarken sa di kokusu. Keskin bir kokuydu, lometre uzaklıkta Miril Geçidi'nde pusuya düşürüldü. Araçlardan yanlar olmuş tayyarei harbileri; yakıcı." biri geçitten çıkmayı başararak "Tam 14 taneydi " diyor. Zehirli çapraz ateşten kurtulurken, diğer sisin değdiği her insan, iki gözü iki Kuzey Irak'ın Aşireti Bervari çeşme ağlamaya başlıyormuş ken Bala yöresinde 25 Ağustos 1988 araçtaki erler Veli Öztürk, Ahmet diliğinden. Burunlanndan su akı perşembe günü saat 07.00'de baş Mettioğlu, Mestan Yahşi, Celaletyormuş. Bayıhp yere düşenlerden latılan kimyasal silah saldırısında tin Atlı, Ali Haydar Çaycı, Gürbir daha kalkan olmamış, Kedi Civan (8) ile kardeşi Eyvan'ın da büz Yıldız, Ali Soykan ve Erdo' leri ve kuşlan bile ölmüş. (6) öldüğünü anımsıyor bir peş ğan Ay ile bölgede jandarmâya yardıma olan vatandaşlardan Fik"Siz nasıl canlı kalabildiniz?" merge kadını. ri Kaya ve Ethem Kaya, hayatını diye sonıyorum. "Zehirli gazın Ravşan'ın önüne oturuyorum. kaybetti. Astsubay Çavuş Güngör kokusunu alınca başladık koşmaGürbiiz ile Çavus Ahmet Fıral yaya. Rüzgârın tersi yönünde koş Kaçmaya çalışıyor. Kolundan tu ralandı. Olaydan sonra operastup çekiyorum. "Civan 'Ia Eytuk. Kurtulduk" diyor. yon başlatıldı. Kemah ilçesine gi100 hanelik Hesi Köyü'nde van'ı tanıyor musun?" diyorum. riş çıkış kontrol altına alınırken, "Beli" (evet) diyor korkulu gözyaklaşık 900 kişi yaşıyor. ÖfüleMunzur Dağlan'na jandarma birrinin isimlerini soruyorum, tek leriyle. Şimdi nerede olduklarını likleri, polis ekipleri ve özel timsoruyorum "Evlerindedirler" ditek söylemelerini istiyorum. "Haler sevk edildi. Erzincan Valisi cı Salih, kansı Emine, oğlu... " di yor tek sözcükle. Başımı kaldırı Metin tlyas Aksoy, "Her yer diyorum 65'inde Sıddık ile göz göze ye başlıyor saymaya: geliyoruz. Gözlerindeki pırıltı ya dik didik aranıyor. Eşkıyanın ta"Başka ölenler de var ama, ad naklarından aşağı doğru süzülü kipcisiyiz, peşini bırakmayacağız. (annı bilmivorum şimdi. Biz ar yor yaşlı peşmergenin. Er geç yakaianarak, hainlere getık seferber olduk. Seferber olunrekli ceza verilecektir" dedi. ca, oğul babaya, kız anneye yarInsanlığımdan utanıyorum. dımcı olamıvor. Bildigim şu: Ko Ravşan'ı kendi yalnızlığına bıraErzincan'ın Kemah ilçesi ile kuyu dnyan herkes rüzgân sırtı kıyorum, gülen oynayan çocukla Tunceli'nin Ovacık ilçesi arasındana alıp kaçtı. Ölen öldıi, kaçan rın arasına donuvorum. ki dağları saran güvenlik kuvvet Kaldı ki, Doğu ve Güneydogu Anadolu'da bölücü terör hareketlerini bastırmak için devlet yıllardır çetin bir uğras veriyor. Şimdi bu bölgeye onbinlerce Kürtün yerleşürilmesi, PKK'ya moral destek verebilir. Bütün bunlann ciddi bir biçimde değerlendirilmesi gerekir." Jttifakçılar, hükümetin Kürt sorunu ile ilgili politikasına açıklık getirmesini isteyeceklerini, hükümet ve parti politikası dışına çıkan "Hareketçimuhafazakâr" itti ANAP milletvekilleri için denetim fak içinde yer alan ANAP millet yollanna başvuracaklanm belinivekilleri, hükümetin Kürtlere sı yorlar. nırları açma kararının aceleyle Bu arada, ANAP Genel Merkealındığını, iç politikada bunun sonuçlarımn iyi hesaplanmadığını zi'ne, parti teşkilatlanndan Kürtöne sürerek, referandum sonrası, lere sınırlann açılması kararını konuyu ANAP grubunda tartış eleştiren çok sayıda mektup ve maya açmayı düşünüyorlar. Refe telgraf geldiği öğrenildi. Özellikrandum öncesi "KürtTürk" tartış le İç Anadolu ve Ege bölgesindeması açmanın partiye zarar geti ki il ve ilçelerden ANAP Genel receğini savunan ittifakçılar, "Re Merkezi'ne gelen mektuplarda, ferandum sonrası hükümetin sı Kürtlerin "soydaş" olarak nitelennırlan açma karannı grupta tar melerinin yanhş olduğu ifade edilirken, geçici olarak yerleştirüen bşmaya açacağız" diyorlar. sığınmacı Kürtlerin bir an önce "Hareketçimuhafazakâr itti Iran'a gönderilmeleri isteniyor. fak", hükümetin Iraklı Kürtlere sı ANAP'ın il ve ilçe başkanlannın nırları açma kararının uzun vade büyük bir bölümü de partinin bade Türkiye'ye yarardan çok zarar zı Doğulu milletvekillerinin sorugetireceği düşüncesini savunuyor. na yaklaşımlannı "kaygı verici" Kürtleri "soydaş" olarak niteleme olarak niteliyorlar. nin Türkiye'de Kürt azınlığın bulunduğunun resmi olarak kabulü anlamına geldiğini öne suren itti Doğulu milletvekilleri fak yanlıları şu değerlendirmeyi biriesti yapıyorlar: Hareketçimuhafazakâr ittifak "İnsani amacJarla da olsa, Irak hükümetin Kürt politikasına