Katalog

26 MART 1988 KÜLTÜFYAŞAM HAYVANLAR ISMAIL <. CUMHURIYET/5 Kompartmıanda sistem tartışması Yazan. Aleksandr Gelman / Ttirkçesr Belgı Paksoy / Yönetmenler O Yefremov, A.Kalyagın / Dekor: Ersın Satgan / Kostum. Nılgun Gurkan / Oynayanlar Sezaı Altekm, Candan Sabuncu, Aytaç Yorukaslan, Salıh Sarıkaya, Oya Aydonat, Argun Kı'nal, Bılge Zobu, Yusuf Buluz, Cem Davran, Can Başak, Nıhat Oktay, Tahır Tahıroğlu, Şule Erdal / lstanbul Şehır Tıyatrolan. Aleksandr Gelman'ın "Biz Aşağıda tmzası Olanlar"ı sahnede Biz Aşagıda Imzası Olanlar / KİM KİME DUM DUMA RFAIK, DİKMEN GURÜN UÇARER Oteg Yefremov, ulkesının çağdaş oyun yazar lan arasında toplumsal eleştınlerıyle özel bır yerı olan Aleksandr Getman'ı yapıtlannda grup egoızmını ayrınülanyla ışlemeyı amaç edınmış bır yazar olarak tanımlıyor Gelman'ın "Perestroıka"dan önce de uzun süre oynanan "Bız Asagıda İmzası Olanlar" adlı oyununu yıne Şehır Tıyatrolan' nın olumlu gınşımlerı sonucu ıkt önemlı Sovyet yönetmenın ortak yorumundan ve Belgi Paksoy'un rahat çevırısınden ızleme olanağı buluyoruz Bu başarılı çalışmamn yönetmenlerı Oleg Yefremov ve Aleksandr Kalyagm Yefremov'la bır süre önce yaptığımız söylesıde ısrarla belırttığı gıbı yorumda aslan payı Kalvagın'ın YefremovKalyagın, küçük bır kasabadan Moskova yönüne doğru gıtmekte olan bır trenın ıçınde adalet kavramı ustüne yaşanan çelışkılerı, vıcdan muhasebesı üstune surdürülen hesaplaşmaları, burokrası çarkının akıl almazhğı ıçındekı tanışmaları, yazann dramaıurjısıne özgu bır gerılım ıçınde yorumluyorlar Gerek kısıtlı oyun alamnın tekdüzelıkten uzak kullanımını gerek bu alan ıçınde kışılenn bırbırlerıyle dmamık ıhşkılenm ustalıkla dengeiıyorlar Böylesı bır dengeden kaynaklanan çarpıcı atmosfer, "Biz Aşagıda İmzası Olanlar''ı tartışmaiı bır oyun olmanın ötesınde gerılımlı bır oyun olarak da belırlıyor Moskova'ya doğru yapılan gece yolculugunda yan yana ıkı kompartmanda küçük bır kasabamn ekmek fabrıkasını denefleyerek eksıklerınden dolayı "çahsamaz" sonucuna varan bolge komısyon üyelerı ıle o fabrıkanın ışletme müduru Malısof, ıdare amırı Şındın ve yıne aynı fabrıkada çalışan karısı Alla bulunmaktadır Şındın ın amacı ınan dığı dava uğruna komısyon üyelerınden fabrıka nın çalışabılmesı ıçın gereklı ımzalan almaktır Alla daha gerçekçıdır Imzalar daha ıyı >aşam koşuları ıçın ıyı bır fırsattır ve bu fırsaı degerlendınlmelıdır Malısof ıse sonuna dek kartlarını açık oynamayan sınsı bır kışıdır Oyunun bırmcı bölumunde Şındın'ın kâh gülünç olaylar yarattığı (sempatık tren memuruyla çauşmalan), kâh engellerı aşmak ıçın başvurduğu yöntemlerın gerı teperek onu gülunçleştırdığı î OrUNCULARM TUTMU.I TAKUŞIMI Bız Aşağıda Imzası Olanlar da oyuncuların tumu rolienne tutartı bır bıçımde yaklaşarak ıkı Sovyet yönetmerte yadsınamaz bır destek sağlıyof Oyunda (soldan sağa) Alla Şındınayı Can dan Sabuncu, Leonya Şındın ı Sezat Altekın ve Sımygnovu Argun Kınal canlandırtyor (Fötoflraf Ozcan Yaman) ızlenecektır Sezaı Altekın'ın yorumunda bu ıkı durum arasındakı kı) payı farklılık kolaylıkla algılanıyor Şındın'ın yol boyunca kendısıyle, çevresındekılerle ve gıderek yönetım bıçımıyle bır hesaplaşmanın ıçıne gırışı adım adım ızlenıvor Ideaiızmı ve çelışkıterıylc bır arayış ıçınde oldu ğu belırgınleşıyor Kocasını olduğu kadar ıyı yaşamasmı da seven, buna özlem duyan ve bu nedenlerle Şındın'ın salt ınandığı doğru uğruna, emnnde çalışmaktan onur duyduğu sağlam bır ın san adına kendını paralamasma, onun kırıcı du rumlara düşmesıne öfkelenen Alla'da Candan Sabuncu genç kadının patlamalarım abanısız bır oyunculukla verıyor Bır yerde, Alla da Malısof gıbı günluk yasamın sorunlarınındürüstluk, doğruluk gıbı nıtelıklerden daha Onde değerlendırıl mesı gerektıgı göruşundedır Ama bu ıkısını ayıran nokta, Alla'mn kışılığınden ödun vermemesı, Malısof un ıse "satılmışlık ' sınırlarını Sımyanof ka dar olmasa hıle zorlamasıdır Argun Kınal'ın ölçülu yorumundan lamdığımız Sımyanof'un kaypak, sınır tanımayan, avnı za manda da sılık kışdığıne karşın Nuykına daha guç lüdür Gereklı ımzayı atmıştır, ama bu yeterlı mıdır1' Yurüyüp gıdebılecek mıdır Devvetof gıbı sonunda, yoksa >ennı ka>betme korkusu daha mı ağır basacaktır7 Prensıp sahıbı, doğru bulduğu yoldan şaşmayan, namuslu bürokrat Devyetofu Salih Sankaya'nın gerektığınce donuk ve mesafeh yorumundan tamyoruz Aym uzaklığı Nuykına (Oya Aydonat) da koruyacaktır ımza sahnesıne dek "Taslan bır du>ar gıbı olmalı denetleyici" dıyen Devyetof, ışleyen bürokrası çar kındakı bu hesaplaşmada maşadan öteve geçme dığının bılıncıne vardığı anda önce kendısıyle ve ardından Şındın gıbı yönetım bıçımıvle hesaplaşacak ve sonuçıa vıcdanına jönelerek doğru olanı yapacaktır tlk verdığı karar da kurallara göre yanlış değıldır Bu çelışkı böylesı bır çarkta ola> ların akısını ne denlı etkıleyecektır'' Aleksandr Gelman, oyun süresınce ıkı görume yen kahramanı Yegerov ve Gnjılük'u karşı kar şıya getırırken yönetım sıstemındekı aksaklıklan da tartışmaya açmaktadır Bır ulkeden dığerıne hıç mı hıç fark etme>en aksaklıklardır burlar "Biz Asagıda tmzası Olanlar" öncelıkle bu açıdan çok önemlı bır o>un İrdeledığı sorunların ustaca yorumlanışı onu çarpıcı bır çahşma olarak öne çı kanıyor Bunda, her şeyden önce Kalyagın ve Yefremov'un yönetım ustalıklarından gelen kaı kıları alkışsız bırakılamaz Ovuncuların hepsının rollenne tutarlı yaklaşımlarıyla vönetmenlere ver dıklen destek yadsınamaz ve Ersin Satgan'ın 1 5 levsellığı ötesınde ustalıkla hazırlanmış vagon dekorunun, avnca efekt ve ışık duzenlemelermın etkısı gözardı edılemez PİKNİK PhALh MADRA Ulusal Sinema merkezi paııeli Kultur Servis "Ulusal Sinema Merkea"nın kuruluş çalışmalanna katkıda bulunmak amacıyla bugun SESAM'da bır panel gerçeklestınlı yor Panele Devlet Bakanı Adnan Kahvea, Kultur Bakanlığı Musteşar Yar dımcisı Aytuğ tzat, Devlet Planlama Teşkılatı Temsılusı Sadık Kemal Tural, Fransız Konsolosluğu Kultur Ataşesı Claude Bouheret, avukat Necmettın Karaerkek, Ege Ünıversıtesı Sinema TV Merkezı öğretım Uyesı O|uz Onaran, Mahraut T.Öngoren, Vecdı Sayar. Sabahamn Çetin. Yavuz Ozkan ve Anf Keskıner konuşmacı olarak kanlacaklar Bır sure once SESAM bünyesınde, sınemanın sorunlannın çözümüne yönelık bır >asa taslağı hanrlamak amacıyla Anf Keskıner, Sureyys Dunı ve Sabahattuı Çetın'den olu^an bır komısyon oluşturulmuştu Sürevya Duru'nun ölumunden sonra çalısma lan surduren Keskıner ve Çetın, Türk sınemasının sorunlannın geüşmış ül kelerde olduğu gıbı ancak ulusal bır sinema merkezı kurulmasıyta asılacağı sonucuna vardılar Merkezın oluşması ve TBMM'den kunıluş yasasını çıkarmak ıçın gereklı desteğın sağlanması amacıyla panelın düzen lenmesıne karar venldı Çalışmalan surdurenlerden Sabahamn Çetın, merkeze neden gerek gordükJenru söyle apkladı "Sınemamızın şu andakı pariak goruntusunun albnda tam bır >ıkıntı var Sınemayı koruma altına almak bır loplumun gelecegı ıçın zonmludur. Bızım ıçın Amenka'yi vcnıden kesfelmeje gerek vok Hemen her gelışmış ulkede sorun, ulusal sinema merkezı ya da ulusal sinema enstılusu yolu>la çozulmuş." Bugun saaı 11 OO'de baslayacak pa nelde Adnan Kahvecı, "Ulkemmn Tamtımında Sınemanın Onemı", A> tug Izat' Devlet Sınemadan Ne Beklıyor'", Sadık kemal Tural "DPT Bo)le Bır Merkeze Nasıl Bakar?", Claude Bouheret "Fransız Sınemasının Orgutlenme Bıçımı", Necmettsn Karaerkek "Merkezın Hukukı Çerçevea", Oğuz Onaran 'Dunyadakı Llusal Sinema Merkezten" Mdhmul T öngören '"IJSMTRT llıskılcn" Yavuz özkan "LSMYaratıcı Ilışkıleri", Vecdı Sayar "USM'nın üıs Pazardakı Fonksıvonlan", Sabahattın Çetın "USM'nın İc Pazardakı Fonksıyonlan", Arıf Keskıner "USM Nıçin Gerekbdır?" konulannda konuşacaklar HIZLI GAZETECİ \ECDETŞE\ GO2UME UİKU <5ıl?MtY0 0U OEMIDEKı 3001S 01 001' 00 UERKES 6ELEBIUR INİAfill AL1 TEK ENMi &EN MtVlM ÇİZGİLİK KİMIL MA$4RA(I Ressam Ûmer Kaleşi naturmort Ömer Kaleşi Sergisi lannı ve 'Çobanlar dasın, Parıs te 1 Le Centre Culturel Anatolıe de (Anadolu Kultur Merkea) sergılıyor 2 nısana kadar surecek sergının açılışmda uzun yıllardır çalışmalarını Parıs te surdu ren ressam Selım Turan (solda) ve Anadolu Kultur Merkezı nın kurucusu ve yönetım kurulıı başkanı Or Fıtrat Onger de vardı Omer Kaleşi (sağda) 2 Asya Avrupa Bıenalı ne de Çobanlar dıztsıyle katılacak Ankara Film Şenliği Seçici Kurul Başkanı Prof. Mario Verdone: AĞAÇ YAŞKEN EĞİLİR KEMAL U)KHA\ Çağımızın İpekyolu, film şeritleri "Benım kulturum, sınırlar otesı bır kultur anlayışıdır Evrensel bır kulturden yanayım Gunumuzde butun ınsan kulturlerının aktığı, yol aldığı, bırbırıne karıştığı asıl İpekyolu, sinema şerttlendır." lıvoruı Bue İtalva dışında kalıldıgınıı film şenlıklenvk dıger etkınlıklennızden soz eder mısımz? \ ERDONE Çeşıtlı yıllarda Venedık, Mardel Plata Arjanıın Valladolıd tspanya film şen lıklerı seçıcı kurul uyel'klerınde bulundum A>n ca Ne» York, Meksıka Sofva, Kıev Tokyo ve Bar selona unıversıtelerınde futurızm, sinema ve kul tur konuları uzerıne gösıerımlı kurslar duzenleve rek semınerler, konferanslar verdım Herkes benı sınemacı olarak bılır tanır An^ak son vıliarda asıl yoğunlaştığım dal gelecekçılık, >anı futurıst sa nattır Ankara Film Şenlıgı 'Ilk Fılmler Yanşması'nda genç vonelmenlenmızın fılmlennı bırlıkte ızledık Turk sıneması ve genç vonclmenlerımızın fılmlerı uzenndekı goruşlennız neler'* \ ERDONE Eskıden Turk sınemasında tek tek yonetmenlerın, Uıtfi Akad'ın, Metın Erksan'ın, Ytlmaz Gunev'ın ıvı, guzel fılmlen vardı \raa şım dı eskılerın denevımınden yararlanmış beslenmı5 daha genış bır tabana oturmuş genv bır vonetmen ler hareketı var Olgun bır sinema orneğı veıme seler de bır olgunluk belırıısı var genı, voneımen lerınızde Eskı gelışlerımde Turk sıneması u<.erıne çok az şe> soyleyebılırdım Ama şımdı geriv Turk sıneması uzerıne konuşabılıvor eleştırıler \a pabılıyorum Eleşiın ıse var olan sağlıklı bır sınc ma uzerıne yapılabılır an^ak Bır ılk şenlık olarak Ankara Film Senlıgı uzerıne goruşlennız? \ ERDONE Ankara Film Şenlığı bır başlan gıun kusurlarını taşıvor An^ak ılerıde verıne otu racaktır ıyıce lik olmasına karşın ıkı olumlu \a nından bırı, genvlerın fılmlennı ele alarak onları özendırmesı, ıkıncısı de Lrmanno Olmı'nın gerı ve bakış şeklınde eskı fılmlcrıyle, çeşıtlı ulke sıne malarından seçkın ornekler sunmasıdır Bır ılk şenlıkle bır ılk fılmler vanşmaM seçıcıler kurulu başkanlıgı \apmak nasıl bır duvgu va raıtı sızde'1 \ ERDONt Benım kulıurum 'inırlar otesı bır kulıur anlayışıdır Kısıtlanmış kulturlerdcn vana değıl evrensel bır kulıurden vanavım Butun dunva sınemasını tanıvan, gören bılen bır ınsan olarak kendımı bu şenlıkle bır ttalvan olarak gormedım hıç Sinema butun bır sanamr Çe>ıt!ı sinema kul turlerını kavramava valıştığım ıvın ulkenızde ken dımı çok rahat buldum Ben ınsanu! humanısı bır ınsanım Bugune kadar vavımlanmış buıun sıne ma vapıtlarımda bu insani.il bakış avimı terk et medım hiv Eskıden bır Ipekvolu var olmujsa gu numuzde de buıun ınsan kulıurlerının sureklı ak ıığı yol aldığı bırbırını tanıyıp karışıığı asıl Ipek yolu, film şerıtlen olmuşıur Eskıden oldugundan daha çok, bugun dunya kuhurkrı sinema voluvla kavnaşmışıır Turkler Bızans'ı ele geçınnte, Bı/ans ta vaşavjn butun gölge ovuncuları ııvalrocular vOülı lcnıaşj sanaiviları Avrupa ya dağılmış Dogu ve Bızaııs ka rışıını kendı kultur ve temaşa sanaılannı da \\ rupa'ya taşıvarak yavgınlaşıırmışlardır Bızdc golgı. ovunu gosteren unlu Chıarını Aılesı lıalva va K tanbul'dan gelmış bızden de Fransa va gmnıibiır Fransızlar bu ovuna Italvan golgı ovunu derkıvt de aslı Doğudan, vanı sızden gelmedır Sı/ın Ka ragoz unuz gıyımı esprılen, zekı>.c hazır ^e\aplık larıvla PuUınella lıpı olarak bızc dt gevmışlır Bt. nım ıçm önemlı olan, bu kultur karışımları ara sıı 1ıkı ın^c bağı bulup arjştırmakıır PAKICAM PUTı OSMAN ŞAHÎN Ankara Film Şenlığı nın tlk Fılmler Yartşması Seçıcı Kurul Başkanı Prof Marıo Verdone ıle şen lık süresınce beraber olduk Marıo Verdone, Ro ma Unıversııesı Sinema Tarıhı ve Elestırısı Bölu mu Başkanı Genış kulturu hoşgorulu vaklaşımı, saygın kışılığıvle şenhğın önemlı adlarından bınydı Prof Marıo Verdone nın sınemayla ılgısı lkın cı Dunya Savaşı yıllarında baslamış Sinema De neysel Merkezı'nm Sinema Okulunun sekreterhğı, Bıanco Elero dergısının redaktörluğu gorevlerının yanı sıra sinema okullarında yırmı vıldan fazla sinema tarıhı uzerme öğretmenlığı ve mudur yardımcılığı var Lıseustu ıkı yılık Sinema Meslek Okulu'nda ılk sinema doçentlığı var sonra Ros sclhnı'mn çok yakın arkadaşı olmasma karşın hem kursusu olmadığı hem de okulun yönıemını beğen medığı ıçın Sinema Meslek Okulu'ndakı bu göre vınden avnlmış Italyan unıversıtelenne sinema öğ renımı uzerıne raporlar vermış Parma Ünıversı tesı, raporunu kabul ederek Marıo Verdone'ye ka pılannı açmış 1973 te Roma Unıversıtesı'nde Sı nema Tarıhı Kursusu açılınca, Parma'dakı bu go revmden ajrılmış, Roma Unıversıtesı'ne hoca ola rak geçmış Ve burada tezını hazırlayıp vererek sı nema dalında ılk profesor unvanını almış Bağımsız olarak Roma Unıversıtesı nde ılk kez bır Gosterı Sanatlan Enstıtusu kurarak ba$ına mudur atan mıs Bu enstıtu sonradan bolume dönuşmuş Bu boiumde yetıştırdığı öğrencılen arasında unlu ya zar Gabnel Garcıa Marquez, Fernando Bırn dırektör Julıo Espınosa, Thomas Gulıerrez Alea yönetmen de var Fıdel Castro tarafından geçen yıl Kuba'ya davet edılen Prof Marıo Verdone oğ rencılenyle bırlıkte Kuba da > uksek duzeyde bır Sı nema Televızvon Okulu nun kuruluşuna katılmış Prof Marıo Verdone ıle şenlıkier, sinema ve kul lurlenn kanşımı konusunda, Prof Alım Şenf Onaran'ın da yardımlanyla bır söyleşıye gırdık Sa>ın Mano Verdone, sızın sinema ve kullur konusunda uluslararası bır kışilıgınız oldugunu bı TARİHTE BUGUN \ıı\n\ı \RIKW 26 Mart BIUNMEZLIKLERLE DOLÜ B/R YAZAR!. İ969'OA BUGU*J,UNLU YAZAG TTZAVEN B MEKSlKA PA OLMÜŞTÜ #OfaAULA£.t UEYECAJJU OCOUGU *S4 DAg. SOSyAL KOKJULA&A VS&DıGl ONEM fJ£DEAJ/YLE PE ZENGIMCM*? SZiLEM /ŞÇ/LE&, K'2/LDE,SÖMU(tENLER,KABA GUÇ DlLtMC>£ AYG/ &'& G£&Ç£*: UUCUM", "GECE ZIYARETÇlSt","OLUM GEYAP/rCA/StHCrtAJ BAZfLAIS/PIIZ AfiJCAfC, 8(J KIML/ĞI VE GZGEÇM1Ç1 SUYUtC 8'£ PE£PES/yLE o/eruiUPU/2 ALAAANCA , g/UMEU PEIC FAZLA ŞEY yo< GlBtPlG YA PA SOYLENCEPEN 1BARETT1R KENDıSffJE BtRÇOIC K/f/LfK YAtaşTieiLMIŞ, YAŞANTrS/VLA &ILI OYİCUCEIZ, UYPU/SULArtUÇTUg AJot Vervtığı h'lşı ıçın sayrt OKAY GÖMENSlH'e 50 YIL ÖNCE Cumhuriyet 26 Mart 1938 Elınde de asa gıbı kullandığı ın bir keınık luimakıadır He\kelın sağ ko/u ıle sol baıağı eksıktır Bu parı^aların eskıden ben ıııevcud bulunınadığı zonnedtlmektedır Apollon he\ketwm bul'/nduğıı kısımda duvara benznen ınşaal he\kelden daha \enı zamanlara aıd olınak lâznndır Çıınku, he\kel eskı Yıınanlıların ılâhını lenısıl eımekle beraber ınşaaı • malzeıııesındekı lıığlaların Bızaııs de\rıne aıd olınası ınııhleıneldır Muze muduru Mahıııııd, bu ınşaaı verımn, kurıınıuş bır ınuzıv.j 193S19U olınası ıhlınıalvu ılerı sıırınekle \e he\ketm bura\a sonradan konmus bulunmasını daha ınanııkı gonnektedır He\kelm uıaıd kısmı da kırıklır Bu kırıklık laınıre uğramıs \e çaılak kısımlar bırer deıııır par%asıle keneılfnınışıır He\kel ıısıa bır san'alkann elınden çıkımso benzemekledır \ ııcııd ı,ok mutenasıb oldtıtu gıbı tehre de iok kıı\\etlı \e duzguııdıır Bursa ıntızesınde Apollona aıd \atınıs bır he\kelden baska eser \oklur )tnı hı\kel bu bakımdan da a\rı l>ıı knnııl lafiıiıakıaaır 1 Apollon''un bir heykeli bulundu Bursa (Hususı) Apolvond golunun kenarındakı Apolyond kövunde Rtza ısmtnde bırının bahçesmde meşhur Apollon hevkelı bulunmuşlur Koy muhlan bu bahçede eskı bır heykelm bulunduğunu \ıla\ete bıldırımş bunun uzerıne Maarıf muduru Fakır Erdemle Muze muduru Mahmud Şaha \e Jandarma kumandanı Hakkı )ılmaz ko\e gıderek butundugu haber verılen TÛRKİYFTE OÇÛNCO GEÜ$İ Ankara Film Senııgt n de Ilk Fılmler Yarışması nın seç cı kurul başkanlıgmı ust lenen Prof Marıo Verdone Turkıye ye ılk kez 20 yıl once gelmıştı Verdone 2 yıl once de Italyan Kultur Merkezt nın duzenledığı Vıscontı Haftası na çag ılmıştı eserı verınde lelkık elınışlerdır Koylu Rtza, bahçesıne ag<n dıkmek ıçın ocak açarken kazdıgı yerde luğla parçalarına raslaımş, bıraz daha denne mtnce merıner bır heykel gormuşııır Telkıkala gtden heyeı harfıvalı devam ettırmışse de bu heykelden baska bır şey çıkaranıamışlır Bulunan hevkel Apollona aıddır Eskı rıırıaıı ştır, nnısıkı ve san'al ılahını (,ıplak olarak gosteren bu hevkel, yanm melre\e vakın uzunlukladır Apollon'un ıııethtır alaıııeıı olan aslan poslu ıle bırlıkte a\aku dunnakladır