Katalog

23 MAYIS 1988 EKONOMİ CUMHURİYET/9 TÜRKİYE'den Bankalar korumasız Ekonomi Servisi Başbakanlığın isteği üzerine Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafmdan hazırlanan bir raporda, bankalarm özel güvenlik teşkilatlarm, soygunları önlemekte yetersiz kalacağı öne sürüldü. Başbakanlık Teftiş Kurulu Başkam Kutlu Savaş tarafmdan hazırlanan raporda, olağanüstü hal kapsamındaki illerde özel güvenlik teşkilatlarının saat bankalarda bulunması zorunluluğunun getirildiği ammsatılarak, bu uygulamanm sakmcaları anlatıldı. 24 saat nöbet uygulamasından vazgeçilmesi önerildi. Tanm ürünlerinde ithalat patlaması Ekonomi Servisi Son yıllarda plansız üretim ve ihracat, tanm ürünleri ithalatını patlattı. Tanm ürünleri ithalatının 1987'de bir önceki yüa göre yüzde 71, 1980 yılına göre de yüzde 1430 artış gösterdiği belirlendi. Tanma dayalı sanayi ürünleri ithalatındaki artış ise son bir yılda yüzde 50 olarak gerçekleşti. Tanm ve tanma dayalı sanayi ürünleri ithalatına, geçen yıl 1 milyar 501 milyon 809 bin dolar ödendi. Tanm ürünleri ithalatı Hazine ve Dış Ticaret MüsteşarlığYrun rakamlanna göre, 1980 yılında 51.111 bin dolar olan tanm ürünleri ithalatı yüzde 1430 artış göstererek 1987'de 782 milyon 342 bin dolara yükseldi. 1980 yılmda Türkiye buğday ve orman ttrünlerini hiç ithal etmezken, geçen yıl 33 milyon dolar tutannda buğday, 120 milyon dolar tutannda orman ürünleri ithal etti. Yine 1980 yılında 825 bin doiar olan ham deri ithalatı geçen yıl 136 milyona, 98 bin dolar olan ham pamuk ithalatı da 170 milyon dolara yükseldi. Tanma dayalı sanayi ürünleri arasmda sayılan et 1980'de hiç ithal edilmezken, geçen yıl 30 milyon dolarlık et ithali yapıldı. Yine 1980'de sigara ithalatı yapümazken, geçen yıl ithal edilen sigaralann tutan 182 milyon 326 bin dolar oldu. Tanm ve tanma dayalı sanayi ürünleri ithalatı içinde en büyük kalemi sigaraiar oluşturdu. Konu ile ilgili olarak görüşlerini aldığımız Türkiye Ziraat Odalan Biriigi (TZOB Başkam Osman Özbek üretimin özelliğinden dolayı ithalatın ana kalemlerini oluşturan sigara, yağ, ham deri, et ve canlı hayyan ithalatımn azahnayacağını belirtti. Yaşanan bu durumun tanm urünlerinin desteklenmemesinden ve ithalatın libere edilmesinden kaynaklandığmı belirten Osman Özbek, tanm üriJnleri ihracatının teşvik edilmesi sonucunda iç tüketimin karşılanamadığını bundan dolayı da döviz kazancı kadar döviz kaybının meydana geldiğini söyledi. İthalatın libere edilmesinde tanm ürünlerinde gerekli hazırhğın yapılmadığını belirten Osman özbek, şöyle konuştu: "Tanm kesimine biçilen yeni dbise bize dar gelmiştir. Elbiseyi giyerkea pattamalmr olmuştur. Bu ekonomik model de modellikten çıkmışur. Modeli bünyeye uygulamak için tedbirler geıckirdL Yoksa tranvcyi degiştirmek, modde nymrlmmak zordar. tşte tannu yıkan da bodur. Türk tanmı birdenbiıc serbest piyasa ekonomisine terk edilmiştir. Borada hata olmuştur. Befli bir bötünlük içinde önlemler aJınmalı ve tanmsal üretim yöulendirilmeli ve destekknmdiydi." Atatürk Barajı'na fon desteği ANKARA (ANKA) Turkiye'nin gündemindeki en büyük ya1 tırım projesi olan Atatürk Barajı na, Kamu Ortakhğı Fonu'ndan 208 milyar liralık destek sağlanacak. Atatürk Barau'na yönelik fon desteği, fon yatınmlan içinde yüzde 13.5'lik bir paya sahip olacak. Kamu Ortaklığı Fonu'ndan, 208 milyarı Atatürk Barajı'na olmak üzere DSt'ye sağlanacak toplam destek 262 milyar lira olacak. Adı geçen fondan Altınkaya, Adıgüzel, •Ataköy, Gezende, Derbent, Karakaya, Karacaören, Küıçkaya ve Çamhgöze barajlanyla Ortaceyhan Menzelet l'inci merhale, SeyhanÇatalan Kabulukaya projeleri ve Köklüce hidro elektrik santrahna 54 milyar lira destek sağlanacak. Kamu Ortaklığı Fonu'ndan, Karayollan Genel Müdürlüğü'nce yXlrütülmekte olan KaptkuleEdirne Otoyolu'na 3.5 milyar, HaydarpaşaIzmit Otoyolu'na da 20.7 milyar liralık kaynak aktarılacak. EKONOMİ NOTLARI OSMAN ULAGAY lişlemenin Primi. Daralmanın Faturası.. Artık iktidar çevreleri dahil herkesin kabul ettiği gibi, Türkiye'de 1986 ve 1987 yıllarında genişlemeci seçim ekonomisi uygulandı. Pek çok ülkede olduğu gibi Türkiye'de de genişleyen, bol para harcayan, hızlı büyüyen bir ekonominin, seçime giden bir iktidar için yararlı sonuçlar doğuracağı, iktidarın bu nedenle prim yapacağı varsayıldı. Biraz bu gerekçeyle, biraz da olayın boyutlan ekonomiyi yönetenlerce kavranamadıgı için, kamu yatınmlan ve harcamalarıyla pompalanan bu genişleme sürecinin enflasyona yapacağı olumsuz etkiler küçümsendi, "Şu seçimleri bir kazanalım, enflasyonu nasıl olsa aşağı çekeriz", havasma girildi. Aslında kamu harcamalarıyla pompalanan bir genişleme sürecinin iktidar partisine prim kazandıracağı varsayımı pek yabana atılacak bir varsayım değildi. Kamunun, başta altyapı yatınmlan olmak üzere çeşitli alanlara bol keseden para harcaması, ilk elde pek çok müteahhide, bu arada tabii öncelikle iktidar partisine yakın olanlara yeni iş olanakları yaratıyor, kâr kapıları açıyordu. İkincisi, bu tip yatınm ve harcamalar, geçici de olsa istihdam yaratıyor ve işsizlik sorununun hafifletilmesine katkıda bulunuyordu. Uçüncüsü, bu işlerde kullanılan inşaat malzemesi ve diğer malzemeleri Dreten sanayi kollarına yeni iş olanakları yaratılmış oluyor, bunun da istihdama bir miktar olumlu etkisi görülebliyordu. Dördüncüsü, bu genişleme süreci, zincirieme olarak çeşitli kesimlerde gelirleri arttırıcı etki yapıyor ve iç pazarı canlandırıyor, genişletiyordu. Bu süreç ise, otomobilden buzdolabına, tekstilden çimentoya hemen her alanda iç pazara yönelik çalışan firmalara satışlannı ve karlarım hızla arttırma olanağını yaratıyordu. İç pazardaki bu genişleme, kısmen tanm kesimine de yansıyor, bu süreç içinde kimilerinin cebine olukla para akarken kimilerinin cebine de damlıyordu. Ânlatmaya çalıştığımız olgunun bir gostergesi, Turkiye'nin en büyük iki özel sektör grubunun 1986 ve 1987'deki performanslanydı. Cirolarının yüzde 90'ından fazlasını iç pazarda gerçekleştiren ve çok çeşitli alanlarda faaliyet gosteren bu iki gruptan Koç Grubu'nun konsolide satışlan, Ekonomide Panorama dergisinin hesaplamasına göre, 1985 yılında 1.5 trilyon TL.'den 1987'de 4.2 trilyon TL.'ye, Sabancı Grubu'nun cirosu ise gene 1.5 trilyondan 3.2 trilyon a yükseimişti. Kârlardaki sıçrama ise çok daha çarptcrydı. Koç Grubu'nun konsolide kârı iki yıl içinde 90 milyar liradan 365 milyara, Sabancı Grubu'nun kârı ise 88 milyar liradan 395 milyar liraya yükseimişti. Bazı diğer grupların rakamlan; ayrıca taahhüt, inşaat gibi alanlarla bunlarla ilişkili sektörlerin, bazı ticaret ve hizmet alanlannın genel tablosu da 198687'nin "parlak" geçtiğini gösteriyordu. Özal iktidarı, kamu açıklarını büyütmek ve enflasyonu azdırmak pahasına bu genişleme politikasını izlemiş, çeşitli çevreleri böylelikle memnun ederek ve ülkede bir bolluk havası yaratarak seçimlerde bir prim yapmak istemişti. Buna rağmen Ozal'ın alabildiği oy oranı yüzde 36'yı geçememiş ve seçimlerden birkaç ay sonra, genişleme döneminin yararını en fazla görenler dahil, hemen herkes Özal iktidannı eleştirme havasma girmisti. Acaba neden böyle olmuştu? Görünen ovdu ki, özal'ın izlediği genişleme politikası hem umduğu ölçüde prim yapmamış hem pek çok çevrede bu geçici bolluk döneminin süreci beklentisini yaratmış hem de ekonominin IMF/Dünya Bankası ölçütlerine göre çığrından çtkmasına yol açmıştı. Giderek ağırlaşan dış borç ödemelerinin aksatılmaması ve ekonomiyi ayakta tutan dış kredi akışının sürmesi için bundan sonra yapılması gereken şey, ciddi bir daralma politikasının izlenmesiydi. Seçimler öncesinde izlenen başıboş genişleme politikasının çıkmazını önceden gören ve ekonominin yönetiminde şimdi etkili görünen bürokralar, bu daralma ve kemer sıkma döneminin, umulan sonuçların alınması için, hiç değilse iki yıl sürmesi gerektiğini belirtiyorlardı. Ciddi bir daralma politikasının ise, genişleme politikalannın yarattığı etkilerin tam tersini yaratması kaçınılmazdı. önce kamu yatınmlan budanacak, kamu harcamaları asgariye indirilecekti. Pek çok müteahhit, devlet parasına güvenerek giriştiği işi bile belki tamamlayamayacak ve işçi çıkartacaktı. İnşaat ve konut sekt&rür^ de gözlenen canlanma duracak, altyapı yatınmlarının ve konut sektörünün yavaşlaması bu sektörlerle yakından bağlantılı 200'e yakın imalat sektöründe işleri yavaşlatacaktı. Bu sektörlerde de işr ler yavaşlayınca işçi çıkartılması söz konusu olabilecekti. GeniS; leme sürecinin olumlu yansımalar yapan gelir artışı ve piyasa genişlemesi çarkı bu kez tam tersine işleyecek, iç pazar daralırken öncelikle iç pazara dönük çalışan pek çok sektörde durgunluk VB işçi çıkartmalar gündeme gelebilecekti. Bu daralma süreci nde bir yandan fiyat artışları biraz yavaşlarken, diğer yandan kredi faizlerınin çok yüksek düzeylerde kalması ise, bolluk döneminde sermayesini takviye etmeyen pek çok firmayı mali zorluklarla burun buruna getirebilecekti. Halen uygulanmaya calışılan yöntemle ekonominin "soğutulması" ve enflasyonun kontrol altına alınması için izlenmesi gereken senaryo, böylesine bir tatsız faturayı beraberinde getiriyordu. Bizim görebildiğimiz kadarıyla bu senaryo henüz tam olarak uy* gulanabilmiş değil. Kamu kesimi yeterince kemer sıkmış değil, piyasalar gerçekten ciddi bir daralmanın etkisine henüz girmiş değil. Kamu açıklannın ve emisyonun seyri de bunu gösteriyor. Buna rağmen hemen her kesimden yükselen olumsuz sesler ve protestolar artıyor. Ya bir de dış mali çevrelerin de bastırmasıyla senaryo tam olarak uygulanır ve tüm tatsız sonuçları ortaya çıkmaya başlarsa neler olacak? Genişlemenin primini tam olarak toplayamayan Özal, daralmanın faturasını bakalım nasıl ödeyecek? Stagflasyon tartışması TmârMart 19S7 (btaieto) 32.637 33.609 28.240 170.067 78.958 13.407 6.357 75.488 135.961 120.469 87.119 782.342 Kota pazarLğı tSTANBUL (AA) AT ve ABD gibi sanayileşmiş ülkelerin Türk tekstil urünlerinin ihracatına getirdikleri miktar kısıtlamalan ile ilgili görüşmeleri yürütmek üzere "değişmez pazarlık ekibi" oluşturulacağı öğrenildi. Geçen hafta içinde Ankara'da bir araya gelen Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı ile ihracatçı birliklerinin yetkilileri, miktar kısıtlamalan ile ilgili görüşmelerde daha başanlı sonuçlar alınması amaayla, her görüşmede ayrı bir ekibin görevlendirilmesi yerine, Onceden belirlenen bir ekibin tüm görüşmeleri yürütmesinin daha yararlı olacağı kararına vardılar. Buğday Piflnç Diğer yağlı tohıurtar Pamuk (ham) Sığır (baş) Koyun (baş) Kümes hayvantarı Merinos yunü Ham deriier ve postiar Orman ürünleri Dtğerferi TOPIAM Tvtısa dayaiı m t j i unHHcn Et Sut Tereyağ Peynir Yağlar (Hayvani ve bitkisel) Zeyttnyağı Şeter İçya$ı Soya yağı Küspe Sigaraiar İştenmiş orman ürünleri Deri ve kösele mamui. DHJerteri TOPLAM Şarlak: Endîşeliyiz MUSTAFA BALBAY 1«7(W« 29.088 7.100 1.181 1.897 72.808 2.535 46.585 16.615 55.598 13.545 182.326 116.938 73.610 173.251 719.467 Mnn Atılganların aile şirketi ANKARA (ANKA) ANAP Ankara milletvekili ve eski Altındağ Belediye Başkam Muzaffer Atılgdn 2.7 milyar lira sermayeli bir aile şirketi kurdu. "Turma Turizm, tnşaat, Taahhüt, tthalat, thracat, Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi'nin kurucu ortaklan arasmda Muzaffer Atılgan'ın yanı sıra eşi Ayten Atılgan yer alıyor. tZMİR Devlet Bakanı Yusnf Bozknrt Özalın, "Tiirkiye'de stagflasyon tehlikesi yok" demesine karşılık, ekonomik çevreler bu konuda endişeli olduklannı belirtiyorlar. lzmir Ticaret Odası Başkam Haiit Şarlak, "Türkiye koşullanııa uygun stagflasyon tehlikesi mevcuttnr" dedi. Ekonomiden sorumlu Devlet Bakaru Ynsaf Bozkurt Özal, stagflasyon (durgunluk içinde enflasyon) tartışmasını gündeme getirenleri eleştirmiş ve "Bunu bflmevenler konuşuyor" demişti. ITO Başkam Şarlak, maliyet artışlarından yakınarak bu konudaki görüşlerini şöyle dile getirdi: "Tiirkiye'de elbette Amerikan tipi bir stagflasyon yssanmaz. Ama ekonomik gönintü endişeyi dogmlnyor. Kesin vardır demiyonım, ama endişe baleo devam etmektedir. Şunu unutmamak gerekir ki Türkiye'de enflasyon talep arbslanndan degJl, maliyetlerdeki artışlardaa kaynaklanmaktadır. Faizier, sürekli hale gelen KİT zamlan, talep olmamasna karşın maliyeürri artnnyor, alım giicü dnşen halk piyasa sirkülasyonundan kopuyor. Bu bir durgunlnktar. Başka bir adı yoktur." Şarlak, inşaat sektöril ve beyaz eşyada yaşanan son olaylara dikkat çekerek, "tnşaat malzeraeleri ve beyaz eşyada maliyetin albnda sabşlar var, ama yİBe de isteoen talep akımı saglanamıyor" diye konuştu. OcakMart döneminde Bütçe yineaçık Koç, Sabancı, Dinçkök, Profılo, ŞişeCam, Yaşar ve Alarko'nun satışları 10.8 trilyon lira '87: Holdinglerîn altuı yılı 1983'te 27.969 işçi çalışırken ve işci başına 533 bin lira kâr sağlanırken, geçen yıl çalışanlar sayısı 29.100'e ve her işçiden sağlanan kâr da 1 milyon 807 bin liraya çıktı. 1988 beklentilerini açıklayan dev holdingler, sauş ve kâr rakamlanru genellikle yüzde 70*in üzerinde arttırmayı planladıklanm bildirdiler. Yeni yatınmı pek düşünmeyen holdingler, modernizasyon ve genişletme yatınmlan ile yetinmeyi tercih ediyorlar. Öte yandan tstanbul'da en çok Kunımlar Vergisi ödeyecek 150 rekortmen mükellefın 26'sı Koç Holding, 8'i ise Sabancı Holding'e bağlı kunıluşlardan oluşuyor. Îstanbul Defterdarlığı'nca açıklanan en fazla Kunımlar Vergisi ödeyecek 150 fırma içinde, Koç Holding'in 26 iştirakının ödeyeceği Kurumlar Vergisi tutan 89 milyar 103 milyon lira, Sabancı Holding'in 8 iştirakinin ödeyeceği vergi tutarı da 34 milyar 609 milyon lira olacak. tnterbank'ta borçlanma fazi ANKARA (AA) ' Bankalararası para piyasası, Interbank'ta arife günü yüzde 90'a kadar yükselen bir gecelik borçlanma faizi, bayram sonrasındaki ilk çalışma gününde yüzde 64'e kadar geriledi. Merkez Bankası verilerine göre, bayram tatili nedeniyle, sadece pazartesi ve cuma günleri işlem yapılan Interbank'ta, pazartesi günü 118 işlemde 183.8 milyar lira borçlanıldı. Bir ve 7 günlük vade ile yapılan bu borçlanYnalann faizi yüzde 90 olarak gerçekleşti. Yedi büyük holdingin portresi: 977 milyar kâr, 112 bin personel, 1.2 milyar dolar ihracat. Koç'un kârı % 161, Sabancı'nın % 122 artarken, Yaşar'ın kâr artışı %7'de kaldı. Yaşar grubunun gerçek kârları son dört yılda %91 azaldı. Ekonomi Servisi Türkiye ekonomisine yön veren yedi büyük holdingin 1987 satışlarının, 10.5 trilyon lira dolayında olan aynı yılın devlet bütçesini aştığı belirlendi. Adeta kârlılık patlamasının yaşandığı 1987 yılmda 7 büyük holdingin kârları 977 milyar lira ile bir trilyon lira sınınna dayandı. Kâr artışı, Koç Grubu'nda yüzde 161, Sabancı Grnbu'nda yüzde 122 oldu. Koç Grubu, 4.2 trilyonluk satışına karşılık 365 milyar kâr, Sabancı Grubu da 3.2 trilyonluk satışmdan 395 milyar lira kâr elde ettiler. Haftalık Panaroma Dergisi'nin yaptığı araştırma sonuçlanna göre, özal ekonomisinde birçok holding kâr patlaması yaptı. Bu dönem sadece Yaşar Holding'e yaramadı. Bu holdingin, kârlıhğımn 1983'ten bu yana sürekli gerilediği görüldü. Araştırma kapsamına giren "yedi devler", 1987'de toplam 112 bin 782 kişi çalıştınp 1 milyar 191 milyon dolar ihracat gerçekleştirdiler. 1987 yılında konsolide satışları 11 trilyonu bulan 7 dev holdingin ihracatlan 1987 Türkiye ihracatının yüzde 12'sini buldu. Son yülann en büyük atağını 1987 yılında yapan Koç Grubu, satışlannı yüzde 76 arttırarak 4.2 trilyon liraya çıkardı. Kânnı da yüzde 161 oranında arttırarak 365 milyar liraya yükselten Koç Grubu şirketlerinde, işçi başına kâr 1 milyon 418 bin lira oldu. 1983'te 28.448 işçinin çahştığı ve işçi başına 616 bin liranın düştüğü Koç Grubu'nda 1987'de çahşanlar sayısı 34^60'ı buldu. 1988 hedefini de açıklayan grup, 6 trilyon liralık satış yapmayı, sınai ve tıbbi gaz uretimi ile yüksek kalitede tohum geliştirme projelerine girmeyi planlıyor. 1987'de cirosunu yüzde 46 arttırarak 3.2 trilyon liraya, kânnı da yuzde 122 arttırarak 395 milyar liraya çıkaran Sabancı Grubu'nda, Bu iki büyük holdingin, en fazla Kurumlar Vergisi ödeyecek 150 firma arasına giren bir de ortak firmalan var. Îstanbul Defterdarlığı'nın listesinde 75. sırada bulunan KoçSabancı ortakığı Îstanbul Oto A.Ş.'nin ödeyeceği Kurumlar Vergisi tutarı 1 milyar 737 milyar lira. Koç Holding'in kuruluşlanndan Tofaş Oto 22 milyar 141 milyon lira ödeyerek ilk üç firma arasına girdi. Sabancı Holding'in kuruluşlanndan Akbank ise ödeyeceği 13 milyar 811 milyon lira tutanndaki vergi ile 7. sırada kaldı. En fazla Kurumlar Vergisi ödeyen ilk yüz firma arasmda Koç Holding'in iştiraklerinden Tofaş Türk Otomobil Fabrikalan A.Ş., Arçelik, Tofaş Oto Ticaret, Otosan, GoodYear, Atılım Dayanıklı Tüketim Malları, Ardem Pişirici ve Isıtıa Cihazlan, Bako Ticaret, Nasoto Pazarlama, Türk Demir Döküm, Otoyol Sanayii, Opar Otomotiv Parçalan, Aygaz, Beko Teknik, tstanbul Oto A.Ş., Mako Elektrik Sanayi, Düzey Tüketim Malları Pazarlama, General Elektrik yer alıyor. Sabancı'nın ilk 100 firma arasında yer alan kuruluşları ve iştirakleri ise Akbank, Lassa, Kordsa, Çelik Halat, Olmuksa, Îstanbul Oto A.Ş. oldu. ANKARA (ANKA) Yüksek büyüme hızının aşağı cekilmesi ve bütçe açığının azaltılması amaayla yatınmlarda kısıntı yapılması yolundaki önlemler bütçe açısından olumlu bir sonuç doğurmadı. Yatırım harcamalarında yapılan önemli kısıntıya karşın, yılın ilk üç ayında bütçe açığı yine yüksek düzeyde gerçekleşti. Ocakmart döneminde, yatırım harcamaları 347 milyar lira düzeyinde kaldı ve yatınm harcamasının toplam harcamalar içindeki payı yüzde 9.2'ye kadar geriledi. Geçmiş yıllarda yüzde 20 dolayında seyreden bu oran 1987 yılı için yüzde 18.6 olarak hesaplanmış. Bu yıl için yüzde 16.6 olarak öngörülmüştü. Yatınm harcamaları öngörülenden daha düşük düzeyde gerçekleşmesine karşın, bıitçe, ocakmart döneminde 347 milyar lira açık verdi. B. Boveri ile santral pazarlığı ANKARA (ANKA) Bayramdan sonra ilk "uluslararası p a z a r l ı k " tsviçreli " B r o w n Boveri" elektrik finnasıyla yapılacak. Yeni oluşturulan "Asea Brown Broveri" grubunun bir yan kuruluşu olan "Brown Boveri Elektrik" yetkilileriyle Ambarh'da ithal kömure dayalı bir santral yapımı görüşülecek. Toplam maliyeti I milyar doları aşacak santralın "yapişletdevret" modeli çerçevesinde gerçekleştırilmesi öngörülüyor. Zeytine zam BURSA (AA) Marmarabirlik, zeytin perakende satış fiyatına kiloda 200 lira zam yaptı. Marmara Zeytin TanmSatış Kooperatifleri Birliği (Marmarabirlik) Genel Müdürü Ertan öztürkkal, zammın piyasadaki dengeyi korumak amacıyla yapıldığını söyledi. öztürkkal, "Bu zam bayi fiyatlarıyla, serbest piyasa arasındaki fıyat farkmı • ortadan kaldırmak için yapıldı. Son zamanlarda bizim sattığımız zeytin ucuz kalmaya başlamıştı" dedi. Marmarabirlik'in yaptığı son zamla, daha önce kilosu 2800 lira olan süper zeytin 3 bin liraya, 2700 lira olan lüks zeytin 2900 liraya, 2600 lira olan hususi zeytin 2800 liraya, 2200 lira olan ekstra zeytin ise 2400 liraya yükseldi. Turkiye'nin yedi büyük holdingi içinde 1987'de kârlılıkta ilk sırayı Sabancı Grubu aldı ' Konsolide Kon»o4ide Dev Satışlar Ktr Holdingler iMılyar TL) (Mılyar TL) Koç Sabancı ŞişoCam Y.,ar I Dmçkotc Profik) Ercan YEDİ DEVİN 1987 SONUÇLARI Satış Kariılığı 8 12 7 2 13 3 5 Çalı^an İhracat Çalışanlar Başına Kâr (Kışıl (Milyon S) (Bin TLl Motorlu taşıt sayısı 2 milyon ANKARA (AA) Türkiye'de toplam motorlu taşıt sayısı mart ayı sonu itibariyla 2 milyon 019 bine ulaştı. Devlet tstatistik Enstitüsü verilerine dayanılarak yapılan hesaplamalara göre 1987 yılı sonunda Türkiye'de toplam 1 milyon 973 bin 670 motorlu kara taşıt aracı bulunuyordu. Yılın ilk üç aymda 42 bin dolayında motorlu araç daha üretilirken, 3 bin araç da ithal edildi. Motorlu kara taşıtlan arasmda Uk sırayı binek otomobilleri ahyor. DtE verilerine göre 1987 sonunda binek otomobillerinin sayısı 1 milyon 239 bine ulaştı. Ocakmart döneminde 33 bin 755 binek otomobili üretildi, 2.230 otomobil de ithal edildi. 1987 yıh sonu verilerine göre Türkiye'de 42 kişiye bir binek otomobili düşüybr. 1985 yılında 52 kişiye bir binek otomobili düşüyordu. 1985 yılında toplam kullamlabilir binek otomobili sayısı ise 983 bin dolayında idi. Türkiye'de yülara göre kara taşıt araçlan sayısında görülen gelişme şöyle: Aracifl citsi 1987 Otomobil Minibüs Otobüs Kamyonet Kamyon Toplam 1.239.112 112.739 61^26 213.297 347.196 1.973.670 4.200 ' 365 3.200 i 395 77 1 091 16.2 820 83.5 638 22.4 580 17.3 295 305 252 222 153 138 3.3 118 34.260 29.100 17.440 10.877 9.300 7.250 4.555 10 653 13.573 4.415 1.489 | 8.981 I 3.089 3.809 Enflasyon canlanıyor mu? re Maliye Bakanı Nigel Lawson, mart ayında bütçeyı sunarken tüketici fıyatlannın biraz artacağını, yıllık enflasyonun ise 1988 yüımn sonunda yüzde 4'e ulaşacağını bildirmişti. • FRANSA: Geçen ocak ve şubat âylarında binde 2, mart ayında ise binde 3 artan enflasyon oranı, nisan aymda binde 5 yükseldi. 1988'in ilk dört aymda yüzde 1.1 olarak kaydedilen enflasyon oranı, nisan ayı itibariyla son 12 aylık dönemde yüzde 2.5 olarak belirlendi. Fransa'run yeni sosyalist • Enflasyon oranındaki artışm büyük kısmı, devlet tekeli olan Alko'nun, tüketimi azaltmak amacıyla alkollü içkilere uyguladığı zamlardan kaynaklamyor. Benzin ve ithal sebze fiyatlanndaki düşüşe rağmen, et, giyim ve ilaç fiyatlanndaki artış da enflasyonu körüklüyor. • tSVİÇRE: Nisan ayı toptan eşya fiyatlan binde 2 artarken, son 12 aylık enflasyon oranı da yüzde 2 olarak belirlendi. tstatistik bürosundan yapılan açıklamada, yabancı hammadde ve yan işlenmiş DUNYADAN KISA KISA • MlSlR'm 1987 yıh sınai ürün ihracatının, bir önceki yıla göre 1 milyar pound (445 milyon dolar) artış gösterdiğini açıklandı. • TOPLAM 123 milyar dolarhk dış borçla 3. dünya ülkeleri arasında ilk sırada yer alan Brezilya'nın nisan ayındaki dış ticaret fazlası 1 milyar 906 milyon dolarla rekor düzeye ulaştı. Brezüya Federal Ticaret Bürosu'nca >apılan açıklamada, aynı dönemde 2 milyar 794 milyon dolarhk ihracat, 888 milyon dolarlık da ithalat yapıldığı kaydedildi. • İRAN hükümeti, tum bakanlıklardan, petrol dışı ürünlerin ihracatına öncelik verilmesini istedi. • SON 7 yılda uluslararası buğday pazannda ABD'nin payı azahrken, Avustralya, Kanada, Arjantin ve Avrupa Topluluğu (AT) üyesi ülkelerinin payları arttı. • IRKÇI Güney Afrika Cumhuriyeti'nde bu yılın ilk üç ayında ekonomik büyüme yavaşladı. Resmi verilere göre, 1987 yılının son üç ayında yüzde 5.3 olan yıllık büyüme oranı, bu yılın ilk üç aylık döneminde yüzde 3.7 düzeyinde kaldı. • ABD Hazine i Bakanı James Baj ker, dünya ekonomisinin çok hızlı değişmesi nedeI niyle, mevcut para I sisteminin orta ve uzun vadede geçerliliğini koruyabileceğinden emin olmadıklannı söyledi. Dış llişkiler Konseyi toplantısında konuşan Baker, "Dünya ekonomisi öylesine dinamik, değişim kuvvetleri o kadar güçlu ki, mevcut uluslararası para sisteminin, dünya ekonomisinin 1995 ve 2005 yıllarındaki haline uyup uymayacağına kesin gözüyle bakamıyoruz" dedi. • FEDERAL Alman havayolu firması Lufthansa AG'nın, geçen yılki net kân, bir önceki yüa göre üçte bir oranında artarak 84 milyon marka (49.4 milyon dolar) ulaştı. Istıatal: 1Î3 03 « 113 03 95 bkarr. 11111 IS l S » UGUN • Bölgesel Ulaştırma Sorunları îstanbul Teknik Üniversitesi'nin Ortadoğu ülkeleri arasmda ulaştırma alamnda işbirliği ve koordinasyon olanaklanm araştırmak amacıyla düzenlediği "Bölgesel Ulaştırma Sorunlanna Yaklaşımlar ve Ortadoğu Gereksinimleri" konulu sempozyum saat 9J0'da üniversitenin Maden Fakültesi'nde G anfisinde başlıyor. Sempozyum 26 mayısta sona erecek. • P o m p a ve stzdırmazlık Türkiye den Standart Pompa ve PekşanA.Ş. ile FAlmanya'dan Burgmannfırmalann ile Yüdız Üniversitesi'nin işbirliği sonucunda gerçekleştirilen "Pompa ve Stzdırmazlık Tekniği Sempozyumu " saat 10.00'da başlayacak ve 26 mayısa kadar sürecek. • TUGEV'in kursu Thrizm Geliştirme ve Eğitim Vakfı'mn 30 turizm meslek lisesi öğretmeni için gerçekleştirdiği kurssaat9.00'da TUGEV Genel Sekreteri Özen Dallı'nın konuşmasıyla Etiler Otelcilik ve Turizm Lisesi'nde başlıyor. Ekonomi Servisi Enflasyonun 'geri dönüş' yaptığına ilişkin endişelerin arkası kesilmiyor. Son olarak Ekonomik tşbirliği ve Kalkınma örgütü (OECD) Bakanlar Konseyi ToDİantısı'nda enflasyon tehdidine dikkat çekilip sonuç bildirisinde 'enflasyonist olmayan büyüme' hedefi ortaya konulurken, Batüı ülkelerin son açıkladıklan aylık enflasyon rakamlan merakla beklenir oldu. Son olarak açıklanan rakamlara göre İngiltere, Fransa ve ABD gibi Batılı sanayileşmiş ülkelerde aylık enflasyon, artış eğüimine girdi. Batüı ülkelerde nisan ayı enflasyon rakamları şöyle: • ABD: Tüketici fıyatlannın, nisan ayında binde 4 arttığı açıklandı. ABD Çalışma Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada, artışın özelİikle gıda ve giyim fiyatındaki son değişmelerden kaynaklandığı belirtildi. ABD'de tüketici fıyatları geçen mart ayında da binde 5 yükselmişti. Açıklamada, ABD'de, geçen yıl yüzde 4.4 olan enflasyon oranının, bu yılın ilk dört aylık döneminde, yıllık ortalama yüzde 4.5'e yükseldiği, nisan ayı itibanyla son 12 aylık dönemde ise, yüzde 3.9 olduğu kaydedildi. ABD Hazine Bakanı James Baker, enflasyonun daha fazla artacağını zannetmediklerini belirterek, "enflasyon tehlikesi gönnüyoraz" dedi. • İNGİLTERE: Çalışma BakanlığYnca yayımlanan veriler, tüketici fiyatlannın, nisan ayında bir önceki aya gore yuzde 1.6 arttığını ortaya koydu. Böylece, nisan itibariyle, yıllık arüş oranı yüzde 3.9'a çıktı. Bu oran, mart ayında yüzde 3.5, şubat sonunda ise 3.3 düzeyinde gerçekleşmişti. Ingilte Dünya Bankiisrndan 6 borç silme' önerisi WASHINGTON (AA) Dünya Bankası, ABD'dekiler başta olmak üzere önde gelen sanayileşmiş Batüı ulkelerdeki ticari bankalara, en borçlu 17 "Üçüncü Dünya iilkesi"nden faiz alacaklarının 5 ila 6 milyon dolarlık kısmııu silmelerini önerdi. Dünya Bankası'nın özel raporunda, alacakh ticari bankalann, "orta gelir grubnndakiler" adıyla bilinen Arjantin, Bolivya, Brezüya, Şili, Kolombiya, Kostarika, Ekvador, Fildişi Sahili, Jamaica, Meksika, Fas, Nijerya, Peru, Filipin, Uruguay, Venezuela ve Yugoslavya'nın borç faizlerinde yaklaşık yüzde 2 indirirn yapmalan halinde, bu ülkelerin toplam dış borç yükünün, ilk yıl, 56 milyar dolar azalacağı belirtildi. Söz konusu 17 ülkenin dış borç toplamı 500 milyar dolar civarında bulunuyor. Dünya Bankası raporunda, "Ba ülkelerin çoğunda, kişi başına düşen milli gelir ve tüketim son beş yılda düşmüş, bazılarında ise 196O'lı yülann başlanndaki düzeyine inmiştir" denildi. Üçüncü Dünya ülkelerinden alacakh ticari bankalann, faiz alacaklannda indirim yapmalan önerisi, Dünya Bankası Başkam Barber Conable tarafmdan ilk kez geçen ay, özel bir toplantı sırasında gündeme getirilmiş ve bu bankalar daha fazla kredi vermemekle suçlanmıştı. Ticari bankalar ise, kendilerinin değil, hükümet ve uluslararası kredi kuruluşlarımn, kalkınmakta olan ülkelere daha fazla kredi vermesi gerektiğini savunmuslardı. BaştaABD, lngiltere ve Fransa olmak üzere Batılı ülkelerde nisan ayı tüketici fıyat endeksleri artış gösterdi. Maliye Bakanı Pierre Beregovoy, enflasyonun Batılı ülkelerin en önemli sorunu olduğunu ifade ederek, enflasyonun önlenmesi çabalanna devam edilmesini istedi. Beregovoy, bunun ücretülerin alım gücünün iyileştirilmesi ve para biriminin güçlendirilmesiyle sağlanabileceğini ifade etti. • FINLANDİYA: Tüketici'fıyatlan geçen nisan ayında binde 7 oranında yükseldi. Finlandiya lstatistik Bürosu'ndan yapılan açıklamaya göre, 1985 yıh taban alınarak hazırlanan tüketici fiyatlan endeksi, nisan ayında, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4.4'lük bir artış gösterdi. mamullerin maiiyetinde görülen artışın, nisan ayında petrol fiyatlannın, geçen yıl aynı döneme göre yüzde 1.7 azalması'sonucu giderildiği ve enflasyon artışlarımn önlendiği belirtildi. • İSRAİL: Geçen mart ayında yüzde ı.6 oranında gerçekleşen enflasyon oranının, nisan ayında yüzde 2.7'ye yükseldiği açıklandı. Israil tstatistik Bürosu'ndan yapılan açıklamada, nisan ayı itibariyla son 12 aydaki enflasyon oranının yüzde 16.3'e ulaştığı belirtildi. Açıklamada, nisan ayındaki artışın, sebzemeyve, giyim ve ayakkabı fiyatlannın yükselmesinden kaynaklandığı kaydedildi. Halkbank 50 yaşında Ekonomi Servisi Türkiye Halk Bankası 50. kuruluş yüdönümünü bugün kutluyor. Genel Müdür Vekili Ahmet Demirbaş, Türk ekonomisi ve bankacılık sektöründe elli yılı arkalannda bırakmalanna rağmen Uk günün heyecanı ve dinamizmini yaşadıklanm belirterek, "Elli yıl evvel bize verilen esnaf, sanatkâr ve sanayiciyi destekleme görevini aksatmadan yüriittüğümuze inanıyor ve daha iyisi için her geçen gün çaba harcıyoruz. 1988 yılında planlanan toplam kredi hacmimiz 1.1 trilyon TL.dır. Bunun % 76'sını esnaf, sanatkâr ve küçük sanaykiye verilecek ihtisas kredileri oluşturmaktadır" dedi. Fotokopi makineleri DOVIZ KURLARI Dövizın Cınsi 1 ABD Doları 1 Avustralya Doları 1 Avusturya Şilinı 1 Batı Alman Markı 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fın Markkası 1 Fransız Frangı 1 Hollanda Florini 1 İsveç Kronu 1 isvıçre Frangı 100 İtalyan Lireti 100 Japon Yeni 1 Kuveyt Dinarı 1 Sterlin 1 S.Arabistan Rıyali Döviz Alış 1300.05 1017.68 108.61 763.25 36.60 200.32 322.59 225.78 681.90 219.83 915.85 102.93 1041.29 4741.25 2423.29 346.68 Döviz Satış 1306.55 1022.77 109.15 767.07 36.78 201.32 324.20 226.91 685.31 220.93 920 43 103.44 1046.50 4764.96 2435.41 348.41 Efektıf Al.ş 1300.05 997.33 108.61 763.25 35.87 200.32 316.14 225.78 681.90 219.83 915.85 100.87 1020.46 4646.43 2423.29 339.75 Efektif Satış 1319.55 1032.95 110.24 774.70 37.15 203.32 327.43 229.17 692.13 223.13 929.59 104.47 1056.91 4812.37 2459.64 351.88