Katalog

KÜLTÜRYAŞAM CUMHURIYET/S YAYEV DÜJNY4SEVDA SANAT/EDEBİYAT Ahmet YurdakuVun 1988 Orhan Kemal Odülü'nü alan romanı KİM KİME DUM DUMA BEHİÇ AK Keııcli savaşlannı yitirenler canına. yemtkyapma ymesanageldıha? Kahramanlar ölmeli / Ahmet Yurdakul / Bılgı Yayınevı / 268 sayfa HİDAYET KARAKUŞ "Işimiz insanlara savaşmasııu oğretmek. ... Bazen soranm kendıme: Butun bn oğrendiklerimız, oğrettiklenmız insanların kendı başlanna verdıklen bir savaşta nereye kadar ışe yarar? ... O>le ııısanlar tanıdım ... gırdıklerı topyekun savaşlarda bır yurdun kurtulmasında pa\lan oldu; ancak kendi savaşlannı kaybetnler." "Otuz kusur yılhk askeriik hay»tı"nın yarıdan çoğu savaşlarda geçen Hıkmet Bey, "Topçu Gedikli Zabiü, Hilunet Bej biıı Abdullah" böyle söyler romanın bır yerınde. En son Kurtuluş Savaşı'na katılmış, Cumhunyet'le bırlıkte ordudakı görevıru surdurmektedır Ancak otuz yıllık askerlık yaşamının ulkulerıyle cumhurıyetle bırlıkte gehşen yaşamın olçulerı çatışmaya başlar. Hele özel yaşamın dakı kımselere açmadığı kışısel dramdan sonra kıtadan alınıp şubeye venünce "kendi savaşfru nasıl vereceğını bılemez. Gerçekte ınançlarından ödun vermeyenlenn, her şeyı çıkar hesabı>la yurutenlenn karşısında pek fazla bır şansları yoktu Turlü ayak oyunlan ve tuzaklarla başa çıkamazlar Hıkmet Bey de yalan dolanla, ruşvetle, ıkıyuzlülukle savaşamaz ÜÇ ÖOÜLLÜ YAZAR Ahmet Yurdakul ılk kıtabı 'Körfez Ustu Yıldız Gezer Çunku bunlarla savaşmak ıçın en dekı öykulenyle 1985 te Akademı Kıtabevı Ûdülunu almış ENKA Yarışma az bu uçkâğılcüar kadar hın ol sı nda da mansıyona değer gorulmuştu Yurdakul Kahramanlar Ölmelı adlı mak gerekır Oysa Hıkmet Bey romanıyla da 1988 Orhan Kemal Roman Ûdulu nu kazanmıştı böyle şeylerı duşünecek, bunlarla kendıru tuketecek msan değıldıı Hakhhğını kımselere anlata lın bıreyın yaşamına getınp göturNe kı, askeriik şubesınde şehnn maz Gerçekte bunun ıçın sava$ duğunu araştırmaya yonelıyor hatırlı kışılerının çocukları, sah mayı bıle onuruna yedıremeyecek Yer yer genç subay Yusuf un, te raporlarla çuruğe çıkarılrnış. denlı boylesı kırlı ışlerden uzak bır yer yer Hıkmet Bey'ın bınncı teHıkmet Bey de ayrımında olma ınsandır o. kıl anlatımıyla venlen roman bır dan bunlardan kınulennı ımzalaIlk kıtabı "Korfez Ustn Yıldız ülkuyle yaşayıp savaşanlarla hıçmıştır Aynmına vardığında Şube bır ulkü ve değer tarumayan çıkarBaşkanı Yarbay Necatı ve ortak Gezer" dekı öykulerıyle 1985'te cılann hayat tarzını karşılaştırır ları eskı savaş kahramanı Hıkmet Akademı Kıtabevı Bınncıbk ödu Ikı hayat tarzından bın haksızdır Bey'ın başlanna bır ış açmasından lunu alan Yurdakul ENKA Bılım Ülkü kaç para eder'* Değerlen pakorkar, şubeyı yakarak belgelerı ve Sanat Ödullen >arışmasında da rası olanlar belırlemekte, hakkı yok ederler. Sonra da Hıkmet mansıyon almıştı Son olarak 1988 Orhan Kemal onlar daha ıyı bılmektedırler"' Bey'ı suçlayarak mahkum olmaÖyleyse onlar kazanacaktır Roman ödulu'nü kazanan Yurdasını sağlarlar kul, bu kez bır romanla tanhse Çünkü büyük bır ülkuyle bu yur du kurtaranlann savaş ve askeriik dışında sessız sedasız bır gunun kendı ınsanı olmak, nedense becerebıleceklerı ışlerden değıldır "Gecmişten gelen kahramanlıklar ile aralannda aşılmaz bır duvar" vardır Kahramanlıklar ve Gazi Mustafa Kemal ımzalı beratla kırmızı şerıtlı tstıklal Madalyası anlamını yıtırmıştır Bazı adamlar turer. "Hepsı eşrattan. paralı pullu, sonradan gorme bır vığın zibı" gıdışatı belırlemekte, cumhurıyetın kurucuları, ulkenın kurtarıcıları horlankata, bır kıyıya ıtılmekte suçlanmaktadır Ahmet Yurdakul, evrensel bır gerçeğın altını çızıyor Tanhın akışı doğrultusunda düşunen ve çalışanlarla suları tersıne döndurme\e uğraşanların çatışmasını, cumhurıveiı kuranlarla cumhurıyette toplumun sırtından palazlananların somutunda yansıtıyor Çehşkı çok eskıdır Uzlaşma soz konusu değıldır Çunku ıkı ayrı hayat tara vardır Bınnın ötekıne teslım olması duşunulemez Hıkmet Bey, hapıshanede keııdısıyle, geçmışıyle hesaplaşır Bır şeyı ıyı kavrar "Bırçok ınsanın aynı kotuluklen paylaşması o kotuluklen erdem vapmava >etmez..." Yutdakul'un dıle egemenlığı tartışılmaz Sözcuklerı sakınmadan kullanıyor Bu, anlatım olanaklannı genışletıyor, duşünceyı butuniyle yansıtmada rahatlık sağlıyor Ancak yıne de artık dılımıze yerleşen, dahası dılımızın guzellıklerınden olan kımı sözcukler yenne eskılerını yeğlemesı, bır dönemıı ozellıklennı yansıtmak amacına bağlansa da zorunlu gelmıyor bEe. Olayları kahramanlann ağzından değışık yonlerıyle yansıtırken yarattığı «rgu, kuçuk boşluklarla verdığı geçışler romanın bır duşunce yapıtı olmasına karşın kolay okuruıasını sağlıyor Bır an karamsar bır ortamın anlatıldığını duşundüğumuzde yarına güvenın, ınsann tukenmez gucünun ışıltısını bır söz getınvenyor "Her sey vitip gittikten sonra bıle msan için bir gelecek gene de vardır." P İ K N I K PtYALE MADRA HIZLI GAZETECİ NECDETŞEN . MASKSÇI 01 AN 0A2JLARI SlMPı ERİU FRoMOj OLPUlAR &ü PVFEP02 ORTAPA Z PlL£ MPIN 0IÇIMPS YAYIN RAPORU SON İMPARATOR / Pu Yı / Çeviren: Leman Çalışkan / Anı / Afa Yayınları / 380 sayfa. Çın'ın son ımparatoru Fu ¥ı^ nın öyküsü, üç yaşında sütannesının kucağında ımparatorluk tahtına oturmak ıçın gıttığı yasak kentte başlar. Uzun yülar süren ıç savaş, cumhunyetın ılanı ve Çm Halk Cumhunyetı'nın kuruluşu, onun kötu yazgısının başlangıcı olur Yaşamınm kırk yüını yenıden ımparator olmak ıçın çırpınmakla geçıren Pu Yı, Japonlann ehnde kukla bır ımparator olmayı bıle göze alır 1945 yılında önce Sovyetler Bırhğı'nde, ardından da Çm Halk Cumhunyetı'nde savaş suçlusu olarak yaşayan Pu Yı, yaşamını yemden gözden geçırır ve anılannı kaleme alır Bernardo Bertolucri'nın yönetmenlığını yaptığı, öykusunü bu kıtaptan alan füm, tam dokuz dalda Oscar'a layık görülmuştu ve halen tstanbul smemalannda oynuyor Fılmı seyretmeyen ya da seyredıp tanhı perspektıfi yakalayamayanlar ıçın bır fırsat tuklular ve kaybolanlar ıçın çalışmaya başladı Vaşadıklannı kaleme aldığı "Okıicuk" adlı kıtabın da, Partnoy Latın Amenka'dakı baskı kurbanlanna şukran borcunu ödedığını behıterek, "Ben salt bir okulcuk bılıyordum. ama butun kıtada. proiesorlerinin bize kendi belleklerımızı yıtırtmek amacı>la ışkence ve aşagılama dersleri verdığı bırçok 'okul' var. Unutmayın: Okukıklarda oykuyle tarih arasındakı anırlar o>le ıncedir kı ben bile zorlukla bulsbiliyorum" dedı. Ç t Z G İ L İ K KÂMİL MASARACI AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL GOKHAN GURSES Borchert'in 'Sardunyalar'ı C z g « ı S a r d u n y a l a r / VVoIfgang Borchert / Çevıren: Kâmuran Şipal / Bağlam Yayınları /184 sayfa. SEZER ATEŞ AYVAZ VVolfgang Borchert ın "Bu Salı" öykuler demetını okuduğumda savaşı ve savaşın ıçınden kopup gelen msan çığlığını böylesı guzel bır öyku dokusu ıçınde tanımadığımı duşunmuştum O gunden bu >ana Borchert adı trajık yaşamıyla bırlıkte tadına doyulmaz öykulerı çağnştırır hep VVolfgang Borchert ıçın unlü Alman vazan Heinrich Boll, "Savaş koptuğunda Borchert 18, bittigınde>se 24 >aşındaydı. Savaş ve zindan yaşamı saglığını mahvetmişti, otesinı de savaş sonrasının açlık yıllan başardı" dıyor Bıze savaşı ve savaş kurbanlığının tanıklığını sunan Borchert, yazmak ıçın ıkı yıl gıbı kısacık bır zaman bulabılmış ve bu sure ıçersınde olumle savaşarak yaratmış yapıtlanru • "Üzgun Sardunyalar" yenı bır yayınevının ılk kıtaplanndan Bağlam Yayınlan tarafından anlatı dızısı ıçınde nefıs bır kapak duzenı ve şur tadında bır çevınyle sunulan kıtapta, tasa öykuler yazan Borchert'ın yırmı dort kısa öykusu yer almış Doyulmaz gu zellıkte öykuler bunlar, Sevımlı, Mavı, Gn Gece, Fırtına, Tannnın Gözu, Sesler HavadaGecede, Akşamustu Borchert'ın oykulen çok anlamlı dokusu ıçınde "boşluldan" olan, bu "boşluklan" akıl ve duyguyla doldurabıleceğımız, yenıden uretebıleceğımız öykuler Sadece savaşı, savaşın cellathğını değıl, savaşın ve zindan yaşamının kurbanlığını da dıdıkleyen, eleştırel bır bakış egemen Sa\söze kaçmayan, slogancılığın kolay cı çığırtkanhğına tavız vermeyen, eleştırellığın suzgecınden geçmemış hıçbır ınsan edımı sunmayan öykuler Savaşın, acıların, ölumun koynunda tek boyutlu ınsan tıplen değıl, ınsan yonelışlerı başat Kurban olma konumunu sorgulayan \e duyumsatan en ıyı orneklerden bın Karahındıba oykusu Bu trajedıyı yaşayan bıreyı doludızgın yuceluneden de guzeldır, onurludur hapıshane ıçınde bır sarı çıçeğı özlemek Ona ulaşıp koparabılmek ıçın bencıllığın buzlu sulannda gezıp durulsa da, böylece bır başka ınsan gerçeğıne yol alır okuyucu Turkıye'nın eylullerını ve yaşamalannı anlatanlar ıçın ıyıce anlamlı oykuler. Her dönem ve her koşulda tuın ınsan ılışkılenne bakışta eleştırelhğın onemını sanatın dağ sulanyla yuğup serıyor onumuze. "Üzgun Sardunyalar" çevınnın, ıletılen dılde nasıl sanatsal bır yaratıya donuşebıleceğının yetkın bır orneğı Tum oykulerde, Turkçenın şıırsel rıtmı hıç aksamadan çekıp sanyor ınsanı Kıtabın sonunda Borchert'ın yaşamöykusu yer almış, kıtaba boyle bır bölum eklenmesı olumlu bır yaklaşım Çunku Borchert1 ın öykulenyle yaşamı arasında sıkı bır ılışkı soz konusu ve yaşamının bılınmesı kuşkusuz oyku lerın dunyasına gırebılmenın onemh bır yolu Borchert ve "Uzgun Sardunyalar" guzel öykuler okumak ıs teven, kötu çevınlerden kafası gozu yılmış okurlara ıçtenlıkle önenlır Bu arada Borchert'ın öy kulenne boylesı bır adım aımışken "Bu Salı" öykuler toplamının yenıden okunması ne ıyı olurdu dıye duşunmemek elde değıl BORCMERT Butün yazdıklannı 2 yıtda yazdı ABcta Partnoy OKULCUK OKULCUK (Arjantın'de kaybolma oykulen) / Alıcıa Partnoy / Çevıren: Aynur Kurtboke / Bıblıotek Yayınları / 136 sayfa Arjantın'de, mart 1976'da bır darbeyle yönetımı ele geçıren ordu, yoğun bır tutuklama harekâtma gırıştı Sıyasal tutuklular ordunun "Okulcuk" adını verdığı toplama kamplanna goturuluyorlardı 30 000'e yakın ınsanın kaybolduğu bu tutuklama harekâtında yazar Alicia Partnoy da kaybolanlar lıstesınde yer aldı. Kendısıne hıçbır suçlama ydneltılmeksızın ıkı yıl boyunca tutuklu kalan Partnoy, 1979 vıhnda sağ ka lan bırkaç tutuklu ıle bırlıkte cezaevınden çıktı Serbest kaldıktan sonra ABD'ye gıden Partnoy, tu (UMHLRİYET KİT4P KULUBU*^DE^ HAHKHI.KK HAFT4MN EN (,()K SATA\ K l l AI'I.VHI 23.8.198830.». 1988 Sıra: 1 3 4 5 6 7 8 9 10 Kod: 002 349 152 429 021 251 021 308 002 310 011051 024 024 200 008 026 002 011 053 Kıtabın AdıJYazan: Nah Kalkınınz/Azız Nesın Totıumlar Tuz Içınde/Hasan Huseyın Sucumuz Insan Olmak/Oktay Akbal Mektup Aşklan/Leyla Eıtıl Butun Şıırten/Orhan Velı Bır Uzun Yuruyuş 68 Iıler/Alev Er Cumhurıyet Yıllık 88 Gızlı Orgut Nasıl Kurulur/Hasan Uysal Çalıs Osman Çıftlık Senın/Rılat ilgaz Rus Kızı/J L Cebrıan Tiru Oyku Sıır Romaıı Roman Şıır Roportj) Yıllık Roportaı Mızah Roman 2 YILIM &OKUZUNCU An Geleneksel kıtapçılık sanatlan Oİy^M EYLUL, INGILIZmızdan bırısı olan tezhıp, Arap CEOE "SEPTEMBEK*, ça zeheb (altın) sözcuğunden gel K&tNSlZCAOA "S£PT7£M mektedır El yazması eserlen, gu ggE", ALMANG4&A zel yazı levha ve albumlen ıle padışah tuğralanna altın yaldız ve OA "SETTEMBIRS"', MACAS boya ıle yapılan bezeme sarutına CAOA "SZSPTEMBEK " SlÇUtezhıp denmektedır Bugun aftık MıNPEpıR HEPSıHtN KOKU " fonksıyonunu tamamlamış, kay LATINCEOEKl " bolmaya mahkum, ınce ışçılık ve MYAMtfZ YEGl sabır gerektıren bu sanatı surdu ESKI KOA4A DA MAJSTZA1 ren sanatkârlar yok Ayla Ersoy 8AŞLAYAM Y/LIN YEOIA/Cl A// EYLULDU Turk susleme sanatlarından bın YAZIN SONA EtS/P SONBAHAR/M SAÇLADIĞI olan tezhıpı başlangıcından bugu 8U AY, GUNTUN EÇrrtJĞl 8AK/M'/VDAU DA ne kadar, geçırdığı evrelen, gelışımını, ozellıklerım gostererek 50 YIL ONCE Cumhurıyet açıklamaya çalışıyor Kıtapta ayrıca 16 yuzyıldan gunumuze kadar yapılan meşhur tezhıplı eserler ve bunlan yapan ustalann tanıtımı da yer alıyor % sayfadan oluşan Turk Tezhip Sanatı çok sayıda renkh fotoğraf ve kıtapta yer Tıcarel ve Sanayı Odasında dun alan yazılann tngılızce çevırilenöğleden sonra Sanayı Umum Londra 31 (ÛM) Dolar nı de ıçerıyor. muduru Reşadm nvasetı allmda, flatmın Ingılız hrasına nazaraa sanavı erbabmın ıştıraküe buyuk tereffuu bu sabah RESSAM MEHMET ALI bır toplantı vapılmıştır Tıcarel Odasınm buyuk ıçtıma salonu, LAGA VE ÇANAKKALE fazlalaşmıştır Fıhakı dolar, dun akşam 4 86 hmcahmç dolmuştu. RES1MLER1 / M Izzet ıken bugun 4,85,12 olarak tesçıl Çetın / 1. hamur, resımler edılmıştır ve bu fıal 486,65 Celseyı açan Sanayı Umum sepya baskı. 28 sayfa olan eskı parılenın dunundadır muduru Resad, teşvıkı sanayı tngılız makamalınm halıhazırda kanununda yapılan değışıklıklerı Turk resım tarıhınde, Meşrutı bu eskı panieye buyuk bır anlatmaklasozebaşlnarak, bır yet Kuşağı dıye adlandırabıleceğı ehemmıyei aifetmemekte takım formatıtelenn kaldınlmıs mız donemm unlu ressaralarından oldukları zannolunmaklcdır olduğunu, yenı mevaddı ıptıdane bın olan M. Ali Laga, Halil Pa Fılvakı burada Buyuk şa ve Nazmı Zıya gıbı ızlenımcı Brılanyanın harıcî tıcarel akımın onculerı arasında sayılı muvazenesındekı açıklığın yor M. Izzel Çelin, M Alı La mutemadıyen anmasıle ga'nın resımlerıne, Çanakkalc ıle Amerıkanm ıhracatının gunden ılgılı eskı fotoğrafları, belgelerı ve gune ılhalâtını aşınasının resımlerı toplarken Çanakkalc Ingılız lırasma dolara nazaran Boğaz Komutanlığı arşıvınde rast fazla k.ymet takdır edılmış lamış Kısa bır etut sonunda kur olduğunu gostermekie şunkalem desenler ıle kuruboya ve bulunduğu mulaleası suluboya ıle yaptlmış etutlerın M serdedılmek tedır Alı Lagd'ya aıt olduğu anlaşılın Maamafıh sıle, haklı veya ca, Çetın, yavımlamau duşundu haksız Amerıkan makamalınm ğu kıtabına bu resımlerı de atma tngılız dovızının eskı parılenın yı kararlaştırmış M Alı Laga' dununa duşmesme muhalıf lıslesıle gumruk resunlermın nın kısa bır bıyografisı. sanal(,ı kı oldukları ve şu halde Ingılız ındırıldığını, makınelenn tenzılatlı şılığı, resımler, alt yazıları ve ozel lırasının sukuluna mânı olmak gumruk resmıne tâbı kılmdığı/ıı, lıklenyle ılgılı bılgılerı kapsayan ıçın pıyasada ştddetle mudahale ayrııa muamele \ergısı de kıtap ozenlı bır baskıyla havırlan edebıleceklerı mutaleasındadır alınmadığım sovledı Reşad, ızahatma devam ederek. TÜRK TEZHİP SANATI / Yrd. Doç. Dr. Ayla Ersoy / Ak Yayınlan / Buyuk boy, 1. haınur, renkh, 96 sayfa TARİHTE BUGÜN MVMTAZ ARiKA.y DOKUZUNCU AY.. ONEMUDlR EŞI7~LIĞI 1 Eylul £KlNOKS £>/ DA GUMTUN OE KUZEY KlMlM AKSINE, GUNEY ILKBAHARIM BAŞLANGtClCHR EYLUL ADfy TU&KÇEYE SuRYANıCEDEH 6ELMIŞT1/S. TAeıHTE, IKINCI I//YAA/A >CUŞATMAs/, g/eMC'Sl GlSl EYLULOE YAPfLM/S, PREVE2E PEN/Z ZAFERl YıNE gU AYDA KAZ/WILMfŞTl OA ISE, 8U AYtN ADlMt 7Mf/YA/U L MANINI MEHMET &HJF fSOO 'OE )MY(ML4TMtŞTt . 2.2 EYLUL 1 EYLÜL 1938 fabrıkaların tesıs musaadesı vaptığını, bufedakârlıklarm dola\ısıle, bır takım şımdılık kâfı olduğunu so\lemıs, spek ulâsyonlar mevdana geldığını, maamafıh ımkân daıresınde bu arada bazı kımselenn aldıklan kolavlıklar gostenlmesıne devam musaade\% otekme benkıne edıleceğmı \adetmıştır sattıklannı, buna karşı tedbır Dığer bır sanayıcı, kuçuk sana\ ıın, olarak, musaadevı alan kımselenn, buyuk sanayıe rekabeı ettığı kurulacakfabnkada vuzdeyırmı ıddıasmda bulımmuş, bır başka beş nısbennde hıssesahıbı olmaları zat da a\nı mevzua temas ederek mecburnenmn konulduğunu çok ucuza maledılen da\anıksu anlaımışıır bır takım lâstık avakkabıların Bunun uzennesanayıcılerden bır bu vuk fabrıkaların sağlam zat, soz alarak, fabrıkasmı tevsı mallarııle ucuzluk bakımmdan ıçın evvelkı kanunlara gore, sırapışrekabet etmelennı şıkâyet vesılesı eıtığı makınelerm gmuruklerınde yapmışıır bır takım formalıtelere tâbı Uzun munakaşalardan sonra, tutulduğundan şıkâyet etmış ve tedbırler alınmak uzere lâstık bunlann onune geçılmesını ayakkabılannınessafı uzennde ıstemtştır tetkıkat \apılmasma karar Heyetı umuınne de bu dıleğe venlmıştır ıştıraketıığınden, keyfıyetın tetkıkı Sana\ıcıler, daha bazı dıleklerde kararlaşmıştır bulunmuşlardır Bunlaravrı a\rı Dtğer bır sanayıcı, muamele vergısmın sanayıın ınkışafına mânı'tesbıt edılerek, haklannda \ararlar olduğunu ılerısurerek, bu vazıvel verılecekiır Içtıma, akşam ge\ dahılındejabnkalann kaçakçılığa vak te kadar de\ am etmıstır başlıvaıakları ıddıasmda bulunınustur Sanayıcılerden bır başkası, muamele \ergtsıle beraber, ıstıhlâk vergısmın de kaldırılması luzumuna ışaret etmıstır Bırçok sanavıcıler de a\nı fıkırde oldukları m so\ lemıştır Sanavı Umum muduru, bu ıtırazlara cevab \ererek, son zamanlarda hazınenm mıllf sanayıın ınkışafı ıçın uç buçuk tmlyon lıra vergtfedakârlığı Borsalarda Dolar yüksehneğe başladı Sanayiciler, dün büyük bir toplantı yuptılar