Katalog

CUMHURÎYET/8 HABERLERÎN DEVAMI 8 AĞUSTOS 1988 DUNYA'DA BUGUN Amstentam A 21° A 40° Arnnan A 36° Mina Lerangrau Londra Madrid Mfeno Montreal Mostam IMrih Oslo Pans Praj Rrya) Ronu Sofya Mü Aviv * HAVA DURUMU TÛRKİYE'DE BU6ÜN A 39° 25° A 37° Vf Kyartak» A 36° 23° 31° 20° K.Maras A 29°21°Edinıe ı'nden A 33°27° 34°18°Mersin A 40° 24» Erancan atanan bilgiye göre, yurdun kuzey ke L . ">* A 38° 24° A 35° 17» Eraırum 28° 8°Muflla sürteri paçafc btıluHu diöer yerier az fry' A 30° 16° A 28° 16° EsloşBhır 32°17°Muş A 32° 15° A 33° 18° Gaaantap 39°24°Ni4de bukittu ve a ç * geçecek. H A A SICAK *•£??" B 28°22° A 32°26°GiiHun 28°23°CWu LIĞI: Yurdun kuzey kesimlerinde bi / İ B 28° 23° A 3G°24°Gumö«lamB 30° 16° «a raz azalacak. Diğer yerterde önemli B 28°22° B 31°18°HaHdri A 27° 16° Samsun A 38°24° A 40° 22° Isparta A 34°14»S«n bir deflişildik olmayacak RÛZGÂR: A 27° 23° A 33°23°lsöntıul A 30°22°Sinoo Kusy ve doğu ytalerden hafif ara sıra A 30° 14° A2P22°İ2miı A 38°24°Sıws orta kuvvetie esecek. Denizterde, AkA 29° 20° A 3?°15°Kars 25° 8°1<*irdaC B 29°22° deniz'de günbatısı ve todos diğer deA 26° 14° Kasomonu A 30° 13° Trataun A 36° 18° A 28° W° Kayseri A 32°16°Tunee« niztenmiale y * t a ve gündoğusundan Van Gölü'nde hava az bulutlu ve açık geçecek. Rüzgâr kuzey Bofcı A 34° 18° A 32°22°KırMard A 29° 21° Uşalc» 35 yer yer 6 kuvvetinde saatle 1021 ve doflu yunlerden hafif ara sıra orta kuvvette esecek. Göl Bursa A 26° 12° A 34°2r>V»n Çanakkale A 3f> 23° Kon*a A 30° 14° yer yer 28 deriz milı hda esecek. DE küçuk dalgalı olacak. Gorîış uzaklığı 10 km dolayında bu8 32° 10° Küöhya A 35° 17° Ttegat Conım A 27° 22° NİZ: MutBdil datgalı olacak. Goruş lunacak A 38°22°Malatya A 38°24°ZonguWak Dcntzf uzaldığı 10 km. dolaymta tıulunacak. ^ A ac k B buluru K lart S *sk V yajrn,rij r U«/^Lohı / Madrit zbon n »Zurih £fc • ' ; rfe Attna Be 9rat Barcckma Basel Bdgrad Beln Bonn BrOksel Bmfapeşt Cenent Ceayir Cıdde Ouba Fıx*turt Girne Helsnn Kopenhag K6ln Letosa A 43° A 34» A 26° A A 24° A 24° A 22° A 26° A 26° A 36 A 45° A «6° B 23° A 39» Y 18° 26° 39° B 19° A 26° A 38° A Inus Vjrço» «ntt Viyana B 19° VVashmstonA 28° Zuntı A 27" 20° A 33° A 30° A 31° Y 28° B 23° A 30° B 20° A 25° B 24° A 45° A 33° A 33° A 42° A 40° A 39° B 22° A 28° 27» POLTTIKA VE OTESİ MEHMED KEMAL Yeniden Başlamak... Körfez'de Kocaeli Fuarı'nda ağaçlar altında oturuyoruz. Serin bir rüzgâr esiyor. Bu da esmese İzmit'te oturulmaz. Fuarın on yıllık bir geçmişi var. Eski belediye başkanlarından Leyla Atakan yaptırmış. Yerleşmiş bir kanı vardır, burda ne yapılmışsa Erol Köse'den bilinir, ünlü başkan odur. Bu yandan esen bu rüzgâr iyi de, bir de öte yandan esermiş. O zaman hafazanallah, deri fabrikasının çıkardığı koku kente dotarmış. Bu kokudan yılmışlar. Fabrika kalksın diye kaç on binlik imza toplamışlar. Koku dinsin diye bir de mahkeme kararı varmış. Ama fabrikanın sahibi netmiş, neytemiş, bir Ankara'ya gidip gelmiş, hepsi boş... Fabrika da duruyor yerli yerinde, koku da... 12 EylüTün zokasını yemiş işçilerden biriyle fuarda konuşuyoruz. Daha doğrusu o anlatıyor, ben dinliyorum: "Fabrikada çalışıyorum; daha yeniyim. Sendikadan, mendikadan haberim yok. Toplusözleşme dönemi geldi. Bizim bir sendika var, biri daha çıktı. Bizim bir sendika var, ama yıllardır toplusözleşme yapar, hiç hır çıkmaz. Bu sendika görünunce ortaItk hareketlendi. Bizim sendikayı biliyoruz, yıllardır bir işe yaramaz. Yenisi için çok iyi diyorlar. Yeni, ama daha hiçbir yararını görmedik. Eskisinin zararını biliyoruz. Bizi sattığını bile söylüyorlar. Yeni sendika ortaya çıkınca yeni bir sendikacılık da çıktı. Işçi temsilciliği diye bir şey var, adını yeni duyuyoruz. İşçi temsilcisi adayı arıyorlar. Bir yandan da pazarlık var, seçim var. Ortayı bir karmaşadır aldı. Sendikalar arasında oylama yapılacak. Laf çok, dedikodu çok. Neyse seçimi yeni sendika kazandı. Oylamada yeni sendika önü aldı. Bir şeyler oluyor, ama benim hiçbirinden haberim yok. Arkadaslar geldiler, bana 'İşçi temsilcısi olur musun?' dediler. Benim dedim ya bir şey bildiğim yok; olurum da diyemedim olmam da... Kapıyı aralık tutuyorum. Patronun bir adamı var, bilıyorum, o geldi: 'Sen işçi temsilcisi olacakmışsın öyle mi?' diye sordu. 'Vallahi arkadaslar adaylığını koy seni seçeriz, dediler. Ben düşünüyorum.' 'Sen işçi temsilcisi olma seni ustabaşı yapalım.' 'Nasıl olur, benden daha kıdemlileri var, onlar ne diyecekler?' 'Sen kıdeme boş ver, orasını biz çözümleriz.' Düşünmeye başladım. Ortada hiçbir şey yokken birdenbire birçok şey çıktı. Bir yanda işçi temsilciliği var, öte yandan ustabaşılık... Nasıl oluyor bu? Bir türlü anlayamıyorum. Kimseye de sorduğum yok. Yalnız bir şeye bakıyorum, bu yanda sözüne güvenilir, çalışkan, dürüst, doğru adamlar var; öte yanda alavera dalaveracı, üç kağıtçı adamlar var. Gönlüm bu yana akıyor. Adaylığımı koyacağım, ama bir şey bildiğim yok. Ne olursa olsun diyerek adaylığımı koydum ve kazandım. Boylece sendikacılığa adımımızı attık. Attık, ama sonu da gelmeye başladı. Her gün patronia, patronun adamları ile çatışıyorduk. Kitaplar aldım, kendimi kitaplara yererek sendikacılığı sürdürdüm. Arkası da gelmeye başladı. Önümüz açılıyor. ben de doldurmayaçalışryordum. Unlü 16Haziran olayları oldu. Görkemli bir karşı koyuştu. Başarı ile çıktık. İşçilerin önündeydim. Bu kez işçi temsilcisi değil, bölge temsilcisi idim. Kimi kez Madenİş bölge temsilcisi oluyorduk, kimi kez DİSK bölge temsilcisi oluyordum. Sermayeci çevreler işçilerin önüne geçip eylemler yapmamızı hiçbir zaman sindiremiyordu. Elinden bir şey getmiyordu. Önlemeye çalışıyor, bir yerlere atıyordu. Derken 12 Eylül gelip çattı. Burjuvazi askerin ardına sığınıp öcünü almaya başladı. Sanki bizim sendikamız, federasyonumuz yokmuş gibi, hepsini illegal sayarak bizi yargılamaya başladı. Teker teker hepimizi tutuklamışlardı. Sıkıyönetim yasalan ile 34 yıl içerde kakjım. Artık ödetiyorlardı. Burjuvazi öcünü alıyordu. Hiçbir şeyi unutmuyordu. içerde yıllarca kaldık, yatıp çıktık. Şimdi her şeye yeniden başlıyoruz. Zor oluyor, ama başka da çaresi yok. İşçi sınıfı için savaşım verenlerin kaderi böyle değil mi?" Bir otununda üç yasa (Baftarafı 1. Sayfada) Milletvekili Ollan Sungurlu ve 11 arkadaşının 3376 sayılı yasa önevisi görüşülerek kabul edildi. 366 milietvekilinin katıldığı oylamada 103 milletvekili ret oyu kullanırken, 263 ANAP'lı kabul oyu verdi. Görüşmeleı sırasında, rauhalefet beyaz ve kahverenginin seçimini eleştirdi, ancak herhangi bir degişiklik önergesi vermedi. Referandum süresini azaltan yasa önerisi üzerinde SHP grubu adına söz alan Tpran Bayezit, anayasa değişikliği Cumhurbaşkanı tarafından onaylanmadan ve yürürlüğe konulmadan bu yasanın getirilraesiyle Cumhurbaşkanı'nın takdir yetkisini kullanmasına saygısızlık yapılmış olunduğunu vurguladı. Referandumda kullanılacak oy pusulalannın renklerini de eleştiren Bayezit, "Mavi Yunan rengidir diyenler Davos nıhuna gölge diişmesin diye mi bu rengi degiştirdiler? Ameriluüı cinsi sapıklann sloganlarını Tiirk siyasi hayatına getirenler, bu sloganlann beyaz üzerine daba net mi yazılacağını sanıyorlar?" dedi. Bayezit, anayasaya göre Meclisten geçen anayasa değişikliğinin birincı maddesinin halk oylamasına ayn olarak sunulması gerektiğini beünti ve TBMM'nin bü yasayla süreleri kısaltma yetkisini Yüksek Seçim Kurulu'na devretmesinin anayasaya aykın olduğunu savundu. Meclisin bu karanyla yasama yetkisini YSK'ya devretmiş olduğunu kaydeden Bayezit, Başbakanın da içinden bir şey olsa da referandum yapılmasa diye düşundüğü görüşünü öne sürdü. Bayezit, "Halk oylaraası A.NAP için siyasal bir stepnedir. Lastik patlamıştır" dedi ve Başbakanın referandum sonunda hayır çıktığı takdirde istifa etmesi gerektiğı görüşünü yineledi. Bayezit, "Halkınuz hayır dediği zaman demokrasiyi kurtaracaktır. Ülkede bir kisinin hakimiyctine hayır diyecektir" diye konuştu. önerinin tümü üzerinde DYP grubunun görüşlerini açıklayan Mehnıet Gaıioğlu, anayasa değişikliği yürürlüğe ginneden bu yasaların nasıl getirildiğini sordu. "Devlet Başkanı size vaatte mi bulundu, taanhütte mi bulundu? Devlet Başkanı noter midir?" dedi. Gazioğlu, bu yasanın bu şartlarla imzalanması halinde devlet başkamnın sorumluluktan kaçamayacağım da öne sürerek, referandum sonunda başansız olunduğu takdirde müeyyidenin istifa olduğunu bildirdi. ikinci madde de ANAP oylanyla kabul edildi. Buna göre anayasa değişikliğinin halk oyuna sunulması bu değişikliğin Resmi Gazete'de yayımlanmasından 40 gün sonra yapılacak. Bu süre daha önceki yasada 120 gün olarak belirlenmişti. Yundışındaki vatandaşların gümrük kapılannda oy kullanmaları süresi de 40 günden 10 güne indirildi. Benimsenen maddeye göre Yüksek Seçim Kurulu referandumla ilgili olarak yasalarda yer alan bütün süreleri kısaltmaya yetkili olacak. Gerekli ödenek ise'ilgili kuruluş bütçelerine Maliye ve Gümrük BakanlıgVnca aktarılacak. değişiklik yapan yasa önerisi görüşülerek kabul edildi. Görüşmeler sırasında SHP'lilerle ANAP'hların arasında tartışma çıktı. SHP'li Fuat Atalay. 12 Eylül yönetiminden "askeri cunta" diye söz edince ANAP'lı Mükerrem Taşçıoglu bunun anayasa suçu olduğunu öne sürdü. Fuat Atalay, ANAP'ın "iktidarda kalmak için her yola başvurduğunu" bildirerek, "ANAP'a iktidar 12 Eylül askeri cuntasınca altın tepside ikram edildi. Şimdi ANAP bunıı kaybetmemek için çabalıyor" dedi. ANAP'hların tepkilerine yol açan bu konuşmaya ANAP Grup Başkanvekili Mükerrem Taşçıoglu yanıt verdi. Cumhurbaşkanı için Seçim Yasası Taşçıoglu, kürsüde anayasayı ANAP'lı Ahmet Karaevli, oyuTBMM Genel Kurulu'nda da okuyarak "Anayasayı bize veren, nun rengini belirtmek üzere söz ha sonra Yerel Seçim Yasası'nda sağlayan yönetime askeri cunta derseniz her şeyi bırakır karşınıza dikiliriz" diye konuştu. Bu sözParlamento kulisi leri SHP'lilerin protestolarıyla karşılanan Taşçıoglu, daha sonra şunlan söyledi: "Bu tansiyonu beraber düşüreANAP'ın eski Genel Saymanı Dogancan Akyürek de kahvelim. Bu kavga havası bizi nerelerengi beyaz sorununa mali açıdan yaklaştı: re götürdü biliyorsunuz. Seçime "Beyazm maliyeti daha azdır. Kâğıdı b«yaz, afişler beyaz, aygidiyoruz. Niye ortalığı velveleye nca boyatmaya gerek yok. Ama kahverengi daha masrafb veriyorsunuz? olacak" Akyürek ANAP'ın referandumda harcamak üzere bütHer iktidann dört beş senelik çesinde yaklaşık 1 milyar lirası bulunduğunu belirterek, "Refeiktidannda bazen sevimsiz hale randumda yardım alamayan SHP ve DYP seçime parasu düşmesi tabüdir. Şimdi siz bir yol girecekler. Onlann tek umodu referandumdan evet çıkması ve tuttunuz, referandum ile fırsat bu Haziae yardımı almalan" diye konuştu. fırsat deyip Nasrettin Hoca misali göle maya çalmaya çahşıyorsunuz iktidan düşürelim diye. Siz bugun söylediklerinizi genel seçimde de Referandum renklerini ANAP'ta kimin önerdiğini ortaya çıanlattınız. Ama sonuç ortada." karmak zor bir olay haline geldi. Kahverengibçyaz'm sorumluluğunu kimse üstlenmek istemiyor. Başbakan Turgut Özal, Namussuzluğa yönelme "Kahverengiyi arkadaslar buldu" derken ANAP'hlar, "KahveYasa önerisinin tümü üzerinde rengiyi Başbakan btthtu" diye konuşuyorlar. Ama ANAP'da keDYP grubunun görüşlerini açıksin olan bir şey var o da bu renklerden hoşlandıkları. layan Esat Kırathoglu, 12 Eylül'den sonra AP ve CHP yöneticilerinin Zincirbozan'a gönderildiANAP'ta "Bizi referandama kim itğini anımsatarak, "Allah bunlali?" sorusuna yanit arayanların gözleri nn başına da aynı şeyi getinin deöncelikle ANAP Genel Başkan Yardımmek lazım. Ama parlamentonun \ cısı HaJH Şıvgın'a yöneliyor. ANAP An üstıinlüğü duygusu bunu kara Milletvekili Mustafa Taşar dün engelliyor" dedi. ANAP'ın seçiANAP kulisinde Şıvgın'ı, "Bu işin some on gün kalaya kadar TRT'yi ntmlttstt sensin. Dütger'le çok konustun. kullanması ve ondan sonra eşitArabadan bile telefon ettin, sonunda balikten söz etmesine develer ve gerşımıza bu iş geldi" diye takıldı. Şıvgm gedanlarm bile güleceğini kaydeda referandum sorumlusunun kendisi olden Kıratlıoğlu, özal'ın diyalog madığını belirterek Başbakan'ın kararı konusundaki yaklaşımmı da söyle olduğunu vurguladı ve hemen lafı deeleştirdi: ğiştirdi: "Özal, diyalog kunılamadığın"Bırakın şimdi onu, DYP oylannı aa dan yakınıyor. Ama Papandreu'sıl saydıracak. Onlara öneriyorum, referandumda tak tak yapnun ayagına hem de istiskale ugsınlar. Ne de olsa anayasa oylamasında da taktskçılık yapmışramasına rağmen iki kez gidiyor. lardı. " Özal Papandreu iie müzakere yollarını ararken milletin pariamentosunun içinde müzakere istemiyor. Bunu da açıkça ilan ediyor." Geçen referandumda turuncuyla bezenen ANAP'lılar dünden ANAP iktidarırun referandum itibaren kahverengi ve beyaz espriler üretmeye başladılar. ve seçimde "Tangjr tangır gideANAP'hların bir sevinç kaynaği da yaz aylannda beyaz elbisecegini bildiren Kıratiıoğlu, "Siz lerle dolaşmanın rahathğı. Kahverengiler içerisinde Anadolu'referandumun sillesini öyle bir yida dolaşacak SHP ve DYP mületvekiUerini bir kez daha bu yeceksiniz ki, sesi taaa Şam'dan yöntemle terletecekleri için de mutlular. ANAP kulisinin refegelecek. Düriisl bir seçimi kazanrandum renklerine en çabuk uyum sağlayanlan Çalışma ve Sösma ihtimaliniz olmadığı için hep yal Güvenlik Bakanı tmren Aykut ile ANAP Gnıp Başkanvekili baskına, namussuzhığa yöneUyorHaydar Özalp oldu. Aykut ve Özalp dün beyaz giysileriyle foto sunuz." muhabirlerinin dikkatlerini üzerlerinde topladılar. Hukuka saygısızlık tstanbul Milletvekili Güneş Taner de eski bakan Bülenl Akarcalı'nm açık kahverengi takımını görünce, "Seninki belki SHP sözcüsü Güneş Gürseler kahverengi" diye takıldı. Akarcalı da renklerden söz ederken de anayasa degişiklıği kesinleşmeDSP'nin eski Genel Başkanı Bülent Ecevit'in kullandığı "ak den ANAP'ın getirdiği yasa önegöBİer" sözlerini şimdi kendilerinin rahatlıkla kullanabilecekrilerinin fantazi olduğunu bildirlerini dile getirdi. di. Gürseler, "Bir hayal, bir varsayım üzerine yasa çıkarmaya çalışıyorsunuz. Bu hukuka da anayasaya da saygısızlıktır" dedi. TBMM'de günün konusu, referandumla ya da secimle ilgili ANAP'ın yasa önerisini geri çeöteki yasalann alacağı yeni biçim değildi. SHP, hatta DYP kukip referandumun sonucunu beklisinde konuşulan tek konu Cumhurbaşkanı Kenan Evren'in, çelemesini öneren Gürseler, "Sizi şitli hukuksal sakınca iddiaianyla çıkanlan yasalara nasıl "vaziyet halkoyuna biz götürüyoruz. Siz alacagı" sorusuydu. SHP kulisinde, Cumhurbaşkanrnm, yapı300'ü bulmanın gayreti içindeydilan hukuksal hataları göz önünde bulundurursa "veto niz. Sizin derdiniz halkın önüne müessesesini" çalıştırabileceği olasıhğı üzerinde duruiuyordu ki, gitmek değildir. Kimseyi seçimden Edirne Milletvekili Erdal Kalkan. Genel Sekreter Yardımcısı Iskaçmakla suçlayamazsınız. Anatanbul Milletvekili Ali Topnz'ta "evetbayır" tartışmasına giryasa değişikligini bile doğru düdi. Kalkan'a göre, referandumda "bayır çıkmayacak"tı. Topuz'a riıst yapamadınız. Şimdi bizim göre ise referandum "yüzdt "60 oranında hayır"la sonuçlaAnayasa Mahkemesi'ne gitmenacaktı. mizden korkuyorsunuz." alarak, renklerden muhalefetin şikayetçi olmasına rağmen hiçbir değişiklik önerisinin gelmediğini söyledi. Karaevli, Cumhurbaşkanı hakkında muhalefet partilerinin çok ağır sözler söylediklerini belirterek, şimdi Meclise ait bir karar için niçin Cumhurbaşkanı'nın koltuğunun altına girme davranışı sergilendiğini sordu. Karaevli, "Biz baştan beri hodri meydan dedik. Tavnmız baştan beri flegişmedi. Dün dündür, bngiin bogıindiir demedik. Hem taraftar göriinüp hem seçimden kaçmanın anlamı var mıdır?" dedi. Öneri, yayımı ve yüriitmeyle ilgili maddeler de kabul edildikten sonra tümüyle açık oya sunuldu. çimde oy pusulalarına adaylann isimleri yazılmayacak. Oy pusulasında yalnızca partilerin amblemleri ve isimleri bulunacak. Seçmenler oylarını evet ya da tercih mührünü her partiye ait özel daire içine basarak kuUanabilecekler. Yasa önerisinin önceki biçimiııde partilerin bu bildirimi Yüksek Seçim Kurulu'na yasanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 15 gün içinde yapmalan öngörülüyordu. SHP'liler önergeyle kabul edilen biçimiyle referandumdan hayır oyu çıkması durumunda kanşıklık olacağını ve uygulamanın mart ayında yapılabilecek yerel seçimlere de yansıtılacağını bildirdiler. Ancak bu itirazlar dikkate alınmadı. Bu arada SHP'liler yasanın geçici maddelerinin 14 Kasım'dan sonra yüriirlükten kaldırılması için bir önerge verdiler. Ancak bu önerge de ANAP oylanyla redd edildi. Genel kurulda kabul edilen yasa önerisi uyannca ilk yerel seçimde uygulanacak hükümler şöyle: " Büyük şehirierde ilçe belediye başkanlan ve belediye meclisi seçimi için her ilçe bir seçim çevresi sayılacak. Büyükşebir belediye başkanlannın seçim çevresi o şehir belediye hudutlan içi olacak. Partiler önsecim yaptıklan takdirde belediye meclisi üye sayısının yüzde 20'sine kadar sayıdaki adayi merkez organlan ya da il ve ilçe yönetim kunıllan aracılıgıyla belirleyebilecekler. Birleşik oy pusulalannda partilerin yalnızca amblemleri ve isimleri yer alacak. Adaylann isimlerini gösteren bir liste her sandık yerinde seçmenlerin görebileceği şekilde asılacak. Belediye başkan adaylan için en az 6 ay seçim çevresinde oturmuş olma koşulu aranmayacak. Partiler ilk genel seçimde hangi bölgede adaylannı nasıl belirleyeceğini referandumu izleyen iki gün içinde Yüksek Seçim Kurulu'na bildirecekler. Partilerin önseçimlerinde 31 Ağustos 1987'ye üye olup 30 Haziran 1988 tarinine kadar Cumhuriyet Başsavcılıgı'na bildirilen listeler esas alınacak. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar yeni kurulmuş olan belediyeler için de seçim yapılacak. Partilerin il ve ilçe yöneticileri belediye meclisi ya da il genel meclisine aday olduklan takdirde görevlerinden istifa etmeleri gerekmeyecek. Ancak belediye başkanlıklanna aday olan partililer görevlerinden islifa edecekler." mir, 1987 seçimlerinin şaibeli ve gölgeli olduğunu savunarak yüzde 36 oyun parayla, hileyle, şantajla almdığını öne sürdü. Demir, yardım dağıtımının adaletsiz sonuçlar verdiğini belirterek, ANAP'ın adil dağıtımdan ve dürüstlükten yana olmadığını savundu. SHP Grubu'nun görüşlerini açıklayan Erdal Kalkan, 27 Mayıs ve 12 Mart askeri cuntalarının bunalımı arttırmaktan başka bir işe yaramadığını, 12 Eylül cuntasının da demokratik siyasi kurumlan yıktığmı kaydetti. Hazine yardımında sandalye sayısının esas alınmasımn adaletsiz olduğunu belirterek, siyasi düşüncelerin Hazine'den yardım almadan da yaşadığım vurguladı. Kalkan, "Panlı partilerin kazanacağı mantığı şirket mantıgı ve ANAP mantığıdır. ANAP'ın çok para canlısı olduğunu biliyoruz. Bu açgözlülüğü bırakırsanız, siyasi bayat daha da güçlenir" dedi. Kişisel söz alan SHP'li Ali Topuz, ANAP'ın SHP'nin üç katı yardım almaya kalktığım belirterek, ANAP'ın bir gün ikinci ve üçüncü parti durumuna düşünce yaptıklan eleştirilerin doğruluğunu anlayacağmı söyledi. Topuz, Hazine yardımımn adaletsiz ve dengesiz dağıtıldığını bildirdi. SHP'li Mehmet MoğulUy da yasa önerisini eleştirerek, "Arkamızda holdingler yok. Biz halkın gücüyle, destegiyle çok kısa zamanda iktidar olacagız" dedi. Daha sonra Hazine yardımımn belirlenmesiyle ilgili birinci madde görüşüldü. Madde üzerinde 2'si ANAP'ın olmak üzere 4 değişiklik önergesi verildi. ANAP Grup Başkanvekili Ahmet Karaevli ve arkadaşlarının kabul edilen önergesiyle DSP ve RP'ye verilecek Hazine yardımı toplam 700 milyon liraya çıkanldı. önceki gün bütçe komisyonunda ANAP'hların önerisiyle bu iki parti için 350 milyon liralık taban smın getirilmiş, ancak daha sonra yine ANAp önergesiyle bu ait sımr kaldırılarak yardım miktarı azaltılmıştı. ANAP'lı Lütfullah Kayalar ve arkadaşlannın genel kurulda benimsenen önergesiyle de öngörülen yardımların YSK'mn seçim tarihi ilanını izleyen 10 gün içinde yapılması hükmü yasalaştı. SHP'li Ali Topuz ve arkadaşlannın genel seçimde yüzde 5'ten fazla oy alan partilere her yıl bütçede beş binde bir oranında ödenek konması ve partilerin oy yüzdesine göre ara seçimlerde iki katı, genel milletvekili ve yerel seçimler ve referandumda üç katı Hazine yardımı yapılmasına ilişkin önerge reddedildi. DYP'li İbrahim Demir ve arkadaşlarının genel seçimde yüzde l'den fazla oy alan partilere yardım yapılması önergesi de ANAP oylanyla reddedildi. SHP'li Ali Topuz, Karaevli'nin önergesinin kabulünün esef verici bir davranış olduğunu söyledi. ANAP'ın komisyonda DSP ve RP için yardımı yükselten bir önerge verdiğini, ancak daha sonra vazgeçerek önergeyle getirilen hükmü metinden çıkardıklarını bildirdi. Mecliste 96 ret oyuna karşılık 359 oyla kabul edilen yasaya göre milletvekili genel seçimlerinde toplam geçerli oyların yüzde 7'sinden fazlasını alan siyasi partilere de devlet yardımı yapılacak. Bu yardım 350 milyon liradan az olamayacak. Yardım miktarlanndan yararlanacak partilere milletvekili genel seçiminin yapılacağı yıl üç katı, yerel genel seçim yıh için iki katı olarak ödenecek. ANAP, SHP ve DYP, bu yıl Hazine yardımını aldıkları için şimdi aldıkları yardım kadar alacaklar. Yasa, Cumhurbaşkanı'nın onayından sonra Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girecek. Hangisi daha ueuz? Renklorin kâşifi Sorumlu kim? ÇALIŞANLAR1N SORULARI/SORUNLARI YTLMAZ ŞİPAL "18 yaş ö tlk kez 1945 yılında ilkokul ögretraeni olarak göreve başladım. 1977 yılında aralıksız çalıştığım meslegimden 33 yıl 8 ay hizmet süresi ile emekli oldum. Dogum tarihim ise 1926. 18 yaşımdan önceki çalışmalanm Emekli Sandıgı'nca kabul edilmedi ve bu nedenle bana, 32 yıl 11 ay üzerinden emekli aylığı bağlandı. Duyduğuma göre 1981 yılında çıkan bir yasaya 'göre 18 yaş öncesi hizmetler de değerlendiriliyormuş. 1) Böyle bir yasa var mı? Varsa ben de yararlanabilir miyim? 2) Şu anda 84 katsayıya göre 3 ayda elime 574.040 TL. geçiyor. Öğretmen okulu mezunlannın ek göstergeleri ne kadardır? Z.K. YANIT: T.C. Emekli Sandığı Yasası'nın 12. maddesinde devlet memurlarının "18 yaşını bitirmiş olmak" koşulu ile sandıktan yararlanabilecekleri belirtilmiştir. Bu kural "Bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre kazai rüşt karan almak suretiyle" Emekli Sandığı'na bağlı ve öğrenimleri ile ilgili görevlere atananlarla 18 yaşın dolumundan önce mecburi hizmet yiikumlüğü nedeniyle ?eçen çalışmalar için geçerli değildir. 1981 yılında Emekli Sandığı Yasası'nın 18 yaşa ilişkin hükümlerinde bir değişiklik yapılmamıştır. Sözünü ettiğiniz yasanın SSK sigortalılan için 18 yaşla ilgili hükümler de getiren 2422 sayılı yasa olduğu kanısındayız. Bu yasa ile Sosyal Sigortalar Kurumu sigortalılarından "18 yaşından önce malullük, yaşhlık ve ölüm sigortalanna tabi olanların sigortalılık süresi 18 yaşını doldurdukları tarihte başlamakta" ancak 18 yaşın dolumundan "önceki süreler için ödenen malullük, yaşhlık ve ölüm sigortaları primleri, prim ödeme gün sayılanna" eklenmesi öngörülmektedir. 2) Kadroları Eğitim ve öğretim Sınıfına dahil öğretmenlerden 1. dereceden emekli aylığı alanlara ek gösterge uygulaması öğrenim durumlarına göre yapılmaktadır. Buna göre en az iki yıl süreli yüksek okulu bitirenlere + 1.200, en az lise ya da dengi 1 yıllık mesleki ya da teknik okulu bitirenlere + 900 ve lise ya da dengi mesleki ya da teknik öğrenimi bitirenlere ise + 600 ek gösterge verümektedir. Size bağlanan emekli aylığının "Lise veya dengi mesleki veya teknik öğrenimi bitirenler"e uygulanan + 600 ve toplam 2.000 gösterge üzerinden hesaplandığı anlaşılmaktadır. SORU: İki renkli espriler Kaçmanın gerekçesi ANAP grubu adına konuşan Gökhan Maraş, demokrasilerde halkın iradesiyle anayasalann değişebilmesi gerektiğini vurgulayarak, 1980 öncesinde de referandum otsaydı badirelerden çıkış yolunun bulunmuş olacağını savundu. Muhalefeti seçimden kaçmakla suçlayan Maraş, DYP'nin kendi grubuna güvenemediği için oylamadan kaçtığını öne sürdü. Referandum yasa önerisinin anayasaya uygun olduğunu belirten Maraş, "Anayasaya aykın demek seçimden kaçmanın gerekçesidir" diye konuştu. önerinin tümü ANAP oylanyla kabul edilerek maddelerine geçildi. Halk oylamasında beyaz renk üzerinde evet, kahverengi üzerinde hayır ibareleri bulunan iki ayrı birleşik oy pusulası kuliarulmasıyla ilgili birinci madde muhalefetin karşı çıkmasına rağmen ANAP oylanyla kabul edildi. SHP'li lstemihan Talay, beyaz rengin kahverengiye göre kesin bir avantajı olduğunu, psikologlann bile böyle söylediklerini belirterek, eşîtlik koşulunun baştan eııgellenmiş olduğunu bildirdi. Talay, Meclisin fuzuli işlerle işgal edildiğini savundu. Hazine yardımı Mecliste daha sonra genel seçimlerde yüzde 7 oranında oy alar siyasi partilere de Hazine'denyardım yapılmasını öngören yasa teklifi benimsendi. DSP ve RP'ye seçim öncesinde yapılacak Hazine yardımı bir önergeyle yükseltildi. Buna göre DSP ve RP'ye yapılacak Hazine yardımımn tabanı 350'şer milyon lira olacak. Böylelikle bu iki partiye DYP'ye verilecek miktardan daha fazla Hazine yardımı yapılacak. Seçim öncesinde ANAP 2 milyar 369 milyon, SHP 800 milyon, DYP ise 478 milyon 700 bin lira Hazine yardımı alacak. Hazine yardımı YSK'nın seçim tarihi Uanını izleyen 10 gün içinde yapılacak. Siyasi Partiler Yasası'na, iki fıkra eklenmesi hakkında yasa önerisinin tümü üzerinde DYP Grubu adına konuşan İbrahim De Evet mi? Hayır mi? Özalp ın kravalı Başbakan Turgut özal, kuliste Haydar özaip'ı görünce "Gnıp Başkanvekili dedigin böyle olmalı" dedi. Özai, dikkatli bakınca özalp'm beyaz lakım içerisine kahverengi kravat taktığmı gördü, "Neden kahvereagi kravat taktın?" diye sorunca, Özalp açık renk takımın içine koyu bir renk gerektiğini belirterek, kendini savundu Neşeti olduğu gözlenen Başbakan, DYP Genel Başkanı Süleyman Demiret'in "Özsü. Hasankeyf'in yerini bile bilmez" sözlerini aktaran gazetecilere "Bilmiyorsak, bilmiyoruzdur. Demirel'i yalaacı çıkarmak istemeyiz" yaruunı verdi. 9 Referandumun müsebbibi ANAP grubu adına konuşan Lürfullah Kayalar da Meclis gündeminin geçmişin hesaplaşması haline getirildiğini bildirerek, "12 Eylül parlamentonun itiban zaafa uğradığı için oldu. Biz yine kendimize siyasi çıkar sağlamak için bazı konuları buraya getirirsek parlamentoyu zaafa uğratırız" dedi. ANAP'ın seçimlerde devlet olanaklarını kullanması iddialarını, "Bakanlar icraat yaparken köylere kadar gidiyorlarsa bundan şeref duyanz" diye yanıtlayan Kayalar, şöyle konuştu: "Anayasa değişikliğinin referanduma gitmesinin müsebbibi ANAP değildir. Bu feferanduma iktidar için güvenoylaması diyorsunuz. Ama vatandaşlar güvenoylamasının ne olduğunu daha iyi bilir." Kahverengi, rengi toprak DYP'li Murat Sökmenoğlu, ANAP'ın iktidarda kalmayı beyaz renge bağladığını savunarak, renklere sığınmanın dahi ANAP'a yarar getirmeyeceğini söyledi ve kahverenginin toprak rengi olduğunu, bereketi temsil ettiğini bildirdi. Muhalefetin eleştirilerine karşm hiçbir değişiklik önergesi verilmediği görüldü ve rrfadde ANAP'lılann oylanyla kabul edildi. Sürelerle ilgili ikinci madde üzerinde söz alan SHP'li Ahmet Ersin, referandumun ekonomisi bozuk ülkeyi daha da güç duruma sokacagın] beUrterek, iktidann yeni bir sorumsuzluk örneğiyle karşı karşıya bulunulduğunu savundu. "M»rfcos kafasıyla Tiirkiye idare edikmez. Tttrk halkı Fiüpin halkı degildir" diye konuşan Ersin, Cumhurbaşkanı ilc anlaşma yapılıp yapılmadığıiıi sordu. özal'ın CumhurbaşkanlığVna ha7irlandığını da öne süren Ersin, referandum sonucunun hayır çıkması durumunda yapılan masrafları ve insan gücüniın kaybını Başbakan Özal'ın nasî ödeyeceğini sordu. Ersin, ıcferandum ve seçimin SHP'nin zaferiyle sonuçlanacağmı belirtti. Daha sonra Birleşik oy pusulası tTBMM daha yasası çıkmadan referandumun havasına girdi. Bazılar, bilerek, bazılanmn ise bilmeden giydikleri bıyaz ve kahverengi kostümler nedeniyle kulislerde yapılan espriler müietvekillerini kahkahaiara boğdu. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı tnren Aykul'un içinde kahverengi ipek bluz bulunan beyaz döpiyesi üzerine espriler yapıhrken giysilerin referandumdan çıkacak oy oranını gösterdiğine işaret etti. SHP kulisinde beyaz ağırhklı kahverengi kostümü ile "Birleşik oy posulası'na benzetiien Aykut, "e*et"!erin yüzde 50'nin üzerinde olacağını söyledi. Geçen referandumda turuncu ve "nonono"lu tişörtü ile isminden en çok söz ettiren ANAP'lı Güneş Taner, dun beyaz ceket giymişti. Bembeyaz takım elbise içindeki Haydar özalp, baştan sona kahverengi ve tonlarını taşıyan DYP'li Maral Sökmenoglo ile birlikte kuliste yan yana gelerek foto muhabirlerine poz verdiler. DYP Grıap Başkanvekili Köksal TopUn da kahverengiler içındeydi. TBMM Başkanı Yddınm Akbolut'un kahverengi takımları kendisinin bu haftaki yökluğu nedeniyle, unutkanhğına bağlandı. Tek unutkan Akbulut değildi. SHP'li Arif Sag, Hllmi Ziya Postacıoglo DYP'li Doğan Baran da savundukları ile çelişkili olarak bembeyaz kostümlerle Mecliste bo> jEÖsterdiler. Yerel Seçim Yasası Genel kurulda daha sonra Yerel Seçim Yasası bazı değişikliklerle kabul edildi. SHP'lilerin önergeleri reddedilirken, ANAP'hların bir önergesiyle ilk genel seçimlere katılacak partilerin adaylannı nasıl belirleyecekleri konusunu referandumdan sonra iki gün içinde Yüksek Seçim Kurulu'na bildirmeleri hükmü kabul edildi. ANAP oylanyla kabul edilen yasa önerisinde yer alan bir geçici madde uyarınca, ilk yerel se (Baştarafı 1. Sayfada) nıtladı. Anayasanın, Halkoylaması Yasası'ndan önce çıkanlması bir hukuk hatası olarak niteleniyor. Komisyon çalışmalan, çalışma süreleriyle ilgili hukuksal itiraz var. Cumhurbaşkanı'nın bu konudaki düşünceleri nedir? Muhalefetten gelen bu yoldaki irdelemeleri göz önünde tutabilir mi? BARANSEL Sayın Cumhurbaşkanımız hak ve hukuk konusunda son derece duyarlıdırlar. Önlerine gelen her yasayı başından beri çok yönlü biçimde değerlendirmeyi ve incelemeyi temel ilke olarak benimsemişlerdir. Önüne gelen konuların yasalara ve anayasaya uygunluğu konusunda çok titizdirler. llintileri bakımından söz konusu yasalar TBMM Başkanlığı'nın takdiriyle Sayın Cumhurbaşkanımıza toplu halde gelebilir. Halkoylaması, ardından seçim. Hukuksal yanlardan başka Cumhurbaşkanı, yasalan toplu halde incelerken genelde siyasal ortamın alacagı durumu da dikkate alabilir mi? BARANSEL Sayın Cumhurbaşkanımız bütün konuşmalannda sorunlann karşılıklı anlayış ve hoşgörü çizgisinde çözümlenmesinin gereğine işaret ederler ve daima ülke çıkarlan doğrultusunda hareket edilmesinden yanadırlar. Yasalar, Sayın Cumhurbaşkanımıza geldiğinde konulara bu yaklaşım içinde eğilecekleri tabüdir." \asalara Toplu konut desteği önce belediyelere ANKARA (Cumhuriyel Bürosu) Hükümet, referandum öncesi bir seçim vaadinde bulundu; belediyelere yeni bir teşvik tarudı. İlçe olacak 50 yerleşim merkezine ilişkin dosyalar Içişler BakanlığYnda incelemeye alındı. Bakanlar Kurulu, Toplu Konut Fonu kaynaklannın tahsisinde belediyeleriıı toplu konut yatırımlanna öncelik verilmesini kararlaştırdı. ANAP iktidan, geçen yılki yasaklarla ilgili referandum öncesinde de toplam 111 kasabayı ilçe yapmıştı. Bakanlar Kurulu'nda önceki gün ilçe yapılmaları kararı alınan 50 yerleşim bölgesine ilişkin dosyaların tçişleri Bakanlığı'nda incelendiği bildirildi. tçişleri Bakanı Mustafa KaJemli, konuya ilişkin bir soruya şu yanıtı verdi: "Geçen yıl 111 yerleşim raerkezini ilçe yaparken, bakanlığımıza çeşitli yerleşim birimlerinden basvurular oldu. İlçe olmak isteyen bu yerleşim birimleri daha sonra başvurulannı takip elmeye başladılar. Bunun üzerine bakanlık olarak valiliklere gönderdiğimiz bir yazıyla bu taleplerin dosyalanmn tamamlanarak bize iletilmesini istedik. Bakanlık olarak çalışmalanmız sürüyor. Henüz belirlenmiş bir sayı yoktur. detti. Belediyelere yerel seçim öncesinde tanınacak bu yeni desteğin boyutu hakkında kesin bir bilgi verilmemekle birlikte, özellikle büyük kentlerdeki toplu konut projelerine aktarılacak kaynak tutarının 50 ila 100 milyar lira araGelişen Türkiye'de yeni Uçelerin sında bir değere ulaşacağı tahmin doğması tabüdir. Ama hangi ta ediliyor. rihte olacağı yüce Meclisin takvimine bağlıdır. Henüz Meclis'e su Yönetmelik değişikliği nulmuş herhangi bir şe> yoktur." Edinilen bilgiye göre, tçişleri Bakanlığı incelediği dosyalardan ilçe olması uygun görülenlere ilişkin teklif 15 eylül tarihine kadar Bakanlar Kurulu'na sunulacak. Bu arada toplu konut yönetmeliği değişikliği çalışmalannda son aşamaya gelindiği belirtiliyor. Yönetmelik değişikliği ile kaynak sıkıntısı çeken fona bankalardan destek sağlanması hedefleniyor. Fon kredilerinin bankalara kaydırılması amaçlanırken, söz konusu mali kuruluşlara faiz sübvansiyonu verilmesi planlanıyor. Uygulamaya katılacak olan fonun var olan uygulamasına benzer biçimde ya doğrudan vatandaşa veya kooperatiflere kredi acabilecekler. Yönetmelik değişikliği ile ikinci konuta kredi verilmeyecek, yazlık konut kredilerinin faizleri yükseltilecek. Belediyelere yeni kaynak Diğer yandan, Bakanlar Kurulu önceki günkü toplantısında belediyelerin büyük toplu konut projelerine hız verümesini kararlaştırdı. Devlet Bakanı ve Hükümet Sözcüsü Mehmet Yazar, toplu konut kaynaklannın tahsisinde belediyelerin büyük toplu konut projelerine öncelik tanınacağını kay