Katalog

CUMHUR/YET/8 HAVA DURUMU Meteoroloıı Genel Mudurluğu n den alınan öılgıye go'e yurdun ku zeydoğu kesımlerı parçalı bulutlu Doğu Karadenız ın kıyılan yağmurtu ötekı yerler az bulutlu ve açık ge çecek HAVA SICAKLIĞt Bıraz ar tacak RUZGAR Kuzey ve batı yonlerden haflf arasıra orla kuvvet te esecek Demzlerde ruzgar yıldız ve poyrazdan 35 yer yer 6 kuvve tınde saatte 1021 yer yer 27 de ve açık geçecek ruzgâr batı yonlerden hafif arasıra orta nız mılı hızla esecek DENIZ kuvvette esecek gol kuçuk dalgalı olacak görüş uzaklığı Mutedıl dalgalı olacak dalga yuk 10 km dolayında bu/unacak sekfıjı 12 metre dolayında bulunacak Van Gölu nde hava az bulutlu /$<** K K HABERLERÎN DEVAMI TÜRKIYE'DE BUGUN A » A A B A A A B A A A A A Bm A Boiu A Bursa CanaMale A B Conjm A Oena Adaıa Adaoazar »dyaman Afyci AJr, Antoa Anukya Antalya Arrvm Aydın Balkesır Bfeak Bıngöl 31° 18° DıyartıaK r A A 28° 13° Edıme 31° 16° Erzıncan B 32° 18° Erzurum A 21° 5°Eskışe»»r A 26° 11° Gaaantep A Y 30° 18° Oresun 3T° 19° Gumuştıane B 25° 11° HaMön A 32 18° ısparte A 27° 12° istanbul A 27° 11° lanif A 29° 11° Kars 23° 10° KasBmonu A c 22 10°Kaysen ZT° 11° K rtdarelı 26° 15° Konya 25° 10° Kutahya 32° 18° Malatya 31° 16° Marasa 29° 15° K Maraş 26° 11° Mereuı 23° 6°Mu0la 26° 10° Mus 30° 15° Nıjde 21° 17° Ortfu 24° 9 ° f t a 27° 16° Samsm 27° 11° Sıırt 27°16°Sınop 31° 18° Sıvas 21° 6°T<*ırdaC 24° 10° Trateon 26° 11° Tunceh 29°14°Us* 27»12°Van 26° 11° Yozgat 3 ° 1° 1 ZM A 32° 1"° A 30° 17° A 30° 20° A 30° 17° A 2711° A 26°1t° B 23° 16° Y 21° 17° B 23° 17° A 33° 17° A 22° 17° A 25° 9° A 25° 14° Y 21° 17° B 29° 11° A 32° 18° A 26° 10° A 26° 10° A 22° U° Lerınçraü LtKidra Madnd Mılanc Montreaı MosMM Munılı New Yortc Oslo Pars Prag Rıyad Rwra Solya Ssm Tel Am ümus Varşora Venedık Vrrana 27 EYLÜL 1988 MUST4FA EKMEKÇİ ANKARA NOTLARI Bir Seçim Denemesi... A ac»Bt»*i*. r an s « H Y Kahin» ANAP'ta operasyon hazırhgı (Baştorafi 1. Sayfada) lıyordu Başbakanın polıtıkadan ayrılma kararını açıklamasından sonra ANAP tarafından yapılan kamuoyu yoklamalannda yuzde 510 aıasında bır artış ortaya çıktı Başbakan Ozal'ın polıtıkadan aynlma gıbı önemlı bır kararı partı yönetımıne danışroadan alması ANAP'ta kırgınlığa yol açtı Ancak referandum sonuçlan bu kırgınlık ortamını tedırgın bır bekle yışe dönuşturdu Mehmet Keçecıler, referandumun sıyası sonuçla nnın partı ıçınde mutlaka değerlendınleceğını sö> ledı ANAP vonetımı referandum kampanyası suresınce başarısız olarak nıtelendınldı Özelhkle İtufak Başkanlık Dıvanı'nda değışıklık ıstemı üe ortaya çıktı Referandum sonuçlanna gore kabınedekı bazı bakanların da değıştınlmesı ıstenıyor Jı tıfakın ıçınde yer alan Keçecıler ve Taşar referandurn kampanyasının son günlennde Başbakan Özal ıle göruşerek Ozal'ın oran açıklamamasında etkılı oldular. Ozal'ın Başkanlık Dıvanı uyelennın referandum calışmalarını ayn ayrı değerlendırmesı beklenıyor A N A P ust yonetımınde Teşkılat Başkanı Oltan Sungurlu, ge rek seçım bölgesınde, gerek kam panya sırasında başarılı bır gra fîk ızledı Ancak ozal'ın, basın, propaganda, planiama, polıtıka tespıt ve araştırma ıle ılgıh genel başkan yardımcılıklarında değışıklık yoluna gıdebıleceğı belırtılıyor Butçe göruşmelen sonrası yapıl•nası beklenen hukumette değışık lıkte ıse en önemlı krıter bakanların seçım bolgelennde alınan sonuç'ar olacak 2 Parti ıçı çekışmeler Kongre sonrası sertleşen Hareketçı tttıfak ve Lıberaller kanadı arasmdakı çekışmelerın >enıden hız kazanması beklenıyor Ittıfakçılar lıberallerı referandum kampanyasında pasıf kalmakla suçluyorlar Ayrıca Ozal'ın aynlma karannda et kılı olan yakın aıle çevresı de Ittıfak'ın sert tepkılenne hedef olu>or Referandum sonrası Ittıfak1 ın, eleştınlerını Ahmet Ozal uzerınde yoğunlaştırması beklenıyor Ahmet Özal, partı teşkılatı ıle ılı$kıye gırmemekle ve özal'ı teşkılattan koparmakla suçlanıyor İtufak ayrıca, Özal uzen#de etkılı olan, "prens" olarak adlandırılan teknık kadrodan da rahatsızlık duyuyor 6 Ar sahibi olan gitmelf du>maz|ığım, ne bu iktidann ulke uzennde daha fazla yuk olmasını surduremez" bıçımınde konuştu UĞUR MUMCU kır Görülüyor kı, ANAP'ın oy oranı gun geçtıkçe düşuyor Önümüzdekı mart ayında yapılacak yerel seçımlerdekı oy oranı da bır ölçü olacaktır Bu oran, yıne duşüyorsa kı bu gıdışle (Başıarafı 1. Sayfada) kaldırılmasıyla ılgılı halkoylamadüsecektır ANAP'ın ılk genel seçımlerden kazançlı çıkması çok polıtıka malzemes) oluşturan ha sında yüzde 5O'yı asarak yukselberlere mümkün olan ölculerde dığını kanıtlıyor Bugün ıse, güçtür az yer verrnek toplumsal muhalefet yüzde Bır başka ölçü verelım Halk yavaş yavaş 12 Eylül bas 65'lere ulaşıyor 12 Eylül rejımıy1987 yılında yapılan halkoylamasında ANAP "12 Eylül önce$ı sıyasetçılerın yasaklan sürsun" görüşünu savundu ANAP'ın kısından çıkıyor "foplum 12 Ey le eiı kolu bağlanan bır toplumpropagandasını yaptığı "hayıroyları" yüzde 488 gıbı yüksek bır lul'den kendı gırışımıyle yavaş da, altı yılda varılan bu nokta, orana ulaştı Özal, bu orana guvenerek erken seçım kararı al yavaş uzaklaşıyor Açıkoturum halkoylamasından "şu kadar dı, bu kez "çantada keklık" sayılan oylar, ıkı ay ıçınde bırden salonları sonuna dek doluyor evet, şu kadar hayır çıktı" bıçıTartışmalı toplantılarda heyecan mınde yorumlanamaz Bunun bıre yüzde 488'den yüzde 363'e duşüverdı Seçım antmetığıne hangı açıdan bakarsanız bakın sonuç de doruğa ulaşıyor "Yer Demır Gok çok daha ötesınde, yüzde 8'den Bakır" filmıne aylarca bılet bulu yuzde 65'lere uzanan bır yukseğışmez lışı sımgeler ANAP oy kaybedıyor özal ve partıst bır çeşıt "oy erozyonu" namıyor Sıyasal ıktıdann ıradesı dışında, Zülfu Lıvanelı ıle Halk polıtıze olmadığı surece, surecıne gırıyor vır, 1987'de sıyasal yasakların Theodorakıs'ın ortak konserı mılKaldı kı, genel seçımlerde uygulanan "bara/lı sıstem" halkoy yonlarca TV seyırcısıne sunulu hem sıstem rahat hem Özal Po kaldırılmasını savunduğunuzda lıtızasyon olmadığında, oylar lamasından çok farklı sonuçlar verır Bırkaç yüz ya da bınlık oy yor Toplumsal muhalefet her Özal'a gıdıyor Tersıne polıtızas yıne demokrasıye aykırı bır tafarkı, bır seçım bölgesınde uç beş mılletvekılı ya getırır ya gö düzeyde yükselıyor yon hızlandığında, bundan özal vır> Başbakan bu nedenle (Baştarafı 1. Sayfada) türür Bu nedenle, seçım arıtmetığınde önemlı olan konu, oy Özal 12 Eylül'le yavaş yavaş zarar görüyor Bu nedenle de, "Cumhurıyet'ı" özel bır konum özal, dün yaptığı yazılı açıklaoranındakı düşuş ya da tırmanıştır hesaplaşan topluma karşı dırenı onümüzdekı donemın stratejısı da gostererek, "Zaten köşe ya mada, referandumun seçım ve Halkoylaması sonuçlarını seçım sıstemıne de uygulamaya yor Toplumsal muhalefetı, son nı Özal yenıden ' depolrtızasyon" zarları demokrasıye aykırı tavır sandık kaçağı muhalefet tarafınkalkmak "elmalarla, armutian" alt alta koyup toplamaya benzer barutunu harcayarak, sonunda olarak çızıyor ıçındedır" dıyor dan seçım havasına dönuşturuldu198388 arasında süreklı oy kaybına uğrayan bır partınn bu kendısını ortaya koyarak önlemeAncak bu demek değıl kı, BaşÖzal gıbı düşünmedığınız an ğünü belırterek şunları kaydettı gün "başanlı olduğu" söylenebılır mı'? ye çalışıyor Ancak bu yetmıyor bakan partısının yonetımınde ve da, demokrasıye ters düşmüş "12 Eylui oncesınde kavgayı ANAP'ı, aldığı yüzde 36'lık oyia TBMM'de çoğunluk partısı ANAP'ın aldığı oy oranı yıne de hükümette değışıklıklere yönel oluyorsunuz Hayalı ıhracatı sa esas alan butun siyasi oluşumlayapan seçım sıstemı, dünyanın en antıdemokratık ve adaletsız düşüyor meyecek Hayır, yonelebılır Par vunsak, enflasyonun daha da tır nn devamı olanlar, butun bolucusıstemıdır 1987 seçımlerınde ANAP'a bunca sandalye kazanOzal yıne bılınen formülüne tısı halkoylamasında bır etkınlık manmasından yana olsak, gelır ler ve aşın uçlar bırlesmış, butun dıran bu sıstemın ılk genel seçımlerde bu kez SHP'ye kazanç dönmeye çabalıyor Kendı deyı gösteremıyor Kendısı ön plana dağılımının daha da bozulması kuvvçtleri ıle ANAP'a ve şahsıma sağlaması büyuk olasılıktır mıyle,' depolrtızasyon" surecını çıkıyor ve son aldığı oy oranına nı ıstesek, devlette her türlu yol karşı akıl almaz olçude, belkı de Bu yuzden Başbakanın öncekı gun geceyarısı yaptığı "en büyenıden başlatmak ıstıyor Oysa, yakın bır oy topluyor Aldığı oy, suzluk ve rüşvetı görmezlıkten Turk sıyası tanhınde y'aşanmayayukpartı yıne ANAPtır" yollu açıklaması ınandırıcı değıldır Hıç halk 1982'den bu yana adım partısı ıçınde kendısını yenıden gelsek, kısaca Özal'ı eleştırmez cak bir kampanva oluşturmuşlarşuphesız ANAP son genel seçımlerın en buyuk partısıydı Yıladım polıtıze oluyor, adım adım güçlendırıyor Partı yonetımınde sek, "demokrasının bekçılerı bız dır. Ancak butun bunlara rağmen da en aşağı yuzde 1'lık oy kaybına uğrayan bır partının bu hal "polıtıkadan uzaklaştırma ve hükümette değışıklık yapacak lerız"" aziz mılletımız, en guç şartlar alkoylaması sonuçlarına gore "en buyük partı" sayılmasını haklı ısteklennı" gerı çevırıyor 1982 ölçüde güçlendırıyor Özal'ın eleştırıye hıç taham tında dahı ANAP'a ve şahsıma gosterecek hıçbır neden söz konusu değıldır Anayasası oylamasında yüzde 8 Partısınde guçlenırken, top mülü yok Aldığı oylar azaldıkça, buyuk bır guven ve teveccuh gosıle başiayan toplumsal muhale lumda zayıflıyor Çunkü, "Ben tahammülünün azalacağı da bır terrabjür." Bunlar "seçım antmetığı" ıle ılgılı ılk saptamalardır Konunun bır de "seçım geometrısı" ıle ılgılı ozellıklerı var fet 1987'de sıyasal yasakların gıdenm" dıyen bır Başbakan, ar gerçek Dünyanın her yerınde guvenoylamalarında, "yandan bırfaz"12 Eylül olmasaydı la oy"6fçüsü uygulanır Halkoylaması sonuçlan da bu yandan diyenler ders aldılar" bır fazla" ölçusune göre belırlenır Bu açıdan Özal, halkoylamasından yenık çıkmıstır Yalnızca özal, açıklamasında 1950'den 35 bır ışe yaradı Ozal'ın partı (Baştarafı 1. Sayfada) halkoylamasından mı' Hayır Aynı zamanda, "ısufa edenm haa" Demek kı, bır başbakanın "mılle ıçındekı egemenlığını perçınledı nuyorlardı Yarım yamalak de bu yana sıyasete yön veren D P ve mokrasıyı "Askerler o kadar vergözdağlı konuşmaları ıle halkoylamasını kendısı ıçın bır "guve tın bırakmayacağını" kanıtlamak Çevresındekılerın boynu artık kıldıler, yeter" dıyerek sıneye çek CHP ıkılı sıstemımn arasından noyu"na çevıren Özal, bu güvenoyundan da yenık çıkmıstır dan ınce Kabınede yenı bır dü mıyorlar, gereken uslupta yazı 1983'e kadar hıçbır partının ülke ıçın yüzde 35 oy yeterlıydı Dünyanın hıçbır yennde on ay ıçınde son seçımlerdekı oy oraSon halkoylaması demokrası zenleme duşunuyorsa, bakanla yorlardı "Kımlerın kendıne go yönetımıne gelemedığını anlatanını bıte koruyamayan bır ıktıdar güvenoyu almış sayılmaz Her de bır adım daha attığımız bıçım rın yüreklerı ne ses verır ne de re demokrası peşınde" olduğu rak, "Bızım 1983'te ulke yonetimiüç yurttaştan ıkısının karşı olduğu bır ıktıdar "ben mıllı ıradenın de yorumlanıyor Bu yorumlara karşı vazıyet alma görülebılır ıse hem belleklerde hem de yı ne gelmemızı bir tesaduf olarak ıfade edenler, 'Eğer 12 Eylul olternsılcısıyım" dıyemez Dunlerde ucunu gostermışler ğınla kıtapta saklı katılırsak doğrusu lyı gıdıyorduk masaydı sız olmazdınız' diyenler, Derse, demokrası adına ülkede bır başka rejim uygulanıyor Şunun şurasında yüzde 35'le 51 dı, bugun artık açıktan yazıyorGeMım şu muthış zaferın ba dun azız milleümizden buyuk bir demektır arasında kala kala onaltı puan lar Zaten Özal, değıl yuzde 35, Demokrasınm evrensel ötçülerı, kavramları ve ılkelerı "özal'a kalmıştı Yüzde 51'ın bır halkoy 32'yı bulsa yıne çekıiıp gıtmeye sıt ıncelemesıne Eğer dunkü so ders almışlardır. 1983'te bizı terözgü" bır mantıkla bırer bırer yok edılıyor lamasında ıktıdartarı götürdüğu cekmış O zaman bulunacak nuçlarda evet oranı Ozal'a aıt ıse cih eden mılletimizin tercıhınin tenu sındırene kadar, yüzde 38 mazeret yüzde 32 oyla ve bu se genel seçımden bu yana ANAP, saduf olmadığını 84'te, 86'da, Sayın Başbakanın "teW/tefr"saydığımız bır başka eğılımı de 39, 40 ve hatta yuzde 49'a ka çım yasasıyla ANAP'ın yıne ıktı 35 ılde genlemıştı Bunlar arasın 87'de anlamayanlar, herhalde dun katılımcı demokrasının yöntemlerınden bın olan halkoylamalarını tek partı egemenlığıne yarayan "plebısıf'e çevırmeyı amaç dar üç aşağı beş yukarı çıkarak dar olacağını ışlemek olacaktı da 11 ılde önemlı olçude, beş pu milletimizin mesajını almışlardır" Özal'ı "bırakmayacağımız" an Bır göz arayan körün ıkısını bul an gıbı yüksek dozda genlemış dedı layan tutumudur laşılıyordu Daha onemlısı yuzde ması gıbı, yüzde 35'ı ender bır tı Aralannda Adana, Gazıantep, Özal öncekı geceyarısı yaptığı konuşmada, referandum yaSıyaseü, "halka hizmet, Hakka 30'la gıtmesı kesınleşen bır ıktı elmas gıbı koyacak yer bulama Bolu, Kars gıbı ıller de var 17 ıl hizmet" olarak gördüklerını kaysasında değışıklık yapacaklarını da açıklamıştır "Plebısrt" sıdar ıçın gözyaşlannı ıçlerıne do malan bu yuzden Demokrasının de bır ıkı puan ılerlemıştı 15 ıl deden Özal şöyle de\am ettı yasal partılerı yok sayan totalrter rejımlerın başvurduklan bır yönkenlet, "eh ne yapalım, demok kural, gelenek ve göreneklenn de ıse oyunu muhafaza etmıştı temdır "Biz koltuk sevdasında degiliz. rasıde tutulan bır ıktıdar ıçın ge de anlaşmaya yarmamız esasen Kuçuk bır ınceleme şu sonucu Tanh, ellerındekı sıyasal ve ekonomık güçlerle arkalarına krtle rıye kayış olabtlır" dıyebılecekler, olanaksız olan Özal, gerçek çeh venyordu ANAP'a yontan çarpık Makam me>kı hırsında degılız. ıletışım araçlannı alan ıktıdarlann, "pfebısıf' yoluyla "tefc adam bu kez sevınç gozyaşlarıyla sü resını Uğur Dundar'a verdığı ge seçım yasası ıle ANAP bu so Milleümız en zor şartlar alunda yönebmı" kurduklarına çok tanık olmuştur tunları, sıyasal merkezlen, ış ce yarısı demecınde sergılıyor nuçlaragöre 1987 seçımlerınde dahi ANAP'tan, kesintisız ilerleÇoğulcu demokrası, düşünce ve örgütlenme özgüriüklerıne olduğu kadar mılletvekılı çıkara meden, modern ve geiışen Turkiçevrelerını bayram yerıne çevıSandık gunü bızdekı "Hayır mayacaktı ye'den vazgeçmeyeceğı mesajını dayanır Düşünce ve örgütlenme özgürlüklerının olmadığı ul rebılecekler lyı gıdıyoruz, ıyı' Deyınız" başlığını halkoylaması vermıştir. Şimdı bıze duşen, hizkelerde, her gun genel seçım de yapılsa, bu ülkelerde ne "s/w/ Halkoylaması sonrası ne ola metlerimize şevkle, heyecanla deBılenler bılır Ressam Çallı sa ıle bağdaştıramadığını söylüyor toptum"tian söz edılır, ne demokrasıden ve ne de hukuk devledece sanatıyla ün yapan bır.ın Rejım çoğulcu mu, bır yana eğı cağı muhalefetçe ıyı anlatılama vam ederek azız mılletimizin gntınden lenler çoklukta olsa bıle demok dığından Istanbul, Kocaelı, BurSayın özal bu anlamda demokrası ıle ne ölçüde bağdaştığı sandeğıldı Br gece Kalamış ko rası gereğı bır sesın başka dü sa, Sakarya gıbı gelışmış yöre venine layık olmak ıçın her turlu yunda arkadaşları ıle kayık gegayretı gostennektır. Hedef, daha nı Hürrıyet Gazetesı'nden Uğur Dundar'a verdığı demeçle orzıntısı yaparken, sulara vuran şünceler duyurması olağan m ı ' lerde seçmen zıhnı "belırsızlığe" guzel, modern ve ılen bir Turkıtaya koyuyor ayışığına dalmış, sonra "Çocuk Bütun bunlara evet, ama Özal'a yoneldı SHP'nın erken genel se ye'dır. Hedef 1992'de daha guçlu, Cumhunyet Gazetesı kı, tek gazetedır ve başlığını "hayır lar, şımdı ıçımden geçenlen bıl göre hayır' Bır gazetenın hayır çım dokundurmalarından urken ıstikrar içinde bır Turkıye'ye erişdeyınız" şeklmde vermıştır Ve bunun gerekçesı referandum desenız, kendınızı suya atardınız" çağrısını bıle ıçıne smdıremıyor Özal, tehdıtle korku salarak be mektir. ğıldır Bu gazeteyı okuyanlar, buradakı yazarjann demokrası pe demış Kurek çekenlerın "Pekı, Başbakan Basının tek tellı saza lırsızlık ortamından yararlandı şınde otmadıklarını lyı bılmelıdırter Şunu bir kere daha açıkça ifasen nıye atmıyorsun" sorusunu donmesını o kadar ıstıyor kı, Bunun yanı sıra RP, DSP ve hatHalkoylamasında bır kısım gazetelerın yurttaşlardan "evet "Sız bana bakmayın" yanıtıyla ınandığı yolda ses veren bır ga ta MÇP gıbı yuzde 20 dolayında de etmek ısterım ki, aziz mılleüoy sahıbı kuçük partıler halkoy miz bızı destekledıği muddetçe oy/an" vermelerını ıstemelerı ne ölçüde demokratıkse, bazı ge geçıştırmış zeteye bıle dayanamıyor zetelerın ve gazetecılenn "hayır oyu" verılmesını ıstemelerı de aşamayacagımu hıçbir engel ve "Buradakı yazarlar" bugün lamasına yetermce asılmadı Bır fazla çoğunluğun re)imın bu ölçüde demokratıktır Büyük zafer çığlıklarının, şışı başaramayacağımız hıçbır iş kalgerçek kuralı olduğunu ışlerıne övünçle açıkladıkları marıfetlerı Sayın Başbakan yaklaşık 15 mıryon yurttaşın verdığı oyu an geldığınde savunan sozde de ' ıle kımı kışılenn askerlerın etek nerek övunmelenn ardında ışte mayacak, ulkemızın refahı ve mutluluğu ıçın her turlu gayreti gostıdemokratık sayacak bır gerılımın ıçıne gırmıştır mokratların halı de bu öykuye lerı altına gırdığı dönemlerde, bu ' küçük gerçekler" yatıyor terecegiz." Bızler, çoğulcu demokrasıyı savunuyoruz Aramızda Sayın Kımse aldanmasın* benzıyor Yüzde 65'e karşı 35'le kuşkusuz Özal'ın demokrası aıv Başbakan gıbı "emır komuta zıncın ıçınde ve emırie" oluşan as "mılletın tam desteğının nasıl layışına koşut olmayan, ancak kerı hükümette başbakan yardımcılığı yapmış ve beş orgene sağlandığı" ve ardından Özal'ın gerçek demokrasının ülkeye Kızımız ralden aldığı ızın ıle partı kurmuş hıç kımse yoktur1 bu gerçeğı nasıl oluyor da guve mutlaka gelmesı ıçın yureklı saÜçte bır oyla dünyanın en antıdemokratık seçım sıstemı ıle noyu kabul ettığı sorulduğunda vaşımı açıktan verıyorlardı Asıktıdar olunabılır ama demokratık olmanın ve sayılmanın arıt"Sız bıze sız Özal'a bakmayın" kerlerın verdığı kadarı ıle yetınedoğumunu akraba ve dostlarımıza duyururuz. metığınden çok geometnsı" onemlıdır benzerı karşılıklar verıyorlar De rek, sıyasal ıkbal uğruna hazırola 22.9.1988 Demokrasının geometrısı "çok boyutlu" bır anlayışı gerektı mokrası keserı, muhalefetı baş geçenlere karşı, demokrasının ka, ış Özal'a dayandı mı bam kısıtlamalar rejımı olmadığını, öznr ozal'ın demokrası anlayışı, bu çok boyutlu demokrasıden SevilBaha EREN başka kesmeye baslıyor Yüzde gurlukler evrenı olduğunu savuteğet bıle geçmıyor ! Taşar, referandum sonrası TRT Genel Muduru'nün değıştı rılmesı ıçın TBMM'de konuvu gundeme getıreceklennı bıldırdı Bu arada, Kurt kökenh Doğulu mılletvekıllerı de ANAP tçerısınde tepkı topiayan bır grup olarak ortaya çıktılar htıfak başta Nurettın Yılmaz olmak uzere bu mılletvekıüennın Kurt sorununa ılışkın tavrını gıupta tartışmava açmayı planlıyor Doğu \e Guneydoğu ıllennın referandum sonuç(Baştarafı l. Sayfada) lan lttıfak tarafından özel bır de1983 seçımlerınde bu oran yüzde 451'dı 1983'ten 1987'ye ğerlendırmeye alındı Ittıfakçılar, kadar geçen sürede ANAP'ın oy oranındakı düşüş yüzde 8.8'dır Bır yıl ıçınde ANAP'ın oy oranı 82 ölçusünde düşmüştür 1987 Irak'tan sığınan Kurtlere sınırın seçımlerınden bu yana geçen on ay ıçındekı düşüş oranı yüz açılmasından sonra bölgftde oy kaybının başladığı yorumunu yade 13 dolaylarındadır Oüşüş oranı budur, on ay öncekı seçımlere göre "mutlak ra pıyorlar kamlar"dakı düşüş, 632 bın 19'dur 3 Sağda (ek parti hedefi Geçersız oy sayısı, 786 bın 780'dır ANAP yönetımı referandum sonSeçım kütüklerı sağlıksızdır Geçen halkoylamasında kayıtlı rası ANAP'ın sağda tek partı olseçmen sayısı ve "gurbetçı cy'iar dışında kımın verdığı sapta duğu göruşunu savunuyor ANAP namayan 72 bın oy çıkmıştır Genel Başkan Yardımcılarından, Eskı başbakanlardan Bülent Ecevıfin seçım kütüğünde yer Halil Şıvgın, referandum sonuçlaalmadığı, Naım Süleymanoğlu'na usulsüz oy kullandınldığı bır rının DYP'ye ındırılmış bır darbe düzende, bu düzensızlıklerın payını da hesaba katmak gere olduğunu belırterek, bu panının GOZLEM sıyası tanh sayfalanna gomulece (Boştamfı 1. Sayfada) ğını söyledı ANAP yönetımı bu landığını kaydeden Demırel, halsaptamadan hareketle önce taban kın ıktıdann getırdığı anayasa deda, gıderek de Meclıste DYP'den ğışıklığı ıstemını reddettığını vurtransfer kapılarını zorlayacak Bu guladı Başbakanın ortaya koyduçabaların yerel seçım öncesı hız ğu tehdıtlere, kampanya sırasında landırılması ve DYP'ye en buyuk kullanılan tum devlet olanaklarına karşın halkın "ret" dedığmı darbenın >erel seçımlerde ındırıl kaydeden DYP lıden, sözlennı mesı planlanıyor 4 Yerel seçim sorunu Yerel se şöyle surdurdu çımlenn kasım 88'de yapılması olasılığı referandumla bırlıkte or 66 ilden ret çıktı tadan kalkmca, ANAP'lılar "Ye"Yuzde 35 oranı yuzde 65'ten rel seçim ne zaman yapılmalı?" buyuk değıldır. Bunlar taleplen sorusunun yanıtını aramaya baş reddedılsın dıye mi referanduma ladılar ANAP Teşkılat Başkanı gıttıklen ıçın sonucu tatmın edıcı Oltan Sungurlu, yerel seçımın 25 buluyorlar. Bu fokalade gulunçMart 1989'da yapılması yönunde tur. Turkı>e kımın elinde kalmi}göruş belırtırken, bazı ANAP'lı tır, bakjnız. Halk sıze destek mı lar bu konunun ayrıca değerlen verdi? Bunun neresı destek? Budınlmesı ve seçınılerın daha ılen nun adına destek demezler. Halk bır tarıhe ertelenmesı yollarının seçimi reddeder mı? Ednor. Seçiaranması gerekttğı göruşunu savu mı degıl. ıktıdan reddedıyor. Ar nuyorlar Anayasa Mahkemesı'nın ve haya sahıbı bır ıktıdar bır gun ıptal karanndan sonra yerel seçım durmaz, kalkar gıder. 87 seçımınle ılgılı yasal boşluğun doldurul de alınan o>larla bu referandunıması gerekıyor ANAP grubu bu da alınan oylan kıvaslamak fevkonuda TBMM'ye yenı bır yasa kalade vanhştır Kı^aslamak ıstıönerısı getırnıedığı takdırde >erel yorsanız geçen >ıl da referandum seçımın 25 Mart 1988'de yapılînası yaptıoız. Halica dedınız kı 'Sıyası tehlıkeye gırecek yasaklar devam etsın' Bakın ge5 Cumhurbaskanlıgı seçimi Başbakan ozal'ın referandum sonuçlan ıle daha da guçlendığı ve 1989 Cumhurbaskanlıgı seçımle nnde aday olması olasılığının arttığı ANAP kulıslennde belırtılıyor Ancak Özal'ın, Cumhurbaşkanı adayı olması halınde anayasada başkanlık sıstemıne benzer değışıklıklenn >apılması nskını göze alması gerekıyor ANAP'lılar özal'ın bu yönde herhangı bır anayasa değışıklığını venı bır referanduma gotürmekten kaçınacağı göruşunu taşıyorlar 35 mi, 65 mi? ANKARA'dan YALÇIN DOĞAN Demırel, basın toplantısında daha sonra gazetecılenn çeşıtlı konulara ılışkın sorularım yanıtladı Bır gazetecının, "Milletın bunaldığını soyluyorsunuz. Bu bunalan mıllet hâlâ yuzde juziere varan enflasyon karşısında yuzde 35 oranında evet dıyebiliyor? Ne diyorsunuz?" sonısuna Demırel, şu karşılığı verdi "Olabilır. Yuzde 65 hayir var. Burada azınlığın tahakkumn soz konusu olmaz kı. Yuzde 35, yuzde 65'ten daha mı degerli? Bu referandum rakamını seçım rakamı saymak yanlışlır Kaldı kı mılletın yuzde 65'ı bunlann karşısındadır. Referandum sonucunu seçim oyuna çevırdiğinız takdirde oyu yuzde 20'lere ıner. Bu bunalım onumuzdekı gunlerde ınkisaf eder. Eğer kendıleri bır çare bulamazlarsa. Bu bunalımın nasıl mkişaf edeceğını de sıze ben sımdiden soyle>emem. Bır sıyası ıktıdar çen yılki referandum tablosuyla duşunun kı, getırdığı yuzde 65 ıle bu yılkı referandum tablosuna. Bu ret oluyor. Bunu fevkalade olumyılkı tabloda sadece Malatya yu/ lu buluyor. Ben bu yamlgıyı ortade SO'yi geçiyor. 67 ilın 66'sında ya çıkannaya çalışıyomm." rel çıkmış." Demırel, bır başka soru lizerıDemırel, surduğunu savunduğu ne Anayasa Mahkemesı'nın karabunalımın ortadarr kaldırılması nna göre yerel seçımın martta yaıçın ıktıdann bır şey yapmaması pılabıleceğını belırterek, "Bence durumunda sıyası şartların buna yerel seçim o kadar onemlı sayılımı ortadan kaldıracak ıstıkamet labilecek durumda değıldır, bu te gelışeceğını bıldırdı ve nasıl ge ola> karşısında" dedı lışeceğı konusunda şımdı bır şev Bır gazetecının, "Sayın Başbasoylemeveceğını kavdettı Demırel, kanı istıfaya davet edecek misı"Açıklıkla so\lu>oram, Turkıye ne niz?" sonısuna DYP lıderi, "Başbu iktıdan, ne ıktıdann vurdum ka bir iktidar olsa bır gun durmaz. Ar ve hâyâ sahıbı bir iktidar bir gun durmaz" dıye yanıt verdi "Sayın Başbakan dun gece 12 tık "gıtmek hesapları bulunma Eylul oncesı liderlen tarih sayfayan bır Başbakan" kadar güçlu lanna gomduğunu soyledi. Yuzdeğıl Bunun kendısı de farkında. de 65 o} gomulduğunu mu, yokBu nedenle konuyu saptırmak sa yaşadığını mı gostenr?" sonısuna şu karşılığı verdi eğılımı ağır basıyor Ömeğın, "evetlerı" savunan"Aslında 12 Eylul oncesı ıle bular, Özal'a göre, demokrasıden gun rekabet halınde degiliz. 'Bız yana olanlar "Hayın" savundu kavgacı değıl, barışçıyız' derler, ğunuzda, "demokrasıye karşı ote yandan sureklı eskiler>eniler olanların cephesınde" yer alryor boluculuğu yaparlar. Bu, boşbosunuz Bu da ' bıze göre" de ğazlıktır. Maksat, tartışmalan 12 mokrasının "Özalvarî" yorumu Eylul'un uzenne çekmektır. Biz de Bu seferkı oylamada "hayın" sa o tartışmalara gırmemeye kararvunmak demokrasıye karşı bır ta lıyız." Özal: 6 Gtinleri sayılıdır' Köy Enstrtusu çıkışlılar, Köy Enstıtülerını destekleyenler, 1961 yılında, "Imece" adında bır dergı çıkarmak ıstemışlerdı Sabahattın Eyuboğlu, onlara, Dergıyı çıkarırken, Ismet Paşa'dan bır başyazı alın' demıştı Mahmut Makal'la Dursun Kut yazıyı almak ıçın Paşa'nın Ayten Sokak'takı evıne gıttıklerınde, Paşa, Koy Enstıtülen konusunda, Mıllı Bırlık Komıtesı'nı kastederek, Mahmut Makal'a sorar Onları nasıl buluyorsun? Bunlarda ış yok Paşami (Paşa, 14'lerı vurgulayarak) Yalnız, gıdenlerle bunları karıştırmamak lâzım, der.. Ama, bız savaşımımızı sürdureceğız, bıldıklerımızı kamuoyuna yayacağız der Mahmut, Köy Enstıtulerını yaşatacağız! Bunun uzerıne, Ismet Paşa şöyle konuşur Bu, harp tanhınde benım farazryemdır (varsayımımdır), görüşümdür Savaş ne zaman bıter? Ikı ordu, karşı karşıya gelır, savaşır, ordunun bırı yenılır, dağılır, bu, savaşın bıtmesı demek değıldır, dağılan ordu yenıden toplanır, yenıden mühımmat, sılah sağlanır savaş yenıden başlar Savaş, ancak komutan "Ben yenıldım'" dedığı anda bıter Paşa, sonra Mahmut'la Dursun'a, Dergı çıkarmak para ışıdır, paranız var m ı ' dıye sorar Paşam, beşon arkadaş, ıkı yüz ellışer lıra koyduk, onunla çıkaracağız yanıtını verırter Mahmut, başyazıyı almaya gıttığınde, Paşa ona ıkı yuz ellı lıralık bır çek verır, dergının ortakları arasına o da gırer Paşa'nın anlattığı öyküyü, günumüze uyarlarsak, Turgut Bey'ın artık yenılıp çöktuğunü soyleyebılır mıyız"7 Pazar gunkü halkoylaması, bır seçım denemesıne, yanı 'provasına" dönüştü Çankaya'da sabahın erken saatlerınde seçmenler, buyuk bır hırsla, sandık başına koşuştular Seçım günlennde bıle pek boyle olmuyor muydu"? Çankaya bölgesınde seçmenler, bılgısayar yoluyla yazılmışlardı Yazlıkta olanların çoğu yazılamadı Bırçok yerde öyle Yüksek Seçım Kurulu'nun, dınlenmeyen radyoyta, ızlenmeyen TV ıle yaptığı duyurular, boşa gıttı Yazlıklannda. dınlencede olanların çoğu oy kullanamadı Ismet Paşa'nın göruş açısıyla bakarsak olaya sorumluluğu bır olçude seçmende de aramamız gerekır Kırk yıllık demokrası denememızde, oy verme sorumluluğunu duyamamışsak, kıme ne söyleyebılırız9 Bır sure de olsa, Turgut Bey de gelır yönetır elbet' Ismet Paşa'ya bır partılının öldüğünü haber vermışler "Oyunu kullandı m ı ' " dıye sormuş Alanya'da dınlencede olan emeklı elçı Sacıt Somel, eşı Frendız Somel'le, pazar günu Ankara'ya gelıp oylarını verıp döndüler Görevlerını yapmış oldular Cumartesı günü, Ismet Paşa'nın doğumunun 104 yılıydı Hınthorozu Erdal Bey'le Inönü aılesınden bırkaç kışı, gömutune gıdıp çıçek koydu, o kadar Inönü, sankı unutulmuş gıbıydı Oysa demokrasının, laıklığın, Türk dılının özleşmesının bu yılmaz emekçısı, hıçbır zaman unutulmamalıdır Dostum, Ibrahım Saffet Omay'la konuşuyorduk Onda Inönu ıle ılgılı ılgınç notlar var Bunlardan bırkaçını yazmak ıstıyorum 11 Ocak 1960 günü, Ismet Paşa, Bılecık'te verdığı bır demeçte şöyle der "CHP, dın ıstısmarına karşı samımı dındarlığı tecavuzden kcruyacak, ınkılap esaslarını en başta savunacak, dını polıtıkaya alet ederek seçım kampanyası yapmak ısteyenlerın oyunlarını bozacaktır " 13 Ocak 1960 günu, zamanın Başbakanı Adnan Menderes'e verdığı bır yanıttan "Inkılaplar (devrımler), mılletın ahlaklılığına, cesaretıne, taassuptan (bağnazlıktan) uzak samımı dındariığına, yaşlısına ve gelecek nesıllerıne guvenmek teşebbüsüdür Inkılaplar bır butündur, bır ucundan alınıp kö'ülenemez Laıklık, bu memlekette ne yanlış anlatılmıştır ne de tatbıkat ve tezahüratı dın duşmanlığı şeklmde tecellı etmıştır Bu ıddıada bulunanlar, vatandası aldatmak ısteyen rey avcılarıdır Bunlar, demokrasının getırdığı ılk fırsatta yuzlerını açmışlar ve oyunlarını oynamaya başlamışlardır " Aynı yanıttan bır başka bölüm "Dın ıstısmarcılarının marıfetı şudur Bunlar vatandaşın bır kıtlesını, hatta büyük ekserıyetını ehlısalıp dıye vasıflandırırlar, ılan ederler ve rnasurn vatandaşları bırbırıne duşurmek ıçın bütün zehırlennı akıtırlar Sonra karşısına geçerler dın ıstısmarcılığından şıkâyet etmeyı, vatandaşın dını hıslenne saygısızlık dıye teşhır etmeyeçalışırlar Bu yollar, menfaat dağıtıcı turlu şekılde tertıpçı sıyasetçılerın sılahıdır Bu sıyasetçıler, Mıllet Meclısı'ne hesap vermekten korkarfar Bu yolların memleketımızde ıtıbar görmemesı ıçın mucadele edıyoruz Dın ıstısmarcılarının hususıyetını ben Buyük Mıllet Meclısı kürsüsunde ıfade ettım Bunlar, Ankara barlannda çıplak kadın seyrederler Konya meydanlarında dındarlık taslarlar Böyle sıyasetçılerın elinde mıllet kaderının kazaya uğramaması başlıca emelımızdır " Halkoylaması sonuçlan, şaşırtıcı sayılmamalı, Turgut Bey, yüzdo 10'a düşseydı, belkı gıderdı1 Elıne geçırmış bır kez, bırakır mı eloğlu? Gerçekteyse, yenıldı 1987 halkoylamasına göre yuzde 14 yıtığı var, o zaman yüzde 49 almıştı, nerede şımdı o ' Bu halkoylamasında, kullanılmayan şey kalmadı, dın somürüsü, olımpıyat şampıyonu Naım, kım, ama kım varsa, TV, ne, ama ne varsa kullanıldı Sonucu olmayan yollar, ama denendı, denenryor Gözleyelım.görelım CUNEYT ARCAYUREK yaayor (Baştarafı 1. Sayfada) sonuçlandığını soyledi Iktıdarın getırdığı anayasa değışıklığının mıllet tarafından kabul edılmedığını belırten İnonü, şöyle konuştu "İktidar partisı bu degışıklığe başından ben inatla, ısrarla sarıldı. Bunu kendı polıtıkasını surdurmek ıçın vazgeçilmez bır şart olarak gordu. Yerel seçimlen one almak, duşunduklen iktidar planının vazgeçilmez bır parçasıydı. Yuzde 36 gibı bır oyla ıktıdar olan bır partı kendı başuıa anayasa değışıklığıne gınşmemelıdır. Gınşırse sonu husran olur. Zaten boyle bır gınşım halka karşı saygiMzlıktır. Bunu anlamazlıktan geldıler. Temel ekonomık sorunlan, hayat pahalılıgım bir kenara bırakıp Meclısı bu iş icin olağanustu toplantıya çağırdılar. Bız Anayasa Mahkemesı'ne gitmek yerine halkoylaması ile bu zararlı girişimi engelleme yolunu seçtik." tır. Seçimlerin zamanında yapılması konusunda kendisine daha evvel Anayasa Mahkemesı'nın söylediği şeyi bu kez millet sojlemiştir. Ve bu yeniiginın sonuçlarına katlanmak zorundadır. Ne soylerse soylesın Sayın Ozal, bundan sonra ANAP'ın iktidar gunlen sınırtı ve saydıdır. Onumuzdekı gunler bunları gosterecektir. Mutiu bir gelecegın başladığını, birlikte bugunlen goreceğımizi şimdiden sovlemekten kıvanç duyuyorum." İstanbulAnkara sorunu SHP'de özelhkle Istanbul \e Ankara gıbı buyuk kentlerde evet oylarının beklenenın ustunde çıkması Ozal'ın anarşı şantajj ve kaos kaygısına bağlanırken, bır anlamda da partı ıçı çekışmelerı yenıden başlattı. Merkez Yurutme1 de ağırlıkta bulunan Baykalcılar, bu durumu "Fraksıyon faaliyeti gorulen ve il yonetımımn bunlara musamaha gosterdiğı yerlerde evet oylan yüksek çıktı. Istanbul ve Ankara'da yonetimler fraksiyonian hımaje eder havaya girince Ozal'ın şantajı tuttu." dıye yonımladılar Baykalcılar, bu yorumları ıle sol kanadın etkın olduğu istanbul ve Ankara ıl yönetımlenne dolaylı suçlama yönelttıler Bu duşünceler örgutte yapılan telefon göruşrnelennde de sık sık yınelendı Halk sınav verdi Inonu, halkın buyuk bır oranla ANAP'm ısteğıne "hayır" dıyerek karşı çıktığını kaydederek, söz lerını şöyle surdurdu "ANAP'ın butun gucunu kullanmasına karşın, buyuk oranda hayır çıkmasını milletimizin olgunluğu, demokrası) e bağlılığının bır ornegı olarak değerlendırıyorum. Halkımız geçen yıl da, bu yıl da halkoylamasında guzel sına> vermıştir. Iktıdar partısı mensuplannın 'halkoylaması saptırıldı, halka ıyı anlaülmadı' demesı saygısızlıktır. Bunu anlatmayan, saptıran kendilendir." AYSU'nun Sol kanatta yer alan Partı Meclısı uyelerı ıse bu göruşlere ve suçiamalara karşı çıkarak, "Eğer oyle olsaydı, Doğu ve Guneydoğu'daErdal tnönu, halkoylamasının ki pek çok yerde de evet oylan kıvanç verecek şekılde sonuçlan yukselirdi. Ama durum hıç de oydığını da bıldırerek, bu sonuç ıle le değil. Bu suçlamalar maksatlı ortaya çıkan durumu da şöyle de olarak yapılıyor. Ancak gereken ğerlendırdı cevabı verinz" dedıler Sol kanat "Şimdı Sayın Özal, kendıne go takılere göre evet oylarının daha re hesaplar yaparak, 'Mılletten duşuk olmamasının nederu "Kamdestek aldık. devam edıyoruz' dı panya sırasında DVP'den pek yebiliyor. Ancak ne derse desın farklı bır tavır takımlmaması, yalA N A P halkoylamasından buyuk nızca hayat pahalılığı eleştınsı yavara alarak çıkmıstır. ANAP'ın pılıp, programın anlatılmaması, yonetime devam ıçın olmazsa ol anarşı ve teror konusunda gerçekmaz dedığı bır aşamayı saglama lenn anlatılarak Ozal'a gereken mıştır. Seçimlen erkene almamış cevabın verilmemesi" oldu