Katalog

26 ARALIK 1988 DIŞ HABERI FR CUMHURİYET/3 Saharav Kafkasya 'da MOSKOVA (A4) Sobel Barış Odulu sahıbı So.yet fızıkçı Andreı Saharov, Ermenısıan'dakı nukıeer santralın derhal kapatılmasını ıstedı Eşt Elena Bonner \e Sov\et Bılım Akademısı Başkan Yardımcısı A\gem Vetıkov ıle Azerbaycan \e Ermenısian 'ı kapsayan bır ıvı nıyet gezısıne çıkan Saharov, Baku, Ernar. \e Karabağ bolgesını dolaşarak yerel partı yetkılılerıyle goruştu ve etnık sorunlar konusunda bılgı aidı Saharo\, Ermenıstan KP Bırıncı Sekreterı Suren Arutunvan ıle goruşmesınde, En.an'a 29 km uzaklıkta bulunan nukleer sanıralm dernal kapatılması gerekttğırı so\ledı Afganistan bunalımına çözüm arayışında yeni aşama Zalıir Şah sahnede PORTRE 3»tUHAMMED ZAHİR ŞAH POUnKADA SORUNLAR ERGUNBAIXI Sovyet temsilcisi Yuli Vorontsov, Afganistan 'ın eski kralı ile yaptığı görüşmede, bunalımı çözmek için yeni bir plan uzerinde durdukîarını söyledi. ROMA (Vjanslar) Sovvetler Bırlığı'nın cumartesı gunu surgundekı \fgan Kralı Muhammed Zahir Şah'la ılk kez goruşmesı. Afganıstan bunahmında onemlı, venı bır aşama olarak goruluvor Bılındığı gıbı SSCB kısa sure once de mucahıtlerle ılk kez Suudı Arabıstan'da doğrudan goruşme vapmıştı Zahır Şah'la Roma vakınındakı Mİlasında goruşen SSCB'nın Kabıl Buvukelçısı \uli Vorontsov, gazetecılere mucahıtlerle \apılan goruşmeler konusunda eskı krala bılgı verdığım ve Afganıstan'ın geleceğını tartıştıklarını sovledı AP'>e gore Vorontsov, Zahır Şah1 la bır banş plarıı uzerinde durdukîarını soyledı Vorontsov'a gore plan, Afganıstan'da 5060 polıtı kacı ya da tanınmış kışılerden oluşan bır konsevın kurulmasını ongoruvor Afganıstan'ın tum sıya sal gruplarının temsılcılerınden oluşacak olan bu konsey seçımler vapıhncava kadar ulkeyı vonetecek Seçımlerde genış tabanlı bır hukumet kurulduktan sonra, konseyın gorevı sona erecek Afgan mucahıtlen son zamanlarda genış tabanlı bır hukumetı destekleyebıleceklerını belırtmışlerdı Ancak Sovvetler Bırlığı, bu konudakı planı ılk kez ayrıntılı biyimde açıklıyor Vorontsov, bazı mucahıt gruplarınm planı destekledığı nı, onerının vakında Iran'dakı mucahıtlere de sunulacağını belırttı Vorontsov, Zahır Şah'la vaptığı goruşmenın de "yararlı *e olumlu" geçtığını söyledi. Ancak Zahır Şah, goruşıneden sonra bır açıklama yapmadı 15 yıldır sürgünde yaşayan kral Sovyetler Birhğı'mn Kâbıl Büyükelçısı Yuh Vbrontsov'la cumartesi gunü yaptığı gönışme ıle dıkkatlerı üzennde toplayan Afganıstan'ın eskı Kralı Muhammed Zahır Şah, 15 yıldır Italya'da sürgünde yaşıvor Halen 74 yasında olan Zahır Şah, 1973 yıiında, Italya'da romatızma tedavisı görürken, başkent Kâbıl'de kuzeıu ve Başbakan Muhammed Davud Han tarafmdan düzenlenen darbe sonucu tahtını yttırmıstı Zahır Şah, o zamandan berı Roma yakınındakı vıtlasında yaşıyor. 1914'te Kâbü'de doğan Zahır Şah, Nadır Şah'ın oğludur. 1933'de babasmın oldurulmesı uzerıne tahta çıktı ve 1973'e kadar 40 vıi ıktıdarda kaldı lbmiı bır kalkmma programı ıle bırhkte uiusal bütunluğun sağlanmasına çaiıstt. 1937'de Turkıye ve İran'la Sâdabâd Paktı'nı ımzaladı. 1954'te SSCB ıle bır dızı askeıı ve ıktısadı ışbırlığı anlaşması ımzalandı. 1964'te yururluğe gıren ve meşru monarşık bır yonetımı ongören yenı anayasa ıle kuvvetier ayniığı ılkesı getırıldı ve kralın yetkılen sımrlandırıldı Zahıı Şah'a karşı Davud Han'ın duzcnledığı darbe, Afgan ordusundakı soicu subaylar tarafmdan desteklenmiştı. Darbe sonunda krallık kaldmlarak cumhunyet kuruldu. Oavud Han, Sovvetler Bırhği'ne yakın tnr polıtıka ızlemeye başladı. Ancak 1978 yıbnda Nur Muhammed Terakı'mn lıderh|ındekı Sovyet yanhsı bır darbe ıle devrılerek kurşuna dızıldı Bu arada Kâbıl rejımine karşı miıcahıtlenn direnişı başladı Terakı, 1979 yılının ılkbaharmda HafızuUah Amın tarafmdan devnlerek öldurüldü. 1979 arajık avmda ıse Sovyetler Bırhğı, Afganıstan'a mudahale ettı ve HafızuUah Amın kurşuna dızılerek yerıne Babrak Karmal getınldı Doğu Almanya ve Almanya Sorunu Geçen hafta Internatıonal Herald Trıbune Gazetesı'nde ılgınç bır haber vardı Sovyet Komunıst Partısı organı Pravda Gazetesı'nı Batı Almanya'da bulmak, Demokratık Almanya'da bulmaktan daha kolaydı Moskova'da Ingılızce basılan Moscovv News adlı yayın organı ıçın de aynı şey söz konusu ıdı Bu olgunun nedenı gayet basıt Doğu Alman yetkılılerı son zamanlarda Sovyet gazete ve dergılerının ülkeye gırmesını engellemek ıçın yoğun çaba harcıyor Kasım ayında Sovyet dergısı "Sputnık"ın Doğu Almanya'ya gırmesı resmen yasaklanmıştı Doğu Alman Komunıst Partısı organı' Neus Deutschland", Sputnık Dergısı'nın "tarıhsel gerçeklerı saptırdığını" öne surmüştu Doğu Alman yetkılılerı, Sputnık Dergısı'nde çıkan bır yazıya öfkelenmışlerdı Yazıda, Stalın'ın 1939'da Hıtler'le saldırmazlık anlaşması ımzalamakla Nazı dıktatorüne yardım ettığı öne süruluyor ıkı lıderın benzer yanlarına ışaret edılıyordu Bu olaydan kısa sure sonra beş Sovyet fılmı Doğu Alman sınemalarından kaldırıldı Bu ayın başlarında da Doğu Almanya lıderı Erıch Honecker, Sovyet tarıhının yenıden gozden geçırılmesı gırışımı nedenı ıle Moskova'yı eleştırdı Bu gelışmeler, Demokrat.K Alman Cumhurıyetı'nın Varşova Paktı ülkelerı arasında çok özel olan konumunu ortaya koyması bakımından ılgınçtır Varşova Paktı'nın dığer uyelerı, sosyal sıstemlerı değışse de varlıklarını yıtırmezler Soz gelışı bu ulkeler Marksızmı terk etseler, kapıtalıst sıstemde mıllıyetçılık ılkesıne dayanarak varlıklarını surdurebılırler Ama Doğu Almanya, yalnızca 'deolojık temele dayanarak kurulmuş bır devlet olduğundan so^va/ızmı terk ettığı an varlık nedenını de yıtırır Batı Alman> ''nın sosyalıst olduğu takdırde varlık nedenını yıtıreceğı gıbı Doğu v° Batı Alman uluslan yoktur Ikıye bölünmüş Alman ulusu vardır Doğu Almanya kapıtalıst olursa, kapıtalıst Alman ulusu, Batı Almanya komunıst olursa da komunıst Alman ulusu ortaya çıkar Bu nedenle Mıhaıl Gorbaçov'un reformlannın, en buyuk korkuyu Doğu Alman yönetıcılerı arasında yarattığı soylenebılır Dığer Varşova Paktı ülkelerı açısından reformların aşırı hızlanması ya da lıberal akımların kontrolden çıkması rejımı tehlıkeye sokabılır Doğu Almanya ıçın ıse durum çok daha cıddı olup, var olma ya da yok olma sorunudur Sosyalıst sıstemm korunması da var olmanın tek guvencesı, vazgeçılemez koşuludur (Arkası 10. Sayfada) Mücahitler eleştirdi Bu arada Afgan mücahitler, Sovyetler Bırlığı Dışışlerı Bakan Yardımcısı Yulı Vorontsov'un, eskı Afgan kralı Zahır Şah'la goruşmesını eleştırdıler Mucahıt lıderlerınden Gulbeddin Hikmetyar, Sovvetler'ın "çaresız kaldıgım" ve bu nedenle Zahır Şah'la goru^tuğunu sovleverek Moskova'vı, "Afgan İslam ıttıfakı ıctndekı gonış avrılıklannı dennJesanne>e" çalışmakla suçladı Panama'da siynsi af PA \AMA (AA) Panama'da hukumet, rejım karşıtı oldukları gerekçesıyle hapsedılen 26 sıyası tutukluyu serbesı bırakıı Askerı kaynaklardan ahnan bılgıye gore, serbest bıraküan kışıler, 22 Eylulde Uiusal Uzlaşma Hareketı ve 16 Mart Aktıf Hareketı adl\ kuruluşlarm uyesı olmak ve de\let guvenlığınt tehdd edıcı faalnetlerde bulunmak suçuyla tutuklanmışlardı ABD,kazayı saptırmaya çalışıyor TAHRAN (AA) tran, Pan Am volcu uçağının Ingıltere'de duşmesının bır sabotaj olsa bıle geçen temmuz ayında bır Amerıkan savaş gemısmın Iran volcu uçağını Körfez'de duşurmesınden daha kotu olamayacağını savundu Tahran Radyosu, ABD'run, çarşamba gunku uçak kazasını, bır terör eylemı sonucu meydana gelmış gıbı göstermeye çalıştığını kavdettı Radvo, ABD'nın tutumunun, bazı gruplan suçlamak ve dıkkatlen Pan Am Havavollarının muhtemel bır teknık ıhmalınden oteye çekmevı amaçladığını one surdu Radvo, "Şu ana kadar olavın bir sabolaj oldugu vonunde delil elde edılmiş olmamakla bırlikle. eger Pan \m uçagı leronstler tarafmdan duşurulmuş olsavdı bıle bır Amerikan gemısinın Iran Havayollan \irbusu'na duzenledığı saldınnın daha kotu bir suç olduguna ınanıvoru/" ıfadesını kullandı Amerikan kruvazoru Vıncennes'ın fuze atması sonutu duşen Iran u^ağında 290 kışı olmuştu ABD, olavın bır vanlışhk sonucu olduğunu bıldırmıştı Ote yandan lskoç>a'nın Loc kerbıe kasabasında bu yıl yaslı bır Noel vaşamyor Kılıselerde >apılan ayınlerde, mutlu Noel şarkıları verıne hıvkırık ^eslen duyulu>or Avınlerde, kazada olen en az 259 kışı de aruldı Yetkılıler, şu ana kadar 239 ceset bulunduğunu, ancak bunlardan çoğunun kımlıklerının belırlenemedığını soyledıler Soruşturmacılar, uçağın duşmesıne bır anzanın mı, yoksa bır bomba pat lamasının mı neden olduğunu araştırmaya devam edıyorlar Tahran Radyosu'nun PanAm faciasına ilişkin yorumu. Lilbnanda rehineler BEYRL T (AA) Ebu Sıdal lıderlığındekı Fenh Devrıma Konseyı, gecen vıldan berı Lubnan'da elınde luttuğu ıkı Fransız çocuk rehmeyı salıvereceğını açıkladı Orgut sozcusu Velıd Halıd, Reuters'e tele/onla \apttğı açıklamada, "Orgutumuz, Lıbva lıderı Muammer Kaddafı 'nın yenı yıl ve \oel dolayısıyla vapnğı çağrıya uyarak, MarıeLaure ve Vırgınıe admdakı ıkı çocuğu salıvermeyı kararlaşttrmıştır" dedı Halıd, ıkt çocuğun ne zaman ve nasıl serbesı bıraküacaklarını soylemedı ve salıverme ışlemınır "guvenlık durumuna ' bağlı olduğunu kaydetıı. Mmr'dan lAbya'ya destek Kimyasal tartışma Başarmalan için onlara destek verin, Sağlam bir temel kazandınn." Bush'un tek hadın bakanı WASHL\'GTON (AA} ABD'nın gelecek ay gore\e başlayacak olan yenı başkanı George Bush eskı Ulaştırma Bakanı Eltzabeth Dole'u, yenı kabınede çalısma bakanlığı gore\me getırdı Bayan Dole, Senatonun Cumhunyeıçı Partı lıderı Robert Dole'un eşı. Bayan Dole'un çahşma bakanlığına atanması surprız olarak nıtelendırıldı 52 yaşındakı Elızabeth Dole, Bush 'un şımdtye kadar bır bakanlığa atadığı ılk bayan olu\or KAHİRE (AA) Mısır'ın, hu kumete yakın buyuk tırajlı gaze telennden El Ahbar, MısırLıbyj ılışkılenndekı gergınlığe karşın ABD vonetımını, Lıbja alevhın dekı kampanyası dolayısıvla sen bıçımde eleştırdı Gazetenın başmakalesınde ABD'nın gorevdenavrılacak olar Başkanı RonaJd Reagan ıle gore ve gelecek olan Başkanı Georgc Bush'un, kımvasal sılah uretrae ye hazırlandığı gerekçesı>le Lıbva'ya saldırı duzenleme tehdıtlerı savurmalanrun haklı gorulemeyeceğı vurgulandı Gazete, Mısır'ın, kimyasal ve nukleer sılahlar başta olmak uzere, "tum kıtle katlıamına yul açabilecek" sılahlann uretımıne ve stoklanmasına karşı olduğunu bıldırdı Başmakalede, ABD'nın, lsraıl'ın nukleer sılah uretme çabaları karşısında sessız kaldığına dıkkat çekıldı "tsrail'in çok i>i bılınen nedenlerle nukleer silata edındigınin bu ulkenın vetkılilerince de jalanlanmadıgına" dıkkatı çeken El Ahbar ın başmakalesınde, "Vluammer kaddafi'yi savunmuvoruz, ancak ABD >onetiminin, bir Arap ulkesini ilgılendıren konuda bu denli coşkulu olarak orta>a kojdugu olumcul silahlann vayılmasını onleme istegınin, İsrail soz konusu oldugunda neden akla gelmediği sorusuna vanıl anjoruz" denıldı Ifasikül çıktı ve... çocuklanmız bu hafta tam 38 konuyu "keşfetti"! • Abaküs • Abanoz • Abant Gölü • Abasıyanık, Sait Faik • Abbasiler • Abdullah Biraderler • Abdullah Cevdet • Abdülaziz • Abdülhamit, I. Abdülhamit, II. Abdülmecid • Abdülmecid Efendi. Abluka • Abu Simbel • Accra • Achebe, Chinua • Açalya • Açıktohumlular • Ada •Adaçayı »Adalet. Adamotu • Adana • Adatavşanı • Addis Ababa • Adem ile Havva • Aden • Adenauer, Konrad • Adıvar, Abdülhak Adnan • Adıvar, Halide Edip • Adıyaman • Adli Tıp • Adriya Denizi • Aeneis • Aerosol • Af» Afganistan • Afrika... İlk ve ortaöğretimde başannın anahtan şimdi çocuklarımızın elinde. Onların başansı da sizin elinizde! Temel Brıtannica'mn ilk fasikülü yayımlandı... Ve çocuklanmrz daha ilk fasikülünde Abakus'ten Afrika'ya tam 38 konuyu bütun yonleriyle kapsayan eşsiz bir kaynak eserle tanıştı. Bugün çıkan 2. fasikülle Temel Britannica, Afrika'dan Aile'ye 29 konuda daha onlann dünyasını genişletiyor... Yeni ydın eşiğinde bu eşsiz bilgi ve başvuru kaynağını çocuklannıza kazandınn. Başanlı bir geleceğin temelini bugünden atın. Çocuklannız anlayarak, severek öğrensin. Başanya ulaşsın... Mutlu yaşasın! Bir hazine ve binlerce armağan! Temel Brıtannica'mn ılk fasıkulunu alanlar, hem dunyanın en bu>aık temel eğıtım ve kultur ansıklopedısıyle tanıstılar hem de bırbınnden değerlı tam 700 armağan kazandıldr 2 fasıkulde vıne 700 armağan sahıbını beklıvor Acele edın Pakistan ILAlmanya 'dan yusachşı nukleer satıs BONN (AP) Pakıstan'ın ıkı Batı Alman fırmasından nukleer sılah yapımında kullanılabılecek malzeme aldığı bıldmldı Batı Alman >etkılıler, ıkı Alman firmasının >asadışı yollardan Pakıstan'a nukleer sılah vapımında kullanılabılecek malzeme sattıklarını ve konunun arastırıldığını açıkladı. Frankfurt yakınlarındakı Neue Technologıc GMBH ve Pb>sikalısch Technısche Beratung adlı ıkı kardeş tırmarun Pakıstan'a nukleer bomba >apımında kullanılabılecek tntum gazı ve bu gazın ışlenmesı ıçın gereklı teknık malzeme sattıgı belırlendı. Alman gazetelerınden The Welt Am Sonntag, firmanın satişi İ98"vılında gerçekleştırdığıru jazdı Her ıkı fırma çalısanlarının sorgulanmava başlandığı, satışın Alman ıhracat yasalanna aykırı olduğu bıldırıldı Fırmaların >urtdışına teknık malzeme ıhracını denetleyen ekonomı bakanlığımn onavını almadıkları belırlendı Uzmanlar, satışın Nukleer Sılahlann \avılmasını Onleme Anlaşması'ru ıhlal etnuş olabıleceğını one surujorlar Pakistan soz konusu anlaşmava ımza kovan ulke ler arasında değıl ve kendı bonıbasım vapmak ıçın buyuk vatırımlar yaptığı sanılı>or Tntum gazı atom ve hıdrojen bombasının tahrıp gucunu vukseltıyor Pakistan Başbakanı Benazir Butto ge^en hafta îyerısınde vaptığı bır açıklamada, "ulkesının nukleer sılaha sahıp olmadıgını, ancak Hındıstan ımzalamadıkça Nukleer Sılahlann Yayılmasını Onleme Anlaşması'nı Pakıstan'ın da ımzalamayacagını" belırt mıştı Moğolistatfda glasnost MOSKOVA (AA) Moğolıstan hderlığı, ulkevı 1952'ye kadar yaklaşık 20 yıl yoneten ve o donemdekı Sovyeı lıderı Josef Stalm'ı örnek alan Horlugıyr, Çoybalsan'ı resmen kınayarak, bu baskı donemının kurbanlarma ıtıbarlarının gerı venleceğını bıldırdı Savyet Haber Ajansı TASS'a gore, Moğolıstan Komunıst Partısı Merkez Komıtesı, soz konusu kararı geçen hafta ıçınde vaptığı toplantısında aldı 2. fasikül bütün Türkiye'deî özel bsskıh eşsiz bır album. 44 sayfa. Ccntsu Özel Ekier KUŞLAR: 96 kuş tııronu ıçeren kuş« kapda renklı, ÜLKELER: 178 ülkeve tüşkin en venı ve temel bılpler 184 sayfa. a, FASİKCLDE DE TAM TM ARMACANI Temel Bntannıca fasıkul kapaklanndakı ozel şans numaraianyla okurlannd bırbınnden gıue) armaganiar sunuvor 2 fasıkuldekı armaganiar III Btok Fiut 111 Maket Uçak, 111 Ana Yazım Kılavuzu 111 Pratıfc Test Yoraemlen Kıtatn, 111 Spor Seyırctsmm Eîkttabt HI Anadoiu Ltseİen ve Koİejlere Haztrîtk Dergm Abonetığı tl Mandohn 11 Elekıromk Org, II Temel Bnranruca Eşofmam I Egttun Bursu (12 a\ surelt) TEMEL BRITANMCA EGtTİM VE KÜLTUR ARMAĞANLARI Üç avn donemde duzenlenecek (abonelenn oiomatıkman kabtavâğt) çekılışlcrlc Temel Bntannıca butun okurlarına bmlerce öegerlı ^ t ı m ve kultur armağam kazartma hakkı sunuyor I Donen Annı|»ıtL>n Turkçe Sozluk Bu\uk Turkçe İrtgilızce Sozluk 10 Kttaplık Dun\a Klasık Romutuan Dtzat Spor Kuaplan Dtzıs» (9 kıiap) II. DÖKB AjMgMtUlt Temei Bntannıca Kıiapdğı (Ahşap ozel kıtapUkh Çalifma Ifasası Elektronık Hesap Maktnesı Yerküre 111 Donen AnnusBİan AnaBrıtanmca Taktmı Encvclopaedıa Bruattmca (1989 basımt tam takım îngıhzce) Commodore £V Btlgtsayan Egtum Bursu Vasiliu'dan JSoel mesajı LEFKOŞA (AA) Guney Kıbrıs Rum yonetımı lıderı Yorgo Vasılıu, Noel dolayısıyla yayımladığı mesajda, Rumlar arasında "bırlık ve butunluk" bulunmamasından yaKindı Vasılıu, dış ulkelerde yaşayan Rumlara da gonderdığı mesajında. "Çektığımız aalardan hep başkalarınm sorumlu olduğunu, kendımızın hıçbır sorumluluğu bulunmadığını soylemek gerçekçı olmaz" dedı Bu arada Bır/eşmif Mı/let/er Kıbrıs Barış Gucu Komutanı Avusturvat' General Gremdl'ın gorei suresı yıl sonunda dotuyor. TEMEL BRİTANNİCA IIMFI I CİITIM VF ABONE KOŞULLARI: ANSIKI OPH)JSI , Abone olarak, Temel BnteJuucjNa sabıt fî*atla sahıp oUbıhrsıaız Se(,eneklen dıkkatle mceievın Odevecegınız mıkian en geı, 2u Ocak 1989 tarıhıne kadar I> Ana Yauncılık A Ş nın ^ı444"? no luposta çekı hesabına 2) Ana Ya>mcıltk A Ş nın "Vapı \e kredı Bankası Levent Subesı ndekı 1142 9 no lu hesabına 3) Doğrudan başvuru ıle a) Buvukdere Caddesı No 86 Be>azıtHan Ga^renepe Istanbul ddresındekı satı> merkezımıze b) Buvukdere Caddesı No 57 Kal 2 Ma&lak Istanbul adresındekı mcrkezımıze \atınn Posta çekı veva banka hatale makbuzu foıokopısını vandakt kuponla bırhkte gondenn Abone Belgesı adresmıze laahhutİu olarak gondeniecektır Temel Bruanntca cıftlen de tamamlandikı^a vıne taahhutlu olarak adresmıze gondenlecekiır Butun posia masraflan Ana Yavıncılık a aıttır Temel Bntannıca abonehğıyle uç avn donemde duzenlenecek egttfm vç kuttur armağanJarı ^ekıltşienne doğrudan katıfma hakkına sahfp olacafcsınız Muhtcmel fıvat ^rtişlanndan da hıçbır şckılde etkılenme>e«.eksınız TEMEL BRITANMCA ABONE İSTEk KUPONL t Ûdcrn. B«ıraı Pcsın Javuluakd»] 8av^»tlc<lf7ı 12»uksıllc(l*ii) | , Pcsmjl TL) Wil !«1> «Kını ^iftK! Jl» AvMTcbn (Tl) 1< IIII 4.VA0Uı (»tk.rvjfjk >jrotk.Mn t Toplaın rn.) MO <««) Wl!«»l 44«(«>l ^ \ | PlF^IJ k H Meslcgı Cıltltr na n^sıl tcJım jlmjk ı%t vı^unuz ~ E* jdmiRK tühhuıhı povtJvU " l> Irtl^.ı | . ftktck t Ana Yayıncılık A.Ş. ve Encyclopaedia Britannica, Inc. işbirliği ile yayımlanmaktadır.